초급산스끄리뜨 1. 자음연성 (2) 2. 휴지위치의자음과모음 B. 내연성

Size: px

Start display at page:

Download "초급산스끄리뜨 1. 자음연성 (2) 2. 휴지위치의자음과모음 B. 내연성"

미주 지
5 years ago
Views:

1 초급산스끄리뜨 1. 자음연성 (2) 2. 휴지위치의자음과모음 B. 내연성

2 자음연성 (2) I. s, r. ḥ의변화 II. 어말의 as (aḥ) III. 어말의 ās (āḥ) IV. 대명사 saḥ, esaḥ V. S(ḥ) + 유성음

3 I. s, r. ḥ 의변화 1. s 와 r 은휴지위치에서 ḥ 가됨 2. s + t, th = 변화하지않음 3. s + c, ch = ś + c, ch 4. ṣ + ṭ, ṭh = ṣ + ṭ, ṭh

4 1. s 와 r 은휴지위치에서 ḥ 가됨 2. s+t, th = 변화하지않음 3. s+c, ch = ś + c, ch 4. s+ṭ, ṭh = ṣ + ṭ, ṭh 3.!व च!व% devaḥ ca ठक र च*+ उचय. ṭhakāraḥ candraḥ ucyate ठक र%*+ उचय.

5 1. s 와 r 은휴지위치에서 ḥ 가됨 2. s+t, th = 변화하지않음 3. s+c, ch = ś + c, ch 4. s+ṭ, ṭh = ṣ + ṭ, ṭh 4.!व ट01ण च devaḥ ṭṛṣṇaḥ ca!व301ण% devaṣ ṭṛṣṇaś ca हक र क 6तत स9य: ठक र च*+ उचय. hakāraḥ kīretaḥ sūryaḥ ṭhakāraḥ candra ucyate हक र क 6तत स9;:क र%*+ उचय. hakāraḥ kīretaḥ candraḥ ucyate

6 II. 어말의 as (- aḥ) 1. as + a = o 2. as + a 외의모음 = a + a 외의모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o + 유성자음, 반모음

7 1. as + a = o + 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o+ 유성자음, 반모음 * 대명사 saḥ 와구별 / s + c = śc!व अ=य>न devaḥ apy anena!व ऽ=य>न क अEप EवGण लय kaḥ api vilakṣaṇaḥ layaḥ क ऽEप वलGण लय श9*य अCDत च śūnyaḥ advaitah ca श9*य ऽCDत%

8 1. as + a = o + 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o+ 유성자음, 반모음 * 대명사 saḥ 와구별 / s + c = śc 2.!व इदK सव:म devaḥ idaṃ sarvam!व इदK सव:म स च*+ उचय. saḥ candraḥ ucyate स च*+ उचय.!व च*+म!व%*+म devaḥ candram

9 1. as + a = o + 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o+ 유성자음, 반모음 * 대명사 saḥ 와구별 / s + c = śc अEनवNOय आन*द सKQवतN. anirvācyaḥ ānandaḥ saṃpravartate अEनवNOय आन*द सKQवतN.

10 1. as + a = o 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o + 유성자음, 반모음 3. आस>न रज ह*त E आस>न रज ह*त E āsanena rajas hane i- स मWXत न Y सKशय sa muktaḥ nātra saṃśayaḥ स मWXत न Y सKशय यSTप ह र भVत यSTप ह र भVत yady alpāhāraḥ bhavet

11 1. as + a = o 2. as + a 외의모음 = a+a 외의모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o + 유성자음, 반모음 대명사 saḥ 와구별 s + c = śc तत व यWK Eव\च]त tataḥ vāyuṃ virecayet तत व यWK Eव\च]त Z[!वन म brahmaḥ devanām Z[!वन म * Z[ च Z[ गW_ * Z[% Z[ गW_

12 III. 어말의 ās (āḥ) ās + 모음, 유성자음 = ā + 모음, 유성자음!व अ aम devāḥ agnim!व अ aम Q ण गWbप!cन prāṇāḥ gurūpadeśena Q ण गWbप!cन * Vद चdव र vedāḥ catvāraḥ * Vद %dव र vedāḥ catvāraḥ

13 ās + 모음, 유성자음 = ā + 모음, 유성자음!व अ aम *!व अ aम devaḥ agnim!व ऽ aम!व गW_म devaḥ gurum!व गW_म!व अ aम * द ष Gय*. doṣāḥ kṣīyante

