์ฐ๊ตฌ๋ณด๊ณ KR 2003-24 ๊ต์ก ํ์ ์ปจํ ์ธ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ DRM ๊ตฌ์ถ ๋ฐฉ์ ์๋ฆฝ
์ฐ๊ตฌ๋ณด๊ณ KR 2003-24 ๊ต์ก ํ์ ์ปจํ ์ธ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ DRM ๊ตฌ์ถ ๋ฐฉ์ ์๋ฆฝ ๊ณผ ์ ์ฑ ์ ์ : ์ ๋ ์(ํ๊ตญ๊ต์กํ์ ์ ๋ณด์) ์ํ์ฐ๊ตฌ์ฑ ์์ : ๋ฐฑ ๋ ๊ถ(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต) ๊ณต ๋ ์ฐ ๊ตฌ ์ : ํ ์ธ ๊ธฐ(ํ๊ตญ๊ต์กํ์ ์ ๋ณด์) ๋ ์ ํ(ํ๊ตญ๊ต์กํ์ ์ ๋ณด์) ๋ฌธ ์ฐฝ ์ฃผ(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต) ๊น ์ ๊ฐ(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต) ์ ์ ์ฃผ(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต) ์ ๋ ๊ธธ(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต) ๋ฌธ ์ฑ ์(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต) ์กฐ ์ ์ (๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต)
์ ์ฝ DRM(Digital Rights Management) ๊ธฐ์ ์ ํ๋ฝ ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ์๋ง์ด ํด๋น ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ๋ณดํธ๊ธฐ์ ๊ณผ ๊ฐ์ด ํ์์ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ํ์ ๋๊ธฐ๋ ํ์ง ๋ง, ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ์์ฑ๋ ๋๋ถํฐ ๋ฐฐํฌ, ์ด์ฉ๋ ๋๊น์ง ์ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ์ ๋์ง ํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๊ณ , ๋ณดํธํ๊ณ , ๊ฑฐ๋๋น์ฌ์๋ค์ด ์๋ํ๋ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ผ ์ปจํ ์ธ ์ ์ด์ฉ์ ์ ์ด ํต์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ํํธ์จ์ด ๋๋ ์๋น์ค๋ก ์ ์ํ ์ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ์ ์ค์๋๋ฅผ ๋ํด๊ฐ๊ณ ์๋ DRM ๊ธฐ์ ์ KERIS์ ์ ์คํ ์ ์ ์ฉํ๊ณ ์ ์ฐจ ๋์๊ฐ KERIS DRM ์ผํฐ๋ฅผ ์ด์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. ๋จผ์ , DRM ๊ด๋ จ ์ ํต, ๊ด๋ฆฌ, ๋ณดํธ ๊ธฐ์ ๋ค๊ณผ ๊ตญ๋ด์ธ์ ํ์คํ ๊ด๋ จ ์ ๋ณด๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ณ , ๊ตญ๋ด์ธ ์ ์ฒด ๋ํฅ์ ํ์ ํ์ฌ ํ์ฌ ์ถ์๋์ด ์๋ ์๋ฃจ ์ ์ ์์๋ณธ๋ค. ๋ํ ๊ด๋ จ ์ ์ฉ ์ฌ๋ก๋ค ์ญ์ ๊ตญ๋ด์ธ๋ก ๋๋์ด ๋ถ์ํ์ฌ KERIS์ ๊ฐ์ฅ ์๋ง์ ์๋ฃจ์ ์ ๋์ ํ ์ ์๋๋ก ํ๋ค. KERI S DRM ์ ์คํ ์ ๊ตฌ์ถํ ๊ธฐ ์ํด ์ ์ฐ์ , KERI S ์ EDU N ET ๊ณผ RISS ์์คํ ์ ๋ํ ์์คํ ๋ฐ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ , ๊ถ๊ทน ๋ชฉํ์ธ KERIS DRM ์์คํ ์ ๊ตฌ์ถ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ์๋ค. ์ ์๋ KERIS DRM์ ๊ตฌ์ฑ ์ ์, ์ด์ ํ๋ซํผ, ์์ ๊ธฐ์ ๋ณ ์ ์ฉ ๋ฐฉ์, ํต๊ณ ๋ด์ญ ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ๊ธฐ์ ํ์๊ณ KERIS DRM ๊ตฌ์ถ์ ์ํ ๋จ๊ณ๋ณ, ์ธ๋ถ ์ถ์ง ๊ณํ์ ์ ์ํ์๋ค. KERIS์์ DRM ์์คํ ์ ๊ตฌ์ถํ๋ ค๋ ์ด๋ฐ ์๋๊ฐ KERIS์ ๊ต์ก ํ ์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ์ฌ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ๊ด๋ฆฌ์ฒด์ ์ ์ ์ฉํ ํต๊ณ ์ถ์ถ์ ์์ด ๋ณด๋ค ํธ๋ฆฌํ๊ณ ํต์ฌ์ ์ธ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ํํธ, ํ์คํ๋ KERIS DRM ๋ชจ๋ธ ๋ฐ ๋จ๊ณ๋ณ ๊ตฌ์ถ์ ํตํ์ฌ ์์ง์ ๊ต์ก ์๋น์ค ๋ฐ ํ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด๋ค. - i -
์ฐจ ๋ก ์ ์ฝ I. ์๋ก 1 1. ์ฐ ๊ตฌ ์ ๋ชฉ ์ ๋ฐ ํ ์ ์ฑ 1 2. ์ฐ ๊ตฌ ์ ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ 2 โ ก. DRM ๊ธฐ์ ๋ฐ ํ ์ค ํ ํ ํฉ 5 1. D R M 5 ๊ฐ. ๊ฐ ์ 5 ๋. ๊ตฌ ์ฑ ์ ์ 6 2. D R M ๊ธฐ ์ ์ ๊ฐ 7 ๊ฐ. ๋ณด ํธ ๊ธฐ ์ 7 ๋. ๊ด ๋ฆฌ ๊ธฐ ์ 1 5 ๋ค. ์ ํต ๊ธฐ ์ 2 0 3. D R M ๊ด ๋ จ ํ ์ค ํ ๋ ํฅ 2 3 ๊ฐ. M P E G - 2 1 2 3 ๋. W 3 C ( t h e W o r l d W i d e W e b C o n s o r t i u m ) D R M 2 7 ๋ค. S D M I ( S e c u r e D i g i t a l M u s i c I n i t i a t i v e ) 2 8 ๋ผ. O e B F ( O p e n e B o o k s t a n d a r d F o r u m ) 2 9 ๋ง. I E T F - I D R M 3 2 ๋ฐ. C P T W G ( C o p y P r o t e c t i o n T e c h n i c a l W o r k i n g G r o u p ) 3 3 ์ฌ. D O I ( D i g i t a l O b j e c t I d e n t i f i e r ) 3 4 ์. INDECS(Interoperability of data in e-commerce system) 3 6 4. D R M ๊ด ๋ จ ์ ์ฒด ๋ ํฅ 3 7 ๊ฐ. ๊ตญ ์ธ ์ ์ฒด ํ ํฉ 3 7 - iii -
๋. ๊ตญ ๋ด ์ ์ฒด ํ ํฉ 4 1 5. ๊ด ๋ จ ์ ์ฉ ์ฌ ๋ก ์ ๋ ํ ๋ด ์ฉ ๋ถ ์ 5 3 ๊ฐ. ๊ตญ ์ธ ์ ์ฉ ์ฌ ๋ก 5 3 ๋. ๊ตญ ๋ด ์ ์ฉ ์ฌ ๋ก 6 1 โ ข. K E RI S ์ ์ค ํ ๋ฐ ์ปจํ ์ธ ๋ถ ์ 7 5 1. E D U N E T ์ ์ค ํ ๋ฐ ์ปจ ํ ์ธ ๋ถ ์ 7 5 ๊ฐ. E D U N E T ์ ์ค ํ ๋ถ ์ 7 5 ๋. E D U N E T ์ปจ ํ ์ธ ๋ถ ์ 8 0 2. R I S S ์ ์ค ํ ๋ฐ ์ปจ ํ ์ธ ๋ถ ์ 8 3 ๊ฐ. R I S S ์ ์ค ํ ๋ถ ์ 8 3 ๋. R I S S ์ปจ ํ ์ธ ๋ถ ์ 8 7 โ ฃ. K E RI S DRM ์ ์ค ํ ๋ชจ ๋ธ ์ค๊ณ 9 1 1. ์ ์ค ํ ๋ชจ ๋ธ ์ค ๊ณ ๋ฐฉ ํฅ 9 1 ๊ฐ. ๋ ์ง ํธ ์ปจ ํ ์ธ ์ ๋ ํ ์ง ์ ์ฌ ์ฐ ๊ถ ๋ณด ํธ 92 ๋. ์ปจ ํ ์ธ ์ด ์ฉ ํต ๊ณ ๊ฐ ํ 9 2 ๋ค. E D U N E T / R I S S ์ ์ค ํ ๊ณผ ์ ํต ํฉ ์ ์ฉ ์ด 9 3 ๋ผ. ํธ ๋ฆฌ ํ ์ฌ ์ฉ ์ U I ๋ฐ ์ธ ํฐ ํ ์ด ์ค ์ ๊ณต 9 3 ๋ง. K E R I S D R M ์ผ ํฐ ์ด ์ 9 3 2. ์ ์ฉ ๋ ์ ๋ ๋ฉ ์ธ 9 5 ๊ฐ. ๋ ๋ฉ ์ธ ์ ์ ๊ธฐ ์ค 9 5 ๋. ๋ ์ ๋ ๋ฉ ์ธ 9 5 3. ๊ตฌ ์ถ ๋ชจ ๋ธ 9 7 ๊ฐ. ๊ตฌ ์ฑ ์ ์ 9 7 ๋. ์ด ์ ํ ๋ซ ํผ 1 0 2 ๋ค. ์ ์ ๊ธฐ ์ ๋ณ ์ ์ฉ ๋ฐฉ ์ 1 0 3 ๋ผ. ํต ๊ณ ๋ด ์ญ ์ ์ 1 0 8 - iv -
V. K E RI S DRM ๋จ ๊ณ ์ ์ถ ์ง ๋ฐฉ์ 110 1. ๋จ ๊ณ ๋ณ ์ถ ์ง ๊ณ ํ 1 1 0 ๊ฐ. ๋จ ๊ธฐ ๊ณ ํ 1 1 2 ๋. ์ค ์ฅ ๊ธฐ ๊ณ ํ 1 1 5 2. ์ธ ๋ถ ์ถ ์ง ๊ณ ํ 1 1 7 VI. ๊ฒฐ๋ก 12 1 ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 1 2 2 - v -
ํ ๋ชฉ ์ฐจ < ํ I - 1 > ์ฐ ๊ตฌ ๋ด ์ฉ ๋ถ ๋ฅ ๋ฐ ์ฐ ๊ตฌ ๋ฒ ์ 3 < ํ I I - 1 > ์ปจ ํ ์ธ ์ ํ ๋ณ ๋ณด ํธ ๊ธฐ ์ 1 4 < ํ I I - 2 > ๋ ๋ธ ๋ฆฐ ์ฝ ์ด ๋ฉ ํ ๋ฐ ์ด ํฐ ์ ์ ๋ถ ๋ฅ 1 6 < ํ I I - 3 > O e B F W G ์ ์ด ๋ฆ ๋ฐ ์ ์ ๋ด ์ฉ 3 1 < ํ I I - 4 > ๊ตญ ์ธ ์ ์ฒด ์ ๋ ํ ์ ํ ๊ฐ ๋ฐ ๊ณผ ์ง ์ ํฌ ๋งท ๋ฐ ํน ์ง 4 0 < ํ I I - 5 > ๊ตญ ๋ด ์ ์ฒด ์ ๋ ํ ์ ํ ๊ฐ ๋ฐ ๊ณผ ์ง ์ ํฌ ๋งท ๋ฐ ํน ์ง 5 1 < ํ I I - 6 > J - C I S ์ ์ ๋ณด 5 4 < ํ I I - 7 > ๊ฐ ๋ณ ์ด ์ฉ ํ ๋ฝ ์ ๋น ์ค 5 6 < ํ I I - 8 > ์ฐ ๊ฐ ์ด ์ฉ ํ ๋ฝ ์ ๋น ์ค 5 7 < ํ I I -9 > M M R C S ํ ๋ก ์ ํธ ๋ก ์ง ํ ๋ 1 0 ๊ฐ ํ ๋ก ์ ํธ ์ ๋ ํ ๊ฐ ์ 5 8 < ํ I I - 1 0 > ๋ฉ ํฐ ๋ฏธ ๋ ์ด ์ ์ ๊ถ ์ ๋ณด ๊ด ๋ฆฌ ์ ์ค ํ ์ ๋ณด ํญ ๋ชฉ 6 2 < ํ I I - 1 1 > ์ด ๋ฌธ ์ ์ ๋ฌผ ์ ๋ ํ ์ ์ ๊ถ ์ ๋ณด ๊ตฌ ์ฑ ์ ์ 63 <ํ II-12> ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ ์๊ถ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ์์คํ ์ DB ๋ฐ ์๋ฃ ๋ด์ฉ 64 <ํ III-1> EDUNET ์๋น์ค ํํฉ 7 7 <ํ III-2> EDUNET ์ปจํ ์ธ ์ ํ ๋ถ๋ฅ 8 0 < ํ I V - 1 > K E R I S D R M ์ ์ค ๊ณ ๋ฐฉ ํฅ 9 1 < ํ I V - 2 > K E R I S D R M ์ง ์ ํ ๋ซ ํผ 1 0 3 < ํ I V - 3 > K E R I S D R M ํต ๊ณ ์ ์ 1 0 8 < ํ V - 1 > ๋จ ๊ณ ๋ณ ์ถ ์ง ๊ณ ํ 1 1 1 < ํ V - 2 > ๋จ ๊ธฐ ๊ณ ํ ์ ์ ์ ์ ํ ๋ฒ ์ 1 1 2 < ํ V - 3 > K E R I S ์ ๋ ์ ๊ฐ ๋ฅ ํ ์ ๋ฃจ ์ 1 1 3 < ํ V - 4 > ์ ๋ฃจ ์ ๋ ์ ์ ์ ์ฅ ๋จ ์ 1 1 5 < ํ V - 5 > ์ค ์ฅ ๊ธฐ ๊ณ ํ ์ ์ ์ ์ ํ ๋ฒ ์ 1 1 6 < ํ V - 6 > K E R I S D R M ํ ์ฅ ์ ์ ํ ์ถ ์ง ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ 1 1 7 < ํ V - 7 > P K I ์ ์ค ํ ๊ณผ ์ ์ฐ ๋ ์ ์ ํ ์ถ ์ง ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ 1 1 8 < ํ V - 8 > D O I ์ ์ค ํ ๊ณผ ์ ์ฐ ๋ ์ ์ ํ ์ถ ์ง ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ 1 1 9 < ํ V - 9 > K E R I S D R M ์ผ ํฐ ์ด ์ ์ ์ ํ ์ถ ์ง ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ 1 2 0 < ํ V - 1 0 > C R M ๊ณผ ์ ์ฐ ๋ ์ ์ ํ ์ถ ์ง ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ 0 1 2 - vi -
๊ทธ ๋ฆผ ๋ชฉ ์ฐจ [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 1 ] D R M ๊ตฌ ์ฑ ๋ 6 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 2 ] M P E G - 2 1 ์ ์ ํธ ์ฐ ๋ ๋ชจ ๋ธ 2 3 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 3 ] M P E G - 2 1 ๊ด ๋ จ ๊ธฐ ์ 2 6 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 4 ] W 3 C s ํ ๋ ์ ์ ํฌ ๊ณ ์ธต ๊ตฌ ์กฐ 2 7 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 5 ] W 3 C s D R M W G ์ ๊ฐ ๋ฐ ๊ณ ํ ํ 2 8 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 6 ] ๋ ์ง ์บก ์ D R M ์ ๋ฃจ ์ 4 4 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 7 ] ์ค ํธ ๋ก ๋ ์ D R M ์ ๋ฃจ ์ 4 5 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 8 ] ๋ฉ ํ ๋ผ ์ด ์ธ ์ R i g h t s P a c k a g e r ๊ตฌ ์ฑ ๋ 4 7 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 9 ] ๋ฉ ํ ๋ผ ์ด ์ธ ์ R i g h t s S e r v e r ๊ตฌ ์ฑ ๋ 4 7 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 1 0 ] ์ ํ ํธ ์บ ํ ์ S e c u r e O S ๊ธฐ ์ 4 9 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 1 1 ] ์ ํ ํธ ์บ ํ ์ ๋ณด ์ ์ปค ๋ ๋ชจ ๋ A P I ์ ๋ ์ 5 0 [ ๊ทธ ๋ฆผ I I - 1 2 ] K C R C ์ ์ ์ค ํ ๊ฐ ๋ฐ ์ฌ ์ 7 2 [๊ทธ๋ฆผ III-1] EDUNET ์๋น์ค ๊ตฌ์ฑ๋ 76 [๊ทธ๋ฆผ III-2] EDUNET ์๋ ๊ณต์ ์ฒด์ ์๋น์ค 7 8 [๊ทธ๋ฆผ III-3] EDUNET ์์คํ ๊ตฌ์ฑ๋ 79 [๊ทธ๋ฆผ III-4] EDUNET ์ปจํ ์ธ ์ ํ ๋น์จ 8 1 [๊ทธ๋ฆผ III-5] EDUNET ์๋น์ค ํต๊ณ ์์ 8 2 [๊ทธ๋ฆผ III-6] RISS ์๋น์ค ๊ตฌ์ฑ๋ 8 4 [๊ทธ๋ฆผ III-7] RISS ์์คํ ๊ตฌ์ฑ๋ 8 6 [๊ทธ๋ฆผ III-8] RISS ์ปจํ ์ธ ์ ํ ๋น์จ 8 7 [๊ทธ๋ฆผ III-9] RISS ์์คํ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ 88 [๊ทธ๋ฆผ III-10] RISS ์๋น์ค ํต๊ณ ์์ 89 [ ๊ทธ ๋ฆผ I V - 1 ] K E R I S D R M ์ ์ค ํ ๊ตฌ ์ฑ ๋ ( ์ ) 9 7 [ ๊ทธ ๋ฆผ I V - 2 ] K E R I S D R M ์ด ์ ํ ๋ซ ํผ ๊ตฌ ์ฑ ๋ 1 0 2 [ ๊ทธ ๋ฆผ V - 1 ] ๋จ ๊ณ ๋ณ ์ถ ์ง ๊ณ ํ ํ ๋ฆ ๋ 1 1 0 - vii -
I. ์๋ก 1. ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ ์ ๋ฐ ํ ์์ฑ DRM(Digital Rights Management) ๊ธฐ์ ์ ํ๋ฝ๋ ์ฌ์ฉ์๋ง์ด ํด๋น ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ๋ณดํธ๊ธฐ์ ๊ณผ ๊ฐ์ด ํ์์ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ํ์ ๋๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ๋ ์งํธ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ์์ฑ๋ ๋๋ถํฐ ๋ฐฐํฌ, ์ด์ฉ๋ ๋๊น์ง ์ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ์ ๋์งํธ ์ปจ ํ ์ธ ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๊ณ , ๋ณดํธํ๊ณ , ๊ฑฐ๋๋น์ฌ์๋ค์ด ์๋ํ๋ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ผ ์ปจํ ์ธ ์ ์ด ์ฉ์ ์ ์ด ํต์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ํํธ์จ์ด ๋๋ ์๋น์ค๋ก ์ ์ํ ์ ์๋ค. ์ต๊ทผ ์ธํฐ๋ท์ ํ์ ์ ์ธ ๋ฐ์ ๊ณผ ๋๋ถ์ด ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ฐ์ ์ด ๋ฐ์ ํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ํ๊ณ ํฉ๋ฒ์ ์ธ ์ ์๊ถ ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์ ๋ฐ ์ ํต์ฒด ๊ณ ๋ง๋ จ์ ๋ํ ์๊ตฌ๊ฐ ๊ธ์ฆํ๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ ์๋ฌผ ๋ฐ ์ ์๊ถ์ ๋ํ ์ ๋ณด ์ ๊ทผ ๋ฐ ์ด์ฉ์ ์ง์ํ๋ ๋ค์ํ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด ๊ด๋ฆฌ ์์คํ ์ด ๊ตฌ์ถ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, DRM ๊ธฐ์ ์ ์ค์์ฑ ๋ํ ์ฆ๋๋๊ณ ์๋ค. ํ์ฌ KERIS์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ข ๊ต์ก ํ์ ์ปจํ ์ธ ๋ค์ EDUNET ์ฌ์ฉ์์ RISS ์ฌ์ฉ์๋ค์๊ฒ ๋๋ถ๋ถ ๋ฌด๋ฃ๋ก ์ ๊ณต๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฌํ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ ์ด์ฉ์ ์ฆ ๊ฐ๋ก ์ธํด ์ปจํ ์ธ ์ ์ ํต ํํฉ์ ํ์ ํด์ผํ ํ์์ฑ์ด ์ฆ๋๋์๋ค. ๋ํ ์ ๊ณต๋ ๋ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ ๋ฐ ๊ถ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ์ ์ค์์ฑ์ด ๋๋๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ ๋ก DRM ๊ธฐ์ ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ต์ก ํ์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ ๋ฐ ๊ด๋ฆฌ์ ๋ ํ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ด ๋งค์ฐ ์๊ธํ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ์ํด KERIS ๋๋ฉ์ธ์ ๋ํ ์ ํ ํ ๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค. KERIS ์์คํ , ์ปจํ ์ธ ๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ์ ํ ๋ถ์์ด ๋ฌด์๋ณด๋ค๋ ๋จผ ์ ์ ํ๋์ด์ผ ํ๋ฉฐ ์์คํ ์์ ํ์ฉํ ์ ์๋ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ ์์ ๋ฐ ํ์์ ๋ํ ๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ์ฌํญ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ KERIS์ ์๋ง์ DRM ๊ตฌ์ถ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. - 1 -
2. ์ฐ๊ตฌ์ ๋ด ์ฉ ๋ฐ ๋ฒ ์ ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ด์ฉ์ ํฌ๊ฒ 3๊ฐ์ ์์ญ์ผ๋ก ๋๋๋ค. ์ฒซ์งธ, DRM ๊ด๋ จ KERIS DRM ์์คํ ๊ตฌ์ถ์ ํ์ํ ๊ด๋ จ๊ธฐ์ ์ ์กฐ์ฌํ๊ณ ๊ฐ ๊ธฐ์ ๋ค์ ๋ ํ ํ์คํ ๋ํฅ์ ํ์ ํ๋ค. ๋ํ DRM ์๋ฃจ์ ์ ์ ๊ณตํ๋ ๊ตญ๋ด์ธ ์ ์ฒด๋ค ์ ๋ํฅ๊ณผ ์ ํ์ ํน์ฑ์ ํ์ ํ์ฌ KERIS DRM ์์คํ ๊ตฌ์ถ์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ ๋ฅํ ์๋ฃจ์ ์ ํญ๋ชฉ์ ํ์ ํ๋ค. ๊ด๋ จ ๊ธฐ์ ๊ณผ ํ์คํ ๋ํฅ์ <ํ I-1>์ ๋ถ๋ฅ์ ์ํด ํญ๋ชฉ๋ณ๋ก ์กฐ์ฌํ๋ค. ๋ํ ์ ์ฉ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ KERIS DRM ๊ตฌ์ถ์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ๋ฐ ์ ์ฉ ์์๋ฅผ ์ ๋ณํ๋ค. ๋์งธ, KERIS ๋๋ฉ์ธ์ ๋ํ ์๊ตฌ๋ถ์์ ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด EDUNET ์ ์คํ ๋ฐ RISS ์์คํ ์ ๋ํ ๋ถ์๊ณผ ๊ฐ ์์คํ ์ด ์ ๊ณตํ๋ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ๋ถ์ ํ๋ค. KERIS ์์คํ ๋ถ์์ ํตํ์ฌ KERIS DRM ์์คํ ์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ๋ ์ ์๋ ์์คํ ๊ตฌ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ๊ณ ์ปจํ ์ธ ์ ์ด์ฉ๋ฅ ๊ณผ ์ค์๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ ๋ก KERIS ์ปจํ ์ธ ์ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ์ ํ ํ KERIS DRM ์์คํ ์ค๊ณ์ ๋ฐ์ํ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ์์ง ๋ฐ ์กฐ์ฌ ๋ถ์๋ ์๋ฃ๋ฅผ ์ข ํฉ์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌํ์ฌ KERIS DRM ๋ชจ๋ธ ๋ฐ ๋จ๊ณ์ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ๋ค. KERIS DRM ์ค๊ณ์ ์ค์๋๊ฐ ๋ ์ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์์ฃผ๋ก ์์คํ ์ ์ค๊ณํ๋ฉฐ, ์ฐ์ ์์๊ฐ ๋ฎ์ ์ ํ์ ๋ค๋ฅธ ์ ํ์ผ๋ก์ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ณ ๋ คํ๋ค. <ํ I-1>์ ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ํ๋์ด์ผ ํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ด์ฉ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ๋ฒ์๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ด๋ค. - 2 -
