초급산스끄리뜨 1. 자음연성 (2) 2. 휴지위치의자음과모음 B. 내연성

초급산스끄리뜨 1. 자음연성 (2) 2. 휴지위치의자음과모음 B. 내연성

자음연성 (2) I. s, r. ḥ의변화 II. 어말의 as (aḥ) III. 어말의 ās (āḥ) IV. 대명사 saḥ, esaḥ V. S(ḥ) + 유성음

I. s, r. ḥ 의변화 1. s 와 r 은휴지위치에서 ḥ 가됨 2. s + t, th = 변화하지않음 3. s + c, ch = ś + c, ch 4. ṣ + ṭ, ṭh = ṣ + ṭ, ṭh

1. s 와 r 은휴지위치에서 ḥ 가됨 2. s+t, th = 변화하지않음 3. s+c, ch = ś + c, ch 4. s+ṭ, ṭh = ṣ + ṭ, ṭh 3.!व च!व% devaḥ ca ठक र च*+ उचय. ṭhakāraḥ candraḥ ucyate ठक र%*+ उचय.

1. s 와 r 은휴지위치에서 ḥ 가됨 2. s+t, th = 변화하지않음 3. s+c, ch = ś + c, ch 4. s+ṭ, ṭh = ṣ + ṭ, ṭh 4.!व ट01ण च devaḥ ṭṛṣṇaḥ ca!व301ण% devaṣ ṭṛṣṇaś ca हक र क 6तत स9य: ठक र च*+ उचय. hakāraḥ kīretaḥ sūryaḥ ṭhakāraḥ candra ucyate हक र क 6तत स9;:क र%*+ उचय. hakāraḥ kīretaḥ candraḥ ucyate

II. 어말의 as (- aḥ) 1. as + a = o 2. as + a 외의모음 = a + a 외의모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o + 유성자음, 반모음

1. as + a = o + 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o+ 유성자음, 반모음 * 대명사 saḥ 와구별 / s + c = śc!व अ=य>न devaḥ apy anena!व ऽ=य>न क अEप EवGण लय kaḥ api vilakṣaṇaḥ layaḥ क ऽEप वलGण लय श9*य अCDत च śūnyaḥ advaitah ca श9*य ऽCDत%

1. as + a = o + 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o+ 유성자음, 반모음 * 대명사 saḥ 와구별 / s + c = śc 2.!व इदK सव:म devaḥ idaṃ sarvam!व इदK सव:म स च*+ उचय. saḥ candraḥ ucyate स च*+ उचय.!व च*+म!व%*+म devaḥ candram

1. as + a = o + 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o+ 유성자음, 반모음 * 대명사 saḥ 와구별 / s + c = śc अEनवNOय आन*द सKQवतN. anirvācyaḥ ānandaḥ saṃpravartate अEनवNOय आन*द सKQवतN.

1. as + a = o 2. as + a 외의모음 = a+a 외모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o + 유성자음, 반모음 3. आस>न रज ह*त E आस>न रज ह*त E āsanena rajas hane i- स मWXत न Y सKशय sa muktaḥ nātra saṃśayaḥ स मWXत न Y सKशय यSTप ह र भVत यSTप ह र भVत yady alpāhāraḥ bhavet

1. as + a = o 2. as + a 외의모음 = a+a 외의모음 3. as + 유성자음, 반모음 = o + 유성자음, 반모음 대명사 saḥ 와구별 s + c = śc तत व यWK Eव\च]त tataḥ vāyuṃ virecayet तत व यWK Eव\च]त Z[!वन म brahmaḥ devanām Z[!वन म * Z[ च Z[ गW_ * Z[% Z[ गW_

III. 어말의 ās (āḥ) ās + 모음, 유성자음 = ā + 모음, 유성자음!व अ aम devāḥ agnim!व अ aम Q ण गWbप!cन prāṇāḥ gurūpadeśena Q ण गWbप!cन * Vद चdव र vedāḥ catvāraḥ * Vद %dव र vedāḥ catvāraḥ