14 IV. 대명사 saḥ, eṣaḥ 1. saḥ, eṣaḥ + a = o + 2. saḥ, eṣaḥ + a 외의모든음 = sa + a 외의모든음 स अ a म स \चक न म स ऽ aम स \चक न म

15 स ईgरम saḥ īśvaram स ईgरम स गWbप!शम saḥ gurūpadeśam स गWbप!शम यhय स Eवगतiम yasya saḥ vigataśramaḥ यhय स Eवगतiम *!व गW_म devaḥ gurum!व गW_म

16 ब kय. न स क lन य मW+m V noचर म bādhyate na saḥ kālena yaḥ mudrām veu khecarīm ब kय. न स क lन य मW+m V noचर म * ECEवध मत dvividhaḥ mataḥ ECEवध मत स अ a म saḥ agnim स ऽ aम

17 स उOय. saḥ ucyate स उOय. * च*+ उOय. candraḥ ucyate चन+ उOय. सम Eध एष अ भध य. samādhiḥ eṣaḥ abhidhīyate सम Eध\ष ऽ भध य. samādhir eṣo bhidhīyate

18 V. s (ḥ) + 유성음 1. (a,ā외의모음 ) + s + 유성음 - iḥ, - uḥ, - eḥ, - oḥ, - aiḥ = (a,ā외의모음 ) + r + 유성음 - ir, - ur, - er, - or, - air!वd एव devaiḥ eva!वd\व शनD rsत śanaiḥ graset शनDr:sत *!व एव devaḥ eva!vव

19 (- iḥ, - uḥ, - eḥ, - oḥ, - aiḥ) + 유성음 = (- ir, - ur, - er, - or, - air) + 유성음 कEव!व च kaviḥ devaḥ ca कEवदtव% वuv मwडलK EYकणK न y अध भ z vahneḥ maṇḍalaṃ trikoṇaṃ nābheḥ adhobhāge वuvम:wडलK EYकणK न yरध भ z vahner maṇḍalaṃ trikoṇaṃ nābher adhobhāge

20 (- iḥ, - uḥ, - eḥ, - oḥ, - aiḥ) + 유성음 = (- ir, - ur, - er, - or, - air) + 유성음 सव{n ZहमEव1णW शवD seव.यk sarvowamaiḥ brahmaviṣṇuśivaiḥ seviteyaṃ सव{n Z:हमEव1णW शवD seव.यk sarvowamair brahmaviṣṇuśivaiḥ seviteyaṃ वEस; SD च मWEन भ vasiṣṭhādyaiḥ ca munibhir वEस; SD% मWEन भ vasiṣṭhādyaiś ca munibhir

21 1. (a,ā 외의모음 + s) + 유성음 = (a,ā 외의모음 + r) + 유성음 2. ( a,ā 외의모음 ) + s + r = (a,ā 외의모음 ) + r शनD \च]त śanaiḥ recayet शनD \च]त * शनD म*दम*दम śanaiḥ mandmandam शनDम:*दम*दम śanair mandmandam

22 2. 휴지부의모음과자음 (1) 모음 : ṛ, ḷ 를제외한모든모음 (2) 자음 : c 외의무성무기음 (k, ṭ, t, p) (3) 비음 : ñ 외의비음 (ṅ, ṇ, n, m) (4) ḥ (l) 1. 휴지부의자음은첫자음 1 개. Q } Q ञ Q 2. 대기음 ( 유성, 무성 ) 과유성자음 ca 행의음은예외 = 무성무기음

23 1. 대기음 ( 유성, 무성 ) 과유성자음 = 무성무기음 ca 행의음은예외 무성무기 무성대기 유성무기 유성대기 k ṭ t p kh th th ph g ḍ d b gh ḍh dh bh अनW3Wभ अनW3Wप सW द सW त

24 2. ca 행의음 ca 행의음 (c, ch, j, jh, ñ) (1) c, j = k * j = ṭ (2) ñ = ṅ व च व क भषज भषक vāc vāk bhiṣaj bhiṣak Eर ज Eर ट Q ञ Q ङ virāj virāṭ prāñ prāṅ