<ํ I-1> ์ฐ๊ตฌ ๋ด์ฉ ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ ๋ฒ์ ๊ตฌ ๋ถ ์ธ๋ถ ๋ด ์ฉ ์ฐ๊ตฌ ๋ฒ์ DRM ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ ๋ณดํธ/์ ํต/ ๊ด๋ฆฌ ๊ธฐ์ DRM ํ์ค ํ ๋ํฅ DRM ๊ด ๋ จ ์ ์ฒด ๋ํฅ MP E G -21, W 3C DRM, SDMI, O eb F, IETF-IDRM, CPTWG, DOI, INDECS ๊ตญ์ธ ์ ์ฒด ๋ํฅ InterTrust, Microsoft, IBM, ContentGuard, Adobe ๊ตญ๋ด ์ ์ฒด ๋ํฅ ๋งํฌ์ ๋, ํ์๋ท์ปด, ๋๋ฆผ์ธํ ํฌ, ๋์ง์บก, ์คํธ๋ก๋, ๋ฉํ๋ผ์ด์ธ , ๋น์จํ์ด, ์ํํธ์บ ํ, ์ ์ฐ๋ฆฌํ ํฌ๋๋ก์ง ๊ตญ์ธ ์ ์ฉ ์ฌ๋ก J-CIS, CCC, MMRCS, DRM ๊ธฐ์ ๋ฐ ํ์คํ ๋ํฅ ๋ถ์ ์ ์ฉ ์ฌ๋ก ๋ถ์ ๊ตญ๋ด ์ ์ฉ ์ฌ๋ก ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ ์๊ถ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ์์คํ (์ ์ ๊ถ์ฌ์ ์กฐ์ ์์ํ) ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์๊ฑฐ๋ ๊ธฐ๋ฐ ์์คํ (์ ๋ณดํต์ ๋ถ) ๋์งํธ์ ์๋ฌผ ๋ณดํธ๋ฐฉ์์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ(์ ๋ณดํต ์ ๋ถ) ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ์์๊ฑฐ๋ ์์คํ ๊ตฌ์ถ์ ์ํ ์์ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ(์ ๋ณดํต์ ๋ถ) ํ๊ตญ๋ฌธํ์ปจํ ์ธ ๋ฆฌ์์ค์ผํฐ ์์คํ ๊ฐ๋ฐ(๋ฌธํ๊ด๊ด๋ถ) ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ณดํธ๊ด ๋ฆฌ์ฉ X r ML ๋ฌธ์์์ฑ ๋ฐ ํธ์ง๋๊ตฌ(ETRI) ๋ผ์ด์ผ์ค ๊ธฐ๋ฐ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ํต(ETRI) - 3 -
<ํ I-1> ์ฐ๊ตฌ ๋ด์ฉ ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ ๋ฒ์(๊ณ์) ๊ตฌ ๋ถ ์ธ๋ถ ๋ด ์ฉ ์ฐ๊ตฌ ๋ฒ์ EDUNET/ RISS ๋๋ฉ์ธ ๋ถ์ KERIS DRM ๊ตฌ์ถ ๋ชจ๋ธ ์ ์ EDUNET ์์คํ ๋ถ์ RISS ์์คํ ๋ถ์ KERIS DRM ๋ชจ ๋ธ ์์คํ ๋ฐ ์ปจํ ์ธ ๋ถ์ EDUNET ์๋น์ค ๊ตฌ์ฑ๋ EDUNET ์์คํ ๊ตฌ์ฑ๋ EDUNET ์ปจํ ์ธ ์ ํ ๋ถ๋ฅ EDUNET ํต๊ณ ๋ด์ญ ์์คํ ๋ฐ ์ปจํ ์ธ ๋ถ์ RISS ์๋น์ค ๊ตฌ์ฑ๋ RISS ์์คํ ๊ตฌ์ฑ๋ RISS ์ปจํ ์ธ ์ ํ ๋ถ๋ฅ RISS ํต๊ณ ๋ด์ญ ์์คํ ๋ชจ๋ธ ์ค๊ณ ๋ฐฉํฅ ์์๊ธฐ์ ๋ณ ์ ์ฉ๋ฐฉ์ ๋ณดํธ๊ธฐ์ (์ํธํ, ์ํฐ๋งํน) ์ ํต๊ธฐ์ (PKI, ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค) ๊ด๋ฆฌ๊ธฐ์ (๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ, ์๋ณ์ฒด๊ณ) DRM ํต๊ณ ๋ด์ญ ์ ์ KERIS DRM ๊ตฌ์ถ ๋ชจ๋ธ ๋จ๊ณ์ ์ถ์ง๋ฐฉ์ ์ฐ์ฐจ๋ณ ์ถ์ง๊ณํ ์ธ๋ถ ์ถ์ง ๊ณํ - 4 -
โ ก. DRM ๊ธฐ์ ๋ฐ ํ ์ค ํ ํ ํฉ 1. DRM ๊ฐ. ๊ฐ ์ DRM(Di g it al Ri g h ts Man ag e me nt ) ๊ธฐ์ ์ ๋์ง ํธ ์ปจํ ์ธ ์ ํต์ ์์ ์ฑ, ์ ํต์ฑ, ์ฌ์ฌ์ฉ์ ์ง์ํ๋ฉฐ ์ ์๊ถ์, ์ ํต์ ์, ์๋น์์ ์ด๋ฅด๋ ์ปจํ ์ธ ๋ผ์ดํ ์ฌ์ดํด์ ๊ด๊ณ๋ ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ๋ง์กฑ์์ผ์ค ์ ์๋ ์ ๋ขฐ ๊ตฌ ์กฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ธฐ์ ์ด๋ค. DRM ์์ฒด๊ฐ ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ ๊ตฌ ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ์งํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ์ ์ด๋ผ๊ธฐ๋ณด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด๋ ํ(Framework)์ด๋ผ ๊ณ ๋งํ ์๋ ์๋ค. [1] ์ํฐ๋งํน์ ๋น์์ ๊ถ์์ ๋ถ๋ฒ์ ์ธ ์กฐ์์ ๋ง๊ณ , ๋ณํ๋ ์ ๋ณด์ ๋ํด ์ํฐ๋งํฌ๋ฅผ ์ถ์ถํ์ฌ ์์ ๊ถ์ ์ธ์ฆํ๋ ๋ฐฉ์ ์ด๊ณ , ํ ๊ฑฐํ๋ฆฐํ (fingerprinting)์ ์ฌ๋ถ๋ฐฐ๋ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ณธ๋ ๊ตฌ๋งค์๋ฅผ ์์๋ผ ์ ์์ด ๋์งํธ ์ ๋ณด์ ๋ถ๋ฒ์ ์ฌ ์ ํต์ ๋ฐฉ์ง ํ๋ ๋ฐ๋ฉด, DRM์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ถ๋ฒ ์ฌ์ฉ ์์ฒด๋ฅผ ์์ฒ์ ์ผ๋ก ๋ฐฉ์งํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด ํน์ง์ด๋ค. ์ํธํ ๊ธฐ์ ์ ์ด์ฉํด ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ํจํค์ง ํํ์ ์ํธํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ณํ์ํค๋ DRM ๊ธฐ์ ์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ์ ๋ฌ๋ ํ ์ฌ์ฉ์ ์ธก๋ฉด์์ ์ฌ์ฉ์ ์ ํ์ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ค. ์ฝ๊ฒ ๋งํด DRM ๊ธฐ์ ๋ก ๋ณดํธ๋ฐ๋ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ฐ์ฐํ ์ทจ๋ํ๋ค ํ๋๋ผ๋ ์ธ์ฆ์ ์ฐจ๋ฅผ ๊ฑฐ์น์ง ์์ผ๋ฉด ๊ทธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค. ๋ฌผ๋ก ์ฌ์ฉ์์ ์ปดํจํฐ์๋ DRM ๊ธฐ์ ์ ์ฒด๊ฐ ์ ๊ณตํ๋ ์ธ์ฆ ํ ๋ก๊ทธ๋จ์ด ๋ณ๋ ๋ด์ฅ๋๋ค. ์ด ๋๋ฌธ์ ์น์ธ์ ๋ฐ์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ธํฐ๋ท์ด๋ CD ํ์ดํ์ ํตํด ์ 3์์๊ฒ ์ ์กํ๋๋ผ๋ ์ 3์๋ ๋ณ๋์ ์ธ ์ฆ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ์ผ ํ๋ค. ์ด๋ฌํ DRM ๊ธฐ์ ์ ์ด์ ๊ฐ์ ํน์ฑ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ณผ๊ธ ์์คํ ๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋๋ฉด์ ์ ์๊ฑฐ๋์์คํ ๊ตฌ์ถ์ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ด ๋๊ณ ์๋ค. - 5 -
๋. ๊ตฌ์ฑ ์์ [ ๊ทธ๋ฆผ I I -1] DRM ๊ตฌ์ฑ๋ (1) ์์ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ํจํค์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํจํค์งํ๋ค. (2) ํจํค์ง ์ ๋ณด๋ฅผ ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค์ ๋ฑ๋กํ๋ค. (3) ์๋น์๊ฐ ์ผํ๋ชฐ์ ๊ฒ์ ํ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ํํ๋ค. (4) ํจํค์ง๋ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์๋น์์๊ฒ ์ ๊ณต(๋ค์ด๋ก๋)ํ๋ค. (5) ์๋น์๊ฐ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์คํํ๋ฉด(์ปจํ ์ธ ์์ ๊ธฐ๋ก๋ ๊ถ๋ฆฌ๊ด๋ฆฌ์ ๋ณด๋ก๋ถํฐ Player๊ฐ ์ผํ๋ชฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ์ฌ ์ผํ๋ชฐ์ ์์ฒญ), ์ผํ๋ชฐ์ด ํด ๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค์๊ฒ ๋ผ์ด์ผ์ค ๋ฐ๊ธ์ ์์ฒญํ๋ค. (6) ๋ง์ฝ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ์ ๋ํ ๊ธ์ก(์ ๋ฃ)์ด ์์ผ๋ฉด, ๋น๋ง ์์คํ ์ ํตํ์ฌ ์๊ธ ์ ์ฐ ์ฒ๋ฆฌ ํ๋ค. (7) ๋ผ์ด์ผ์ค๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ์๋น์์๊ฒ ์ ๊ณตํ๋ค. (8) ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค๋ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ผํ๋ชฐ์ ๊ฑฐ๋๋ด์ญ ์ ์ฐ์ ๋ํ ๋ณด๊ณ ์ ๋ฐ์กํ๋ค. - 6 -
1) ํจ ํค ์ ์์ ์ปจํ ์ธ ์ ๊ถ๋ฆฌ๊ด๋ฆฌ์ ๋ณด(RMI : Rights Management Information) ๋ฅผ ์ฝ์ ํ๊ณ ์ํธํํ๋ ๋๊ตฌ์ด๋ค. 2 ) ํด ๋ฆฌ ์ด ๋ง ํ ์ฐ ์ค ๊ถ๋ฆฌ(Rights)์ ๋น์ฉ(Financial)์ ๋ํ ์ ์ฐ ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ ๋ชจ๋๋ก ์ข์ ์๋ฏธ๋ก๋ ๊ถ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ ์ฐ ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ , ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก๋ ๊ฑฐ๋ ์ธ์ฆ์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ชจ๋์ด๋ค. ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ผ์ด์ผ์ค๋ฅผ ๋ฐ๊ธํ ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ด๋ค. ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค ๋ชจ๋์ ์๊ฑฐ๋ ๋ชจ๋๊ณผ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋์ด ์ ๊ณต๋๋ฉฐ, ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค๋ฅผ ์ด์ฉํจ์ผ๋ก์จ ๊ฑฐ๋ ๋ด์ญ์ ํฌ๋ช ์ฑ ๋ณด์ฅํ ์ ์๊ฒ ๋๋ค. 2. DRM ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ ๊ฐ. ๋ณดํธ๊ธฐ์ 1) T a m p e r Re s i s t a n t S o f t w a r e ๊ธฐ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ํํธ์จ์ด๋ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ํตํ ๋์๋ ๋ฏธ๋ฆฌ ์ปดํ์ผ ๋ ์ด์ง ์ฝ๋๋ฅผ ๋์ค์ผ์ด๋ CD-ROM๊ณผ ๊ฐ์ ๋งค์ฒด์ ์ ์ฅ์์ผ ๋ฐฐํฌํ๋ ํํ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด์ ๊ฐ์ ํํ๋ ์ปดํจํฐ๊ฐ ์ํํ๋ ๊ณ์ฐ๊ณผ์ (process of computation)์ด ์ ๋๋ฌ๋๋ฏ๋ก ์ญ์ปดํ์ผ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์น๊ฑฐ๋ ๋ ๋ฒ๊ฑฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ปดํ์ผ๋ ์ ๋ณด๋ค์ ์ญ๋ถ์(๋๋ ์ญ๊ณตํ)ํ์ฌ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถ ํด ๋ผ ์ ์๋ค. ์ปดํ์ผ๋ฌ ์ด๋ก ๊ณผ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด ์ด๋ก ์ด ๋ฐ๋ฌํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ์ฃผ์ด์ง ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ๋์ ํจ์จ๋ก ์ญ๋ถ์ํ ์ ์์ ๋ฟ ์๋๋ผ ๋คํธ์ํฌ๋ฅผ ํตํด ์ ์ก๋์ด ์คํ๋๋ ๋ชจ๋ฐ์ผ ์ฝ๋ ๋ํ ์ญ๋ถ์์ ์ฉ์ดํด์ง ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํ๋์จ์ด์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ํํธ์จ์ด์ ์ธ ๋ฐฉ - 7 -
๋ฒ์ด ์กด์ฌํ๋ค. ํ๋์จ์ด์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉ ํ๋์จ์ด์ ๋น๋ฐ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ ๊ณ ์ฃผ์ด์ง ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ด๋ฅผ ํ์ธํ๋ ๋ฃจํด์ ์ฝ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ธฐ๊ฐ ์ฝ๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์์ง๋ง ์์ ๋๊ฐ ํ๋์จ์ด์ ์์กดํ๋ค๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค. ์ํํธ์จ์ด์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ธ์ด๋ ์ด์ ๋ธ๋ฆฌ์ด์ ํน์ฑ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์ฌ ์ญ๋ถ์์ ์ด๋ ต๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ํํธ์จ์ด ์ญ๋ถ์์ด ์๋ํ๋ ๋์ปดํ ์ผ๋ฌ๋ ๋์ด์ ๋ธ๋ฌ๋ฅผ ํตํด ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ปดํ์ผ๋ฌ ์ด๋ก ์ด๋ ํ๋ก๊ทธ ๋๋ฐ ์ธ์ด ์ด๋ก ๋๋ ์ํธํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ญ๋ถ์์ ์ด๋ ต๊ฒ ํ๋ ๊ฒ ์ด๋ค. ์ํํธ์จ์ด์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋๋ฐ ์ด๋ ค์์ ์์ง๋ง, ๋ณ๋์ ํ๋์จ ์ด๋ฅผ ๋๋ฐํ์ง ์๊ณ ๊ธฐ์กด์ ์ป์ด์ง ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด ์ด๋ก ์ ์ฑ๊ณผ์ธ ์ ์ดํ ๋ฆ ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ๋ค๋ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๋ค. ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ๊ณต๊ฒฉํ๊ธฐ ์ํ ๋ถ์์ผ๋ก๋ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์คํ์ํค์ง ์๊ณ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ ์ ์ ์ธ ๋ถ์๊ณผ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์คํ์์ผ ํน ์ ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ป๋ ๋์ ์ธ ๋ถ์์ด ์๋ค. ๋ค์์ ๊ธฐ์ ๋ค์ ์ด๋ฐ ๋ถ์์ ๋ฐฉ์ง ํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ํฌํผ ํ๋ฃจํ(tamper proofing) Aucsmith์ ํฌํผ ํ๋ฃจํ ๊ธฐ๋ฒ ์ํํธ์จ์ด ์ํฐ๋งํน๊ณผ ํฌํผ ํ๋ฃจํ ์ฝ๋ ๋ชจํธํ ์ฝ๋ ๋ชจํธํ(code obfuscation)๋ ์ฃผ์ด์ง ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ชจํธํ๊ฒ ๋ง๋ค์ด ์ญ๊ณตํ์ ์ด๋ ต๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ ๋งํ๋ค. ์ํธํ์ ์ ๊ทผ ํฌํผ ํ๋ฃจํ๊ณผ ์ํธํ ํ๋ก๊ทธ๋จ ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํ ์ธํฐ๋ท์ ํตํ์ฌ ๋ง์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๊ตํ๋๊ธฐ ์์ํ๋ฉด์, ์ํํธ์จ์ด ๋ณดํธ ๊ธฐ๋ฒ์๋ ์๋ก์ด ์๊ตฌ ์ฌํญ๋ค์ด ๋๋๋๊ธฐ ์์ํ์๋ค. ์ธํฐ๋ท์ ํตํ์ฌ ๋ค ์ด๋ก๋๋ฐ๋ ๋ชจ๋ฐ์ผ ์ฝ๋(mobile code)์ ๋ฑ์ฅ๊ณผ ๋งค์ฐ ๊ฐ๋ ฅํด์ง ๋๋ฒ๊น , ์ ์ ๋ถ์ ๊ธฐ์ ๋ก ์ธํด ์์ฉ ์ํํธ์จ์ด ๋ฒค๋๋ค์ ์ ์ ๋ ์์ ๋ค์ ์ง์ ์ฌ ์ฐ๊ถ์ ๋ฐฉ์ดํ๊ธฐ๊ฐ ํ๋ค์ด์ก๋ค. ๋ํ, ๋์งํธ ์ ์๊ถ์ด๋ผ๋ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ์ - 8 -
์ถํ์ผ๋ก ์ธํด ์ํํธ์จ์ด ์ญ๋ถ์ ๋ฐฉ์ง ๊ธฐ์ ์ ์๋ก์ด ๊ตญ๋ฉด์ ๋ง์ดํ๊ฒ ๋ ์๋ค. ์๋ฌด๋ฆฌ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์งํธ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ ์์คํ (DRM)์ด๋ผ ํ๋๋ผ๋ ์ญ๋ถ ์๋๋ค๋ฉด ์ ์๊ถ ๋ฐฉ์ง ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฌด๋ ฅํ์ํฌ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ํํธ์จ์ด ์ญ๋ถ์ ๋ฐฉ์ง ๊ธฐ์ ์ ์ฝ๋ ๋ชจํธํ, ํฌํผ ๋ ์ง์คํดํธ ์ํํธ ์จ์ด(TRS), ์ํํธ์จ์ด ์ํฐ๋งํน์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ค. ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ ๋ถ์ผ๋ ์ฝ๋ ๋ชจํธํ๋ก์จ ํ๋ก๊ทธ๋จ ๋ณํ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ํ ๋ก๊ทธ๋จ ๋ด๋ถ์ ์ ์ด ํ๋ฆ์ด๋ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ์ ๋ชจํธํ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ํ ํธ์จ์ด ์ญ ๋ถ์ ๋ฐฉ์ง ๊ธฐ๋ฒ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ ๋ก ์ง ํ๋ ์ ์๋ค. ์ฝ๋ ๋ชจํธํ : ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ฆ ๋ชจํธํ์ ์ ์ด ํ๋ฆ ๋ชจํธํ๋ฅผ ์ตํฉํ ํํ ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐ ํฌํผ ๋ ์ง์คํดํธ ์ํํธ์จ์ด : ์๋ํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐ ์ํํธ์จ์ด ์ํฐ๋งํน : DLL(Dynamic Linking Library)์ ์ง์ํ๋ ์ ํํธ์จ์ด ์ํฐ๋งํฌ ์ฝ์ , ๊ฒ์ถ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐ 2 ) ์ ํฐ ๋ง ํน ๊ฐ) ๋์์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ๋์์ ์ปจํ ์ธ ๋ ADSL, IMT-2000 ๋ฑ์ ๊ณ ์ ์ ๋ฌด์ ๋คํธ์ํฌ, ํํฐ์ IV์ ๊ฐ์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ํ๋ก์ธ์, DVD์ ๊ฐ์ ๋์ฉ๋ ์ ์ฅ์ฅ์น ๋ฑ์ ๊ธฐ๋ฐ ๊ธฐ ์ ์ ๋ฐ์ ์ ์ํด ์ธํฐ๋ท ๋์์, DVD, ๋์งํธ ๋ฐฉ์ก ๋ฑ์ ๋งค์ฒด๋ฅผ ํตํด ๊ธ ๊ฒฉํ ๋ณด๊ธ๋๊ณ ์์ผ๋, ํ์ง์ ๋ณํ ์์ด ๋์ฉ๋ ๋ถ๋ฒ๋ณต์ ๋ฐ ์ ํต์ด ๊ฐ๋ฅ ํด, ์ปจํ ์ธ ์ฐฝ์์์ ๋ง๋ํ ๊ฒฝ์ ์ ์์ค์ ์ด๋ํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์ปจํ ์ธ ์ฐฝ์์ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ถ๋ฌ์ฌ ์ ์์ด, ์ ์ฒด์ ์ธ ๊ด๋ จ ์ฐ์ ์ ์ฑ์ฅ์ ์ ํดํ๋ฉฐ, ๋ง ์ ์์ง์ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ํ์๋ก ํ๋ ์ฌ์ฉ์์๊ฒ ๋ถ์ด์ต์ผ๋ก ๋์๊ฐ๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ๋์์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ์ ๋์์ ์ ํธ์ ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฝ์ ํ๋ค. ์ํฐ๋งํฌ์ ์ ๋ณด ๋ด์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์์ฉ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์์ฉ์ ์๊ตฌ์ ๋ฐ๋ผ, ์ฝ์ ๋ ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด๊ฐ ์๋๋ ํน์ ์๋ ๋์ง ์์ ๋ค์ํ ํํ(ํ๋ ์๋ ์ดํธ ๋ณ๊ฒฝ, A/D ์ปจ๋ฒ์ ผ, ์์ถ ๋ฑ)์ ๋์ - 9 -
์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ณํ(๊ณต๊ฒฉ) ํ์๋ ์๋์ ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ ์ ์๋ ๊ฒฌ๊ณ ์ฑ, ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด์ ์ฝ์ ์ ์ํ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ณํ์ด ์ฌ๋์ ๋์ ์ธ์ ๋์ง ์๋ ํฌ๋ช ์ฑ, ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด์ ๊ธฐ๋ฐ์ฑ์ ์ ์งํ๋ ๋ณด์์ฑ, ์ฝ์ /๊ฒ์ถ ์ ํ์ํ ์ปดํจํฐ ์์์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๋ํ ๋ณต์ก์ฑ, ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด ๊ฒ์ถ ์ ์ํฐ๋งํฌ ์ฝ์ ์ ์ ์๋์ ์ปจํ ์ธ ์ ํ์์ฑ, ์ฝ์ ํ ์ ์๋ ์ํฐ๋งํฌ ์ ๋ณด์ ์ฉ๋ ๋ฑ์ ๊ดํ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๊ฐ๋๋ค. ์ํฐ๋งํฌ์ ์ ๋ณด๋ก๋ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด(์ ์๊ถ ์์ ์์ ์๋ณ์ ๋ฑ), ์ฌ์ฉ์ ์ ๋ณด(์ฌ์ฉ์์ ์๋ณ์ ๋ฑ), ์ฌ์ฉ๊ถ ๋ฆฌ ์ ๋ณด(๋ณต์ ํ์, ๋ณต์ ๋ฐฉ์ง ๋ฑ), ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ์ ๋ณด, ํน์ง ์ ๋ณด ๋ฑ ๋ค์ํ ์์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋์์์ ์ํฐ๋งํฌ ์ฝ์ ์ ์ ์ง์์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋์์ ์ ์ด๋ฃจ๋ ๊ฐ ์ ์ง์์๋ง๋ค ์ ์ง์์ ์ํฐ๋งํน์ ์ฝ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ํด ์ด๋ฃจ ์ด์ง ์ ์๋ค. ๋์์์ ๋ชจ๋ ์ ์ง์์์ ์ํฐ๋งํฌ๋ฅผ ์ง์ด๋ฃ์ผ๋ฉด ๋ถ๋ฒ ๊ณต ๊ฒฉ์๊ฐ ๋ชจ๋ ํน์ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ์ํฐ๋งํฌ๋ฅผ ์์ ๊ธฐ ์ํด์ ๋์ฉ๋์ ์ปดํจํฐ ์ ์์ ํ์๋ก ํ๊ฒ ๋๋ฏ๋ก ๋ถ๋ฒ ๋ณต์ , ๋ณํ ๋ฑ์ ๊ณต๊ฒฉ์ ๋ง์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ ๋ ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋์์ ์ปจํ ์ธ ์ ํน์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ๋์ ์์ฒญ๊ฐ ํน์ฑ์ด๋, ๋์์ ์์ถ/ํธ์ง ๋ฑ์ ๊ณต๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณํ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์, ๋นํจ์จ์ ์ธ ์ธก ๋ฉด์ด ์์ผ๋ฉฐ ๋ชจ๋ ๋์์์ ์ ์ง ์์์ ์ํฐ๋งํฌ๋ฅผ ์ฝ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ ์์ ๊ถ ์ฃผ์ฅ์์๊ฒ๋ ๋ง์ ์์์ ๋ถ๋ด์ ์ค ์๋ ์๋ค๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค. ํ์ฌ ๋์์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ์ ์์ง ๋ฒ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ ์ ๋์ ๊ธฐ์ ์๋ ์ด๋ฅด์ง ๋ชปํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ตญ์ ๊ฒฝ์ฐ Kodak, MediaSec, Adobe, alphatec, Signum์ฌ ๋ฑ์ด ๊ธฐ์ ์ด๋ ์๋ฃจ์ ๋ฑ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ผ์์๋ ๋งํฌ์ ๋, ์คํธ๋ก๋ ๋ฑ์ ๋ฒค์ฒ ํ์ฌ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋์์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ์ ํ๊ณผ ์๋น์ค๋ฅผ ์ํํํ๊ณ ์๋ค. ๋์์ ์ํฐ๋งํน ๊ด๋ จ ๊ตญ์ ํ์ค์๋ XrML์ ์ฌ์ฉํ MPEG-21 REL, DVDํฌ๋ผ์ CPTWG ์ฐํ์ DHSG(data hiding subgroup), MPEG-IPMP, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ผ๋ณธ์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์๊ถ ํ์ค ๋จ์ฒด์ธ cidf(content ID forum) ๊ฐ ํ์คํ๋ฅผ ์งํํ๊ณ ์๋ค. - 10 -