ās + 모음, 유성자음 = ā + 모음, 유성자음!व अ aम *!व अ aम devaḥ agnim!व ऽ aम!व गW_म devaḥ gurum!व गW_म!व अ aम * द ष Gय*. doṣāḥ kṣīyante

IV. 대명사 saḥ, eṣaḥ 1. saḥ, eṣaḥ + a = o + 2. saḥ, eṣaḥ + a 외의모든음 = sa + a 외의모든음 स अ a म स \चक न म स ऽ aम स \चक न म

स ईgरम saḥ īśvaram स ईgरम स गWbप!शम saḥ gurūpadeśam स गWbप!शम यhय स Eवगतiम yasya saḥ vigataśramaḥ यhय स Eवगतiम *!व गW_म devaḥ gurum!व गW_म

ब kय. न स क lन य मW+m V noचर म bādhyate na saḥ kālena yaḥ mudrām veu khecarīm ब kय. न स क lन य मW+m V noचर म * ECEवध मत dvividhaḥ mataḥ ECEवध मत स अ a म saḥ agnim स ऽ aम

स उOय. saḥ ucyate स उOय. * च*+ उOय. candraḥ ucyate चन+ उOय. सम Eध एष अ भध य. samādhiḥ eṣaḥ abhidhīyate सम Eध\ष ऽ भध य. samādhir eṣo bhidhīyate

V. s (ḥ) + 유성음 1. (a,ā외의모음 ) + s + 유성음 - iḥ, - uḥ, - eḥ, - oḥ, - aiḥ = (a,ā외의모음 ) + r + 유성음 - ir, - ur, - er, - or, - air!वd एव devaiḥ eva!वd\व शनD rsत śanaiḥ graset शनDr:sत *!व एव devaḥ eva!vव

(- iḥ, - uḥ, - eḥ, - oḥ, - aiḥ) + 유성음 = (- ir, - ur, - er, - or, - air) + 유성음 कEव!व च kaviḥ devaḥ ca कEवदtव% वuv मwडलK EYकणK न y अध भ z vahneḥ maṇḍalaṃ trikoṇaṃ nābheḥ adhobhāge वuvम:wडलK EYकणK न yरध भ z vahner maṇḍalaṃ trikoṇaṃ nābher adhobhāge

(- iḥ, - uḥ, - eḥ, - oḥ, - aiḥ) + 유성음 = (- ir, - ur, - er, - or, - air) + 유성음 सव{n ZहमEव1णW शवD seव.यk sarvowamaiḥ brahmaviṣṇuśivaiḥ seviteyaṃ सव{n Z:हमEव1णW शवD seव.यk sarvowamair brahmaviṣṇuśivaiḥ seviteyaṃ वEस; SD च मWEन भ vasiṣṭhādyaiḥ ca munibhir वEस; SD% मWEन भ vasiṣṭhādyaiś ca munibhir

1. (a,ā 외의모음 + s) + 유성음 = (a,ā 외의모음 + r) + 유성음 2. ( a,ā 외의모음 ) + s + r = (a,ā 외의모음 ) + r शनD \च]त śanaiḥ recayet शनD \च]त * शनD म*दम*दम śanaiḥ mandmandam शनDम:*दम*दम śanair mandmandam

2. 휴지부의모음과자음 (1) 모음 : ṛ, ḷ 를제외한모든모음 (2) 자음 : c 외의무성무기음 (k, ṭ, t, p) (3) 비음 : ñ 외의비음 (ṅ, ṇ, n, m) (4) ḥ (l) 1. 휴지부의자음은첫자음 1 개. Q } Q ञ Q 2. 대기음 ( 유성, 무성 ) 과유성자음 ca 행의음은예외 = 무성무기음

1. 대기음 ( 유성, 무성 ) 과유성자음 = 무성무기음 ca 행의음은예외 무성무기 무성대기 유성무기 유성대기 k ṭ t p kh th th ph g ḍ d b gh ḍh dh bh अनW3Wभ अनW3Wप सW द सW त

2. ca 행의음 ca 행의음 (c, ch, j, jh, ñ) (1) c, j = k * j = ṭ (2) ñ = ṅ व च व क भषज भषक vāc vāk bhiṣaj bhiṣak Eर ज Eर ट Q ञ Q ङ virāj virāṭ prāñ prāṅ