25 3. 치찰음 ( ś, ṣ, s) ś = k 또는 ṭ ṣ = ṭ 또는 k s = ḥ Eदश Eदक!वस!व ECष ECट

26 4. 기음 ( h ) h = ṭ, k मधW लह मधW लट madhulih ग ƒह goduh ग धWक godhuk

27 g gh d. dh b bh h gh k dh. t bh p k, ṭ क मƒह kāmaduh क मधWक kāmadhuk ग ƒह goduh ग ƒह godhuk बWध budh बWत bhut

28 B. 내연성 1. 모음연성 2. 자음연성 어간의형성, 동사의인칭어미, 명사의격어미형성

29 어근 भ9 내연성의예 : 어간의형성 bhū (cl.1) भ9 bhū + अ a भ +अ bho+a = भव bhava + Eत E

30 1. 모음연성 1. e, ai, o, au + 모음 ( 또는 ) y = ay āy av āv + 모음 ( 또는 ) y e ai + 모음 o au ne+ana go+i go+am ay āy av āv nay+ana gav+i gav+am

31 2. i, ī, u, ū + 모음 1 음절어근, 2 개의자음뒤의 i, ī, u, ū i, ī + 모음 = iy+ 모음 dhī + i = dhiy+ I = dhiyi u, ū + 모음 = uv+ 모음 bhū+i = bhuv+i = bhuvi bhū+ā = bhuv+ā = bhuvā

32 3. 어근부의 ir, iv, ur + 자음 īr, īv, ūr + 자음 div+yae dīvyae pur+bhyas pūrbhyaḥ

33 4. 어근말의 ṛ 의번화 1) 어근말의 ṛ + 모음 = ir + 모음 2. 어근말의 ṛ + 자음 = īr + 자음 3. pa행음 + ṛ + 모음, 자음 = ur,ūr + 모음, 자음 kṛ+ane pṛ+yate kirane pūryate

34 II. 자음연성 1. s 의반설음화 2. n 의반설음화 3. s 의 kṣ 화 4. 어근끝의비음은자음앞에서대체로탈락 5. n, m+ 치찰음 = ṃ 6. c, j + n = ñ

35 1. s 의반설음화 a, ā 외의모음 k, r, l + s + ṣ 모음 (ṛ 제외 ), t,th,n,m,y,v deve+s+u agni+s+u deve+ṣ+u!vषw agni+ṣ+u अ aषw * nāma+s+u न मसW

36 2. n 의반설음화 1) ṛ,, ṣ, s + n + 모음, n,m,y,v ṛ r ṣ 모음, ka 행음, + pa 행음, y, v, h, m karmaṇā + n + 모음, n, m, y, v muṣṇāe brāhmaṇa rāmeṇa

37 2) nis, parā, pari, pra + ni, n nis = ṇi, ṇ parā pari pra + ni n = ṇi ṇ pra+ni+dhāna praṇidhāna pari+nayae pariṇayae

38 3. s 의 kṣ 화 k, c, śc, ch, j, jj, ś, ṣ, kṣ, ḥ + s = kṣ vac+si vakṣi sraj+syae srakṣyae sraj+syae

39 4. 어근끝의비음은자음앞에서탈락 ( y 외의자음앞에서는 n 이됨 ) man + ta mata gam + ta gata gantum han + ta hata hantum 5. c, j, ś 는휴지음으로취급됨. 하지만 t, th 가올경우 j, ś 는 ṣ 가됨 muc + ta muk + ta yuj + tā yuk+ta sṛj + tvā sṛṣṭvā

40 6. n, m 은자음앞에서대체로탈락 ( y 외의자음앞에서는 n 이됨 ) man + ta mata gam + ta gata gantum han + ta hata hantum 7. n, m 은치찰음앞에서 ṃ 으로 han + si 8. c, j + n = ñ haṃ + si viṁśae yāc + nā yācñā yaj + na yajña

41 9. d 로시작해서 h 로끝나는어근 + t, th, dh = gdha dah + ta duh +dhi dagdha dugdhi

초급산스끄리뜨 : 모음의연성 박영길

초급산스끄리뜨 : 모음의연성 박영길 advaita@ggu.ac.kr 연성의중요성 tvayi mayi cānyatraiko viṣṇuḥ cānyatraiko viṣṇuḥ ca anyatra ekaḥ viṣṇuḥ a+a=ā a+e=ai aḥ+v= o v Sandhi 연성 ( 連聲 ) 1. 외연성단어와단어, 복합어, 동사 1) 모음과모음 - u + a = v a