๋) ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํ ๊ธฐ์ ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํ ์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ ์ผ์ข ์ ์ ๋ณด ์๋ (information hiding) ๊ธฐ์ ์ด๋ค. ์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ถ๋ฒ์ผ๋ก ์ ํต๋๋ ๋ณต์ฌ๋ณธ๋ค์ ๊ฐ์ํ๊ฑฐ๋ ์ถ์ ํ ๋ ์ ์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ ํ๋ง๋ค ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ ์ผํ ์ฝ๋๋ฅผ ๋ถ์ฌํ์ฌ ๊ตฌ๋งค์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๋ค. ์ฆ, ๋์งํธ ์ํฐ๋งํน์์๋ ์ปจํ ์ธ ๋ด ๋ถ์ ์์ ๊ถ์๋ ํ๋งค์์ ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝ์ ๋๋ ๋ฐ๋ฉด์ ์ด ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ๋งค์์ ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝ์ ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํ ์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ธฐ๋ณธ์ฉ์ด๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๋งํฌ(mark): ๊ฐ๋ฅํ ์ํ(several possible state)์ ์งํฉ์ผ๋ก ๋์ด ์๋ ๊ฐ์ฒด์ ์ผ์ ํ ๋ถ๋ถ(์ฌ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ ์๋ ํ ๋นํธ๋ ํ๋ ๋ฑ) ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํธ(fingerprint): ๋งํฌ์ ์งํฉ ๋ถ๋ฐฐ์(distributor) ํน์ ํ๋งค์: ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํธ๋ ๊ฐ์ฒด์ ํฉ๋ฒ์ ์ธ ์ ๊ณต์ ์ ๋นํ ์ฌ์ฉ์(authorized user): ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํธ๋ ๊ฐ์ฒด๋ฅผ ํฉ๋ฒ์ ์ผ๋ก ์ ๊ทผ ํ๊ฑฐ๋ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ์ฌ์ฉ์ ๊ณต๊ฒฉ์(attacker): ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํธ๋ ๊ฐ์ฒด๋ฅผ ๋ถ๋ฒ์ ์ผ๋ก ์ป์ผ๋ ค๊ณ ํ๋ ์ฌ๋ ๋ถ์ ์(traitor): ์ธ์ฆ๋ ์ฌ์ฉ์ ์ค ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํธ๋ ๊ฐ์ฒด๋ฅผ ๋ถ๋ฒ์ ์ผ๋ก ๋ถ ๋ฐฐํ ์ฌ์ฉ์ ํ๊ฑฐํ๋ฆฐํ ์ ์ํธํ์ ๋น๊ตํด์ ๋ ์์ ํ๊ณ ์์ธํ์ง ์๊ฒ ๋ณด์ผ์ง๋ ๋ชจ๋ฅด์ง๋ง ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ฐธ์ฌํ๋ ์ ์์๊ฑฐ๋์ ์์ด์๋ ์ถฉ๋ถํ ๊ด์ฌ์ ์ผ์ผํฌ ์ ์๋ค. ์ํธ์ ์ํ ํต์ ๋ณด๋ค ๋น์ฉ์ด ์ ์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฌ์ฉ์๋ค์๊ฒ ์ด ๋ ์ ๋์ ์ต๋ช ์ฑ์ ์ ๊ณตํด ์ค ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ์ ์์ฉ์์ ํ ๊ฑฐํ๋ฆฐํ ์ ์ฝ๊ณ ํจ์จ์ ์ธ ์๋จ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ , ์ด๊ฒ์ ์ํธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ copy-management ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ณด์กฐํ ์๋ ์๋ค. ๋ค) ํ ์คํธ ๋ฌธ์์์์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ํ ์คํธ ๋ฌธ์ ์์(text document image)์ ํน์ฑ ๋ฌธ์ ์์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํน์ฑ์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ์ถฉ๋ถํ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ํฐ๋งํน ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ค๊ณํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค. ๋ฌธ์๋ค์ ๋จ์ด๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ฉฐ, ๋จ์ด๋ ๋ผ์ธ, ๋ผ์ธ์ ๋ธ๋ก์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ณ - 11 -
์ธต ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค. ์ด๋ ํ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ง ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ์ ๊ฒฝ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฐฐ๊ฒฝ์ด ์ฐจ์งํ ๋ ๋น์จ์ด ๋๋ค. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋๋ถ๋ถ 80% ์ด์์ ์ฐจ์งํ๋ค. ์ ๊ฒฝ์ ๋๋ถ๋ถ์ ๋ฌธ์์ ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ, ๋ฌธ์๋ ๊ธธ๋ค๋ ํ์ด ๊ฐ๋ก, ์ธ๋ก, ๋๋ ๋๊ฐ์ ์ผ๋ก ๊ท์น์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ด๋๋ค. ๋ฌธ์๋ PDL (page description language) ๋๋ ๋นํธ๋งต ์์ (bitmap image)์ผ๋ก ํํ๋๋ค. PDL์๋ PostScript์ PDF๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, PDL ๋ฌธ์ ํ์ผ์ ํ ์คํธ ์ ๋ณด(ascii ๋ฌธ์ ํํ)์ ์ด๋ค์ด ํ์ด์ง์ ๋ํ๋๋ ๋ชจ์์ ๊ท์ ํ๋ ํฌ๋งท ์ ๋ณด๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ๋นํธ๋งต ์์์ PDL ๋ฌธ์๋ฅผ ๋ธ๋ผ์ฐ์ ๋ก ๋ณํํ์ฌ ์ป์ด์ง๊ธฐ๋ ํ๊ณ ์ค์บ๋์ ๊ฐ์ ์ ๋ ฅ ์ฅ์น๋ก ํ๋๋๋ฉฐ ํ์์ ์ด ์ฐจ์ ๋ฐฐ์ด๋ก ํํ๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ ํ๋ฐฑ ์์(binary image) ๋๋ ๋ช ์ ์์ (grayscale image)์ด์ง๋ง, ์์ฆ์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฌธ์๋ ์ปฌ๋ฌ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ง๋ค. ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ๋ฒ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ๋ฒ์ 2์ฐจ์ ์์ ๋ฐฐ์ด์ ์ง์ ์ ํธ๋ฅผ ์ฝ์ ํ๋ ๊ณต๊ฐ-์์ญ (spatial-domain) ๋ฐฉ์๊ณผ ์์์ ๋ณํํ ํ (DCT, wavelet ๋ณํ ๋ฑ) ๋ณํ ๊ณต๊ฐ์ ์ ํธ๋ฅผ ์ฝ์ ํ๋ ๋ณํ ์์ญ(transform-domain) ๋ฐฉ์์ด ์๋ค. ๊ฐ ๋ฐฉ ์์ ๋๋ฆ๋๋ก์ ์ฅ์ ๊ณผ ๋จ์ ์ ๊ฐ์ง๋๋ฐ, ๋ฌธ์ ์์์ ๊ฒฝ์ฐ ์์์ ์๊ฐ ํ ๋ฌธ์ ์์์ ํน์ฑ์ ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ๊ณต๊ฐ ์์ญ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ์ฃผ๋ฅ๋ฅผ ์ด๋ฃฌ ๋ค. ๋ณํ ์์ญ์ ๋ค๋ฃฌ ๋ ผ๋ฌธ๋ ์์ง๋ง, ๊ณต๊ฐ ์์ญ๊ณผ ๋ณํ ์์ญ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ์ด ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฐ์์ ์ฅ์ ์ ์ทจํ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ๋ฌธ์ ์์์ ์ํ ์ ํฐ๋งํน ๊ธฐ๋ฒ์ ์กฐ์ํ๋ ์์์ ๋ฐ๋ผ ์ธ ๊ฐ์ง๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ํ์ ์์ค(pixel-level): ํ์์ ๊ฐ์ ๋ณ๊ฒฝ ํน์ง ์์ค(feature-level): ๋ฌธ์๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ํ ํน์ง์ ์ถ์ถํ ํ ํ ์ ๋ชจ์์ ๋ณ๊ฒฝ ๋ฌธ์ ์์ค(c ha rac te r- lev e l): ๋ฌธ์, ๋จ์ด, ๋๋ ์ค์ ์๊ฐ ์ด๋ ๋ผ) ์ธ์ฆ์ฉ ์ํฐ๋งํฌ ํ์ฌ์ DRM์ ์ ์ฉ๋์ด์ง๋ ์ํฐ๋งํน๊ธฐ์ ์ ๊ฐํ ์ํฐ๋งํน(Robust - 12 -
Watermarking)์ผ๋ก์จ ๋์งํธ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๊ถ์ ์ฆ๋ช ํ ์ ์๋ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ์ฉ ์ ํ๋ค์ ์์ฉํ๋์ด ์์ฅ์์ ๊ทธ ์ญํ ์ ํ๊ณ ์์ผ๋ ์ค์ํ ๋ฌธ์ ๋ ๊ฐ์์นด๋ฉ๋ผ ์์ ๋ฑ์ ์์กฐ์ ๋ณ์กฐ๊ณต๊ฒฉ์ ํตํ ์ ์ฉ์ ๊ฒ์ฆํด์ฃผ๊ณ ์ฌ์ ์ ๋ฐฉ์งํ๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฑฐ๋ ์ ์๊ฒ ํ๋ ์ฝํ ์ํฐ๋งํน(Fragile Watermarking) ๊ธฐ์ ์ ์์ฉํ ์ ํ์ ํ์ฑํ๋์ด ์์ง ๋ชปํ ์ค์ ์ด๋ค. ์ฝํ ์ํฐ๋งํน์ด ๊ธฐ์ ์ ๋์งํธ๋ก ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋นํธ์ด์ ๋ฐฐ์น๋ฅผ ์๋ณธ์ ํ์ง์ ์ ํ ์์ด ๋ณํ์์ผ ์ผ์ ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฝ์ ํ, ์๋ณธ์ด ์ด๋ ํ ํํ๋ก ๋ ๋ณํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝ์ ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฒ์ถํ ์ ์๊ฒ ํ๋ ๊ธฐ์ ์ด๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ํน์ง์ ๊ฐํ ์ํฐ๋งํน๊ณผ ๋์ผํ์ง๋ง ์ ์ฉ๋๋ ๋ถ์ผ์ ์๊ตฌ์ ๋ฐ๋ผ์ ๊ทธ ํน ์ง์ด ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ํน์ง์ผ๋ก๋ ๋จ์ ์๋ณ์กฐ ์ฌ์ค์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ง ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ผ๋ง๋ ์๋ณ์กฐ๊ฐ ๋์๋์ง์ ๋ํ ์ ๋ณด์ ์๋ณ์กฐ๊ฐ ๊ฐํด์ง ์ ์น๋ฅผ ์ง์ ํด์ฃผ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๋์ด๋ ํ๋ฒํ ๊ด์ฐฐ๋ก๋ ๋ณด์ฌ์๋ ์๋๋ฉฐ, ํ์ง ์ญ์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์ํฉ์์๋ ์ํ์ฑ์ ์ง๋๊ณ ์์ด์ผํ๋ค. ์ ๋ณธ์ด ํ์ ์๋ค๋ ํน์ง๊ณผ ์๋ณ์กฐ๋ฅผ ๊ฐํ ์์น ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ์์ธก์ด ๊ฐ๋ฅ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. 3 ) ์ปจํ ์ธ ์ ํ ๋ณ ๋ณดํธ๊ธฐ์ <ํ I I - 1>์ ์ปจํ ์ธ ์ ํ๋ณ ๋ณดํธ๊ธฐ์ ์ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ด ๋ค. ์ปจํ ์ธ ๋ ํฌ๊ฒ ํ ์คํธ, ์ด๋ฏธ์ง, PDF, ๋น๋์ค/์ค๋์ค๋ก ๊ตฌ๋ถํ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ์ปจํ ํธ๋ณ ๋ณดํธ๊ธฐ์ , ๊ตญ ๋ด์ธ ์๋ฃจ์ ๋ค์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค. - 13 -
<ํ II-1> ์ปจํ ์ธ ์ ํ๋ณ ๋ณดํธ๊ธฐ์ ๋ถ๋ฅ ๊ด๋ จ๊ธฐ์ ์๋ฃจ์ ํ ์ค ํธ ๋ฌธ์ ์์ ์ ํ ์คํธ ์ํฐ๋งํน PDA์ฉ e-book e-book ์ง์ PDF PDF์ ์ํฐ๋งํน ์ด๋ฏธ์ง ์ด๋ฏธ์ง ์ํฐ๋งํน MPEG-IPMP (Intellectual Property ๋น๋์ค/ Management and ์ค๋์ค Protection) ๋์์ ์ํฐ ๋ง ํน APP(Association America Publication)DRM Docu m ent Sa f er (๋งํฌ ์ ๋) Fasoo Secure Document(ํ์๋ท์ปด) e -s a f er DRM(๋ ๋ฆผ์ธ ํ ํฌ) BCQRE Document Protector(๋น์จํ์ด) Document Security(์ํํธ์บ ํ) Trustee for Enterprise(์ ์ฐ๋ฆฌํ ํฌ๋๋ก์ง) Adobe์ฌ์ ACS(Adobe Content Server) e -s a f er DRM(๋ ๋ฆผ์ธ ํ ํฌ) Docu m ent Sa f er (๋งํฌ ์ ๋) Fasoo Secure Document(ํ์๋ท์ปด) e -s a f er DRM(๋ ๋ฆผ์ธ ํ ํฌ) Digicaps DRM solution(๋์ง์บก) RIGHTS@FER Media(์คํธ๋ก๋) Document Security(์ํํธ์บ ํ) Trustee for Enterprise(์ ์ฐ๋ฆฌํ ํฌ๋๋ก์ง) Microsoft์ WMT (Windows Media Technology) Docu m ent Sa f er (๋งํฌ ์ ๋) Fasoo Secure Document(ํ์๋ท์ปด) e -s a f er DRM(๋ ๋ฆผ์ธ ํ ํฌ) Digicaps DRM solution(๋์ง์บก) RIGHTS@FER Media(์คํธ๋ก๋) RightsClear (๋ฉํ๋ผ์ด์ธ ) Document Security(์ํํธ์บ ํ) - 14 -
๋. ๊ด ๋ฆฌ ๊ธฐ์ 1) ๋ฉ ํ ๋ฐ ์ด ํฐ ๊ฐ) ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด(The Dublin Core) ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด๋ ๋คํธ์ํฌ ํ๊ฒฝ์์ ์๊ฑฐ๋๋ฅผ ์๋ฐํ๋ ๋ชจ๋ ์ ์์ ๋ณด ์ ์์ ๊ธฐ์ ํ๋๋ฐ ํ์ํ ์ต์ํ์ ํต์ฌ์ ์ธ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ์์๋ฅผ ๋์ถํ๊ณ ์ ํ๋ ์๋์์ ์์๋์๋ค. ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด๋ ์ด 15๊ฐ์ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์ ๋ค. ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด๋ ๋น์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ํด์๋ ๊ธฐ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ ์ ๋๋ก ๋จ์์ฑ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๊ณ ์๋ค. ํํธ ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด๋ ํ์ ์ด์ ์ํด ํ์ฅ์ฑ์ ๊ฐ์ง๋ ๋ฐ, ํ์ ์ด๋ก๋ ์ธ์ด, ์คํด, ํ์์์ 3๊ฐ์ง๊ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค. [2] ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด๋ ๊ทธ ๋จ์์ฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ธํฐ๋ท ๊ธฐ๋ฐ์์ ํญ๋๊ฒ ์ ์ฉ, ํ ์ฉํ ์ ์๋ ์ฅ์ ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ํ์๊ณผ์ ์ด์์ ์ธ ์ฐ๊ณ์ฑ ํ๋ณด๊ฐ ๊ฐ๋ฅ ํ๊ณ , ๋ค์ฏ ์ฐจ๋ก์ ์ด๋ฅด๋ ๊ตญ์ ํ์์์ ๊ฒฐ์ ๋ ํฉ์๋ ํ์์ด๋ผ๋ ์ , ๊ตญ ์ ํ์ค์ผ๋ก ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค๋ ์ , ๋ํ ํ์ ์ด ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ์ ๋ณด ์ธ๋ถ์ด ๊ฐ๋ฅ ํ๋ค๋ ์ ์ด ์ฅ์ ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค. ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด์ 15๊ฐ ์์๋ ์ ์๋ฌผ์ ๋ํ ์๋ณ์์๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ง ๋ง, ์ ์๊ถ ์์ฌํ์ ๋ฐ ์ด์ฉ์ ๋ณด ๋ฑ์ด ์๊ตฌ๋๋ ์ ์๊ถ๊ด๋ฆฌ์ ๋ณด์ ์์๋ก ๋ ๋ถ์ถฉ๋ถํ ์ ์ด ๋ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋๋ธ๋ฆฐ ์ฝ์ด๊ฐ ๋ด์ฌํ๊ณ ์๋ ๋จ์์ฑ ๋ฐ ํ์ฅ์ฑ, ์ฐ๊ณ์ฑ ๋ฑ์ ์ฑ์ง์ ์ ์๊ถ์ ๋ณด ๊ด๋ฆฌ์์คํ ์ ์ํธ ์ด์ฉ์ฑ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํ ์ ์๊ถ๊ด๋ฆฌ์ ๋ณด ์์์ฐ๊ตฌ์ ๋ง์ ๋์์ด ๋๋ค. <ํ II-2>๋ ๋๋ธ๋ฆฐ์ฝ์ด์ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ์์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. - 15 -
<ํ II-2> ๋๋ธ๋ฆฐ์ฝ์ด ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ์์ ๋ถ๋ฅ ๋ด์ฉ (content) Title Subject Description Source Language Relat ion Coverage ์ง์ ์ฌ์ฐ (intellectual property) Creator Publisher Contributor Right ๊ตฌํ (instantiation) Dat e Type Format Identifier ๋) INDECS INDECS(Interoperability of data in e-commerce system)๋ ๋์งํธ ์ปจ ํ ์ธ ์ ์ ์์๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ ๋ง๋ จ๊ณผ ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๋ฉํ๋ฐ์ด ํฐ์ ํ์์ฑ์ ์ธ์ํ์ฌ ์ ๋ฝ์ Info2000 ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ง์์ ๋ฐ์ ๊ตญ์ ์ ์๊ถ ๊ด๋ จ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ์ฃผ๋๋ก 1998๋ ์์๋์๋ค. INDECS ํ๋ก์ ํธ๋ 2000๋ 3์ 1์ฐจ ์ข ๊ฒฐ๋์์ผ๋ฉฐ, ์คํค๋ง์ ๋ฐ์ดํฐ๊ต ํ ํฌ๋งท์ ๋ฒ ํ๋ฒ์ ์ด ๋ง๋ค์ด์ง ์ํ์ด๋ค. 2001๋ 12์๊ฒฝ์ ์ ์๊ถ ๊ณ์ฝ, ๊ถ๋ฆฌ์ด์ , ๊ถ๋ฆฌ๋ช ์์ ๊ด๋ จ๋ ์ ์๊ถ ๋ถ๋ถ์ ์ํฐํฐ๋ฅผ ๋ณด๊ฐํ INDECS2 ๋ถ๋ถ์ด ์์ฑ๋์๋ค. INDECS2๋ ์ง์ ์ฌ์ฐ๋ฌผ์ ๋ํ ํ์ค ์ ์๊ถ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ ํ๋ก ํ๋ ํ๋ก์ ํธ๋ก์ IDF, DItEUR, RIAA, Enpia Systems, Dentsu, Rightscom ๋ฑ 10๊ฐ ๊ธฐ๊ด ๋ฐ ์ ์ฒด๊ฐ ์ฃผ๋ํ๊ณ ์๋ค. INDECS2์ ๋ชฉํ๋ ์ฒซ ์งธ, ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ ์๊ถ์ ๋ณด ์ฌ์ (Multimedia Rights Data Dictionary) ์ ์, ๋์งธ INDECS ํ๋ ์์ํฌ์ ํ์ฅ๋ ์ ์, ์ ์งธ DRM(Digital Rights Management) ์๋ฃจ์ ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด์ ๋ํ ํ์ค ์ ์๋ฅผ ์ ์ ํ์ฌ ์ํธํธํ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํจ์ผ๋ก์จ DRM ์๋ฃจ์ ์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด ์ ์ ํ์ฅ์ฑ์ ๋๋ชจํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. INDECS2์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฌผ์ MPEG-21 Call - 16 -