3. 치찰음 ( ś, ṣ, s) ś = k 또는 ṭ ṣ = ṭ 또는 k s = ḥ Eदश Eदक!वस!व ECष ECट

4. 기음 ( h ) h = ṭ, k मधW लह मधW लट madhulih ग ƒह goduh ग धWक godhuk

g gh d. dh b bh h gh k dh. t bh p k, ṭ क मƒह kāmaduh क मधWक kāmadhuk ग ƒह goduh ग ƒह godhuk बWध budh बWत bhut

B. 내연성 1. 모음연성 2. 자음연성 어간의형성, 동사의인칭어미, 명사의격어미형성

어근 भ9 내연성의예 : 어간의형성 bhū (cl.1) भ9 bhū + अ a भ +अ bho+a = भव bhava + Eत E

1. 모음연성 1. e, ai, o, au + 모음 ( 또는 ) y = ay āy av āv + 모음 ( 또는 ) y e ai + 모음 o au ne+ana go+i go+am ay āy av āv nay+ana gav+i gav+am

2. i, ī, u, ū + 모음 1 음절어근, 2 개의자음뒤의 i, ī, u, ū i, ī + 모음 = iy+ 모음 dhī + i = dhiy+ I = dhiyi u, ū + 모음 = uv+ 모음 bhū+i = bhuv+i = bhuvi bhū+ā = bhuv+ā = bhuvā

3. 어근부의 ir, iv, ur + 자음 īr, īv, ūr + 자음 div+yae dīvyae pur+bhyas pūrbhyaḥ

4. 어근말의 ṛ 의번화 1) 어근말의 ṛ + 모음 = ir + 모음 2. 어근말의 ṛ + 자음 = īr + 자음 3. pa행음 + ṛ + 모음, 자음 = ur,ūr + 모음, 자음 kṛ+ane pṛ+yate kirane pūryate

II. 자음연성 1. s 의반설음화 2. n 의반설음화 3. s 의 kṣ 화 4. 어근끝의비음은자음앞에서대체로탈락 5. n, m+ 치찰음 = ṃ 6. c, j + n = ñ

1. s 의반설음화 a, ā 외의모음 k, r, l + s + ṣ 모음 (ṛ 제외 ), t,th,n,m,y,v deve+s+u agni+s+u deve+ṣ+u!vषw agni+ṣ+u अ aषw * nāma+s+u न मसW

2. n 의반설음화 1) ṛ,, ṣ, s + n + 모음, n,m,y,v ṛ r ṣ 모음, ka 행음, + pa 행음, y, v, h, m karmaṇā + n + 모음, n, m, y, v muṣṇāe brāhmaṇa rāmeṇa

2) nis, parā, pari, pra + ni, n nis = ṇi, ṇ parā pari pra + ni n = ṇi ṇ pra+ni+dhāna praṇidhāna pari+nayae pariṇayae

3. s 의 kṣ 화 k, c, śc, ch, j, jj, ś, ṣ, kṣ, ḥ + s = kṣ vac+si vakṣi sraj+syae srakṣyae sraj+syae

4. 어근끝의비음은자음앞에서탈락 ( y 외의자음앞에서는 n 이됨 ) man + ta mata gam + ta gata gantum han + ta hata hantum 5. c, j, ś 는휴지음으로취급됨. 하지만 t, th 가올경우 j, ś 는 ṣ 가됨 muc + ta muk + ta yuj + tā yuk+ta sṛj + tvā sṛṣṭvā

6. n, m 은자음앞에서대체로탈락 ( y 외의자음앞에서는 n 이됨 ) man + ta mata gam + ta gata gantum han + ta hata hantum 7. n, m 은치찰음앞에서 ṃ 으로 han + si 8. c, j + n = ñ haṃ + si viṁśae yāc + nā yācñā yaj + na yajña

9. d 로시작해서 h 로끝나는어근 + t, th, dh = gdha dah + ta duh +dhi dagdha dugdhi