For Proposals for a RDD(Rights Data Dictionary)์ ์ ์ถ๋์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ ์ ๊ถ์ ๋ณด ์ฌ์ (Ri g ht s Dat a Dic t io na ry)์ด๋ ์ ์๊ถ์ ๋ณด์ ๋ํ ๊ธฐ์ ์ ์ธ ํํ ๋๋ ๋ถ๋ฅ๋ก์, ์ ์๊ถ ๋ณดํธ ์๋ฃจ์ ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋๋ฉฐ, ์ ์๊ถ์๋ก ๋ถํฐ ์ต์ข ์ฌ์ฉ์์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๋ชจ๋ ์ ์๊ถ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํจ์ ์์ด์ ์์ค ํ ์ ์ธ ์๋ํ๋ฅผ ๊ตฌํํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ์ด๋ค. ๋ค) MPEG-21 MPEG์ ์ค๋์ค/๋น์ฃผ์ผ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ถ, ์ ์ก, ํํ์ ์ํ ๊ตญ์ ํ์ค์ ์ ์ ํ๊ธฐ ์ํ ISO/IEC์ ๊ธฐ์ ์๋ฌธ์์ํ(JTC : Joint Technical Committee) ์ฐํ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ํน๊ทธ๋ฃน(SC29 WG11)์ด๋ค. MPEG ํ์คํ ์์ ์ MPEG- 1, MPEG- 2, MPEG- 4, MPEG- 7 ์ ๊ฑฐ์ณ MP EG-2 1์ด ์ง ํ๋์ ๋ค. MPEG-21์ ๋ชฉํ๋ E-์ปจํ ์ธ ์ ๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ง์ํ๋ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ํ๋ ์์ ํฌ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ํ๋ ์์ํฌ์ ๊ธฐ์ ์์์ ๊ด๋ จ์ฑ์ ์ดํดํจ์ผ๋ก์จ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋ ์ด ์ปจํ ์ธ ์ ๊ด๋ฆฌ ๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ์ ์ ์กฐํ์ ํค๊ธฐ ์ํ ํ ์ค์ ํ๋ ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ค. ํ๋ ์์ํฌ์ ์์๋ก์ ๋ค์์ ํญ๋ชฉ์ ์ ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด ์ก๋ค. โ ฐ) Digital Item Declaration โ ฑ) Content Representation โ ฒ) Identification and Description โ ณ) Management and Usage โ ด) IPMP โ ต) Terminals and Network โ ถ) Event Reporting ์ด๋ฏธ Digital Item Declaration์ ๋ํ ์ ์๋ฅผ ํ์์ผ๋ฉฐ, 2001๋ 12์์ RDD(Rights Data Dictionary)์ REL(Rights Expression Language)์ ๋ ํ ์ ์์๋ฅผ ์ ์๋ฐ์ ๋ค. RDD์ ๋ํด ์๋ I N DE C S 2 ๊ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ ๊ณ RE L์ ๋ ํด์๋ XrML(eXtensible rights Markup Language) ๋ฐ ODRL(Open Digital Rights Language)๊ฐ ๊ฐ์ฅ ์ค์ฌ์ด ๋๋ ํ์ค์ผ๋ก ์๋ฆฌ์ก๊ฒ ๋์๋ค. - 17 -
๋ผ) DOI(Digital Object Identifier) DOI๋ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ ํ์ค ์๋ณ์ฒด๊ณ์ด๋ค. ์๊ฑฐ๋์์ ๋ฌผ๊ฑด์ ์ ํต์ํค๊ธฐ ์ํด์๋ ํด๋น ๋ฌผ๊ฑด์ ์ธ์ํ๊ธฐ ์ํด ๋ฐ์ฝ๋๊ฐ ์์ด์ผ ํ๋ฏ์ด ์ธํฐ๋ท์์์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ํต์ํค๊ธฐ ์ํด์๋ DOI๊ฐ ํ์์ ์ด๋ค. ๋์๋ฅผ ์ํ ์๋ณ์๋ก์ ISBN, ์์ ์ ์ํ ์๋ณ์๋ก์ ISMN, ๊ณต์ฐํ์ ์๊ฑฐ๋ํ๊ธฐ ์ํ ์๋ณ์๋ก์ EAN/UCC๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ์ด ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ํตํ๊ธฐ ์ํ ์๋ณ์๋ก DOI๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๊ธฐ์กด์ ์๋ณ์์ DOI์ ์ฐจ์ด์ ์ผ ๋ก๋ DOI๊ฐ ๊ธฐ์กด ์๋ณ์๋ฅผ ํตํฉํ ์ ์๋ ์๋ณ์๋ผ๋ ์ ๊ณผ ์๋ณํ๊ณ ์ํ ๋ ๋ชจ๋ ๊ฐ์ฒด๋ฅผ ์๋ณํ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ๋ค ์ ์๋ค. [3] DOI๊ฐ ๊ฐ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฒซ์งธ, ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์์๊ฑฐ๋ ํ์ฑํ๋ฅผ ์ํ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ ๋ค. ๋์งธ, ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ํต์ ๋ณด ํ์ , ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์๋ ์ถ์ , ์ ์๊ถ๊ด๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐ๊ฒ ํ๋ค. ์ ์งธ, ๋ถ๊ณต์ ์ฌ์ฉ์ ์์ฒ๋ฐฉ์ง๋ก ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ ์ ์ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ณดํธํ๋ค. ์ํธ์์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ์ ๋ณด ์ฒด์ ๋ฅผ ์๋ฐํจ์ผ๋ก์จ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์๊ถ ๊ฑฐ๋, ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์๋์ผ๋ก ์คํ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค. ๋ท ์งธ, ์์น์ ๋ณด(URL)๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ๋ณด ์๋ณ์ฒด๊ณ์ ๋ฌธ์ ์ ํด๊ฒฐ์ ์ํด URN(Uniform Resource Name)๊ฐ๋ ์ ๋์ ํ๊ณ ์๋ค. ๋ค์ฏ์งธ, ์ธํฐ๋ท ์์ ๋ชจ๋ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ ์ ํต ๋ฐ ์ ์์๊ฑฐ๋์ ํ์์ ์ธ ๊ตญ์ ํ์ค์ผ๋ก ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. DOI๋ ์์ฅ์์ ์ด๋ฏธ ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ ์ฌ์ค์์ ํ์ค(De Facto Standard)์ด๋ค. ์ด๋ฏธ ๋ค์ํ ์ ํ์์ ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ํนํ Microsoft์ DAS, Adobe์ Merchant Server ๋ฑ์์ ์ปจํ ์ธ ์ ํต ๋ฐ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๋๊ตฌ๋ก DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ DOI๋ ๊ตญ์ ํ์ค ์กฐ์ง์ธ ISO ์ ์ ์ถํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์ฌ์ค์์ ๊ตญ์ ํ์ค์ ์ฑํํ๊ณ ์๋ค. W3C๋ IETF ๋ฑ ์ ํ์ค ์กฐ์ง์ ์์ฉ์์คํ ์์๋ ํ์ค ์๋ณ์ฒด๊ณ๋ก DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๋ ์ํฉ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ด๋ฏธ ์ธ๊ณ์ ์ธ ๋๊ธฐ์ ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๊ณ , RIAA, CCC(Copyright Clearance Center)๋ฅผ ๋น๋กฏํ ๊ตญ์ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ๊ธฐ๊ด ๋ฑ์์ - 18 -
DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๊ณ , ์์ง๊น์ง DOI๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ๊ฑฐ๋ ๋์ฒดํ ๋งํ ๋์งํธ ์ปจ ํ ์ธ ์๋ณ์ฒด๊ณ๊ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํฅํ์๋ ์ฌ์ค์์ ๊ตญ์ ํ์ค์ผ๋ก ๊ณ์์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ๋ง์ด๋ค. ์์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ ํ์ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ์ด ์ธ์๋ Content ID, ONIX International, TV-Anytime ๋ฑ์ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์๋ค. 2 ) ๊ถ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ์ธ ์ด ๊ฐ) XrML(eXtensible rights Markup Language) XrML์ ๋์งํธ ์์(์ปจํ ์ธ , ์๋น์ค ์ํํธ์จ์ด ์์ฉ)์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ ํ ๊ถ๋ฆฌ์ ์กฐ๊ฑด์ ๊ธฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ XML์ ์ฌ์ฉํ ์ผ๋ฐ ๋ชฉ์ ์ ์ธ์ด์ด๋ค. XrML์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋๊ตฌ๋ ๋์งํธ ์์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ํ๊ฐ๋ ๊ด๊ณ์ (party), ๊ด๊ณ์์ ์ ์ฉํ ๊ถ๋ฆฌ, ๊ถ๋ฆฌ๊ฐ ํ์ฌ๋๋ ์ฉ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐํ ์ ์๋ค. ๋ํ XrML ๋ฌธ์ ๋ด์์ ๋ฉ์์ง ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ๊ณผ ์ธ์ฆ์ ํ์ธํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค. ๋ํ XrML SDK์์ ์ ๊ณตํ๋ API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ XrML ๋ผ์ด์ผ์ค๊ฐ ๊ฐ์ง ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋) MPEG-21/RDD-REL MPEG-21์ RDD๋ ๊ถ๋ฆฌ๊ฐ ํํ๋๋ ๋ชจ๋ ์์ญ์ ์ ์ฉ๋๊ณ ํ์คํ๋ ๊ตฌ๋ฌธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ช ํํ ํํํ ์ ์๋ ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ์ ํฌํจํ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉ ์๋ฅผ ์ํ ๊ถ๋ฆฌ ๋ฅผ ๊ธฐ์ ํ๋ ๋ฐ ํ ์ํ ์ฃผ์ ์ฉ์ด ์ฌ์ ์ด ๋ฉฐ, RE L์ RDD์ ์ ์ ์๋ ์ฉ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ ๊ถ๋ฆฌ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ์ธํ ์ ์๋ ๊ธฐ๊ณ ๊ฐ๋ ํ ์ธ ์ด์ด๋ค. RDD์ REL์ ์ถํ, ์ ํต, ์ ์์ฑ , ๋ฐฉ์ก, ๋์งํธ ์ํ, ์์ , ๋ํ ํ ๊ฒ์, ์ํํธ์จ์ด ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ค๋ฅธ ๋์งํธ ํํ์ ์ํ์์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ณดํธ ์ ๊ถ๋ฆฌ์ ์กด์ค, ์กฐ๊ฑด ์๊ธ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํฌ๋ช ํ๊ณ ๋ถ๊ฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ง์ํ๋ ์ตํต์ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ํธ์ด์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ ์๋ ์๋ค. [4] - 19 -
๋ค. ์ ํต ๊ธฐ์ 1) P K I (P u b l i c K e y I n f r a s t r u c t u r e ) PKI๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ธํฐ๋ท๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ ์ด ๋ณด์ฅ๋์ง ์์ ๊ณต์ค๋ง ์ฌ์ฉ ์๋ค์ด, ์ ๋ขฐํ ์ ์๋ ๊ธฐ๊ด์์ ๋ถ์ฌํ ํ ์์ ๊ณต๊ฐํค์ ๊ฐ์ธํค๋ฅผ ์ฌ์ฉ ํจ์ผ๋ก์จ, ์์ ํ๊ณ ์๋ฐํ๊ฒ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์๊ธ์ ๊ตํํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค. PKI๋ ํ ๊ฐ์ธ์ด๋ ๊ธฐ๊ด์ ์๋ณํ ์ ์๋ ๋์งํธ ์ธ์ฆ์์, ์ธ์ฆ์๋ฅผ ์ ์ฅํ๋ค๊ฐ ํ์ํ ๋ ๋ถ๋ฌ๋ค ์ธ ์ ์๋ ๋๋ ํ ๋ฆฌ ์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. ๋น๋ก PKI์ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ค์ด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๋ ค์ ธ ์์ง๋ง, ๊ณต๊ธ์ ๋ณ๋ก ๋ง์ ์์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ ๊ทผ๋ฐฉ์์ด๋ ์๋น์ค๋ค์ด ์๊ฒจ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๋์์๋ PKI๋ฅผ ์ํ ์ธํฐ๋ท ํ์ค์ ๊ณ์ํ์ฌ ์์ ์ด ์งํ๋์๋ค.[5] PKI๋ ์ธํฐ๋ท ์์์ ๋ฉ์์ง ์ก์ ์๋ฅผ ์ธ์ฆํ๊ฑฐ๋ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ํธํํ ๋๋ฐ ์์ด ๊ฐ์ฅ ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ ๊ณต๊ฐํค ์ํธ๋ฌธ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ ํต์ ์ธ ์ ํธ๋ฌธ์ ๋๊ฐ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ํธํํ๊ณ ํด๋ ํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋น๋ฐํค๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ , ๋ ๊ณต์ ํ๋ ์ผ๋ค์ด ๊ด์ฌ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋น๋ฐํค๋ ๊ฐ์ธํค ์์คํ ์, ๋ง์ฝ ๊ทธ ํค๋ฅผ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ์๊ฒ ๋๊ฑฐ๋ ๋์ค์ ๊ฐ๋ก์ฑ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฉ์์ง๊ฐ ์ฝ๊ฒ ํด๋ ๋ ์ ์๋ค๋ ์น๋ช ์ ์ธ ์ฝ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋๋ฌธ์, ์ธํฐ ๋ท ์์์๋ ๊ณต๊ฐํค ์ํธํ์ PKI ๋ฐฉ์์ด ์ ํธ๋๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค (๊ฐ์ธํค ์์คํ ์ ๋๋ก ๋์นญ ์ํธ์์ฑ๋ฒ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณต๊ฐํค ์์คํ ์ ๋น๋์นญ ์ํธ์์ฑ ๋ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ ๋ถ๋ฆฐ๋ค). PKI๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒ๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ๋์งํธ ์ธ์ฆ์๋ฅผ ๋ฐ๊ธํ๊ณ ๊ฒ์ฆํ๋ ์ธ์ฆ๊ธฐ๊ด ๊ณต๊ฐํค ๋๋ ๊ณต๊ฐํค์ ๊ดํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋ ์ธ์ฆ์ ๋์งํธ ์ธ์ฆ์๊ฐ ์ ์ฒญ์์๊ฒ ๋ฐ๊ธ๋๊ธฐ ์ ์ ์ธ์ฆ๊ธฐ๊ด์ ์ ์ฆ์ ๋ํํ ๋ ๋ฑ๋ก๊ธฐ๊ด ๊ณต๊ฐํค๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ธ์ฆ์๋ค์ด ๋ณด๊ด๋๊ณ ์๋ ํ๋ ์ด์์ ๋๋ ํ ๋ฆฌ ์ธ์ฆ์ ๊ด๋ฆฌ ์์คํ - 20 -
2 ) ํด ๋ฆฌ ์ด ๋ง ํ ์ฐ ์ค (C l e a r i n g h o u s e ) ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค ํน์ ํด๋ฆฌ์ด๋ง์ผํฐ๋ ๋ณธ๋ ํน์ ๊ธฐ๋ฅ์ ํ๊ณณ์ ๋ชจ์์ ์ง์ค ๊ด๋ฆฌํ๋ ๊ฐ๋ ์ด๋ค. ์ปจํ ์ธ ์ ํต๊ณผ ๊ด๋ จํด์ ์ต๊ทผ ๋์งํธ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์์๊ฑฐ๋์์ฅ์ด ํ์ฑ๋๋ฉด์, ๋ชจ๋ํฐ๋ง๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐํํ ์ฌ์ฉ์์ ๋ผ์ด์ผ์ค ๊ด ๋ฆฌ ๋ฐ ์ง๋ถ๊ด๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฅ์ด ๊ฒฐํฉ๋ ํด๋ฆฌ์ด๋ง ์๋น์ค๊ฐ ๋ถ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค. ํํธ, ์ ์๊ถ์ ๋ณดํธํ๋ ๊ฒ๋ ๊ฒฐ๊ตญ์ ์ ๋นํ ๊ถ๋ฆฌ์ ๋ํ ๊ก๋ณด์๊ก์ ์๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณผ๊ธ/์ง๋ถ๊ฒฐ์ ์์คํ ์ญ์ ๊ทธ ํ์์ฑ์ ๋ํ๊ณ ์๋ค. ์ค์๊ฐ ์ง๋ฅํ ์์ด์ ํธ ์์คํ , ์์ก๊ฒฐ์ , ํ๋์จ์ด ๋ณด์๊ธฐ์ ์ ์์ฉํ ์ค๋งํธ ์นด๋ ๋ฑ ์ ์ฐจ ์ง๋ฅํ ๋์ด๊ฐ๊ณ ์๋ ์ฒจ๋จ ๊ธฐ์ ๋ค๋ก ์๋น์์ ๋ถํธ ์ ๋๋ฉด์๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋ฃ ๊ณผ๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค ์์คํ ์ ์ธ์ฆ๊ธฐ๋ฅ, ๋ชจ๋ํฐ๋ง ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฒฐํฉํ ์ 3์ ์ ๋น์ค(the third party)๋ก, DRM, Secure Delivery of Contents ๋ชจํ ๋ฑ์์ ํต์ฌ์ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๊ณ ์๋ค. ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค์ ์ญํ ์ ์ ๋ฆฌํด๋ณด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ถ๋ฆฌ(Rights)์ ๋น์ฉ(Financial)์ ๋ํ ์ ์ฐ ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ ๋ชจ๋๋ก ์ข์ ์๋ฏธ๋ก๋ ๊ถ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ ์ฐ ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณต. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฑฐ๋ ์ธ์ฆ์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ชจ๋ ๋ผ์ด์ผ์ค๋ฅผ ๋ฐ๊ธํ๋ ์ญํ 3 ) ๋ชจ ๋ฐ ์ผ DRM OMA(Open Mobile Alliance) WAP(Wireless Application Protocol)์ ๋ฌด์ ํต์ ์์ ์๋ํ๋ ์์ฉ์ ์ ์ํ๋ ์์ ์ด๋ฉฐ, ์์ฉ์ ์ผ๋ถ๋ก OMA DRM์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. OMA์์ ์ ์ํ๋ DRM์ CP(Contents Provider)๊ฐ ๋ฏธ๋์ด ์๋น๋ฅผ ํต์ ํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ณตํ๋ค. ๋ํ ๋ฏธ๋์ด๊ฐ ์ํธํ๋๊ณ ์ํธํ ํค๋ฅผ ํฌํจํ ๊ถ๋ฆฌ๊ฐ WAP push๋ฅผ ํตํ์ฌ ๋ ๋ฐ์ด์ค์ ์ ๋ฌํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋ถ๋ฆฌ ์ ์๋๋ค. ๊ถ๋ฆฌ์ ๋ณด๋ ์ปจํ ์ธ ์ ํจ๊ป ๋๋ ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ๋ค์ด๋ก๋ ํ์ฌ ์๋น์ ์ฅ์น๋ก - 21 -
์ ์ก๋ ์ ์๋ค. ๊ฒฐํฉ๋ ์ ์ก(combined delivery)์ด ๋จ์ํ๋ฉฐ, ๋ถ๋ฆฌ ์ ์ก (separate delivery)์ ๋ณด์์ฑ์ ์กฐ๊ธ ๋ ์ ๊ณตํ๋ค. DRM์ ๊ฐ๋ ฅํ ๋ณด์์ฑ ์ OMA ๋ค์ด๋ก๋ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋๋ค. OMA DRM์ ์ด๋ ์์ค์ ๋ณด์์ฑ์ ์ ๊ธฐ๋ณธ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ง์ํ ๊ธฐ ์ํ ๋ชจ ๋ฐ์ผ ์์ญ ์ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๋ฐ ๋ฅผ ๋ฟ์ด ๋ค. ์ด ๊ท๊ฒฉ์์๋ DRM ๋ฉ์์ง๊ฐ ๊ถ๋ฆฌ ์ ๋ณด๋ฅผ ํฌํจํ์ง ์๋ ๊ฒฐํฉ๋ ์ ์ก์ ํน ๋ณํ ๊ฒฝ์ฐ์ธ forward-lock์ ์ ์ํ๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๋ํดํธ ๊ถ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฏธ๋์ด์ ์ ์ฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ OMA ๋ค์ด๋ก๋ DRM ๋ฒ์์์๋ ๋ ๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์ ๋ค. ํ๋๋ ๋ฏธ๋์ด๋ฅผ ํ ์ฅ์น๋ก๋ถํฐ ๋ค๋ฅธ ์ฅ์น๋ก ์ ์ก์ ๋ง๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์์ง ํ์คํ๋์ง ์์๋ค๋ ๊ฒ์ด๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ด๋ค ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ์์ ๊ตฌ๋งค ์ ์ ๋ฏธ๋ฆฌ ๋ณด๊ธฐ๊ฐ ์ฝ์ง ์๋ค๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค. - 22 -
3. DRM ๊ด ๋ จ ํ ์ค ํ ๋ํฅ ๊ฐ. MP E G - 2 1 MPEG-21์ ์ค๋์ค, ๋น๋์ค, ๊ทธ๋ํฝ ๋ฑ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด๋ฅผ ๋น๋กฏํ์ฌ ์ ์์ฑ , ๋ฐฉ์ก, ๋์งํธ ์๋ค๋ง์ ๊ฐ์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์๋น์คํ ์ ์๋ ์ด์ฒด์ ์ธ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ํ๋ ์์ํฌ ํ์ค์ ์ง์ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์์๋์๋ค. [6] MPEG-21์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธํ๋ DRM์ด๋ผ๋ ์ฉ์ด๊ฐ ๋ํ๋ด๋ ๊ทธ๋ฆผ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ํฐ ํํ์ ํ๋ ์์ํฌ์ด๋ฉฐ ์ ์๊ถ๋ณดํธ์ ์ํธ ์ฐ๋์ฑ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ฉ ํฐ๋ฏธ๋์ด ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ [๊ทธ๋ฆผ II-2]์ ๊ฐ์ด ๊ฐ๊ฐ์ ์์๋ฅผ 6๊ฐ์ง๋ก ๋ถ๋ฅํ ๊ณ , ๊ฐ ์์๋ณ๋ก ๊ธฐ์ ์ ์ ์ ๋ฐ๊ณ ํ์คํ์์ ์ ์งํํ๊ณ ์๋ค. [๊ทธ๋ฆผ II-2] MPEG-21์ ์ํธ ์ฐ๋ ๋ชจ๋ธ - 23 -
๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด๋ฅผ ์ง์ํ๊ธฐ ์ํ 7๊ฐ์ง ๊ตฌ์ฑ์์๋ ์๋์ ๊ฐ๋ค. 1 ๋์งํธ ํญ๋ชฉ ์ ์ธ(Digital Item Declaration : DID) : ๋์งํธ ํญ๋ชฉ์ ์ ์ธํ๊ธฐ ์ํ ์ถ์์ ์คํด 2 ๋์งํธ ํญ๋ชฉ ์๋ณ๊ณผ ๊ธฐ์ (Digital Item Identification and Description : DIID) : ์ํฐํฐ(entity)๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ๊ธฐ์ ํ๋ ๊ตฌ์กฐ 3 ์ปจํ ํธ ์ด์๊ณผ ์ฌ์ฉ(Content Management and Usage) : ์ปจํ ์ธ ์ ํต๊ณผ ์๋น์ ๋ํ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์, ์กฐ์, ๊ฒ์, ์ ๊ทผ, ์ ์ฅ, ์ ํต, ์ฌ์ฌ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ ํ๋ ์ธํฐํ์ด์ค์ ํ๋กํ ์ฝ 4 ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ด์๊ณผ ๋ณดํธ(Intellectual Property Management and Protection : IPMP) : ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ๋ขฐ์ฑ ์๊ฒ ๊ด๋ฆฌํ๊ณ ๋ณดํธํ๋ ์๋จ 5 ํฐ๋ฏธ๋๊ณผ ๋คํธ์ํฌ(Terminals and Networks) : ๋คํธ์ํฌ์ ํฐ๋ฏธ๋์ ํตํ์ฌ ์ปจํ ์ธ ์ ํฌ๋ช ํ๊ณ ์ํธ ์ด์ฉ์ฑ ์๊ฒ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฅ๋ ฅ 6 ์ปจํ ํธ ํํ(Content Representation) : ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์์์ด ํํ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ 7 ์ฌ๊ฑด ๋ณด๊ณ ๊ธฐ๋ฅ(Event Reporting) : ์ฌ์ฉ์๊ฐ ๋ชจ๋ ๋ณด๊ณ ๊ฐ๋ฅํ ์ฌ๊ฑด์ ์คํ์ ์ ํํ๊ฒ ์ดํดํ ์ ์๋ ๋๊ตฌ๋ ์ธํฐํ์ด์ค MPEG-21์ 7๋ ๊ตฌ์ฑ ์์ ์ค ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๊ฒ์ ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ ๋ณดํธ์ ๊ด๋ จ๋ IPMP๋ก 2001๋ 8์ ํ์์์ ํ์คํ์์ ์ด ์ด๋ฏธ ์์๋์๊ณ 2001 ๋ 12์์ CD(Committee Draft)๊ฐ ๋ฐํ๋์์ผ๋ฉฐ 2005๋ ์ต์ข ํ์ ๋ ์์ ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ REL/RDD๋ถ์ผ์ ๋ํ ํ์คํ์์ ์ 2002๋ 7์ ์ 61์ฐจ ํ ์์์ CD๊ฐ ๋ฐํ๋ ์ํ์ด๋ค. ์ต๊ทผ 2003๋ 7์์ ์ด๋ฆฐ ์ 65์ฐจ ํ์์์ ๋ MPEG-21 REL(Rights Expression Language)์ ๋ํ ์ํํธ์จ์ด๊ฐ ๊ณต ๊ฐ๋์์ผ๋ฉฐ, RDD(Rights Data Dictionary) FDIS(Final Draft International Standard) DoC(Disposition of Comments)๊ฐ ์์ฑ๋จ์ผ๋ก์จ ์ด ๋ถ๋ถ๊ณผ ๊ด๋ จ ํ ๊ณต์ ํ๋์ด ์ข ๋ฃ ๋์๋ค. - 24 -
ํ์คํ ์์ ์ 2000๋ 5/6์ ์ค์์ค ์ ๋ค๋ฐ์์ ์ด๋ฆฐ ์ 52์ฐจ ํ์์์ ์ฒ์์ผ๋ก ์์ํ์๋ค. ๋ด์ฉ์ ๋ชจ๋ 13๊ฐ์ ๋ถ์ผ๋ก ๋๋์ด์ ธ ์ค๋ช ๋๋ค. 1 Part1: Vision, Technologies and Strategy - ๋น์ , ๊ธฐ์ ๋ฐ ์ ๋ต, ์ด์ฉ์ ๋ชจ๋ธ 2 Part2: DID - Digital Item(์ปจํ ์ธ ์ ์งํฉ ํน์ ๊ฑฐ๋์ ๋์) ์ ์ธ 3 Part3: DII - Digital Item ๋ฐ ๊ทธ ์ผ๋ถ๋ถ์ ์๋ณ 4 Part4: IPMP - ๋ค ์ํ ๋ค ํธ์ ๋ฐ ์ฅ์น์ ์ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ์์์ ์ด ๊ณ ์ ๋ขฐ ์ฑ ์๊ฒ ๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ๋ณดํธ๋๊ฒ ํ๋ ์๋จ 5 Part5: REL - RDD ์ฉ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ถ๋ฆฌ(rights)๋ฐ ํ๋ฝ(permission)์ ํํํ ์ ์๋ ๊ธฐ๊ณ ๊ฐ๋ ํ ์ธ์ด ํน์ ๊ถ๋ฆฌ ํํ ์ธ์ด 6 Part6: RDD - ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ง์ํ๋ ๋ชจ๋ ํํ์ ๊ถ๋ฆฌ๋ ํ๋ฝ์ ํํํ๊ธฐ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ ์ฉ์ด์ง - ๊ถ๋ฆฌ ๋ฐ์ดํฐ ์ฌ์ 7 Part7: DIA(Digit Item Adaption) - DI(Digital Item)๊ฐ adaption engine descriptor adaption engine ์ ๊ฑฐ์ณ ์์ ๋ DI๋ก ๋๋ ๊ณผ์ 8 Part8: Reference Software - MPEG-21์ ๊ฐ part ๋ณ ์ฐธ์กฐ Software 9 Part9: FF(File Format) - DI์ ์ ์ฅ ๋ฐ ๋ฐฐํฌ๋ฅผ ์ํ ํ์ผ ํฌ๋งท - MPEG-21 Digital Item Declaration (DID) ๋ฐ ๊ด๋ จ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ํ ๋์ ์ปจํ ์ธ ํจํค์ง ํ์ผ์ ํฌํจ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ท์ 10 Part10: DIP(Digital Item Processing) - 25 -
- MPEG-21 ํฐ๋ฏธ๋์ด ๋์งํธ ์์ดํ ์ ์์ ํ์ฌ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ - ํฐ๋ฏธ๋์ด DI๋ DID๋ฅผ ์๋๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์กฐ์ํ ์ ์๋ ์ผ๋ จ์ ์๋๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ - DI๋ฅผ ๊ตฌ์ฑ, ์กฐ์, ๋๋ ์ ํจํ๋ฅผ ์ํ ์๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ 11 Part11: PAT(Evaluation of Persistent Association Tool) - watermark, fingerprint, Digital Signature ๋ฑ์ ๊ธฐ์ ํ๊ฐ 12 Part12: Test bed for MPEG-21 Resource Delivery - MPEG-21 Resource์ Delivery 13 PartXX: Event Reporting... - Usage Report, Financial Report, Network Report ๋ฑ์ ์ปจํ ์ธ ์ ํต๊ณผ์ ์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ Event์ ๋ํ์ฌ ๋ฆฌํฌํ ํํ ์ฉ์ด, Syntax, ํ๋กํ ์ฝ์ ์ ์ [๊ทธ๋ฆผ II-3] MPEG-21 ๊ด๋ จ ๊ธฐ์ - 26 -
[๊ทธ๋ฆผ II-3]์ MPEG-21์์ ์ปจํ ์ธ ์ ์๊ณผ ์ฒ๋ฆฌ, ์ ํต, ์๋น ๋ฑ์ ์ ๊ณต ํ๋ DRM ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ค๋ช ํ๊ณ ์๋ค. MPEG-21 ๊ฐ ๋ถ๋ถ์ ํด๋นํ๋ ์ผ๋ จ์ DRM ๊ธฐ์ ๋ค์ [๊ทธ๋ฆผ II-3]๊ณผ ๊ฐ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ์ง๋๊ณ ์๋ค. ๋. W 3 C (t h e W o r l d W i d e W e b C o n s o r t i u m ) DRM W3C๋ ํ์ฌ ์ธํฐ๋ท์ ๋ชจ๋ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ํ์ค์ ๋ง๋๋ ๊ธฐ๊ตฌ๋ก์จ, XML(eXtensible Markup Language), RDF(Resource Description F ram ew o rk ) ๋ฑ์ ํฌํจ ํ ์ธ ํฐ๋ท ๊ธฐ์ ์ ์ ๋ ํ๊ณ ์๋ ๊ธฐ๊ตฌ์ด ๋ค. [ 7 ] [๊ทธ๋ฆผ II-4] W3C s ํ๋ ์์ํฌ ๊ณ์ธต๊ตฌ์กฐ W3C์์๋ ์ ๋ณด, ์์ , ํต์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํตํฉ ์ถ์ ๋ ์ดํด๋ฅผ ํตํ์ฌ ๊ฐ๋ฅ ํ ๋ชจ๋ ์์ฌ๊ต๋ฅ ๊ณผ์ ์ ์ฐ๊ฒฐ์์ผ์ฃผ๊ธฐ ์ํ web์ ์ง์ํ๋ ์ํธ ์ฐ๋ ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ฉฐ DRM WG์ ๊ตฌ์ฑํ๊ธฐ ์ํ ์ํฌ์ ์ 2001๋ 1์ ๊ฐ์ตํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์, DRM ์ค๊ณ์ ์ฑ ์ผ๋ก Universal Access, Trust, Interoperability, Semantic Web, Decentralization, Evoluability, Cool Multimedia, ์ฌ์ฉ์ ๊ฒ์์ ๋ํ ๊ฐ์ญ ๊ธ์ง, ์ธ์ด๋ trusting assertion์ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, PREP(Policy & Rights Expression Platform)์ผ - 27 -
๋ก๋ ์ ์ฑ ํด์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ(์๋ฏธ), ๊ถ๋ฆฌ ๋ฉ์์ง ํ๋กํ ์ฝ(๊ฐ์ฒด), ๊ถ๋ฆฌํํ ์ธ์ด (๊ตฌ๋ฌธ)๋ฅผ ์ฃผ์ฅํ์์ผ๋ฉฐ, [๊ทธ๋ฆผ II-4]์ ๊ฐ์ด W3C์ ์ ํต์ ํ๋ ์์ํฌ์ ๋งจ ์(์ฐ์ธก ์)์ Trust Framework์ด ์์์ ๊ฐ์กฐํ์๋ค. [๊ทธ๋ฆผ II-5] W3C s DRM WG์ ๊ฐ๋ฐ ๊ณํํ W3C์์๋ ๊ณ์์ ์ธ DRM WG ํ๋์ ๋ํ ์ผ์ ํ๋ก [๊ทธ๋ฆผ II-5]์ ๊ฐ์ ๊ณํํ๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ์ฆ, WG์ ๊ฒฐ์ฑ ์ดํ, RL, R Protocol, Packaging์ ๊ดํ ์คํ์ ๋ง๋ค๊ณ ์ถํ API(Application Programming Interface)๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ๋์๊ฐ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด์ ํ๋ ์์ํฌ์ ์ฐ๊ณํ์ฌ ์งํ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ํ์ฌ W3C ์ฐํ IETF/IRTF์์์ WG์ ์ฒซ ๋ฏธํ ์ด 2001๋ 3 ์ 20์ผ Minneapolis์์ ๊ฐ์ต๋์๋ค. ๋ค. S DMI (S e c u r e Di g i t a l Mu s i c I n i t i a t i v e ) SDMI๋ ๋์งํธ ์์ ํ์ผ ํฌ๋งท๊ฐ๋ฐ์ ์ถ์งํ๊ธฐ ์ํ ๋ฏธ๊ตญ ๋ ์ฝ๋ฉํํ RIAA(Recording Industry Association of America)๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ํ ์ธํฐ๋ท ์๋ฐ์ ๊ณ ์ปจ์์์์ ๋งํ๋ค. ์ธํฐ๋ท๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋์งํธ ํํ์ ์์ ํ๋งค ๋ฅผ ๋์ฑ ์ํํ ํ๊ธฐ ์ํด์ ์ ์ธ๊ณ ์ฃผ์ ์๋ฐ์ฌ๋ค๊ณผ ๊ด๋ จ ๋จ์ฒด์ ์ ์ฒด๋ค ์ด ๋ชจ์ฌ ๊ฒฐ์ฑํ์์ผ๋ฉฐ ์์ ์ ํ๊ถ์ ๋ณดํธํ๊ณ ๋ถ๋ฒ ๋ณต์ ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํ - 28 -
๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ SDMI ํ๋ก์ ํธ์๋ BMG ๋ฎค์ง, ์๋ ๋ฎค์ง, EMI, ์๋ ๋ฎค์ง, ์ ๋๋ฒ์ค ๋ฎค์ง ๋ฑ ์ธ๊ณ 5๋ ์๋ฐ์ฌ๋ค๊ณผ AT&T, IBM, ์๋, ๋ง์ฐ์ํ ๋ฑ ์ธ๊ณ์ ์ธ ์ฒจ๋จ ํต์ ์ ์ฒด๋ค์ด ๋๊ฑฐ ์ฐธ์ฌ ํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฃผ์ ์๋ฐ์ฌ๋ค์ด ์ ์๊ถ ๋ณดํธ๋ฅผ ๊ฐํํ ์ ์๋ ์๋ก์ด ๋ฐฉ์์ ๋์งํธ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ํ์ค์์ ์ฌ์ํ์ฌ ์ฑํํ์๋ค. SDMI๋ ์ฒจ ๋จ ๊ธฐ์ ์ ์ฒด๋ค๊ณผ ์ ํดํ์ฌ ๋ง๋ ์ผ์ข ์ ์๋ฐ ์ฐ์ ์๊ตฌ์ฑ ์ด ๋ผ ํ ์ ์ ๋ค. [8] peer-to-peer ์๋ฃ๊ณต์ ์๋น์ค๋ฅผ ์ ํํ๊ธฐ ์ํ ๋ ธ๋ ฅ์ผ๋ก mp3์ ๊ฐ์ ์ค๋์ค ์์ถ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ๋ ์คํฐ, MP3.com์ ๋ฌด๋ฃ ์ ํต์ ์๊ทน์ ๋ฐ์ ์ธ๊ณ์ ๋ํ ์๋ฐ์ฌ์ PD ์ ์์ ์ฒด, ์์ ์ ๊ณต์ ์ฒด์ ์ ์๊ถ ๊ธฐ์ ์ ์ฒด ๋ฑ 200์ฌ ์ ์ฒด๊ฐ ์ฐธ์ฌํ๋ ์กฐ์ง์ผ๋ก์ ์ ์๊ถ์ ๋ณดํธํ๊ธฐ ์ํด์ ์๋ฐ์ ์ฝ์ ํ๊ธฐ ์ํ ํ์ค๊ธฐ์ ์ฑํ์ ์ํด์ ํ๋ํ๊ณ ์๋ค. ๋ผ. O e B F (O p e n e - B o o k s t a n d a r d F o r u m ) OeBF์ ์ ์์ฑ (electronic books)์ ๋ด์ฉ์ ๋ํ ํ์ค์ ์ ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๋ง๋ค์ด์ง ๊ตญ์ ํ์คํ ์กฐ์ง์ด๋ฉฐ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋จ๋ง๊ธฐ์์ ํธํ์ด ๋๋ ๋ฒ์ฉ์ฑ ์ ๊ฐ๋ ์ ์์ฑ ์ปจํ ์ธ ์ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. OeBF๋ Microsoft๋ฅผ ์ค์ฌ ์ผ๋ก InterTrust, Adobe, Overdrive์ฌ ๋ฑ์ด ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, 1999๋ OPBPS(OPen e-book Publication Structure) 1.0์ ๋ฐํํ ๊ฒ์ ์ด์ด, 2001๋ 2์ ๋ฒ์ 1.0.1์ ํ์ค์์ ํ์ ํ์๋ค. [9] OeBF ํ์ค์์ ๋ค๋ฅธ e-book ํ์ค ๊ธฐ๊ตฌ์ธ AAP(Association of American Publisher)์ EBX(Electronic Book exchange)์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, XML ๋ฐฉ์์ ์ ์์ฑ ๋ฌธ์ ํ์ค์์ ๋ด๋๊ณ ์๋ค. OeBF๋ ๋ค์ <ํ II-3> ์ ๋์ ์๋ 11๊ฐ์ WG๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค. ์ด ์ ์์ฑ ํ์ค์์ Spec์ ์ ์์ฑ ๊ด๋ จ๊ธฐ์ ์ ์์ฅ์์์ ๊ด๋ฒ์ํ ์ฑ๊ณต๊ณผ ๋จ๋ง ์ฅ์น๊ฐ ๋ค์์ ์ฌ๋ฌ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ๊ทผ์ด ์ฉ์ดํด์ผ ํ๋ค๋ ์ ์ ํ์ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ํ์ค์์ World Wide Web์์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ - 29 -
๋๋ HTML๊ณผ XML์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๊ณ , ๋ชจ๋ ์ถํ์ฌ์ ์๊ฐ๋ค์ด ๊ทธ๋ค์ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ํ๊ฐ์ง์ ํํ๋ก ์ ๋ฌํ ์ ์๋๋ก ์ค๊ณ๋์๋ค. 11๊ฐ์ ๊ทธ๋ฃน์ ์ฑ๊ณผ๋ก OeBF๋ ํ๋์จ์ด, ์ํํธ์จ์ด, ์ถํ์ฌ, ์๊ฐ, ๊ทธ ๋ฆฌ๊ณ ๊ธฐ๊ด๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์ ์์ฑ ์์คํ , ์์ฉํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ํ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ค ํ์ ์ ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ํ์ฌ OeBF 1.1 ๊น์ง ๋ฐํ๋ ์ํ์ด๋ค. ํ์ค์์ ์ค ์ํ XML๋ฌธ์๋ Microsoft Reader 2.0์์ ๋ณผ ์ ์๋ค. <ํ II-3>์ OeBF์ ์ํน๊ทธ๋ฃน์ ์ด๋ฆ ๋ฐ ์์ ๋ด์ฉ์ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ด๋ค. ํ์์ ์ ์ ์ ๋ฏ์ด Rights and Rules Working Group์์ DRM ๊ด๋ จ ํ๋์ ํ๊ณ ์๋ค. - 30 -
<ํ II-3> OeBF WG์ ์ด๋ฆ ๋ฐ ์์ ๋ด์ฉ ๊ทธ ๋ฃน ๋ช ํ ๋ ๋ด ์ฉ Accessibility Special Interest Group e-book Industry Special Interest Group Education Committee Europe, Middle-East, and AfricaSpecial Interest Group(EMEA SIG) Identifiers Working Group IP Policy Committee Metadata Working Group Publication Structure Working Group Requirements Working Group Ri g h t s a n d Ru l e s W o r k i n g G r o u p Systems Working Group SIG๋ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์์/์ ์์, ํธ์ง์ธ, ๋๋งค์ ๊ทธ ๋ฆฌ๊ณ ์ต์ข ์ฌ์ฉ์๊น์ง์ ๋ชจ๋ ๊ด์ ์์, OeBF์ ๊ด ๋ จ๋ ํ์ค ๊ฐ๋ฐ, ์งํ ๋ฐ ์ ์ฑ ๋ฑ์ ๋ณด์กฐํ๋ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๋ค. ์๋กญ๊ฒ ์๊ฒจ๋ SIG๋ e-book๊ณผ e-publishing์ ๊ด ๋ จ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ฌ์ , ์ฐ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฒ์ ์ธ ์ด์์ ๋ ํ ํ ๋ก ์ ์ค์ ์ผ๋ก ์ ๊ณตํ๋ค. ๋ค์ํ epublishing ํ ํฝ์ ๋ํ ๊ต์ก์ด๋ ํ๋ จ์ ๋ํ ์ ๋ฌด๋ฅผ ์ํํ๋ค. ์ ๋ฝ๊ณผ ์ค๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ํ๋ฆฌ์นด์ ์์นํ SIG๋ OeBF ์ ์ ๋ฝ/์ค๋๊ตญ ํ์์ผ๋ก ์ฐธ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ์ด SIG๊ทธ ๋ฃน์ ์ ๋ฝ ๋ฐ ์ค๋ ์ง์ญ์ ๋ํ OeBF์ ์ฃผ๋์ง ์ญ ํ ์ ๋ด๋นํ๊ณ ์๋ค. IWG๋ epublication์ ๊ด๋ จํ์ฌ identifier schemes ์ ๋ํ ๊ธฐ์กด์ ๊ธฐ์ ์ ์กฐ์ฌํ๊ณ epublication์ ๊ฐ ์ฅ ์ ํฉํ ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๋ค. OeBF์ ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ ์ ์ฑ ์ ์ ์, ํ ๋ก ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ ๋ด๋ฆฌ๊ธฐ ์ํ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๋ค. ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ์ํน ๊ทธ๋ฃน์ ์ ์์ฑ ์ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ ํ ์ ์๋ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ํ์ค์ ๋ํ ํ๋ ์์์ ์ ์ฑํ๊ฑฐ๋ ์ ์ฉ์ํค๊ธฐ ์ํ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๋ค. ์ด ํ์ค ์์ Discovery, Identification, Organization, Administration, Description, Location์ ๋ชฉ์ ์ ๋ง๋ ๋ก ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ฉ์ํค๊ณ ์๋ค. Publication Structure specification์ ์ ์งํ๊ณ ํ ์ ํ๋ฉฐ ํ์คํ์ ๊ด๋ จ๋ ํ๋์ ์ํํ๋ค. ํ์ค์์ ๊ด๋ จ๋ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌํ์ฌ ์ด๋ฅผ ๋ถ์ ๋๋ ๋ณด๊ณ ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์กฐ์ฌ๋ Requirements๋ฅผ ํ์ค์ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ฉ์ํค๋ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ ๋ค. DRM(Di g i t a l r i g h t s m a n a g e m e n t ) ์ ์ค ํ ์ ์ ํธ์ด ์(I n t e r o p e r a b i l i t y )์ ๋ํ ๊ฐ ๋ฐฉ์ ์ด ๊ณ ์ ์ ์ ์ธ ํ ์ค ์์ ์ ์ ํ ๋ ์ญ ํ ์ ๋ด ๋น ํ ๋ ๊ฒ ์ผ ๋ก, e - B o o k ์ ๊ด ๋ จ ๋ ์ค ์ง ์ ์ธ ๋ชจ ๋ ๋ณด์ ์์ญ ์ ๋ค ๋ฃจ ๊ณ ์ ๋ค. System ์ํน ๊ทธ๋ฃน์ ๋ชจ๋ OeBF์ ๊ด๋ จ๋ ์ ํ์ ์ ์ฒด ํ๋ ์์์ ์ ์ํ๊ฑฐ๋ ์ ์งํ๋ ๊ฒ์ ๋ํ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๋ค. - 31 -
๋ง. I E T F - I DRM IETF/IRTF์์ ์ ์ํ๋ IDRM(Internet DRM)์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ธฐ์กด์ DRM ๊ณผ ์ฝ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ํํ๋ก ์งํ๋์ด์๋ค. CDN๊ณผ ๊ฐ์ ํ๊ฒฝ์์ ๋คํธ์ํฌ ์ฌ์ด URI(URL, URN, URC)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ๊ทผํ ๊ฒฝ์ฐ, ํด๋น ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ํด์ํ ์ ์๋ ํค ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ํ์ ์ธ Broadcasting Encryption ๊ธฐ๋ฐ ์ผ๋ก ์ปจํ ์ธ ์ ์ ๊ทผ ํ๋ ๊ฒ์ ํต ์ ํ๋ ๊ฒ ์ด๋ค. ์ฆ ํน์ ์ปจํ ์ธ ์ ํ ์ง ๋ชฉ๋ก(Revocation List)์ ๋ง๋ค๊ณ ์ด ๋ชฉ๋ก์ ํด๋นํ๋ ์ฌ๋(๋๋ ์ฅ์น)์ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ๊ทผํ ์ ์์ง๋ง ์ปจํ ์ธ ์ ์ํธ๋ฅผ ํ ์ ์๊ฒ ์ ์ฝํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. [10] IETF(Internet Engineering Task Force)๋ ์ธํฐ๋ท ๊ด๋ จ ๊ธฐ์ ์ ํ์คํ ๊ธฐ๊ตฌ๋ก ํํฉ์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. IETF๋ 1986๋ ์ ์ค๋ฆฝ๋์ด 1๋ ์ 3ํ ์ ๋์ ํ์๊ฐ ๊ฐ์ต๋๋ฉฐ 2001๋ 3์ IETF-50์ฐจ Minneapolis ํ์์์ ์ฒ์ IDRM์ฐ๊ตฌ ๊ทธ๋ฃน์ด ๋ง๋ค์ด์ก๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฃน์ ์ธํฐ๋ท์์์ ๋ถ๊ฐ๋๊ณ ์๋ ์ปจํ ์ธ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ์ ๊ด๋ จ๋ ์ผ์ด ๋ฌด์์ธ์ง๋ฅผ ์ฐพ์์ ์ ๊ทผํ๋ ์ฐ๊ตฌ ๊ทธ๋ฃน์ผ๋ก IRTF(Internet Research Task Force)์ ์ํด ์๋ค. IDRM์ ์ฐ๊ตฌ ๋ชฉํ๋ DRM์ด ์ธํฐ๋ท ๊ตฌ์กฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์กฐ์ฌํ๊ณ , DRM์ ์ง์ํ๊ธฐ ์ํด ์ธํฐ๋ท ์ธํ๋ผ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์งํ์ํค๊ณ , IDRM ์ฐธ๊ณ ํ๋ ์์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ ์ฉํ ์์๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ ค๋ด์ด์ ํตํฉํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. 2001๋ Minneapol i s 3์ ํ์์์๋ IDRM์ overview์ ๋ชฉํ, DOI/IDF์ Handle System, watermarking, MPEG-4 IPMP์ DRM Infrastructure์ ๋ํ ๋ฐํ์ DRM ๊ด๋ จ ํ์คํ๊ทธ๋ฃน๋ค์์ ์์ผ๋ก ํด์ผ ํ ์ผ๋ค์ ๋ํด ํ ์ํ์๋ค. ์ด ํ, 2001๋ 8์ ๋ฐ๋ํ์์์๋ MPEG-21, DOI, XrML(eXtensible Rights mark-up Language)๊ณผ XMCL์ ๋ํฅ์ ํ์ ํ๋ ๋ฐํ๊ฐ ์์๋ค. - 32 -
๋ฐ. C P T W G (C o p y P r o t e c t i o n T e c h n i c a l W o r k i n g G r o u p ) C PT W G ๋ ์ ์ ๊ถ ๋ณดํธ๊ธฐ์ ์ํน๊ทธ๋ฃน์ผ๋ก ์ DVD ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์๊ถ ๋ณด ํธ๊ธฐ์ ์ ๊ดํ ํ ์ค์ ์ ํ๊ธฐ ์ํด์ ํ๋ํ๋ ๊ทธ๋ฃน์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ CP T W G ๋ ๋จ์ง DVD๋ง ๊ณ ๋ คํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ค๋์ค ๋ถ๋ถ์ SDMI ๋น๋์ค ๋ถ๋ถ ์ MPEG-21, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์งํธ ์ํ๋ถ๋ถ์ Digital Cinema ๋ถ์ผ์์๋ ํจ๊ป ์ฐธ์ฌํ๋ ๋งค์ฐ ํ๋์ ์ธ ์ธ๊ณ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ ๊ด๋ จ ์ํน๊ทธ๋ฃน์ด๋ค. ํ์ฌ CPTWG ํ์คํ ํ๋์ ๋ฏธ๊ตญ LA์์ ๊ฒฉ์์ ๋ก ๊ฐ์ต๋๋ฉฐ DVD CCA์์ ๋ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์๋ค. [11] CPTWG์์๋ DVD์ ๊ด๋ จํ์ฌ ์ ์๋ ๋ชจ๋ ์ ์๊ถ์ ๊ถ๋ฆฌ๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ๋ฉฐ DVD ๊ทธ ์์ฒด๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ทธ์ ์ฐ๊ด์ด ์๋ ๋ชจ๋ ๋น๋์ค ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์ (video application)์ ๋ํด์๋ ๊ธฐ์ฌํ๊ณ ์๋ค. ํนํ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ์ ํตํ ์ฌ ์ ์ ๊ถ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ DH S G (Dat a H i di ng S u b - G rou p )๋ผ ๋ Working subgroup์ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ, ์ด๊ณณ์์ ํ ์๋ ๋ชจ๋ ๋น๋์ค ๊ด๋ จ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก, ๋น๋์ค ๋งค์ฒด๋ฅผ ํฌํจํ์ฌ ์์ฑ๋ฐฉ์ก, ์ผ์ด๋ธ TV, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋น๋ ์ค๋ฅผ ๋ค๋ฅธ ์ด๋ ํ ์ ๊ธฐ์ ์ธ ๋ฐฉ์์ ์ํด์ ์ ํ๋๋ ๋ชจ๋ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์ ์ ๋ํด์๋ ๋ ผ์๋๊ณ ์๋ค. DHSG๋ 1998๋ 12์ ๊ตฌ์ฑํจ์ผ๋ก์จ DVD CCA ๋ฅผ ์ง์ํ ๊ณ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ์ ๊ฒํ ํ๋๋ก ํ์ ๋ค. CPTWG๋ DHSG๋ฅผ ํตํ์ฌ DVD์ ์ด์ ๊ด๋ จ๋ ๋น๋์ค ์ ํต์์์ ๋ณต์ฌ๋ฐฉ์ง ๋ฐ ์ฌ์ฉ ํ์ ๋ฑ์ ๋ํ ์ ํ๊ท์ ์ ์ ์ํ ์๋ก์ด ๊ฐ๋ ์ ๊ธฐ์ ์ ์์ ์๊ตฌํ๊ฒ ๋๋๋ฐ ์ด๊ฒ์ ์ฃผ๋ก DHSG์์ ์ฃผ๊ด์ ํ๊ณ ํนํ ์ํฐ๋ง ํน๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๊ธฐ์ ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ ผ์๋๊ณ ์๋ค. DHSG์ ์ํ๋ฉด DHS(Data Hiding System)์ ์ํฐ๋งํน์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋น๋์ค ์๋ณ๊ณผ ๋น๋์ค๋ฅผ ๋ณด๊ฑฐ๋ ๋ นํ์ํค๋ ๊ฒ์ ์ ์ดํ๊ฑฐ๋ ๋ฐฉ์ง์ํค๋ ๊ธ์ง์ธ์ฆ (preventing authorization)์ ์ด์ฉ๋๋ค. ๋น๋ก ์ํฐ๋งํน์ด ์ปจํ ์ธ ์ถ์ ์ด๋ ํ์ ์ ๋จ๊ธธ ์ ์๋ ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์์ง๋ง, DHS์ ์ค์ง์ ์ธ ๋ชฉ ํ๋ ํฉ๋ฒ์ ์ผ๋ก ๋น๋์ค ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ๋ฐฐํฌํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ค. - 33 -
CPTWG์์๋ ๋ชจ๋ ๋น๋์ค ํฌ๋งท(NTSC, PAL, SECAM)์ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ํจ๊ป ๋ชจ๋ ์ง์ํ๋๋ก ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฏธ๋์ ์ ๊ณต๋ ๋น๋์ค ์ฌ์๊ธฐ ์ ๋ นํ๊ธฐ์ ๋ํด์๋ ๋ชจ๋ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ํฌํจ์ํค๋ ๊ฒ์ ์ต์ข ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค. DHS๋ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ์ ์์์์ ๊ฐ๊ด์ ์ธ ๋ ๊ฐ์ ์ฌ์ฌ๊ธฐ์ค์ ๋ฐํ ํ์ฌ ํ์ค์ ์ธ ๊ธฐ์ ์๊ตฌ์ ํฉ๋นํ ์๊ตฌ๋ฅผ ๋ง์กฑ์์ผ์ฃผ๋ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ ํ๊ฒ ๋๋ค. 1999๋ 8์ ์ต์ข ๋ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ ์ ์์๋ก ์์ถ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ ๋ง์ ๋ ์ ์์์ ๊ธฐ์ ๋ ๋ชจ๋ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๋ง์กฑ์์ผ์ฃผ์ง๋ ์๊ฒ ๋์ด 2000๋ 4์ Phase-3์ผ๋ก ์๋กญ๊ฒ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ํ๋๋ก ํ์์ผ๋ฉฐ 2003๋ ๊น์ง ๊ทธ ์ฌ์ฌ๋ฅผ ์๋ฃํ๊ธฐ๋ก ํ๊ณ ์๋ค. ํฅํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ๋ค์ ์๋ก ์ตํฉํ์ฌ, ์ข ๋ ์์ ๋ ๊ธฐ์ ๋ก ๋ฐ์ ์ํค๋ ์์ ์ด ์งํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค. ์ฌ. DO I (Di g i t a l O b j e c t I d e n t i f i e r ) ๊ธฐ์กด์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ธ ์ ์๋ฌผ์ด ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ก ๊ธ์ํ ์ ํ๋๋ฉด์ ๊ธฐ์กด์ ์๋ณ์ฒด๊ณ๋ก๋ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ํน์ฑ์ ์ถฉ์กฑ์ํค๋ ์๋ณ์ด ๋ฏธํกํ๋ค. ์ฆ, ๊ธฐ ์กด์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ธ ๋์๋ฅผ ์๋ณํ๋ ISBN(๊ตญ์ ํ์ค ๋์๋ฒํธ)์ด๋ ์ ๋์ ์ ๋ณํ๋ ISSN, ์์ ์ ์๋ณํ๋ ISMN๋ฑ์ ์๋ณ์ฒด๊ณ๋ก๋ ๋์งํธํ๋์์ ๋์ ์ปจํ ์ธ ์๋ณ์๋ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค. ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ํน์ฑ์ ๊ฐ๊ฐ์ ์ค๋ธ ์ ํธ ์ฆ, e-book์์๋ ๊ฐ ์ฅ๋ณ์ด๋ ํ์ด์ง๋ณ, ๊ทธ๋ฆผ์ด๋ ํ ๋ฑ์ ๋ฐ๋ก ์ ๋ณํ ํ์์ฑ์ด ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด์ ๋์์ ๋ํ ์๋ณ์ฒด๊ณ์ธ ISBN์ ๋ฌผ๋ฆฌ ์ ์ธ ๋์ ํ ๊ถ์ ๋ํ ์๋ณ๋ฐ์๋ ํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ์ปจํ ์ธ ์ ํต ์์ ๋งค์ฐ ์ค์ํ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ๋ํ, ๋์งํธํ๋์๋๋ผ๋ ๊ธฐ์กด์ ์ฌ์ฉํ ๋ ๋ค์ํ ์๋ณ์ฒด๊ณ๋ฅผ ํ์ฉ, ํตํฉํ์ฌ ํํํ ์ ์์ด์ผ ํ๋ฉฐ, ๋์งํธํ ๋ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ๊ฐ์ ํํํ ์๋ ์์ด์ผ ํ๋ค. ๊ฐ๋ น, e-book์ ๋ฌผ๋ก , ๋์งํธ ์ ์ , ๋์งํธ ๋น๋์ค, ์ด๋ฏธ์ง์ ๊ฐ์ ๋์งํธํ ๋ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ํ ์ฒด๊ณ ์์์ ํํ ๊ฐ๋ฅํด์ผ ํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋์งํธ ํ๊ฒฝ์ ์ถฉ์กฑํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋ ๊ฒ์ด DOI์ด๋ค. [12] - 34 -
1994๋ ๋ฏธ๊ตญ์ถํํํ๋ ISBN๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฒํธ ์ฒด๊ณ๋ฅผ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ ์์๊ฑฐ๋๋ฅผ ์๋ํํ๊ณ ์ ์์๋ฅผ ๋ณดํธํ๊ธฐ ์ํ ์์คํ ๊ฐ๋ฐ์ ์ ์ํ์ฌ, DOI๋ 1996๋ ๋ฏธ๊ตญ์ถํํํ์ ์ํด ์ฐ๊ตฌ ํ๋ก์ ํธ๋ก ์์ํ์ ๋ค. CNRI์์ ๋ฏธ๊ตญ์ถํํํ์ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ Handle System์ ์ด์ฉํ DOI ์์คํ ์ ๊ฐ๋ฐ, 1997๋ ํ๋ํฌํธ๋ฅดํธ์์ ์ด๋ฆฐ ๋์๋ฐ๋ํ์ ์์ฐํจ์ผ๋ก์ DOI ์ฒด๊ณ๋ก ์ ์ฐฉ๋์๋ค. 1998๋ ๋ถํฐ๋ DOI์ ๋ํ ์ ์ฑ ๊ฒฐ์ ๊ณผ DOI์ด์ ์ ๋ด๋นํ IDF(International DOI Foundation)๊ฐ ์ค๋ฆฝ๋์ด DOI ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ์ฃผ๊ดํ๊ณ ์๋ค. IDF๋ ๋ชจ๋ ๊ตญ๊ฐ, ๋ชจ๋ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๊ตญ์ ์ ์ธ ๋คํธ์ํฌ ํ ๊ฒฝ ํ์์ ์ง์ ์ฌ์ฐ๋ฌผ์ ๋ํ ์ธํ๋ผ ๋ฐ ์ ์ฑ ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ง์ ์ฌ์ฐ๋ฌผ ์ ๊ณต์์ ์จ๋ผ์ธ ์๋ณ์์ ๋ํ ์๊ตฌ๋ฅผ ๋ง์กฑ์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง ๊ตญ์ ์ฌ ๋จ์ด๋ค. ๋ฏธ๊ตญ์ NISO์์๋ 1999๋ ๋ง ๋ฏธ๊ตญ๊ตญ๊ฐํ์ค์ผ๋ก DOI๋ฅผ ์ฑํํ์ฌ ANSI/NISO Z39.84-2000 Syntax for the Digital Object Identifier๋ฅผ ํฌํ ๋ก ๊ฐ๊ฒฐ์์ผฐ๋ค. ์ด ํ์ค์ DOI ์๋ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๊ตฌ๋ฌธ๊ตฌ์กฐ์ ๋ํ ํ์ค ์ด๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ด๋ฏธ DOI์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ ๋จ๊ณ์์ ๋ ผ์๋ ๊ธฐ๋ณธ ์ ์ ๋ฅผ ํ ์ค์ผ๋ก ์ ์ ํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ์ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก DOI ์์คํ ์ด์์ ํ์ํ ๊ด๋ จ๊ธฐ๊ด์ ์ญํ ๊ณผ ์ฑ ์์ ๋ํด ๋ช ์ํ์๋ค. DOI์ ๊ด๋ จํด์๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ๊ตฌ๋ฌธ๊ตฌ์กฐ์ ๋ํด์๋ ์ด๋ฏธ ํ์ค์ผ๋ก ์ ํด ์ ธ์๊ณ ์ด๋ฅผ ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํ ์ํฌ์์ด ๊ฐ ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ๋งค๋ ์ด๋ฆฌ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, DOI ์ ์ฑ ๋ฐ ์ด์ ์ ๋ฐ์ ๋ค๋ฃจ๋ IDF ์ดํ๊ฐ ๋งค๋ 7์์ ์ด๋ฆฌ๊ณ ์๋ค. DOI๋ ์์ฅ์์ ์ด๋ฏธ ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ ์ฌ์ค์์ ํ์ค์ด๋ค. ์ด๋ฏธ ๋ค์ํ ์ ํ์์ ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ํนํ Microsoft์ DAS, Adobe์ Merchant Server ๋ฑ์์ ์ปจํ ์ธ ์ ํต ๋ฐ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๋๊ตฌ๋ก DOI๋ฅผ ํ์ฉํ ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ DOI๋ ๊ตญ์ ํ์ค์กฐ์ง์ธ ISO์ ์ ์ถํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์ฌ์ค์์ ๊ตญ์ ํ์ค์ ์ฑํํ๊ณ ์๋ค. W3C๋ IETF ๋ฑ์ ํ์ค์กฐ์ง์ ์์ฉ์์คํ ์์ ๋ ํ์ค ์๋ณ์ฒด๊ณ๋ก DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๋ ์ํฉ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ด๋ฏธ ์ธ๊ณ์ ์ธ ๋๊ธฐ์ ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๊ณ , RIAA, CCC(Copyright Clearance Center)๋ฅผ ๋น๋กฏํ ๊ตญ์ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ๊ธฐ๊ด ๋ฑ์์ - 35 -
DOI๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ต๊ทผ์๋ ์๊ตญ์ TSO(The Stationery Office)๊ฐ ์ ์ฒด UKOP(UK Official Publications)์ DOI๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ค๊ณ ๋ฐํ ๋ ๋ฑ, ํ์ฌ์๋ ๋ง์ ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ถํ์ฌ๋ค์ด DOI์ ์ ์ฉ์ ๋ฐํํ๊ณ ์๊ณ , ์ ์ง DOI๋ฅผ ๋์ฒดํ ๋งํ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์๋ณ์ฒด๊ณ๊ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํฅํ์๋ ๊ตญ ์ ํ์ค์ผ๋ก ๊ณ์์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ๋ง์ด๋ค. ์. I N DE C S (I n t e r o p e r a b i l i t y o f d a t a i n e - c o m m e r c e s y s t e m ) INDECS์ ๋ชฉ์ ์ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด์ ์๊ถ ์ ๋ณด ์ฌ์ ์ ์์ INDECS ํ๋ ์์ํฌ์ ํ์ฅ๋ ์ ์๋ฅผ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์งํธ์ ์๊ถ๊ด๋ฆฌ ์๋ฃจ์ ์ ์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด์ ๋ํ ํ์ค ์ ์๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ์ํธํธํ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ ํจ์ผ๋ก์จ DRM ์๋ฃจ์ ์ฌ์ฉ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์ ์ ํ์ฅ์ฑ์ ๋๋ชจํ๋ ๊ฒ์ด ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด ์ฌ์ ์ด๋ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด์ ๋ํ ๊ธฐ์ ์ ์ธ ํํ ๋๋ ๋ถ๋ฅ๋ก์, ์ ์๊ถ ๋ณดํธ ์๋ฃจ์ ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋๋ฉฐ, ์ ์๊ถ์๋ก๋ถํฐ ์ต์ข ์ฌ์ฉ ์์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๋ชจ๋ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํจ์ ์์ด์ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ์๋ํ ๊ตฌ ํ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. [13] INDECS๋ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์์๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ ๋ง๋ จ๊ณผ ์ง์ ์ฌ์ฐ ๊ถ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ์ ํ์์ฑ์ ์ธ์ํ์ฌ ์ ๋ฝ์ Info2000 ํ๋ก๊ทธ ๋จ์ ์ง์์ ๋ฐ์ ๊ตญ์ ์ ์๊ถ ๊ด๋ จ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ์ฃผ๋๋ก 1998๋ ์์๋์๋ค. INDECS ํ๋ก์ ํธ๋ 2000๋ 3์ 1์ฐจ ์ข ๊ฒฐ๋์์ผ๋ฉฐ, ์คํค๋ง์ ๋ฐ์ดํฐ๊ตํ ํฌ๋งท์ ๋ฒ ํ๋ฒ์ ์ด ๋ง๋ค์ด์ง ์ํ์ด๊ณ , 2001๋ 12์๋ถํฐ ์ ์๊ถ ๊ณ์ฝ, ๊ถ๋ฆฌ ์ด์ , ๊ถ๋ฆฌ ๋ช ์์ ๊ด๋ จ๋ ์ ์๊ถ ๋ถ๋ถ์ ์ํฐํฐ๋ฅผ ๋ณด๊ฐํ INDECS๊ฐ ๊ฐ ๋ฐ๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ INDECS์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฌผ์ 2001๋ 12์ MPEG-21 Call For Proposals for a RDD์์ ์ฑํ๋์๋ค. - 36 -
4. DRM ๊ด ๋ จ ์ ์ฒด ๋ํฅ ๊ฐ. ๊ตญ์ธ ์ ์ฒด ํ ํฉ ์ด๊ธฐ์๋ InterTrust, ContentGuard ๋ฑ ์ ๋๊ธฐ์ ์ ๋ณด์ ํ DRM์ ์ฒด๊ฐ DRM ์์ฅ์ ๋ฆฌ๋ํด ์์ผ๋, ์ต๊ทผ์๋ Vender DRM(๊ธฐ์กด์ ์ ํ์ DRM ์ ์ถ๊ฐํ๋ ์์คํ )์ด ๋์ค๋ฉด์ Microsoft๋ Adobe์ ๊ฐ์ DRM ์ ์ฒด๊ฐ ์์ฅ์ ์ ์ฐจ ์ฅ์ ํ๊ณ ์๋ ์ถ์ธ์ด๋ค. 1) I n t e r T r u s t 1990๋ ์ค๋ฆฝ๋ InterTrust๋ ๋ฉํฐํ ๋๋ฐ์ด์ค์ OS๋ฅผ ํตํฉํ๋ ์ผ๋ฐ DRM ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํ๋ ํ์ฌ๋ก์ DRM ์์ญ์ ์ ๋ ๊ธฐ์ ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. Mitsubishi(์ผ๋ณธ), NatWest(์๊ตญ), BMG(๋ ์ผ), AOL, Texas I ns tru me nt s, U ni ve rsa l Mu s ic (๋ฏธ๊ตญ), ์ผ์ฑ(ํ๊ตญ) ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์ธ๊ณ ๊ตด์ง์ ๊ธฐ์ ์ฒด๋ค๊ณผ DRM ๊ธฐ์ ์ ํด ๊ด๊ณ ๋ฅผ ๋งบ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, SDMI, MP EG -2 1, O eb F ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์ธ๊ณ ํ์คํ ๊ธฐ๊ด์ ์ฃผ์ ์์ง์ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ ๋ฑ DRM ์ ๊ณ ์ ์ํฅ๋ ฅ์ด ๋งค์ฐ ๋๋ค. InterTrust๋ ๋น๋ก ์์ฅ ํ๋ณด์๋ MS์ ๋ค์ง๊ณ ์์ง๋ง, DRM ์ ๋๊ธฐ์ ์ ์ฒด๋ก์์ ์ฐ์ํ ๊ธฐ์ ๋ ฅ๊ณผ ๊ฒฝํ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ๋ ฅ ์ ์ฒด๋ฅผ ๊พธ์คํ ํ์ฅํ๋ฉด์ ๋น์ฆ๋์ค ๋ฒ์๋ฅผ ์ ์ฐจ ํ๋ํด ๋๊ฐ๊ณ ์๋ค. InterTrust์ DRM์ ๋์งํธ ํฌ๋งท์ผ๋ก ์กด์ฌํ๋ ๋ชจ๋ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํด ๋์ผํ DRM ๊ธฐ์ ์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค๋ ํน์ง ์ด์ธ๋ PC๋ฅผ ๋น๋กฏํ์ฌ ํด๋ ํฐ, PDA, MP3 Player ๋ฑ ๋ค์ํ ํ๋ซํผ์ ์ง์ํ๋ ๊ฒ์ด ํฐ ์ฅ์ ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. 2 ) Mi c r o s o f t Microsoft๋ ๊ธฐ์กด์ ํ๋ ์ด์ด ์์ฅ์ ์ฑ๊ณต์ ๋ฐํ์ผ๋ก DRM ์์ฅ์ ํ ์ค์ผ๋ก ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ก์๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ง๋ 99๋ 8์๋ถํฐ ๋ฌด๋ฃ ๋ฐฐํฌ๋ ์๋์ฐ ๋ฏธ - 37 -
๋์ด ํ๋ ์ด์ด(WMT, Windows Media Technology)์ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด์ฉ ์ ์ ๊ถ ๋ณดํธ ๊ธฐ์ ์ธ WMRM(Wi ndo ws Med ia Ri g ht s Mana g er)๋ฅผ ํ์ฌ ํด ์ ๊ทน ์ ์ธ ์์ฅ ์ง์ถ์ ๋ชจ์ ์ค์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ ๋๊ณ ์๋ค. Microsoft๋ ํ์ํ ๋ฏธ๋์ด ์คํธ๋ฆฌ๋ฐ ๊ธฐ์ ๊ณผ MS Media Player์ ์ธ์ง๋๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ค๋์ค, ๋น๋์ค ์์ฅ์ de facto ํ์ค์ผ๋ก ๋ฑ์ฅํ๊ณ ์๋ค. WMT Streaming Service ๋ Microsoft ์ฌ์ Windows Media Technology๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์คํธ๋ฆฌ๋ฐ ์๋น์ค์ด๋ค. MPEG-4 ๊ธฐ๋ฐ์ WMT๋ ํ์ฅ์ asf, wmv๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ์ธํฐ๋ท๊ณผ ์ธํธ๋ผ๋ท๋ค์ ํตํด ๊ฐ๋จ ํ๋ฉด์๋ ๊ฐ๋ ฅํ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์คํธ๋ฆผํ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. WMT ๋ ํด๋ผ์ด์ธํธ ์๋ฒ ๊ตฌ์กฐ์ ์ ๊ตํ ์์ถ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฒํผ๋ง ๊ธฐ์ ์ ์ฌ ์ฉํ์ฌ ์๋์ฐ ๋ฏธ๋์ด ์๋น์ค์์ ์ฌ์ฉ์์ ์๋์ฐ ๋ฏธ๋์ด ์ฌ์๊ธฐ๋ก ๋ผ์ด ๋ธ์ ์ฃผ๋ฌธํ ์ค๋์ค, ๋น๋์ค ๋ฑ์ ์ ๊ณตํ๋ค. 2003๋ 9์ ํ์ฌ Windows Media 9 Series SDK(Software Development Kit)๊ฐ ๋์ ์๋ค. 3 ) I B M ๋์ง ํธ ๋ฎค ์ง์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ถ ๋ฒ ๋ณต ์ ๋ฐ ์ปจํ ์ธ ๋ณดํธ๋ฅผ ์ํ ์ํธํ ๊ธฐ์ ์ ํ ์ฉํ EMMS (Ele c tro ni c Med ia Ma nag e me nt S yst e m)์ด๋ผ๋ DRM ๊ธฐ ์ ์ ๊ฐ ๋ฐํ์ ๋ค. ์ด ๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ์กด ์ Di g it al Li b rary ๊ตฌ์ถ์ ์ํด ์ฌ์ฉ ๋์ ๋ Cryptolope๋ผ๋ ๊ธฐ์ ์ ์์ฉํ์ฌ ๋์งํธ ๋ฎค์ง์ ์ ์์๊ฑฐ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ง ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ง๊ณ ์๋ค. EMMS๋ ์ ํํ ์์ ์์ถ ํฌ๋งท ์ข ๋ฅ์ ๊ด๊ณ์์ด ์ ์๊ถ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฃ์ ์ ์๋ค. ์๊ธ์๋ น ์์คํ ์ด๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ถ ๊ธฐ์ , ์ก์์ ์ ์ํธํ ๊ธฐ์ ๋ฑ์ EMMS์ ํตํฉํ์ฌ ์ธ๊ณ ๊ฐ๊ตญ์ ๋ ์ฝ๋ํ์ฌ๋ ๊ฐ์ ๋ฉ์ด์ปค์ ๊ณต์กฐ๋ฅผ ์ํ ํ์์ ์งํ ์ค์ด๋ค. ๋ ํ, IBM์ 2002๋ 4์ ๊ธฐ์ ๋ค์ด ์์ ํ์ผ์์ ๋น๋์ค์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง ๋ชจ๋ ๊ฒ์ ๋ณดํธํ ์ ์๋ ์๋ก์ด DRM ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ๋ฐํํ๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๋ฒ์ ์์ IBM์ ๋จ์ง ์์ ํ์ผ์ ๋ํ ์ฐ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ท์ผ๋, IBM์ ์๋ก์ด ์ ์ ๋ฏธ๋์ด ๊ด๋ฆฌ ์ํํธ์จ์ด๋ ์ด๋๋น PDF๋ ์คํ e-book ํ์ผ ๋ฟ ์๋๋ผ ํ ์คํธ, ์ด๋ฏธ์ง, ๋น๋์ค ํ์ผ์ ๋์งํธ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ณดํธํด์ค๋ค. - 38 -
IBM์ ์๋ก์ด ์ํํธ์จ์ด๋ CD์ ๊ฒ์ ์คํ ์ด์ , ์ ํฑ ๋ฐ์ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๊ท ๋ชจ ํค์ค์คํฌ ๋ฑ์ ํฌํจํ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์ ๋ฌ๊ธฐ๊ธฐ๋ค์ ์ง์ํ๋ค. ์ด ์ํํธ์จ ์ด๋ XML๊ณผ ์๋ฐ๋ฅผ ์ง์ํ๊ณ , MS ์๋์ฐ ๋ฏธ๋์ด ํ๋ ์ด์ด์ ํธํ์ด ๊ฐ ๋ฅํ๋ค. EMMS์ ์ํด ์๋ ๋๊ตฌ์ ์ปดํฌ๋ํธ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. EMMS Content Preparation Software Development Kit(SDK) EMMS Client Software Development Kit(SDK) EMMS Web Commerce Enable EMMS Multi-Device Server 4 ) C o n t e n t G u a r d ContentGuard์ฌ๋ 2000๋ Xerox์ฌ๋ก๋ถํฐ ๋ถ์ฌํ ์ ์ฒด๋ก ์ ์๊ถ ํ์ ์ธ์ด์ธ XrML์ ๊ณต๊ฐ๋ฅผ ์์ธ์ DRM ์์ฅ์ง์ ์ ๋ชจ์ํ๊ณ ์๋ค. ๋ชจ๋ธ๋ก๋ Rights Specification์ด ์์ผ๋ฉฐ, DRM์ ์ปจํ ์ธ ์์ ์์ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฐ๋ ์ผ๋ก ์์ํ์ฌ XrML์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋์งํธ ์ ์๊ถ์ ๋ค๋ฃจ๋ฉฐ ๋ค์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฏธ Microsoft์ฌ์๋ XrML์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ๋ ์์ฌ๊ฐ ๊ธด๋ฐํ ํ์กฐ์ฒด๊ณ๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ์๋ค. 5) A d o b e Adobe ์ญ์ Microsoft์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ํ๋ฐ DRM ์ ์ฒด์ ํด๋น๋๋ค. ํ์ง ๋ง ํ์ฌ ๋ฌธ์์ ์ ํต ํ์ค์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ PDF ํ์ผ๊ณผ ์ด๋ฅผ ์ฝ์ ์ ์ ๋ Acrobat Reader๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํจ์ผ๋ก์จ ๋ทฐ ์์ฅ์ ์ ๋ นํ๊ณ ์์๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ ์ผ๋ก ํจ๊ณผ ๋์์ DRM ๊ธฐ์ ์ ํ์ฌํ์ฌ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ e-book ์์ฅ์ DRM ์ง์ถ์ ์ ์ธํ์๋ค. ๋ฏธ๊ตญ ์์ฅ์์๋ Microsoft์ DAS์ ๊ฒฝ์ ๊ด๊ณ์ ์ ์ผ๋ฏ๋ก ์์ ํ ํ์ค์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์์ผ๋ ๊ตญ๋ด์์๋ ACS๊ฐ ๋ณดํธํ๋์ด ์๋ค. ์ต๊ทผ์๋ ๊ธฐ์กด์ PDF Merchant Server๋ฅผ ๋ฐ์ ์ํจ Content Server 3.0์ ๋ฐํํ์๋ค. <ํ I I - 4 >๋ ๊ตญ์ธ ์ ์ฒด ์ ๋ํ ๊ฐ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ ๋ฐ ํน ์ง์ ์์ฝํ ๊ฒ์ด ๋ค. - 39 -
<ํ II-4> ๊ตญ์ธ ์ ์ฒด์ ๋ํ ์ ํ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ง์ ํฌ๋งท ๋ฐ ํน์ง ์ ์ฒด InterTrust Microsoft IBM ContentGuard Adobe ํ์ฌ ์ ๊ณ WMRM ์ฝ 70์ฌ ๊ฐ์ E MMS, ์ต์ด๋ก ๊ฐ๋ฐํ (Windows DRM ํ ๋ซ ํผ Cryptolope X r ML ๊ธฐ์ ์ ๋ณด์ ๊ธฐ์ Me dia & SDK ํนํ ๊ธฐ์ , DRM ์ ๊ณ ์ Rights ๊ฐ๋ฐ e-book ์ฐ์ ํ์ค์ผ๋ก Manager ์ถ์ง ์ค E MMS Windows (Electronic Me dia ์ ํ๋ช N/ A Me d ia N/A DRM Management Series 9 System) ACS, e-book ACS (A d obe Content Server) 3.0 ์ถ์์ผ N/A 2003. 2 N/A N/A N/A ์ง์์๋ฒ ํ๋ซํผ N/A IIS server N/A N/A Windows, UNIX ์ง์ ํ์ผ ์ ํ N/A ๋์์ (wm v, a vi, mpg) N/A N/A pdf ํ์ผ XrML์ MetaTrust trusted digital ๊ธฐํ Utility, ๊ธฐ๋ฅ ์ํผ๋์คํธ๋ฆฌ๋ทฐ ์ ์ด ๋ฐ์ด๋จ N/A N/A systems๋ฅผ ์ํ ์ ๊ณ ํ์ค์ผ๋ก N/A ์ ์ฐฉ ์ํด - 40 -
๋. ๊ตญ๋ด ์ ์ฒด ํ ํฉ ๊ตญ๋ด DRM ์์ฅ์ (์ฃผ)ํ์๋ท์ปด, (์ฃผ)๋งํฌ์ ๋, (์ฃผ)๋๋ฆผ์ธํ ํฌ, (์ฃผ)๋ ์ง์บก, (์ฃผ)๋ฉํ๋ผ์ด์ธ ๋ฑ ๋ง์ ์ ์ฒด๋ค์ด DRM ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํด ์ค๊ณ ์๋ค. ๊ตญ๋ด๋ ์ ๋ถ ์ฃผ๋๋ก ์ด๊ณ ์ ์ ๋ณดํต์ ๋ง์ ์ด์ฉํ ๋ค์ํ ๋์งํธ ๊ฒฝ์ ์ ์ ํ๋ฌด๋๊ฐ ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ํ ์ฌ์ ์ผ๋ก ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ํต์ด ๋ค์ ํ ์์ต์ ์ฌ๊ณ ์ฐจ์์์ ํ์ฑํ๋๊ณ ์๋ ์ํฉ์ด๋ค. 1) ๋ง ํฌ ์ ๋ ๋งํฌ์ ๋์ DRM์ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ปจํ ์ธ (์ด๋ฏธ์ง, ์ค๋์ค, ๋น๋์ค ๋ฑ)์ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ๋ ๋ฌผ๋ก ์ปจํ ์ธ ์ ์์ ํ ์ ํต์ ๋ณด์ฅํ๋ ์ ๋ฃํ ์๋น์ค๋ฅผ ์ ํ ํ ํ ์๋ฃจ์ ์ด๋ค. DRM ์๋ฃจ์ ์ Key Management Server๋ผ๋ ์์คํ ์ ์ง์ ๊ด๋ฆฌํ๋๋ก ํ๊ณ ์์ด ๋ชจ๋ ์ปจํ ์ธ ์ ์์ฑ, ๋ฐฐํฌ, ์๋ฉธ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น ์ง์ ๋ชจ๋ ๊ณผ์ ๋ฐ ์ฌ์ฉ์์ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ ๋ด์ญ๊น์ง ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง ๊ณ ์๋ค. ํน์ง์ ์ฒซ์งธ๋ก, ๊ณ ๊ฐ์ ๊ณ ์ ํค๋ ๋ฌผ๋ก , ์ฌ์ฉ์์ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ๋ด์ญ, ์ง๋ถ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ ํค ๊ด๋ฆฌ ์๋ฒ๋ฅผ ์ปจํ ์ธ ์๋น์ค์ ์ฒด์๊ฒ ์ ๊ณตํจ์ผ๋ก ์จ, ์์ ํ๊ณ ํธ๋ฆฌํ ์์คํ ์ ๊ด๋ฆฌํ๊ณ , ๋์งธ๋ก ์ํฐ๋งํน ์๋ฃจ์ ์ ๋ฌผ๋ก , ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ํ๋ ์๋ฃจ์ ๊ณผ์ ์ธํฐํ์ด์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. ์ ์งธ๋ก ๊ณต๊ฐํค, ๋น๋ฐ ํค ๋ฑ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์์ ํ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ฐฐํฌ๋ฅผ ๋ณด์ฅํ๋ ์ํธํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฌ ์ฉํ๋ฉฐ, ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ๊ณผ์ ๊ฒฐํฉ์ ํตํ ์ฌ์ ์ฌํ์ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ ๋ฐ ์ปจํ ์ธ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ๋ณด์ฅํ๊ฒ ๋๋ค. ์ ์ฉ ๋ถ์ผ๋ก๋ AOD(Audio on Demand) ์๋น์ค, VOD(Video on Demand) ์๋น์ค, ์น ์บ์คํ ์๋น์ค ๋ฐ ๊ด๊ณ ์๋น์ค, ์จ ๋ผ์ธ ๊ต์ก ์ปจํ ์ธ ์๋น ์ค, e- B o o k ๊ด๋ จ ์ปจํ ์ธ ์๋น์ค, ์จ ๋ผ์ธ ๋ฑ ํน ์๋น์ค ๋ฑ์ด ์๋ค. [14] 2 ) ํ ์๋ท ์ปด ํ์๋ท์ปด์ DRM ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ์์ ํ๊ฒ ์ํ๋ ์ฌ๋์๊ฒ ์ ๋ฌ๋๊ณ , ์ํ๋ ์๋๋๋ก ์ฌ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ๊ธฐ๋ฐ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ์ - 41 -
๊ณตํ๊ณ ์๋ค. ๊ธฐ์ ์ ํต์ฌ ๊ฒฝ์๋ ฅ์ธ ์ง์์ ๋ณด์ ๋ณดํธ๋ถํฐ, ์ปจํ ์ธ ์ ์์๋ ์ฌ์ ์๋ค์ด ๋ง์๋๊ณ ์ฐฝ์ํ๋๊ณผ ์ปจํ ์ธ ์ ํต์ฌ์ ์ ํ ์ ์๋๋ก ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ํ ์๋ฃจ์ , ๊ฐ์ธ๊ฐ์ ์ปจํ ์ธ ๊ต๋ฅ ์ ํ์ํ ๋ณด์ ์ ํ ๊น์ง ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์์ ํ ์ ํต์ ์ํ ๋ณด์ ์ ํ์ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ์ ๊ณตํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, 1998๋ DRM ๊ธฐ์ ์ ์ฐ๊ตฌํ์ฌ 2000๋ ์ธ๊ณ ์ต์ด๋ก DRM ์์ฉํ ์๋น์ค๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค. ๋ํ DRM ๊ธฐ์ ๋ ฅ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋ ๊ธฐ์ ์ฉ ๋ฌธ์ ๋ณด์ ์ ํ์ ๋์ฉ๋์ ํธ๋์ญ์ ์ฒ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ์ฐจ๋ณํ๋ ๊ตฌ์กฐ์, ๋ณต์กํ ๊ธฐ์ ์ ์ ๋ฌด์ ํ๊ฒฝ์ ์์ฝ๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ์๋ ํธํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฐ์ฑ, ์์ฉํ ์ ๋น์ค๋ฅผ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ๋ณด๊ฐ๋ ํธ์ด์ฑ๊ณผ ์์ ์ฑ ๋ฑ์ด ๋์ด ํ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ ํ์๋ท์ปด์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์์ฅ์ ํ์ฑํ์ ๋๋นํ์ฌ ์ ๋ถ๊ฐ ์ฃผ๋ํ๋ ๊ตญ ๊ฐํ์ค DRM ํ๋ซํผ ๊ฐ๋ฐ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ตญ์ ์ ์ธ DRM ์์ฅ ์์์ ๊ฐ์ข ํ์คํ ํ๋์๋ ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์๋ค. [15] ๊ฐ) ๊ธฐ๋ฅ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ ์ ์ฑ ์ค์ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ ์ ํจ ๊ธฐ๊ฐ ์ค์ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ ํ์ ์ง์ ๋ณด๊ธฐ/ ํ๋ฆฐํธ ๊ธฐ๋ฅ ์ ์ด (p d f) ๋ชจ๋ ์ง์(๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ปจํ ์ธ ) ๋ค์ํ ์ปจํ ์ธ ์ง์(pdf, MS Office, text, asf, wmv, wma, Image) ๋ค์ํ ๋ฐฐํฌ๋งค์ฒด ์ง์ ๋์งํธํ์ผ์ ์ ์ฅํ ์ ์๋ ๋งค์ฒด(CD-ROM, E-mail, ๋์ค์ผ, Web, DVD)๋ฅผ ํตํด ์ปจํ ์ธ ๋ฐฐํฌ ๊ฐ๋ฅ CP์ ์ ํตํํ๋ ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ด์ฆ, ์ข ๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ๊ฒ ์ฌ์ฉ Super Distribution ์ง์ ์ปจํ ์ธ ์ ํต ๋ฐฉ์์ ๊ฐ์ฅ ์ง๋ณด๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ ํต ์ฌ์ดํธ๋ฅผ ํตํ์ง ์๊ณ ๋ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ ํต์ํด์ผ๋ก์จ ์ปจํ ์ธ ์ ํต์ ํ์ฐ์๋๋ฅผ ๋น ๋ฅด ๊ฒ ์ฆ๊ฐ์ํฌ ์ ์์ Super Distribution - 42 -
๋) ํน์ง ๋ณ๋์ Viewer ํ์ ์์ด ๊ธฐ์กด์ ํ๋ก๊ทธ๋จ ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉ (Acrobat PDF Reader, Windows Media Player) CP site์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ ์ํจ๊ณผ ๋์์ ํ์ํ ๋ชจ๋ ์๋ ์ค์น ์ฌ์ฉ์ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ๋ํ ๋ผ์ด์ผ์ค ์ ์ฑ ์ ์๋ฒ์์ ๊ด๋ฆฌ(ํผ์ ์ ๋ณต๊ตฌ์ ๋ํ ์ ์ฐ์ฑ ๋ณด์ฅ) ์ปจํ ์ธ ๋ฐฐํฌ ํ์๋ ์ฌ์ฉ์ ์ฑ ๋ณ๊ฒฝ ๋ฐ ํ์ ๊ฐ๋ฅ 3 ) ๋ ๋ฆผ์ธ ํ ํฌ ๋๋ฆผ์ธํ ํฌ๋ 1999๋ 9์์ ์ค๋ฆฝ๋์์ผ๋ฉฐ, ์น-๋ฉ์ผ ์๋ฃจ์ ์ ๋น๋กฏํ ๋ค ์ํ ํํ์ ์ ๋ฌด์ ์ธํฐ๋ท ํตํฉ ์๋ฃจ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ์ ๋ฌธ ๋ฒค์ฒ๊ธฐ์ ์ด๋ค. ์ฃผ์ ์ฌ์ ๋ถ์ผ์๋ ์ธํฐ๋ท ๋ฉ์ธ์ง ํตํฉ ์๋ฃจ์ ๋ถ์ผ, ๋ฌด์ ์ธํฐ๋ท ๊ตฌ์ถ ์๋ฃจ์ ๋ถ์ผ, ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ณดํธ ๋ฐ ์ ํต ์๋ฃจ์ ๋ถ์ผ, ์ธ์ฆ ๋ฐ ๊ณผ๊ธ ์๋ฃจ ์ ๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ํน์ง์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. [16] ๊ฐ) ๊ธฐ์ ์ธ์ฆ์๋ฅผ ์ด ์ฉํ ์ปจํ ์ธ ์ ์ด ๊ธฐ์ ๋ถ๋ฒ์ ์ธ ์ฌ์ฉ์ ์ค์๊ฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ๋ฐ ๋ ํฌํ ๊ธฐ์ (DOI ์ ๋ชฉ ๊ฐ๋ฅ) MPEG-1,2,4 ์ค์๊ฐ ์ธ์ฝ๋ฉ ๊ธฐ์ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ (๋์์, ๋ฌธ์ ๋ฑ)์ ์ค์๊ฐ Format ๋ณํ ๊ธฐ์ ๋ถ๋ฒ์ ์ฌ์ฉ ๋ฐฉ์ง ๊ฐ๋ฅ ํ ์ ํธํ ๊ธฐ์ ์ ์ฉ ๋) ์ธํฐ๋ท ๋ฐฉ์ก, ๋์งํธ ์ ๋ฌธ, ์ ๋ฃ ์ฆ๊ถ์ ๋ณด, ์ธํฐ๋ท ์ผํ๋ชฐ ๋ฑ ๋ค์ ํ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ ๋ค) Billing System๊ณผ์ ์ฐ๊ณ์ฑ์ด ์ฉ์ด ๋ผ) ์ปจํ ์ธ ๋๋ ํ์ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ฉ๊ฐ๋ฅ ๋ง) ๋ค์ํ ํํ์ ์ปจํ ์ธ ์ง์ ๋ฐ) ์ฌ์ฉ์ ์ธ์ฆ ๋ฐ ์์คํ ์ธ์ฆ์ ํตํ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ e- ์ธ์ด ํผ๋ ๊ฐ๊ฐ์ ๊ฐ๋ณ ์ปจํ ์ธ ๊ฐ ์ํธํ ๋ ์ฌ ์ฉ์ ์ธ์ฆ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ด์ฅ - 43 -
4 ) ๋ ์ง ์บก Web ์์์ ์๋น์ค๋๋ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ๋ณดํธํ๊ธฐ ์ํ Web DRM, ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ํต์์ ๋ถ๋ฒ์ ์ธ ์ ํต ๋ฐ ๋ฐฐํฌ๋ฅผ ๋ง๊ธฐ ์ํ Content DRM ๊ทธ ๋ฆฌ๊ณ ์ ํต๋๋ ์ปจํ ์ธ ์ ์ด์ ๋ฐ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ Content Management Tool ๊ณผ ํด๋ฆฌ์ด๋งํ์ฐ์ค๋ฅผ ํต์ฌ ํจํค์ง๋ก ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๋์ง์บก DRM ์๋น์ค์ ์์น์ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฐ์ง๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ๋ก๋ ์ ๋ฒํ ์ฌ์ฉ์๋ง์ด ํ ์ฉ๋ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ผ ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค(protection). ๋ ๋ฒ์งธ๋ก๋ ๋ณดํธ ์ฅ์น๋ก ์ธํด ์ฌ์ฉ์ด ๋ถํธํ์ง ์๋๋ก ํ๋ฉฐ, ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ํต์ ์ฐธ์ฌํ๋ ์ฃผ์ฒด๋ค ๋ชจ๋๊ฐ ์ํธ๊ฑฐ๋์ ํฌ๋ช ํ๊ฒ ๊ฑฐ๋๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค(convenience). [๊ทธ๋ฆผ II-6]์ ๋์ง์บก์์ ์ ๊ณตํ๋ DRM ์๋ฃจ ์ ์ ๊ตฌ์ฑ๋์ด๋ค. [17] [๊ทธ๋ฆผ II-6] ๋์ง์บก์ DRM ์๋ฃจ์ ๊ฐ) ํน์ง ์ ์ฉ๋ฒ์์ ๋ค์์ฑ : ๋์์, ์ค๋์ค, e-book, ๊ฒ์, ์ด๋ฏธ์ง, ํ๋์, ๊ฐ์ข ์ํํธ์จ์ด ๋ฑ ์ธํฐ๋ท์ผ๋ก ์ ํต๋๋ ๊ฐ์ข ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ์ ์ ์ฉ ๋ฌด์ DRM์ ์ ๋์ : MP3 Player, PDA ๋ฑ์ ๋ชจ๋ฐ์ผ ํ๊ฒฝ์ DRM ์์คํ ์์ฉํ - 44 -
๊ตญ๋ด ์ธ ํ์ค์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ํ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ : ๋ค์ํ ํ์คํ ํ๋ ๋ฐ ๊ตญ์ ํ์ค์ ๊ทผ๊ฑฐํ ๊ฐ๋ฐ ์งํ (DCF, 3GPP, OMA, ODRL, XrML ๋ฑ) 5) ์ค ํธ ๋ก ๋ ์คํธ๋ก๋์ ์ฝ 3๋ ์ ๊ฑธ์ณ ์ํฐ๋งํน ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ์ ์๊ถ ๋ณดํธ ์๋ฃจ ์ ๊ณผ ํตํฉ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ ์ง์ ์์คํ ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ํ์ฌ SDM, KCDF, MPEG ํฌ๋ผ ๋ฑ ๊ตญ๋ด ์ปจํ ์ธ ๋ณดํธ ํ์คํ ์์ ์ ์ฃผ๋์ ์ผ๋ก ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์ ์ผ๋ฉฐ S DMI ์ MPE G - 2 1๋ฑ ์ธ๊ณ ํ์ค ํ ํ๋ ๊ธฐ๊ตฌ์ ์๋ ๊ธฐ์ ๋ ฅ๊ณผ ๊ฒฝ์๋ ฅ ์ ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ์คํธ๋ก๋์ ์ค๋์ค, ์ด๋ฏธ์ง, VOD ๋์์ ๋์งํธ ์ํฐ๋ง ํน์ ์์ฒ ๊ธฐ์ ์ ํ๋ณดํ๊ณ ์ ๋ค. [ ๊ทธ๋ฆผ I I - 7 ] ์ ์ค ํธ๋ก๋ ์ DRM ์ ๋ฃจ์ ์ ๋ํ๋ธ๋ค. [18] [๊ทธ๋ฆผ II-7] ์คํธ๋ก๋์ DRM ์๋ฃจ์ ๊ฐ) ํน์ง ๋ค์ํ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ปจํ ์ธ ์ง์ MD5, RIJNDAEL ๋ฑ์ ๊ฐ๋ ฅํ ์ต์ ์ํธํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ ์ฉ ์ค์๊ฐ ์ปจํ ์ธ ์ํธํ ๋ฐ ์ ์ก์ ์ํ ํต์ ๊ธฐ์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ณต์ฌ ๋ฐฉ์ง ๋ฐ ์ฌ์ฉ ํ์ ์ ํ ๊ธฐ๋ฅ(Copy Control) - 45 -
์ฌ์ฉ์ ์์คํ ์ ํ ๊ธฐ๋ฅ ๊ตฌ๋งค ๋ฐ ๊ฒฐ์ ์๋น์ค, ๊ณ ๊ฐ ๊ด๋ฆฌ ์๋น์ค ์ ๊ณต SDMI ๊ตญ์ ํ์ค ๊ท๊ฒฉ ์ง์ 6 ) ๋ฉ ํ ๋ผ ์ด ์ธ ๋ฉํ๋ผ์ด์ธ ๋ ๊ตญ๋ด ์ฒ์์ผ๋ก XrML ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ์๊ถ ํธ์ง๊ธฐ ์ด์ง๋ผ์ดํฐ ์ DRM ์์ง ์์ ํ์ ์์ฒด ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ฉํ๋ผ์ด์ธ ๋ ๋์งํธ ์ปจํ ํธ ํฌ ๋ผ, ๋ํ์ถํ๋ฌธํํํ, ํ๊ตญ์ถํ์ ํต์ฃผ์ํ์ฌ์ ์ฐ๊ณํ์ฌ e-book๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์ถํ๋ฌผ๋ค์ ์ ์ฉ๋ DRM ์์ฉํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ํ ํ๊ตญ์์ ์ ์๊ถํํ์ ํจ๊ป HDTV์ด๋ ์์ ๋ฑ์ ๋ค๋ฅธ ๋์งํธ ์ ๋ณด๋งค์ฒด๋ค์๊ฒ ์ ์ฉ๋ DRM๋ค์ ๊ฐ๋ฐ์ ์ถ์งํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ, ์ธ๊ณ์์ฅ๊ณผ ์ฐ์ ๊ณ์ ์ง๊ฒฐ๋ ์ธํฐ๋ท ๋์งํธ ์์ฅ ํ๊ฒฝ์์ MPEG-21, ONIX, XrML, DOI, SDMI ๋ฑ์ ๊ตญ์ ํ์คํ ํ๋์ ์ ๊ทน ์ฐธ์ฌํ๊ณ ์๋ค. [19] ๊ฐ) ํน์ง ์ด์ง๋ผ์ดํฐ (Easy Writer) : ์ ์๊ถ ์์ ์๊ฐ ์ง์ ์ปจํ ์ธ ์ ๋ํ ๊ฑฐ ๋ ์ ํ๊ณผ ์ฌ์ฉ ์กฐ๊ฑด์ ๊ธฐ์ ํ ์ ์๋๋ก ๋์์ฃผ๋ ์ ์๊ถ ํธ์ง๊ธฐ (Rights Editor)์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์ปจํ ์ธ ์ ํจ๊ป ์ปจํ ์ธ ์ฌ์ฉ์ ๋ํ ๊ถ ๋ฆฌ, ์ฌ์ฉ ์กฐ๊ฑด ๋ฑ์ด ์ํธํ๋์ด ์ฌ์ฉ์์๊ฒ ์ ๋ฌ๋๊ฒ ๋๋ค. ๋ฉํ๋ผ์ดํฐ (Meta Writer) : ONIX ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๋ ฅ๋ฐ์์, ๋ฉํ๋ฐ์ดํฐ ๋ฅผ ์ ํต ๋ฐ ํ์ฉํ๋ ์์คํ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ONIX๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ์ ๋ ฅ ํธ์ง๊ธฐ, ๋ณํ๊ธฐ์ด๋ค. Meta DRM Solution : ๋ฉํ๋ผ์ด์ธ ์์ ๊ฐ๋ฐํ DRM ์๋ฃจ์ ์ ๋ง์ด ํฌ๋ก์ํํธ์ฌ์ ์ ๋ก์ค์ฌ๊ฐ ๊ณต๋์ผ๋ก ์ ์ํ ๊ณต๊ฐ๋ ๋ช ์ธ์ธ XrML์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ์ฌ ๊ธฐ์กด์ ์์คํ ๊ณผ ์๋ก์ด ์์คํ ์ ์ฝ๊ฒ ํตํฉ๋ ์ ์๋ ํน์ง์ด ์๋ค. ์์คํ ์ RightsPackager์ RightsServer๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ๋) RightsPackager ์์ ์ปจํ ์ธ ๋ฅผ ๋ณธ DRM ํ๊ฒฝ์์ ์๋ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ ์์คํ ๊ธฐ์กด ํ์์ ๋ณํ๊ธฐ๋ฅผ ํตํ์ฌ ๋ณธ ํ์์ผ๋ก ๋ณํํ์ฌ ์ฌ์ฉ - 46 -
[๊ทธ๋ฆผ II-8] ๋ฉํ๋ผ์ด์ธ ์ RightsPackager ๊ตฌ์ฑ๋ [๊ทธ๋ฆผ II-8]์์ ๋ณผ ์ ์๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ํจํค์ง๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก 4๊ฐ์ง ํํ์ ํ์ผ ์ด ์์ฑ๋๋ฉฐ ์ด ์ค์์ 'ํจํค์ง๋ ์ปจํ ์ธ '๋ ํค๋์ ๋ณด(๊ถ๋ฆฌ๊ด๋ฆฌ์ ๋ณด)์ ์ ํธํ ๋ ์ปจํ ์ธ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๊ณ , ํค๋์ ๋ณด๋ ๊ธฐ์ ์กฐ์น(์ ์์๋ช )๊ฐ ์ทจํด์ ธ ์๋ค. ๋ค) RightsServer ๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ธ์ฆํ๋ฉฐ, ๋ผ์ด์ผ์ค๋ฅผ ๋ฐ๊ธํ๋ ์์คํ ๊ธฐ๋ฅ : ๋ผ์ด์ผ์ค ๋ฐ๊ธ, ๊ฑฐ๋ ๋ด์ญ ํต์ง, ์ ์ฐ ์ฒ๋ฆฌ [ ๊ทธ๋ฆผ I I -9 ] ๋ฉ ํ๋ผ์ด ์ธ ์ Ri g h ts Se rv er ๊ตฌ์ฑ๋ - 47 -
7 ) ๋น ์จ ํ ์ด 2000๋ ์ํธ/์ธ์ฆ ์๋น์ค ์ ๋ฌธ ์ ์ฒด๋ฅผ ํ๋ฐฉํ๋ฉฐ ์ค๋ฆฝ๋ ๋น์จํ์ด๋ ๊ณต ๊ฐํค ๊ธฐ๋ฐ๊ตฌ์กฐ(PKI)์๋ฃจ์ , PKI ์์ฉ ์๋ฃจ์ , ๋์งํธ ์ปจํ ์ธ ๋ณด์(DRM)์ ๋ฃจ์ ๋ฑ์ ์์ฒด ๊ฐ๋ฐํด ๊ตญ๋ด์ธ ์ฃผ์ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ๋ฐ ๊ธฐ์ ๋ค์ ๊ณต๊ธํ๊ณ ์๋ค. ์ํธ/์ธ์ฆ๊ธฐ์ ์ ๋ค์ํ ์ ์๊ฑฐ๋ ๋ถ์ผ์ ์ ์ฉํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๊ตญ๋ด 6๋ ๊ณต์ธ ์ธ์ฆ๊ธฐ๊ด ๊ฐ์ด๋ฐ ํ๋์ธ ํ๊ตญ๋ฌด์ญ์ ๋ณดํต์ (KTNET)์ ๋น๋กฏํด ์ธ๊ตํต์๋ถ, ๊ฒฝ์ฐฐ์ฒญ, ํนํ์ฒญ, ๋์ฐ์ข ํฉ๊ธฐ๊ณ, ์ฐ์์บํผํ ๋ฑ์ PKI ๊ธฐ๋ฐ์ ์ปจ์คํ ๋ฐ ์ ๋ฃจ์ ์ ์ ๊ณตํ์๋ค. ์ต๊ทผ์๋ ๊ณต์ธ/์ฌ์ค ์ธ์ฆ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๊ธฐ์ ๋ค์ด ์ธํฐ๋ท ์์ ์์ ํ๊ฒ ํ๋ ฅ์ ์ฒด๋ค๊ณผ ๊ตฌ๋งค์กฐ๋ฌ ์ ๋ฌด๋ฅผ ์ถ์งํ ์ ์๋๋ก ํด์ฃผ๋ e-procurement ์ฌ์ ์ ํ๋/๊ฐํํ๊ณ ์๋ค. [20] ๊ฐ) ํน์ง ๋น์จํ์ด ๋คํ๋จผํธ ํ๋กํ ํฐ(BCQRE DocumentProtector) : ์ ์๋ฌธ์์ ์ฌ์ฉ ๊ถํ์ ์ ์ดํ๊ณ ๊ด๋ฆฌํ๋ ๋ฌธ์์ ์ถ๋ฐฉ์ง ์์คํ ์ผ๋ก์, ๊ธฐ๊ด์ด๋ ๊ธฐ ์ ๋ค์ด ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ ์ข ์ ์ EDMS, KMS, EIP, ERP ๋ฑ์ ์์คํ ๊ณผ ์ฐ ๋ํ์ฌ ์กฐ์ง ๋ด์์ ๋ฐ์ํ๋ ์๋ฃ์ ๋ฌธ์๋ฅผ ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅ/๊ด๋ฆฌํ๋ EDMS์, ์ด๋ฌํ ์๋ฃ๊ฐ ์กฐ์ง ์ธ๋ถ๋ก ๋ถ๋ฒ ์ ์ถ๋๊ฑฐ๋ ์กฐ์ง ๋ด์์์ ๋ฌด ๋จ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฒ์ ๋ฐฉ์งํด์ฃผ๋ DRM (Digital Rights Management) ์์คํ ์ด ํตํฉ๋์ด ์๋ค. ๋น์จํ์ด์ ์ดํ์ดํผ๋ฆฌ์ค ํ๋กํ ํฐ(e-Paperless Protector) : ๋ณ๋์ ๋ฌธ ์๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ๋ณด์ ์๋ฒ ์์ด ๊ฐ์ธ๊ฐ์ ์์ ํ ๋ฌธ์๊ต๋ฅ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ P2P์ฉ ๋ฌธ์์ ์ถ ๋ฐฉ์ง ์ํํธ์จ์ด๋ก์, ์๋ฒ์ ๊ตฌ์ถ ์์ด ์ก์ ์๊ฐ ์์ ์์ ์ฌ์ฉ ๊ถ์ ํต์ ํ ์ ์๋ค. 8 ) ์ ํ ํธ ์บ ํ ์ํํธ์บ ํ๋ 1999๋ 7์์ ์ค๋ฆฝ๋์์ผ๋ฉฐ, ํ์ฌ Windows OS ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ธฐ ์ ์ ๊ทผ๊ฐ์ผ๋ก ํ ๋ค์ํ OS ๋์, ์ฃผ๋ณ์ฅ์น, ๋คํธ์ํฌ ํต์ , ํตํฉ์ธํฐํ์ด์ค ๊ธฐ ์ ์ ํ๋ณดํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ํต์ฌ๊ธฐ๋ฐ๊ธฐ์ ์ ๋ณด์ ๊ฐ๋ ์ ๋์ ํ Secu r e OS ๊ธฐ์ ๋ก์จ ๋ฌธ์๋ณด์์๋ฃจ์ ๋ฑ ๋ค์ํ ์์ฉ์๋ฃจ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์๋ค. [21] - 48 -
๊ฐ) ๊ธฐ์ S ec u re O S(๋ณด์์ด์์ฒด ์ ) ๊ธฐ์ : Se c u re OS (๋ณด์์ด ์์ฒด์ ) ๊ธฐ์ ์ด๋ ์ด์์ฒด์ ๋ด๋ถ์ ๋ณด์ ์ปค๋ ๋ชจ๋์ ์ค์นํจ์ผ๋ก์จ ์ปค๋ ์์์ ๋ณด์ ๊ธฐ ๋ฅ์ ๊ตฌํํ๋ ๊ฒ์ ๋งํ๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด์ ๋ณด์ ์๋ฃจ์ ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ๋ณด์ ๊ณ์ธต์ด ํ์ผ์์คํ , ๋๋ฐ์ด์ค, ํ๋ก์ธ์ค์ ๋ํ ์ ๊ทผ ๊ถํ ๊ฒฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ์ด์์ฒด์ ์ ์ปค๋ ๋ ๋ฒจ๋ก ์ค์ ๋๋ค. [๊ทธ๋ฆผ II-10] ์ํํธ์บ ํ์ Secure OS ๊ธฐ์ ์์ [๊ทธ๋ฆผ II-10]๊ณผ ๊ฐ์ด Secure OS์์๋ ๋ชจ๋ ๋ณด์์ ์ฑ ์ด ์ด์ ์ฒด์ ์ ์ํด ์ํ๋๋ค. ๋ํ [๊ทธ๋ฆผ II-11]๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ชจ๋ ํ์ ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ถํ์ด ์๋ ์ ๊ทผ ๋๋ ์์ ์๋๋ก๋ถํฐ ์์ ํ ์ฐจ๋จ๋๋ค. - 49 -
[๊ทธ๋ฆผ II-11] ์ํํธ์บ ํ์ ๋ณด์ ์ปค๋ ๋ชจ๋ API์ ๋์ 1 ๋ณด์๊ณ์ธต์ ๊ทผ API 2 ๊ถํ์ธ๊ฐ์ฒ๋ฆฌ ์คํจํ๋ฉด ์ ๊ทผ ๋ถ๊ฐ 3 ๋ง์ฝ ์ธ๊ฐ์ ์ฑ๊ณตํ๋ฉด ์ค์ ์ ๊ทผํ์ฌ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ /์ถ๋ ฅํจ 4 ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์ ์ ์ ๋ฌ 9 ) ์ ์ฐ ๋ฆฌ ํ ํฌ ๋ ๋ก ์ง ์ ์ฐ๋ฆฌํ ํฌ๋๋ก์ง๋ 2002๋ 9์์ ์ค๋ฆฝ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ํด 10์, ๋ฏธ๊ตญ Probix์ฌ์ ๊ตญ๋ด ๋ ์ ํ๋งค ๊ณ์ฝ ์ฒด๊ฒฐํ์๋ค. ํ๋ก๋น ์ค์ฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฐํ Trustee ์ ํ์ ํต์ฌ์ ์ธ ์๋น์ค ๊ธฐ์ ์ ์๋ง์ ๊ธฐ์ ๋ค์ด ๊ทธ๋ค๋ง์ ๋ณด์ ์ ์ฑ ์ ์ ์ธ๊ณ์ ํฉ์ด์ ธ ์๋ ์ธ๊ฐ๋ ์ฌ์ฉ์์๊ฒ๊น์ง ํ๋, ์ํํ ์ ์ ๋๋ก ์ ์ฐํ๊ณ , ํ์ฅ์ฑ ์๋ ์๋ฃจ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ค๊ณ ๋ ธ๋ ฅํ๊ณ ์๋ค. [22] ๊ฐ) ํน์ง ์น ๋ธ ๋ผ์ฐ์ ๋ฅผ ์ด์ฉ ํ ์ ํ์ผ ๋ก ์ฌ์ฉ ์ ํธ์์ฑ๊ณผ ๋ณด์์ฑ์ด ๋์ ์ ๋ณด์ฅ๋๋ค. ์ฌ์ฉ์ PC์ ์์ด์ ํธ ๋ฑ ๋ณ๋์ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ค์น๊ฐ ํ์ํ์ง ์๋ค. ๊ตญ๋ด์ธ 450์ฌ ๊ฐ์ ์บก์ณ ํด์ ์ํ ํ๋ฉด ์บก์ณ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๋ค. ๋ฌธ์ ๋ณด์, ์น ๋ณด์, ๋ฉ์ผ ๋ณด์์ ํต ํฉ ์ ๋ฃจ์ ์ผ ๋ก ์ ๊ณตํ๋ค. <ํ II-5>๋ ๊ตญ๋ด ์ ์ฒด๋ณ ํน์ง์ ์์ฝํ ๊ฒ์ด๋ค. - 50 -
<ํ II-5> ๊ตญ๋ด ์ ์ฒด์ ๋ํ ์ ํ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ง์ ํฌ๋งท ๋ฐ ํน์ง ํ์ฌ๋ช (์ฃผ)๋งํฌ์ ๋ (์ฃผ)ํ ์๋ท์ปด (์ฃผ)๋๋ฆผ์ธํ ํฌ (์ฃผ)๋ ์ง์บก ์ค์๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ ์ํฐ ๋ง ํน, DRM, DRM, ์ํธํ, ํต์ ๊ธฐ์ , ๊ตญ๋ด ๋ณด์ ์ํธํ(Wrapper, ๋ฌธ์๋ณด์(CMH, ์ํธํ, ์ํฐ๋งํน, ์์๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ์ TRS ๊ธฐ์ ) TRS ๊ธฐ์ ) ์ธ์ฆ์ ๊ด๋ฆฌ, DRM ๊ตฌํ ๋ฌธ์๋ณด์๊ธฐ์ e-์ธ์ดํผ Digicaps DRM ์ ํ๋ช Content SAFER f-commerce (e-safer) DRM Solution ์ถ์์ผ 2001. 4 2001. 8 2000. 6 N/A ์ง์์๋ฒ Windows, NT, Windows, NT, Windows, NT, Windows, ํ๋ซํผ UNIX UNIX UNIX NT, UNIX MS ์คํผ์ค, MS ์คํผ์ค, pdf, mp3 ๋ฐ ๊ฐ์ข ์ด๋ฏธ์ง ํ์ผ, jsp, ๋์์, ์๋ํ๊ธ, ํ๋ฏผ์ ์, ์๋ํ๊ธ, ํ๋ฏผ์ ์, avi, mpeg, hwp, ์ง์ ์ค๋์ค, text, Acrobat, text, Acrobat, doc ๋ฑ e-book, ๊ฒ์, ํ์ผ ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด ์ด๋ฏธ์ง(bmp, jpg, ์ด๋ฏธ์ง(bmp, jpg, ํ๊ฒฝ์ ๋ชจ๋ ์ด๋ฏธ์ง, ์ ํ gif ๋ฑ), ๋์์(avi, gif ๋ฑ), ๋์์(avi, ํํ์ ์ปจํ ์ธ ์ ํ๋์ ๋ฑ์ ์ ์๊ถ๋ณดํธ๋ฅผ ๊ฐ์ข ์ปจํ ์ธ mpg ๋ฑ) mpg ๋ฑ) ์ง์ ๋ ธํธ๋ถ ํต์ ๊ธฐ๋ฅ ์ฅ ์น, ์ ์ฉ ๋ทฐ์ด ์์ด ์ ์ด ํต์ , ๊ธฐ์กด์ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ ์ดํ์ผ ์ ๋ฌ ์ฌ์ฉ, ๊ตญ๋ด ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ(SecureSend), ๊ธฐ์กด ์์คํ ์์ ์น ๋ฉ์ผ, ๊ธฐ์ ์ ์ ์ฉ ๋ทฐ์ด ์ฌ์ฉ, ์ค๋งํธ์นด๋๋ฅผ DRM์ ๊ตฌํ, ๊ธฐํ (KM/E DM)์ ์ ์ฑ ๊ด๋ฆฌ ์์์ ์ด์ฉ. Med ia, AC L ์ฐ๋์ PC ๋ณด์์ ํ ๊ฐ๋ฐ ๋๊ธฐํ๋ฅผ ํต ํด Wireless๋ถ์ผ ํตํด ์ฌ์ฉ์ ์ ์ ๋ ์ค์๊ฐ ACL ๋ณ๊ฒฝ ๊ถํ ํต์ (์กฐ์ง ๋ณ๊ฒฝ ์์๋ (ํ์ค API ์ ๊ณต) ์ค ์ ์์ ๊ถํ ํต์ ๊ฐ๋ฅ) - 51 -
<ํ II-5> ๊ตญ๋ด ์ ์ฒด์ ๋ํ ์ ํ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ง์ ํฌ๋งท ๋ฐ ํน์ง(๊ณ์) ํ์ฌ๋ช (์ฃผ)์คํธ๋ก๋ (์ฃผ)์ ์ฐ๋ฆฌ ํ ํฌ๋๋ก์ง (์ฃผ)๋ฉํ๋ผ์ด์ธ (์ฃผ)๋น์จํ์ด (์ฃผ)์ํํธ์บ ํ ํ ํฌ๋๋ก์ง ์ํฐ๋งํน XrML ๊ธฐ๋ฐ ๋ณด์ ์์ฃผ์ DRM DRM ์์ง ๋ฐ ๊ธฐ์ ๊ธฐ์ ๋ณด์ ์ ์๊ถ ํธ์ง๊ธฐ์ N/A N/A N/A DRM(RIGHT S @FER Media, BCQRE Document RI GH T S @ FE Protector, R S tr eam ing), Document Trustee for ์ ํ ๋ช RightsClear BCQRE Watermarking Security Enterprise Mai l Pr ot ect or, (MagicTag, MagiCheck, e-paperless MagiCopy) Protector ์ถ์์ผ 2002 2002. 6 2001. 3 2002. 3 2002. 10(๊ตญ๋ด) ์ง์์๋ฒ Windows, Windows, Windows, Windows, Windows, ํ๋ซํผ NT, UNIX NT, UNIX NT, UNIX NT, UNIX NT, UNIX ์์ , MS ์คํผ์ค, ๋น๋์ค, ์๋ํ๊ธ, MS ์ค ํผ์ค, ์ ์๋ฌธ์, ์ง์ Vide o ํ๋ฏผ์ ์, ์๋ํ๊ธ, ์ด๋ฏธ์ง, /Audio text, pdf, ํ๋ฏผ์ ์, ํ์ผ ์๋ฃ์์, ๋ฌธ์ํ์ผ (wma, wmv, ์ด๋ฏธ์ง, text, ์ ํ ๊ต์ก, ๋ง ํ asf) ๋ฑ์ ๋ค์ํ ๋์์(avi, Acrobat, ๋ฉํฐ๋ฏธ๋์ด mpg ๋ฑ), ์ด๋ฏธ์ง ์ปจํ ์ธ ์์ค ์ฝ๋ ๋งค์ฒด ์ ์ด ๊ธฐํ 2000๋ ๊ณต๊ฐํค ๊ธฐ๋ฐ (๋ ธํธ๋ถ ๊ด๋ฆฌ, ์น ๋ธ๋ผ์ฐ์ 1999๋ 8 ์์ ์ค๋ฆฝ, ๊ตฌ์กฐ, ๋ฌธ์ 12์์ ์ค๋ฆฝ, ๋ณด์ ํด๋ ), ์ฌ์ฉ, ๊ธฐ์กด XrML๊ธฐ๋ฐ์ ์ ์ถ ๋ฐฉ์ง ์ํฐ๋งํน ๋ณด์ ๋ฉ์ผ ์์คํ DRM ์์ง ๋ฐ ์์คํ ์ด๋ ์์ฃผ์ ์ ๋ฌ ๊ธฐ๋ฅ (KM/ EDM) ์ ์๊ถ ๋ฉ์ผ ์ ์ถ DRM ํธ์ง๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐฉ์ง ๋ฑ์ (Ma il S a f er ), ์ ACL ๊ธฐ์ ์ ๋ณด์ ๊ฐ๋ฐ ๊ธฐ์ ๋ณด์ ์ํธํ ํ์ผ ์ฐ๋ ๋ฐฑ์ ๊ธฐ๋ฅ - 52 -
5. ๊ด ๋ จ ์ ์ฉ ์ฌ ๋ก ์ ๋ํ ๋ด ์ฉ ๋ถ ์ ๊ฐ. ๊ตญ์ธ ์ ์ฉ ์ฌ ๋ก 1) J - C I S (J a p a n C o p y r i g h t I n f o r m a t i o n S e r v i c e ) ์ผ๋ณธ ์ ๋ถ๋ J-CIS๋ผ๋ ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ์ถ๋ฒ์์ผฐ๋ค. ์ผ๋ณธ ๋ฌธํ์ฒญ์ ์๋ฌธ์ ์ํ์ธ ์ ์๊ถ ์์ํ๋ 1993๋ J-CIS์ ๊ตฌ์ถ์ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ ์๊ถ๊ตญ์ 1995๋ ๋ถํฐ J-CIS์ ๊ตฌ์ถ์ ์ถ์งํ์๋ค. J-CIS์ ๋ชฉํ๋ ๋ชจ๋ ์ ์๊ถ, ์ค์ฐ, ์๋ฐ ๋ฑ์ ๋ํ ์ข ํฉ์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. J-CIS๋ ๋ ๋จ๊ณ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋๋ฐ, ์ 1๋จ๊ณ๋ ์ ์๋ฌผ ๋ฐ ์ ์๊ถ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ตํํ๊ณ , ์ 2 ๋จ๊ณ๋ ์จ๋ผ ์ธ ๊ณ ์ฝ๊ณผ ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ ์ฑ์ฌ ์ํค๋ ๊ฒ์ด ๋ค. 2002๋ 12์ ์ 1๋จ๊ณ์ ๊ตฌ์ถ์์ ์ด ์งํ๋ ์ํ์ด๋ค. 1995~96๋ ์๋ ์ด์ฉ ์ ์ธก ๊ณผ ๊ถ๋ฆฌ์๋จ์ฒด์ ๋ํ ๊ด๋ จ ์กฐ์ฌ, ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ ๋ณด์ ๊ณต์ ์คํ ์ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐฉ์ ๋ฑ์ ๋ํ ๊ธฐ์ด์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํ ์กฐ์ฌ๊ฐ ๊ฐ๊ฐ ํํด์ก๊ณ , ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก 1997๋ ์๋ J-CIS ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค๊ฐ ์ ์๋์๋ค. ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด ์ค์๋ (์ฌ)์ผ๋ณธ๋ฏธ์ ๊ฐ์ฐ๋งน, ๋ฏธ์ ์ ์๊ถ์ฐํฉ, ์ ์ผ๋ณธ์ฌ์ง์ ์๊ถ๋๋งน, (์ฌ)์ผ ๋ณธ๊ทธ๋ํฝ๋์์ด๋ํ์ํ์ ํ๋ ฅ ํ์ ๊ถ๋ฆฌ์ ๋ณด ์ ๊ณต์ ๊ดํ ์ด์ฉ์ ์ธก์ ์๊ตฌ๊ฐ ๋์ ๋ฏธ์ , ์ฌ์ง, ์ปดํจํฐ ๊ทธ๋ํฝ ๋์์ธ ๋ถ์ผ์ ์ฝ 3,000๊ฑด์ ์ํ ์ด ํฌํจ๋์๋ค. ์์งํ ๊ถ๋ฆฌ์ ๋ณด์ ๋ํ ๊ตฌ์ฒด์ ๋ด์ฉ์ผ๋ก๋ ์ ์๋ฌผ ์ ๋ณด, ์ ์๊ถ ์ ๋ณด, ์ ์์ธ์ ๊ถ ์ ๋ณด, ๊ณตํ์ ํต๋งค์ฒด ์ ๋ณด, ์ ์๋ฌผ ์ด์ฉ ์กฐ๊ฑด ์ ๋ณด, ๋ณดํธ ๊ธฐ๊ฐ ์ ๋ณด, ์ ์๋ฌผ ์ ๊ทผ ์ ๋ณด ๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒ์ ํค์๋๋ก๋ ์ ์๋ฌผ ๋ถ์ผ, ์ ์๋ฌผ๋ช , ์ ์๋ฌผ ๊ฐ์, ์ ์์๋ช , ์ ์๊ถ์๋ช , ๊ณตํ์ ํต๋งค์ฒด, ๋ณดํธ๊ธฐ ๊ฐ, ์ฌ์ฉ์๊ธ์ด ์ ํ๋์๋ค. 1999๋ ์ด๋๋ก ์์คํ ์ํํธ์จ์ด์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ๊ตฌ์ถ์ด ์งํ๋๊ณ ์๊ณ 2002๋ 3์์ ๊ตฌ์ถ ์๋ฃ๋์๋ค. ์ด๊ธฐ J-CIS ์์คํ ๋ชจ๋ธ์ ์ง์คํ๊ณผ ๋ถ์ฐํ์ ํผํฉํ ๋ณ์ฉํ์ ๋ชฉํ๋ก ํ์์ผ๋ ์ต๊ทผ ๋ถ์ฐํ ์์คํ ์ผ๋ก ์ ์ฅ์ ๋ฐ๊พธ์๋ค. ์ฆ ๊ฐ๋ณ ์ ์๊ถ ๊ด๋ฆฌ ๋จ์ฒด๋ก ํ์ฌ๊ธ ์์ฒด ์ ์๋ฌผ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ์ด์์ ์ด๊ตฌํ๋ ํํธ J-CIS๋ ์ด๋ค์ ํตํฉ ๊ฒ์ ๋ฐ ์ ๊ทผ์ ์ง์ํ๋ ๊ฒ์ดํธ์จ์ด์ ์ญํ ์ ํ๊ฒ - 53 -
๋๋ค. ํฅํ J-CIS๋ ๋ค์ํ ์ ์๋ฌผ์ ๋ํ ์ํธ์ด์ฉ์ฑ ๋ฌธ์ , ๋ณด์ ๋ฌธ์ , ๊ตญ ์ ์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์์ ํธํ์ฑ, ํ์คํ ๋ฌธ์ ๋ฑ์ ์ญ์ ์ ๋์ด ์ฐ๊ตฌ, ๋ฐ ์ ์ํฌ ๊ณํ์ด๋ค. <ํ II-6> J-CIS์ ์ ๋ณด J-CIS ์์ง ๋์ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด 1997 J-CIS๋ชจ๋ธ DB์ ๊ฒ์ ํค์๋ ์ ์๋ฌผ ์ ๋ณด ์ ๋ชฉ ์ ์๋ฌผ์ ๊ฐ์ ์๋ณ์ฝ๋ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด ์ ์์ ์ด๋ฆ ๋ฐ ์ฐ๋ฝ์ฒ ํ ์ ์๊ถ์์ ์ด๋ฆ ๋ฐ ์ฃผ์ ์ ์ ์ธ์ ๊ถ์ ์ ๋ณด ํ์ฌ ์ ์ ์ธ์ ๊ถ์์ ์ด๋ฆ ๋ฐ ์ฃผ์ ์ ๋ฌ๋งค์ฒด์ ์ ๋ณด ๋ฐํ ๋๋ ๊ณต์ค์ ๊ณต๊ฐ๋ ์ ์๋ฌผ์ ์ด๋ฆ ๋ฐ ํ์ , ๊ณตํ์ผ ์ ์๋ฌผ ์ด์ฉ ์กฐ๊ฑด์ ๋ํ ์ ๋ณด ํ์ฉ๋๋ ์ ์๋ฌผ ์ด์ฉ์ ํํ ์ด์ฉ ํํ๋ณ ๋ก์ดํฐ ํ์์ ์ํ ์ฐ๋ฝ์ฒ ๋ณดํธ๊ธฐ๊ฐ ์ ๋ณด ๋ณดํธ๊ธฐ๊ฐ ์ ์๋ฌผ์ ์ฐธ์กฐ ๋ฐ ์ ๊ทผ ์ ๋ณด ์ ์๋ฌผ์ ์ ๋ถ ๋๋ ๋ถ๋ถ์ ์ป์ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ ์ ์๋ฌผ์ ์ฐธ์กฐํ๊ฑฐ๋ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ ํ๋(field) ์ ๋ชฉ (t itl e ) ํน์ง(characteristics) ์ ์๋ช (name of author) ์ ์๊ถ์๋ช (name of right owner) ํต์ ๋ฏธ๋์ด(comm unication media) : ์ ์๋ฌผ์ด ์ฒ์ ๋ฐํ๋๊ฑฐ๋ ๊ณต๊ฐ๋์ ์ ๋์ ๋ฏธ๋์ด(์. ์ ๋ฌธ, ์ก์ง, ๋ฐฉ์ก ํ๋ก๊ทธ๋จ, ์ ์ ์น์ฌ์ดํธ ๋ฑ์ ํน์ ํ ์ด๋ฆ, ๋ถ๋ ๋ ์ง ๋ฑ) ๋ณดํธ๊ธฐ๊ฐ ๋ก์ดํฐ(๊ฐ๊ฐ์ ์ด์ฉ์๋จ์ ๋ํด์ ๊ฐ๋ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ) - 54 -
2 ) C C C (C o p y r i g h t C l e a r a n c e C e n t e r ) CCC(Copyright Clearance Center)๋ ์ ์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ฏธ๊ตญ์ ๋ณต์ฌ ๊ถ ์ด์ฉํ๋ฝ๊ธฐ๊ด์ผ๋ก์, ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ธ์ ๋ฐ ์ ์ ํํ์ ์ ์๋ฌผ ์ ๋ํ ๋ค์ํ ์ด์ฉํ๋ฝ ์์คํ ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค. [23] ์ ์ ๋ฐ ์ถํ์ฌ๋ CCC๊ฐ ์ ๊ณตํ๋ ์ ์๊ถ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ์์คํ ์ ํตํ์ฌ ๊ทธ ๋ค์ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ , ๊ด๋ฆฌ ํํฉ์ ์์๋ก ๊ฒ์ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ์๊ถ์ ์ค ์ค๋ก ์ ์๋ฌผ๋ณ ๋๋ ์ด์ฉ ํ์ ๋ณ๋ก ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ฑ ์ ํ ์ ์๋ค. ๊ฐ์์ฉ ๊ต์ฌ, ์ ์์์ ๊ต์ฌ๋ฅผ ์ํ ๋ํ์์์ ๋ณต์ฌ ๋ฐ ์์ ์ ์ธ ๋ณต์ฌ์ ๋ํ ์ด์ฉํ๋ฝ ๋ฑ์ ๊ถ๋ฆฌ ์ฒ๋ฆฌ๊ฐ ๋ชจ๋ CCC์ ์ ์๊ถ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ ์์คํ ์ ์ํด ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์๊ณ , ๊ฐ๋ณ์ ๊ถ๋ฆฌ์์ ์์ฌ์ ๋ฐ๋ผ ์์ ์ ์ธ ์ถํ์ ๋ํ ์จ๋ผ์ธ ์ด์ฉ ํ๋ฝ๋ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค. CCC์ ์ ์๊ถ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ์์คํ ์ ๋ค์์ <ํ II-7>, <ํ II-8>๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ค์ํ ์ด์ฉํ๋ฝ ์๋น์ค๋ฅผ ์ง์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ค ์์คํ ์ ๋จ์ํ ์ ์๊ถ ์ ๋ณด์ ์ ๊ณต์๋ง ๊ทธ์น์ง ์๊ณ ์ด์ฉํ๋ฝ ๋ฐ ๊ฒฐ์ฌ์ ์ด๋ฅด๋ ๊ฑฐ๋ ๊ธฐ๋ฅ๊น์ง ์ํํ๋ ๋ฐ์ ๋ ๋ชจ์ต์ ๋๊ณ ์๋ค. - 55 -