ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก : ์ 11 ๊ถ์ 1 ํธ 1999 ์์ ์์ธ๋ํ๊ต์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผํ๊ต์ค, ์ธ์ ๋ํ๊ต์๊ณผ๋ํ์๊ณ๋ฐฑ๋ณ์ํผ๋ถ๊ณผ 1 ์๊ตฌ์ผ ๊ณ ์ฐ์ 1 ์ํฌ์ฒ = Abstract = The Evaluation on Medical Knowledge of Physicians About Common Dermatoses Koo-Il Seo, Woo-Seok Koh, 1 Hee Chul Eun Department of Dermatology, Seoul National University College of Medicine Department of Dermatology, Sangkye Paik Foundation Hospital, Inje Medical College 1 Proper education about dermatology in medical college would have physicians appropriately diagnose and treat common dermatoses without referring patients to dermatologists. However, physicians who are not dermatologists have difficulty in diagnosing and treating common dermatoses. We have made up a questionnaire about treatment and a slide test for clinical diagnosis of common dermatoses in order to evaluate the knowledge of physicians about common dermatoses, which reflects indirectly the current status of medical education of dermatology in Korea and can be used as a basic data for modifying directions for education in medical college. Total 654 physicians answered the questionnaire, including 125 just graduated general physicians, 111 general physicians who had just finished internship and 418 medical specialists. 11 data from dermatologists were analyzed as a control for evaluation. The result showed that 84% (545) of them have difficulty in diagnosing dermatologic diseases. The probable causes answered by them are lack of easy illustrative textbook for general physician (48%), inadequate education of dermatology in their medical colleges (27%) and so on. In the field of therapy in the questionnaire, only 53% of them had proper knowledge about indication of topical steroids, 56% about acne therapy, 22% about treatment of tinea pedis, 35% about scabies and 41% about urticaria. The average score was 53%. The score of family medicine group and urologist group was 69% and 66% each, which were significantly higher than that of other major groups except 98% of dermatologist group. - 107 -
In the slide test for clinical diagnosis, the average score was 71%. The score of family medicine group which had received postgraduate education on dermatology in their resident training was 84%, also significantly higher than that of other major groups except 100% of dermatologist group. The percentage of correct responders about tinea faciei is only 13%, tinea versicolor 42%, tinea cruris 49%, impetigo 53%, pityriasis rosea 60%, atopic dermatitis 67%, psoriasis 72% and fixed drug eruption 74%, etc. The average score was 71%. In conclusion, this study showed that physicians who are not dermatologists have difficulty in diagnosing and treating even common dermatoses. We think it is important to put stress on the common dermatoses in the field of dermatologic education in medical college. Moreover we could find the importance and need of postgraduate education on dermatology in the resident training of primary care physicians such as not only family medicine doctors but also internists and pediatricians. Key Words: dermatology, knowledge, evaluation, common dermatosis ์๋ก ์๊ณผ๋ํ๊ต์ก๋ชฉํ๋ก๋ง์์์๋ํ์ด์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋ด๋นํ๋์์ฌ์์์ฑ์ํ๋ฐฉํ๊ณ ์๋ค. 1 ๋ํ 1960๋ ๋์ ๋ฌธ์์ ๋๊ฐ์ ์ฐฉ๋์ด๋๋ก์๊ณผ๋ํ์กธ์ ์์๋๋ถ๋ถ์ด์ ๊ณต์๊ณผ์ ์๋ฐ๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก 2 ์๊ณผ๋ํ์ด์ ๋ฌธ์๊ณผ์ ์์ด์ํ๊ธฐ์ํ๊ธฐ๋ณธ๊ต์ก์์์ฃผ๋กํด์ผ๋๋ค๋๊ฒฌํด๋์๋ค. 3 ํ์ง๋งํ์ค์์๋์กธ์ ์๋ค์ด๋จํธ์ ์ธ์ํ์ง์์์์์ง๋ชฐ๋ผ๋ํํ์งํ์๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ์ง๋จ์ด๋์น๋ฃ์กฐ์ฐจ์ ๋๋กํ์ง๋ชปํ๋ํํธ์ด๋ค. 4 ์ด๋ฌํ์์ด๋ฌ๋๋๊ทธ๋์์์ํ๊ต์ก, ํนํ์์๊ต์ก์ด๊ธฐ๋ณธ์ ์ด๊ณ ํํ์งํ๋ณด๋ค๋ํฌ๊ทํ๊ณ ํ๋ฌธ์ ์ผ๋ก์์๊ฐ์๋์งํ์์ด์ ์๋์๊ณ ์๋์๋ค์๋ํ์์๊ต์ก์์ค์์ข ์ข ์ ๊ณต์๊ต์ก๊ณผ์ฐจ์ด๊ฐ์์์ ๋๋ก๋ถํ์ํ๊ฒ๊น์ดํ์์ผ๋ฉฐํตํฉ์์ฌ๊ณ ๊ต์ก๋ณด๋ค๋์ฃผ์ ์์ธ๋ถ์ง์์ ๋ฌ์ํธ์คํด์๋๊ฒ์ด์ฃผ์์ธ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. 5,6 ํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ญ์ํ๊ตญ์๊ณผ๋ํ์ฅํ์ํ์์์ ํ์๊ณผ๋ํํ์ต๋ชฉํ์คํผ๋ถ๊ณผํํ์ต๋ชฉํ๋ก ํผ๋ถ์์ ์๋ฐ๋ณ์ ์ํ๋ฅผ์ดํดํ์ฌํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์์์ฉํ๋ค ๊ณ ๊ธฐ์ ๋์ด์์ผ๋ 7 ํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์์ฌ๋ค์ด์ผ๋ฐ์ธ์์์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํผ๋ถ์งํ์๋ํด์๋์ ๋๋ก์ง๋จ์๋ชป๋ด๋ฆฌ๊ฑฐ๋์น๋ฃ๋ฅผ๋ชปํด๊ณคํน์ค๋ฌ์ด๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์๊ฒ์ดํ์ค์ด๋ค. ํํํผ๋ถ์งํ์์ข ๋ฅ๋๋ง์ง์๊ณ ํน๋ณํ๊ฒ์ฌ์์ด๋์์ง์ผ๋ก์ง๋จ๊ฐ๋ฅํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋๋ถ๋ถ์ด๋ผ์ ๋๋ก๊ต์ก๋ง์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค๋ฉด์ผ๋ฐ์๋ค๋์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ๊ฐ๊ฐ๋ฅํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง๋ค๊ณ ํ๊ฒ ๋ค. ํ์ง๋ง์๊ณผ๋ํ๊ต๊ณผ๊ณผ์ ์ํ์ ๋์๊ฐ๋ฐ์๊ต์ก๋ฐ์ง๋ชปํ๋๋ฐ๋คํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต์์ค์์ฑ์๋นํ์ฌ์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ์์๊ต์ก์ด์ผ๋ง๋ํจ์จ์ ์ผ๋ก์ํ๋๋์ง๋์๋ฌธ์ด๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ์๋ํํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์ผ๋ฐ์์ฌ๋ค์์ง์์ํ๊ฐํ์ฌ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผํผ๋ถ๊ณผ์์๊ต์ก์์ทจ์ฝํ๋ถ๋ถ์๋ณด์ถฉํ ์์๋์๋ฃ๋ก์ผ๊ณ ์๊ณต์ค๋ณด๊ฑด์์๊ตฐ์์ฌ๊ดํ๋ณด์์๋์์ผ๋ก์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฐํํํผ๋ถ์งํ์๋ํ์ง์ํ๊ฐ์์์์ฌ๋ผ์ด๋์ํ์์ํํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์๋ฐ๋ฐฉ๋ฒ 1. ์ฐ๊ตฌ๋์์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์๋์ผ๋ฐ์ 125๋ช , ์ธํด์๋ฃ์ 111๋ช , - 108 -
ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก : ์ 11 ๊ถ์ 1 ํธ 1999 ์ ๋ฌธ์ 418๋ช , ์ด 654๋ช ์ด์ํ์์ผ๋ฉฐ์์์ฌ๋ผ์ด๋์ํ์์ผ๋ฐ์ 125๋ช ์์ ์ธํ 529๋ช ๋ง์๋์์ผ๋ก์ํํ์๋ค. ์ ๋ฌธ๊ณผ๋ชฉ๋ณ๋ก๋๋ด๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ฐ 107๋ช , ์ผ๋ฐ์ธ๊ณผ 55๋ช , ์ ํ์ธ๊ณผ 37๋ช , ์ด๋น์ธํ๊ณผ 33๋ช , ์๊ณผ 31๋ช , ์ ์ ๊ณผ 22๋ช , ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ 17๋ช , ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ 15๋ช , ๊ธฐํ๊ณผ๋ชฉ์ ๋ฌธ์๋ฐ๊ธฐ์ด์ํ์ ๊ณต์๊ฐ 101๋ช ์ด์๋ค. ์ค๋ฌธ์ง๋ฅผ์ ์ถํํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์ 11๋ช ์์๋ฃ๋์ค๋ฌธ๋ฌธํญ์ํ๋น์ฑ์๊ฒ์ฆํ๊ธฐ์ํ์์ฑ๋์กฐ๊ตฐ์๋ฃ๋ก์ฐธ๊ณ ํ์๋ค. 2. ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฐํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ค๋ฌธ์ง๋ํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์๊ดํ๋ฌธํญ๊ณผ์น๋ฃ๋ฐ๊ฒ์ฌ์๊ดํํ๊ฐ๋ฌธํญ, ์ง๋จ์๊ดํ๋ฌธํญ์ผ๋ก๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๊ต์ก๋ถ๋ฌธ์ํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ์์ด๋ ค์์๊ดํ๋ฌธํญ๋ฑ 3๊ฐ๋ฌธํญ์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ ธ์์ผ๋ฉฐํ๊ฐ๋ถ๋ฌธ์๊ตญ์์คํ ๋ก์ด๋์ฐ๊ณ ์์ ์ ํ์ฌ์ฉ๋ฒ๊ณผ์ฌ๋๋ฆ, ๋ฌด์ข ( ์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ ), ๋๋๋ฌ๊ธฐ ( ๋ด๋ง์ง ), ์ด๋ฑ์์น๋ฃ์๊ดํ๋ฌธํญ๊ณผ์๋ฆฌ์์ผ์ํผ๋ถ๊ฒ์ฌ, ์ฒฉํฌ๊ฒ์ฌ, VDRL ๊ฒ์ฌ์์์๋ฑํผ๋ถ๊ณผ์์์ํํ๋๋ํ์ ์ธ๊ฒ์ฌ์๊ดํ๋ฌธํญ์ผ๋ก๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๋ชจ๋ ํ๊ฐ๋ฌธํญ์ 4๊ฐ์๋ณด๊ธฐ๋ฅผ์ฃผ๊ณ 1๊ฐ์ง๋ฅผ์ ํํ๋๋กํ์๋ค. ์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์์๋ฉด๋ฐฑ์ , ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ, ์์ , ๋๊ฐ์ง, ์ฅ๋ฏธ์๋น๊ฐ์ง, ์ํ ํผํผ๋ถ์ผ, ๊ฑด์ , ๊ณ ์ ์ฝ์ง, ์๋ถ ํฌ์ง, ๊ฒฐ์ ์ฑํ๋ฐ, ์กฑ์ ์ฌ๋ง๊ท, ์ด, ์ฝ๋ฆฐ์ฑ๋ด๋ง์ง, ๋ด์์ผ, ๋ฐฑ๋ฐ์ฆ, ๋์ํฌ์ง๋ฑ์ด 16๊ฐ์งํ์ผ๋ก๊ตฌ์ฑํ์ฌ๊ฐ์งํ์ํน์ง์ ์ธ๋ณ๋ ฅ๊ณผ์ฆ์์๋ด์์ง๋ฌธ์์ฝ๊ณ ์์์ฌ๋ผ์ด๋๋ฅผ๋ณธํ์๊ธฐ 16๊ฐ์์งํ์ํฌํจํ 36๊ฐ์๋ณด๊ธฐ์ค์์ํด๋น์งํ๋ช ์๊ณจ๋ผ์ฐ๋๋กํ์๋ค. ์์์ฌ๋ผ์ด๋๋์์ธ๋ํ๊ต์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ค์์ํ์๊ฐ์์ฉ์ผ๋ก์ฌ์ฉํ๋๊ฒ์์ด์ฉํ์๋ค 3. ํต๊ณ์ฒ๋ฆฌ ANOVA์ GLM์์ด์ฉํ์ฌ์น๋ฃ๋ฐ์ง๋จํ๊ฐ๋ถ๋ฌธ์์๊ฐ์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ๋ณํ๊ท ์ ์์ฐจ์ด์์ ์์ฑ (P<0.05) ์๊ฒ์ฆํ์์ผ๋ฉฐํต๊ณํ๋ก๊ทธ๋จ์ SAS๋ฅผ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ 1. ํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์๊ดํ๋ถ๋ฌธ์๋ต์์ 84% (545๋ช ) ๊ฐํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ์์ด๋ ค์์๋๋ผ๊ฑฐ๋์๋ชจ๋ฅด๊ฒ ๋ค๊ณ ์๋ตํ์์ผ๋ฉฐ ( ๊ทธ๋ฆผ 1) ํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ์๋ํด์๋์ด๋ ค์์๋๋ผ๋์ด์ ๋ก์ 48% (313๋ช ) ๊ฐ์ผ๋ฐ์๋ฅผ์ํ๊ต์ฌ์๋ถ์กฑ์๋ค์์ผ๋ฉฐ 27% (175๋ช ) ๋์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ด๋ฏธํกํ๋ค๊ณ ์ง์ ํ์๋ค ( ๊ทธ๋ฆผ 2). ์๊ณผ๋ํ๊ต์ก์ด๋ฏธํกํ๋ค๊ณ ์ง์ ํ 175๋ช ์ค 53% (92๋ช ) ๋์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ดํํ์งํ ์๋ชจ๋ฆ 17% ์ ํ๋ชจ๋ฆ 5% ๋ฌด์๋ต 1% ์ฌ์ 16% ์ด๋ ค์ 61% ๊ทธ๋ฆผ 1. ์ผ๋ฐ์๋ค์ํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ์๋ํ์ ์ฅ - 109 -
ํผ๋ถ์งํ์๊ด์ฌ์์ 15% ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ์ 7% ๋ฌด์๋ต 3% ์๋ํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก๋ฏธํก 27% ์ผ๋ฐ์๋ฅผ์ํ๊ต์ฌ๋ฏธํก 48% ๊ทธ๋ฆผ 2. ํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ์๋ํด์๋์ด๋ ค์์๋๋ผ๋์ด์ ์์์ค์ต๋ด์ฉ๋ฏธํก 13% ๊ฐ์์๊ฐ๋ถ์กฑ 3% ๋ฌด์๋ต 2% ์์์ค์ต์๊ฐ๋ถ์กฑ 30% ์ ๋ฌธ์งํ์ค์ฌ 52% ๊ทธ๋ฆผ 3. ์๊ณผ๋ํ๊ต์ก์ด๋ฏธํกํ์์ธ ์ค์ฌ๋ณด๋ค๋์ข ์์ด๋์ํฌ์ฑ์งํ, ๊ฒฐ์ฒด์กฐ์ง์งํ๋ฑํฌ๊ทํ๊ณ ํ๋ฌธ์ ๊ด์ฌ์ด๋ง์์งํ๋ค์์ค์ ์๋๋ค๊ณ ์๋ตํ์์ผ๋ฉฐ 30% (52๋ช ) ๋ํผ๋ถ์งํํน์ฑ์์์ง๋ฑ์์์์ค์ต์ด์ค์ํ๋ฐ์๊ณผ๋ํ์์์ค์ต์๊ฐ์ด๋ถ์กฑํ๋ค๊ณ ์๋ตํ์๋ค ( ๊ทธ๋ฆผ 3). 2. ์น๋ฃ๋ฐ๊ฒ์ฌ๋ถ๋ฌธ๊ตญ์์คํ ๋ก์ด๋์ฐ๊ณ ์คํก์๊ฐ์๋๋์๋ญ์ด ๋ํญ๋ฌธ์๋ฐ๋ฅด๊ธฐ์์ ์ผ์ ํฉํ๊ฒ์๊ณ ๋ฅด๋ผ๋๋ฌธํญ์ hydrocortisone acetate cream์๋ง๊ฒ์ ํํ์ฌ๋์ 53% (348๋ช ) ์ด์์ผ๋ฉฐ์ฌ๋๋ฆ์น๋ฃ์๋ํด์๋ Isotretinoin, Tetracycline, Erythromycin, Amoxacilline ์ค์ฌ๋๋ฆ์น๋ฃ์ฉ๊ฒฝ๊ตฌ์ฝ์ ๋ก์ฐ์ด์ง์๋๊ฒ์๊ณ ๋ฅด๋๋ฌธํญ์์ Amoxacilline์์ ๋๋ก์ ํํ์ฌ๋์ 365๋ช (56%) ์ด์๋ค. ์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ ์๊ฒฝ์ฐ์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ ์์ ์ ์น๋ฃ์ ์์น๋ฃ์์น์๋ํ๋๋ฌธํญ์ - 110 -
ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก : ์ 11 ๊ถ์ 1 ํธ 1999 ํ 1. ์น๋ฃ๋ฐ๊ฒ์ฌ๋ถ๋ฌธํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ ํ๊ฐ๋ฌธํญ ๊ตญ์์คํ ๋ก์ด๋์ ์ฌ์ฌ์ฉ๋ฒ์ฌ๋๋ฆ์น๋ฃ์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ ์น๋ฃ๋๋๋ฌ๊ธฐ์น๋ฃ๋์ํฌ์ง์น๋ฃ์ด์น๋ฃ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ์น๋ฃ ์ ๋ต๋ฅ (%/ ๋ช ) 53%/348 56%/365 22%/142 41%/270 94%/612 35%/228 21%/139 ํ๊ฐ๋ฌธํญ ์์ธ์ ์น๋ฃ์์ ์์ฆ CO2 ๋ ์ด์ ์ํน์ฑ๋ฐ์ ์์ฆ์๋ฆฌ์์ผ์ํผ๋ถ๊ฒ์ฌ์์์์ฒฉํฌ๊ฒ์ฌ์์์ VDRL ๊ฒ์ฌํด์ ํ๊ท ์ ์ 53 ์ ๋ต๋ฅ (%/ ๋ช ) 62%/403 54%/353 45%/297 86%/562 43%/279 ํ 2. ์ง๋จ๋ถ๋ฌธํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ ์งํ๋ช ์ง๋จ๋ฅ ์งํ๋ช ์ง๋จ๋ฅ ์๋ฉด๋ฐฑ์ ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ์์ ( ๋๋ถ ) ๋๊ฐ์ง์ฅ๋ฏธ์๋น๊ฐ์ง์ํ ํผํผ๋ถ์ผ๊ฑด์ ๊ณ ์ ์ฝ์ง 13 42 49 53 60 67 72 74 ์๋ถํฌ์ง๊ฒฐ์ ์ฑํ๋ฐ์กฑ์ ์ฌ๋ง๊ท์ด์ฝ๋ฆฐ์ฑ๋ด๋ง์ง๋ด์์ผ๋ฐฑ๋ฐ์ฆ๋์ํฌ์ง ํ๊ท ์ ์ 71 81 82 87 89 90 94 95 97 98 100 80 60 40 20 0 ์ ์ฒด 53 46 50 55 57 50 ์ธํด ๋ด๊ณผ 69 66 ๊ฐ์ ์ํ๊ณผํผ๋ถ๊ณผ ๊ทธ๋ฆผ 4. ์น๋ฃ๋ถ๋ฌธ์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ๋ณํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ ๋ชจ๋๋ง๊ฒ์ด์ฌ๋์ 142 (22%) ๋ช ์ด์๋ค. ๋๋๋ฌ๊ธฐ ( ๋ด๋ง์ง ) ์น๋ฃ์์ฌ์ฉํ๋์ฝ์ ๊ฐ์๋๊ฒ์๊ณ ๋ฅด๋๋ฌธํญ์ 41% (270๋ช ) ๊ฐ, ์ด์น๋ฃ์์ฌ์ฉํ๋๊ตญ์๋ํฌ์ ๊ฐ์๋๊ฒ์๊ณ ๋ฅด๋๋ฌธํญ์ 35% (228๋ช ) ๊ฐ, ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ์น๋ฃ์ ๋ 21% (139๋ช ) ๊ฐ, ๋์ํฌ์ง์๊ฒฝ๊ตฌ์ฉ์น๋ฃ์ ๋ 94% (612๋ช ) ๊ฐ, CO2 ๋ ์ด์ ์ํน์ฑ์ 54% (353๋ช ) ๊ฐ, ์์ธ์ ์น๋ฃ์์ ์์ฆ์ 62% (403 ๋ช ) ๊ฐ์ ๋ต์๊ธฐ์ ํ์๋ค. ์๋ฆฌ์์ผ์ํผ๋ถ๊ฒ์ฌ๊ฐ์ง๋จ์๋์์ด๋๋๋ฒ ์ฒดํธ๋ณ์๊ณ ๋ฅด๋๋ฌธํญ์ 45% (297๋ช ), ์๋ ๋ฅด๊ธฐ์ฑ์ ์ดํผ๋ถ์ผ์์์ธ๋ฌผ์ง์์ฐพ๊ธฐ์ํ๊ฒ์ฌ๋ฒ์ธ์ฒฉํฌ๊ฒ์ฌ๋ 86% (562๋ช ), VDRL ๊ฒ์ฌ์์์๋ 43% (279๋ช ) ๊ฐ๋ง๊ฒ๊ธฐ์ ํ์๋ค ( ํ 1). ์๊ธฐ 13 ๋ฌธํญ์๋ํํ๊ท ์ ์๋ 53์ ์ด์๊ณ ์ผ๋ฐ์ 46์ , ์ธํด์๋ฃ๊ตฐ์ด 50์ , ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ด 55์ ์ด์์ผ๋ฉฐ์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ๋ณ๋ก์ดํด๋ณด๋ฉด๋ด๊ณผ 57์ , ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ 69์ , ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ 66์ , ์ผ๋ฐ์ธ๊ณผ 50์ , ์ ํ์ธ๊ณผ 45์ , ์ด๋น์ธํ๊ณผ 58์ , ์๊ณผ 56์ , ์ ๊ฒฝ์ ์ ๊ณผ 52์ ๋ฑ์ด์๋ค. ์ค๋ฌธ์ง๋ฅผ์ ์ถํ 11๋ช ์ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 98์ ์ด์๋ค ( ๊ทธ๋ฆผ 4). - 111 -
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 71 70 72 73 70 84 72 72 75 100 ์ ์ฒด ์ธํด ์ ๋ฌธ์ ๋ด๊ณผ ์ธ๊ณผ ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ ์ด๋น์ธํ๊ณผ ์ ํ์ธ๊ณผ ํผ๋ถ๊ณผ ๊ทธ๋ฆผ 5. ์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ๋ณํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ 3. ์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์์์ฌ๋ผ์ด๋๋ก์ ์ํ 16๊ฐ์๊ฐ์งํ์๋ํ์ง๋จ๋ฅ ์์๋ฉด๋ฐฑ์ ์ด 13% (66๋ช ), ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ 42%, ๋๋ถ์๋ฐ์ํ์์ 49%, ๋๊ฐ์ง 53%, ์ฅ๋ฏธ์๋น๊ฐ์ง 60%, ์ํ ํผํผ๋ถ์ผ 67%, ๊ฑด์ 72%, ๊ณ ์ ์ฝ์ง 74%, ์๋ถํฌ์ง 81%, ๊ฒฐ์ ์ฑํ๋ฐ 82%, ์กฑ์ ์ฌ๋ง๊ท 87%, ์ด 89%, ์ฝ๋ฆฐ์ฑ๋ด๋ง์ง 90%, ๋ด์์ผ 94%, ๋ฐฑ๋ฐ์ฆ 95%, ๋์ํฌ์ง 97% ์ด์๋ค ( ํ 2). ์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ์๋ฐ๋ฅธ์ง๋จ๋ฅ ์์ฐจ์ด๋ฅผ์กฐ์ฌํ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ฒดํ๊ท ์ ์๋ 71%, ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 72%, ์ธํด๊ตฐ์ 70%, ๋ด๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 73%, ์ผ๋ฐ์ธ๊ณผ 70%, ์ ํ์ธ๊ณผ 75%, ์ด๋น์ธํ๊ณผ 72%, ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ 72%, ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ 84% ๋ก๋ํ๋์ธํด์๋ฃ์์์ ๋ฌธ์๊ฐ์์ฐจ์ด๊ฐ์์์ผ๋ฉฐ๊ฐ์ ๋ฌธ๊ณผ๋ชฉ๊ฐ์๋๊ฐ์ ์ํ๊ณผ๋ง์ ์ํ๊ฒ๋์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์๋ค ( ๊ทธ๋ฆผ 5). ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 100% ์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๊ณ ์ฐฐํผ๋ถ์งํ์์ง๋ณ์ข ๋ฅ๊ฐ๋ค์ํ๊ณ ๊ฐ๊ฐ์งํ์์์์์๋๋ค์ํ ๋ฟ์๋๋ผ์งํ๊ฒฝ๊ณผ์๋ฐ๋ผ์ ๋์์์์์ด๋ณํ๊ธฐ๋๋ฌธ์๋๋ฌธ์งํ์๊ฒฝ์ฐํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๋ค์กฐ์ฐจ์ง๋จ์ด์ด๋ ค์ด๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง๋ค. ๋ณธ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์์ฌ๋ค์ดํผ๋ถ์งํ์์ง๋จํ ๋ 84% ๊ฐ์ด๋ ค์์๋๋๋ค๊ณ ์๋ตํ์์ผ๋ฉฐ๊ทธ์์ธ์ผ๋ก์์ฒซ์งธ, 48% ๊ฐ์ผ๋ฐ์๋ฅผ์ํ๊ต์ฌ์๋ถ์กฑ์์ง์ ํ์๋ค. ์ด๋์์ง์ด์ค์ํํผ๋ถ์งํ์ํน์ฑ์์ผ๋ฐ์ธ์์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์์งํ์์ค์ฌ์ผ๋ก๋ค์ํ์ข ๋ฅ์์์์ฌ์ง๊ณผํจ๊ป๊ฐ๋จ๋ช ๋ฃํ์น๋ฃ์ง์นจ์์ค์์ผ์ฐจ์ง๋ฃ์๋ฅผ์ํ์ฑ ์ดํ์ํ๋ฆฌ๋ผํ๋จ๋๋ค. ๋๋ฒ์งธ๋ก 27% ๊ฐ์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ด๋ฏธํกํ๋ค๊ณ ์๋ตํ์๋๋ฐ์ด๋ค์ค 53% ๋์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ดํํ์งํ์ค์ฌ๋ณด๋ค๋์ข ์์ด๋์ํฌ์ฑ์งํ, ๊ฒฐ์ฒด์กฐ์ง์งํ๋ฑํฌ๊ทํ๊ณ ํ๋ฌธ์ ๊ด์ฌ์ด๋ง์์งํ๋ค์์ค์ ์๋๋ค๊ณ ์๋ตํ์์ผ๋ฉฐ 30% ๋๋ถ์กฑํ์๊ณผ๋ํ์์์ค์ต์๊ฐ์ 13% ๋๋ฏธํกํ์์์ค์ต๋ด์ฉ์์ง์ ํ์๋ค. ์ฆ์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ํ์ต๋ชฉํ๊ฐ์๋ก ์์์ธ๊ธํ๋ฐ์๊ฐ์ด ํํ์งํ์์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์์์ฉ ์ด๋ผ๊ณ ๋์ด์์ผ๋์ค์ ๋กํผ๊ต์ก์๊ฐ๋๋ผ๋๊ด์ ์์ด์๊ณผ์ฐจ์ด๊ฐ์๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ์น๋ฃ๋ถ๋ฌธ์๊ฒฝ์ฐ๊ตญ์์คํ ๋ก์ด๋์ฐ๊ณ ์์ฑ๋ถ, ๊ฐ๋ (potency), ์ ์์ฆ์๊ดํ๋ฌธํญ์์ 53% ๋ง์ด - 112 -
ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก : ์ 11 ๊ถ์ 1 ํธ 1999 ์ ๋๋ก์ ๋ต์๊ธฐ์ ํ์๋๋ฐํผ๋ถ๊ณผ์์์ ์ผ๋ง์ด์ฒ๋ฐฉํ๋์ฝ์ ์์ ์์ฆ์๋ํด์ด์ ๋๋ฐ์๋ชจ๋ฅธ๋ค๋ฉดํผ๋ถ๊ณผ์์ํํ์ฌ์ฉํ๋๋ค๋ฅธ์ฝ์ ์์ฒ๋ฐฉ์ด๋์ ์์ฆ์๋ํด์๋์๋ชจ๋ฅธ๋ค๊ณ ์ถ์ ํ ์์๋ค. ์ค์ ๋ก์ฌ๋๋ฆ์น๋ฃ์๋ํด์๋ 56% ๋ง์ด, ์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ 22%, ๋๋๋ฌ๊ธฐ ( ๋ด๋ง์ง ) 41%, ์ด์น๋ฃ์๋ํด์๋ 35% ๋ง์ด์ ๋ต์๋ง์ถ์ดํํํผ๋ถ์งํ์์น๋ฃ๋์ ๋๋ก์์ง๋ชปํ๋๋ฌธ์ ์ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค ( ํ 1). ์๋ต์๋ณ๋ณ๋ ฅ์๋์ด๊ธฐ์ํด๋ฌธํญ์๋์ด๋๊ฐ์ด๋ ค์ด์ ๋์์๊ณ ์ฃผ๋ก์ค์ ์น๋ฃ์ฝ์ ์์ ํํ์ ์์ฆ์ด๋์ฌ์ฉ๋ฒ์๊ดํ๋ฌธํญ์ด์์ผ๋ฏ๋ก์ ์ํํ๊ฐ๋ฌธ์ ์ํ๊ท ์ ์๊ฐ 53์ ์ผ๋ก๋ฎ๊ฒ๋์จ์ธก๋ฉด๋์์ผ๋ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ํ๊ท ์ ์๊ฐ 98์ ์์๊ฐ์ํ๋ฉด๋ฌธํญ์์ฒด์๋ฌธ์ ์ ์์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ๋ฃน๋ณ๋กํ๊ท ์ ์๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉดํ๋ถ๋ง์กธ์ ํ์ผ๋ฐ์๊ตฐ์ด 46์ , ์ธํด์๋ฃ๊ตฐ์ด 50์ ์ผ๋ก 55์ ์ธ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์๋นํดํต๊ณ์ ์ผ๋ก์ ์ํ๊ฒ๋ฎ๊ฒ๋์์๊ณผ๋ํ์๊ฐ์กธ์ ํ์์ฌ๋ณด๋ค์กธ์ ํ์ง 5๋ ์ด์ง๋์์ฌ๊ฐ๋์ข์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ์ด๋ฌํ๊ฒฐ๊ณผ๋์ ๋ฌธ์๋ฅผ๋ฐ๊ณ ๊ตฐ์์ ๋ํ๋์์ ๊ตฐ๋ณด ์์ฌ๋ค์ด์ ๊ณต์์ ๋ฐ์์๋จ์ด์ ธ์๊ณผ๋ํ์์กธ์ ํ๊ณ ๋ฐ๋ก๊ตฐ์์ ๋ํด์ผํ๋์์ฌ๋ค๋ณด๋ค์ฐ์ํ๊ธฐ๋๋ฌธ์ธ์ ๋์๊ฒ ์ผ๋ํ๊ฐ๋ฌธํญ์ด์น๋ฃ์ฝ์ ์์ฃผ์ด๋ฏ๋ก์๊ณผ๋ํ์๊ฐ์กธ์ ํ์์ฌ๋ณด๋ค์ง์ ์น๋ฃ๊ฒฝํ์ด๋ง์์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ด์ข์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์์์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ๋ณ์ ์์ฐจ์ด๋ฅผ๋ณด๋ฉด๊ฐ์ ์ํ๊ณผ 69์ , ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ 66์ ์ผ๋ก๋๊ตฐ๋ง์ด์ ์ํ๊ฒ๋์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋๋ฐ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ์๊ฒฝ์ฐ์๋ จ๊ณผ์ ์ค์ํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต๊ต์ก์๋ฐ๋๋ฐ๋ค์ผ๋ฐ์๋ก์์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผํด์ผํ๋๋ฐ์๋น๋กฏ๋๊ฐ์ธ์ ์ธ๊ด์ฌ์ด๋ณตํฉ์ ์ผ๋ก์์ฉํ๊ฒ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ฉฐ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ๋์๋ จ๊ณผ์ ์ค์๋ฐ๋ก๊ต์ก์๋ฐ์ง์์ง๋ง๊ฐ์์ํผ๋ถ๊ณผํ์๋ํจ๊ป๋ณด๋ํ์ค์๊ฐ์ธ์ ์ธ๊ด์ฌ์ด๋ง๊ธฐ๋๋ฌธ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์์ง๋จ๋ฅ ์ํ๊ท 71% ๋ก์น๋ฃ๋ถ๋ฌธ์๋นํด์ข์์ฑ์ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ํ์ง๋ง์์์ฌ๋ผ์ด๋์์ด์ง๋ฌธ์๋ด์ฉ๋ง์ฝ์ด๋๋๊ฐ์ง๋จ์๋ด๋ฆด์์๊ฒ์ฝ๊ฒ์ถ์ ํ์์ผ๋ฉฐ์ผ๋ถ๋์ฃผ๋ณ์ฌ๋๋ค๊ณผ์์ํด์์ง๋จ์๋ด๋ฆฌ๋๋ฑ์ด์์น๊ฐ์ ํํ์ง๋จ๋ฅ ๋ ฅ์๋ฐ์ํ๋ค๊ณ ๋๋ณผ์์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์์ง๋จ๋ถ๋ฌธํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๋์น์ํฐ์๋ฏธ๋ฅผ๋์๋์๋ค๊ณ ์๊ฐ๋์ด์ง๋จ๋ฅ ์์๋์น์์๊ทธ์์๋ฅผ์ฐพ๊ณ ์ํ์๋ค. ๋จผ์ ์งํ๋ณ๋ก์ดํด๋ณด๋ฉดํผ๋ถ์ฌ์๊ท ์งํ์๊ฒฝ์ฐ, ์ผ๋ฐ์ ์ด์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ ( ๋ฌด์ข ) ์ด๋์ฌํ๊ตฌ๋์์๊ธด์์ ์์ฝ๊ฒ์ง๋จํ ์์๊ฒ ์ง๋ง๋ณธํ๊ฐ๋ฌธํญ์ํฌํจ๋๋๋ถ์๋ฐ์ํ์์ ๊ณผ์๋ฉด๋ฐฑ์ ์์ง๋จ๋ฅ ์๊ฐ๊ฐ 49% ์ 13% ์๋ถ๊ณผํ์๋ค. ์ฆ์ ํ์ ์ธ์์์์์๋ณด์ฌ์ค๋ฐฑ๋ฐ์ฆ (95%), ๋์ํฌ์ง (97%), ๊ฑด์ (72%) ๋ฑ์๋์์ ์๋ฅผ๋ํ๋ธ๋ฐ๋ฉด์กฐ๊ธ๋ณํ๋์์์์์๋ณด์ด๋๊ฒฝ์ฐํํ์๊ณ ์๋์งํ์ด๋ผํ ์ง๋ผ๋์ผ๋ฐ์๋ค์์ง๋จ์ด์ฝ์ง์์์์์์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์์๊ณผ๋ํ์์๊ต์ก์์ํํ์งํ๋ค์์ ํ์ ์ธ์์๋ฟ์๋๋ผ๋ณํ๋์์์๋ํด์๋๊ต์ก์ํจ์ผ๋ก์จ์ผ๋ฐ์๋ค์ด์ด๋ค์งํ์๊ฐ๋ณ์ง๋จํ ์์์ด์ผํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ, ๋๊ฐ์ง์ 1์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์ํํ๋ณผ์์๋ํผ๋ถ์งํ๋ค์ด์ง๋ง๊ฐ๊ฐ 42%, 53% ์ํ๊ท (71%) ์๋๋ชป๋ฏธ์น๋์๋์ ์ผ๋ก๋ฎ์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ์ด๊ฒ์์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์์ํํ์งํ์๋ํด์๋์ ์ผ๋ก์ํํ๊ต์ก๋ฐ์๋ค๋์ฆ๊ฑฐ์ด๊ธฐ๋ํ๋ฉฐ์๋ง๋ 3์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์ธ๋ํ๋ณ์์์ด๋ฌํ์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํผ๋ถ์งํ์๊ฐ์๋์ ์ผ๋ก์ ๊ธฐ๋๋ฌธ์์์์ค์ต์๊ธฐํ๊ฐ์ ์๋ฐ์๊ธฐ์ธํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์์๊ณผ๋ํ์์์ค์ต๋๋ํ๋ณ์์์์์ค์ต๋ง์๊ณ ์งํ ๊ฒ์ด์๋๋ผ 1์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด๊ณผ์ฐ๊ณํด์์ง์ญ์ฌํ์ํํ์งํ์๋ํด์ด๋์ ๋์๊ฒฝํ์๊ฐ์ง์์๋๋ก๋ฐฐ๋ คํด์ผ๋๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ์ผ์ฐจ์ง๋ฃ์์ฌ์ํํํผ๋ถ์งํ์๋ํ์ง๋จ๋ฅ๋ ฅ์ฐ๊ตฌ๋ Ramsay ๋ฑ8์ด์ต์ด๋ก๋ณด๊ณ ํ์๋๋ฐ๊ฐ๋จํ๋ณ๋ ฅ๊ณผํจ๊ปํํ 20๊ฐ์งํ์์์์ฌ์ง์๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์ง๋จ๋ช ์๊ธฐ์ ํ๋๋ฐฉ์์ด์๋ค. ๊ทธ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ ์์ํ๊ท ์ ์๋ 57%, ์ผ๋ฐ์๋ 60%, ๋ด๊ณผ์๋ 52%, ๋ด๊ณผ๋ ์ง๋ํธ๋ 49% ์์ผ๋ฉฐ๋์กฐ๊ตฐ์ธํผ๋ถ๊ณผ์์ฌ๋ 96% ์๋ค. Norman ๋ฑ9์๊ฐ๋จํ๋ณ๋ ฅ๊ณผํจ๊ป 20 ๊ฐ์ํํ์งํ์์ ํ์ ์ธ์์์ฌ์ง 2์ฅ, ๋น์ ํ์ ์ธ์์์ฌ์ง 3์ฅ์ฉํฉ๊ณ 100์ฅ์์ฌ์ง์๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์ง๋จ๋ฅ ์์กฐ์ฌํ์๋๋ฐํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 87%, - 113 -
์ผ๋ฐ์๊ตฐ์ 66%, ๊ฐ์ ์๋ ์ง๋ํธ 2๋ ์ฐจ๊ตฐ์ 55% ์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๋ณธ์กฐ์ฌ์์์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ์๋ฐ๋ฅธ์ง๋จ๋ฅ ์์ฐจ์ด๋ฅผ์กฐ์ฌํ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ฒดํ๊ท ์ ์๋ 71%, ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 72%, ์ธํด๊ตฐ์ 70%, ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 100%, ๋ด๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ 73%, ์ผ๋ฐ์ธ๊ณผ 70%, ์ ํ์ธ๊ณผ 75%, ์ด๋น์ธํ๊ณผ 72%, ๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ 72%, ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ 84% ๋ก๋ํ๋์ธํด์๋ฃ์์์ ๋ฌธ์๊ฐ์์ฐจ์ด๊ฐ์์์ผ๋ฉฐํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ์ธํ๊ฐ์ ๋ฌธ๊ณผ๋ชฉ๊ฐ์๋๊ฐ์ ์ํ๊ณผ๋ง์ ์ํ๊ฒ๋์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์๋ค ( ํ 4). ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ๊ฐ์ ์ํ๊ฒ๋์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์ธ๊ฒ์์๊ณผ๋ํ์กธ์ ํ์์๋ จ๊ณผ์ ์คํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต๊ต์ก์๋ค์๋ฐ๋๊ฐ์ ์ํ๊ณผ์๋ จ๊ณผ์ ์ํน์ฑ๋๋ฌธ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด์น๋ฃ๋ถ๋ฌธ์ํ๊ฐ์์๊ฐ์ ์ํ๊ณผ์ํจ๊ป๋์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ค๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ๊ตฐ์์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์์๋๋ค๋ฅธ์ ๋ฌธ์๊ตฐ๊ณผ์ฐจ์ด๊ฐ์๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต๊ต์ก์์ค์์ฑ์์ฌ์ผํ์ธํ ์์์๋ค. ๋ฏธ๊ตญ์๊ฒฝ์ฐํํต๊ณ์๋ฃ 10 ์๋ฐ๋ฅด๋ฉดํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์์ฌ๊ฐํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๋ด๋ฆฌ๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ์ ์ฒด์ 60% ์๋ฌํ๋ค๊ณ ํ๋ฉฐ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ํฅํ ์ฃผ์น์์ ๋ ๊ฐ์ ์ฐฉ๋๋ฉด์ผ์ฐจ์ง๋ฃ์์ฌ๊ฐ๋จผ์ ํผ๋ถ์งํ์์ง๋จํ๊ณ ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์์๊ฒ์๋ขฐ์ฌ๋ถ๋ฅผ๊ฒฐ์ ํ๊ฒ๋๋ฏ๋ก์ด๋ฐ๊ฒฝํฅ์ด๋ํ๋๋ฆฌ๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. Branch ๋ฑ 11 ์ํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ์์์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋ด๋นํ๋์์ฌ๋ค์์ค์์ฑ์๊ฐ์กฐํ๋ฉด์์๊ณผ๋ํ์กธ์ ํ๋ ์ง๋ํธ๊ณผ์ ์์์ถ๊ฐ์ ์ธํผ๋ถ๊ณผ์์๊ต์ก์ดํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์๋์์์ค๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค. McCarthy ๋ฑ 12 ์์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋ด๋นํ๋๋ด๊ณผ์์ฌ๋ค์๋์์ผ๋ก 20๊ฐ์งํผ๋ถ์งํ์๋ํด์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ, ์๋ฃ์ฌ๋ถ๋ฑ์๋ํํ๊ฐ๊ฒธ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค์ด์ค์งํ๊ฒฝ์ฐ์ 40% ์ ๋๋ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์์๊ฒ์๋ขฐ๋์ง์์๊ณ ๋ฐ๋ผ์์๋ชป์น๋ฃ๋์์ผ๋ฉฐ์๋ขฐํ๊ฒฝ์ฐ๋ 33% ๋๋ถํ์ํ๊ฒ์๋ขฐ๋์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ๋ฉด์์ผ์ฐจ์ง๋ฃ์์ฌ๋ค์๋ํํผ๋ถ๊ณผ์์๊ต์ก์๊ฐ์ ์์ฃผ์ฅํ์๋ค. ๋ณธ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋์๋ จ๊ณผ์ ์คํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต๊ต์ก์๋ค์๋ฐ๋๊ฐ์ ์๊ตฐ๋ง์ด์ ์ํ๊ฒ๋์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋๋ฐ๊ฐ์ ์๋ฟ์๋๋ผ์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋งก๊ฒ๋ ๋ด๊ณผ๋์์๊ณผ์ ๋ฌธ์๋ค๋๋ ์ง๋ํธ๊ต์ก๊ณผ์ ํํํผ๋ถ์งํ์ ๋ํ์ถ๊ฐ์ ์ธ์์๊ต์ก์ดํ์ํ๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ์ด์์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ข ํฉํด๋ณด๋ฉดํํ์๊ณผ๋ํ๊ต์ก์ด์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋ด๋นํ๋์ผ๋ฐ์์์ฑ์๋ชฉํ๋ฅผ๋๊ณ ์๊ณ ํผ๋ถ๊ณผํ์ต๋ชฉํ์ญ์ํํ์งํ์์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์์ค์ ์๋์ด์ผํ๋ค๊ณ ํ๋ฐฉํ๊ณ ์์ผ๋ํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ฐ์๋์์ฌ๋ค์ด์ผ๋ฐ์ธ์์์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํผ๋ถ์งํ์๋ํด์๋์ ๋๋ก์ง๋จ์๋ชป๋ด๋ฆฌ๊ฑฐ๋์ง๋จ์๋ด๋ ค๋์น๋ฃ๋ฅผ์๋ชจ๋ฅด๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋์ด์๊ณผํ์ค์ฌ์ด์๋ง์๊ดด๋ฆฌ๊ฐ์์์์์์์๋ค. ํ์ง๋งํํํผ๋ถ์งํ์์ข ๋ฅ๋๋ง์ง์๊ณ ํน๋ณํ๊ฒ์ฌ์์ด๋ฌธ์ง๊ณผ์์ง๋ง์ผ๋ก๋์ง๋จ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ์ฒ๋ฐฉ์ฝํ์์ข ๋ฅ๋๋ค๋ฅธ๊ณผ๋ชฉ์๋นํด์ ๊ธฐ๋๋ฌธ์์๊ณผ๋ํ์์ํํํผ๋ถ์งํ์๋ํด์ ๋๋ก๊ต์ก๋ง์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค๋ฉด๋ค๋ฅธ๊ณผ๋ชฉ์๋นํด์ผ์ฐจ์ง๋ฃ์์์ฑ์ด๋ผ๋๋ชฉํ๋ฅผ์๋์ ์ผ๋ก์ฝ๊ฒ๋ฌ์ฑํ ์์๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ค์ ๋ํ๋ณ์ํผ๋ถ๊ณผ์ธ๋์์ ํํต๊ณ 13,14 ๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉดํํ 15๊ฐ์งํ์ด์ ์ฒด์งํ์ 70~80% ๋ฅผ์ฐจ์งํ๋๊ฒ์์์์๋๋ฐ๋ํ๋ณ์์ํต๊ณ์์๊ฐ์ํ๋ค๋ฉด์ผ์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์์ ํ ์์๋ํํํผ๋ถ์งํ์์ ์ ์จ์๋๋์๊ฒ์ผ๋ก์ถ์ ๋๋ค. ์ฆํต๊ณ๋ณด๊ณ ์๋ง๋คํํ์งํ 15๊ฐ๊ฐ์ฝ๊ฐ์์ดํ๊ฒ์๊ณ ๋ คํ๋คํ๋๋ผ๋ํํํผ๋ถ์งํ 15๊ฐ๋ง์์ ์๊ฒ๊ฐ๋ณ์ง๋จํ ์์๋ค๋ฉดํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์์ฌ๊ฐ์ผ์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์์ง๋ฃํ ๋์๋ฌด๋ฐ๋ฌธ์ ๊ฐ์๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ ๋3 ์๊ณผ๋ํ์์๊ต์ก์์์ค๊ณผ๋ฒ์์๋ํด์์๊ณผ๋ํ๋ณ์์์์ง๋ฃํ๋ํ์์ค๊ณผ๋ณ 10๊ฐ์งํํ์ง๋จ๋ช ์ด 70~80% ์์ด๋ฅด๋ฏ๋ก๊ฐ๊ณผ๋ณ๋ก 10๋์ฃผ์งํ์์ฃผ๋ก์ถฉ์คํ๊ต์กํ๊ณ ๊ฐ๋ณ์ง๋จ์์ํ๋์งํ์๊ฐ๋จํ์์ํ๋ฉด๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ฐ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์์๊ณผ๋ํ์์ํผ๋ถ๊ณผ์์๊ต์ก์ํ ๋ํฌ๊ทํ๊ณ ํ๋ฌธ์ ๊ด์ฌ์ด๋ง์์งํ๋ค์์ค์ ์๋๊ฒ์๋๋ผ์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์์ฃผ์งํ์์ค์ฌ์ผ๋ก๊ฐ๋ฅด์ณ์ผํ๋ฉฐ๋ณ์ธ๋์ค์ํ์ง๋ง์ค์ ์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์๋์์ด๋๋๋ด์ฉ์ด๊ฐ์กฐ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. - 114 -
ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก : ์ 11 ๊ถ์ 1 ํธ 1999 ์์ฝ์๊ณผ๋ํ๊ต์ก๋ชฉํ๋ก๋ง์์์๋ํ์ด์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋ด๋นํ๋์์ฌ์์์ฑ์ํ๋ฐฉํ๊ณ ์๋ค 1. ํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์ญ์ํ๊ตญ์๊ณผ๋ํ์ฅํ์ํ์์์ ํ์๊ณผ๋ํํ์ต๋ชฉํ์คํผ๋ถ๊ณผํํ์ต๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํผ๋ถ์์ ์๋ฐ๋ณ์ ์ํ๋ฅผ์ดํดํ์ฌํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์์์ฉํ๋ค ๊ณ ๊ธฐ์ ๋์ด์์ผ๋ 7 ํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์์ฌ๋ค์ด์ผ๋ฐ์ธ์์์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํผ๋ถ์งํ์๋ํด์๋์ ๋๋ก์ง๋จ์๋ชป๋ด๋ฆฌ๊ฑฐ๋์น๋ฃ๋ฅผ๋ชปํด๊ณคํน์ค๋ฌ์ด๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์๊ฒ์ดํ์ค์ด๋ค๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ํํํผ๋ถ์งํ์์ง๋จ๋ฐ์น๋ฃ์๋ํํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์ผ๋ฐ์์ฌ๋ค์์ง์์ํ๊ฐํ์ฌ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผํผ๋ถ๊ณผ์์๊ต์ก์์ทจ์ฝํ๋ถ๋ถ์๋ณด์ถฉํ ์์๋์๋ฃ๋ก์ผ๊ณ ์๊ณต์ค๋ณด๊ฑด์์๊ตฐ์์ฌ๊ดํ๋ณด์์๋์์ผ๋ก์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฐํํํผ๋ถ์งํ์๋ํ์ง์ํ๊ฐ์์์์ฌ๋ผ์ด๋์ํ์์ํํ์๋ค. ๊ต์ก๋ถ๋ฌธ์๊ดํ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ์์ํผ๋ถ๊ณผ๋ฅผ์ ๊ณตํ์ง์์์์ฌ๋ค์ดํผ๋ถ์งํ์์ง๋จํ ๋ 84% ๊ฐ์ด๋ ค์์๋๋๋ค๊ณ ์๋ตํ์์ผ๋ฉฐ๊ทธ์์ธ์ผ๋ก์์ผ๋ฐ์๋ฅผ์ํ๊ต์ฌ์๋ถ์กฑ๊ณผ๋ฏธํกํ์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์์ง์ ํ์๋ค. ์น๋ฃ๋ถ๋ฌธ์๊ฒฝ์ฐ๊ตญ์์คํ ๋ก์ด๋์ฐ๊ณ ์์ ์์ฆ, ์ฌ๋๋ฆ์น๋ฃ, ์กฑ๋ถ๋ฐฑ์ ์์น๋ฃ, ๋๋๋ฌ๊ธฐ์น๋ฃ, ์ด์น๋ฃ๋ฑ์๋ํด์๋ 50% ๋ด์ธ๋ง์ด์ ๋ต์๋ง์ถ์ดํํํผ๋ถ์งํ์์น๋ฃ๋์ ๋๋ก์์ง๋ชปํ๋๋ฌธ์ ์ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๊ทธ๋ฃน๋ณ๋กํ๊ท ์ ์๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉดํ๋ถ๋ง์กธ์ ํ์ผ๋ฐ์๊ตฐ์ด์ ๋ฌธ์๊ตฐ์๋นํดํต๊ณ์ ์ผ๋ก์ ์ํ๊ฒ๋ฎ๊ฒ๋์๋๋ฐํ๊ฐ๋ฌธํญ์ด์น๋ฃ์ฝ์ ์์ฃผ์ด๋ฏ๋ก์๊ณผ๋ํ์๊ฐ์กธ์ ํ์์ฌ๋ณด๋ค์ง์ ์น๋ฃ๊ฒฝํ์ด๋ง์์ ๋ฌธ์๊ตฐ์ด์ข์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ ๋ฌธ์๊ตฐ์์์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ๋ณ์ ์์ฐจ์ด๋ฅผ๋ณด๋ฉด๊ฐ์ ์ํ๊ณผ์๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ๋๊ตฐ๋ง์ด์ ์ํ๊ฒ๋์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์์์ ํ์ ์ธ์์์์์๋ณด์ฌ์ค์งํ์๋์์ ์๋ฅผ๋ํ๋ธ๋ฐ๋ฉด๋ณธํ๊ฐ๋ฌธํญ์๋๋ถ์๋ฐ์ํ์์ ๊ณผ์๋ฉด๋ฐฑ์ ๊ณผ๊ฐ์ด์กฐ๊ธ๋ณํ๋์์ ์์์๋ณด์ด๋๊ฒฝ์ฐ๋์ง๋จ๋ฅ ์ดํ๊ฒฉํ๋จ์ด์ก๋ค. ์ฆํํ์๊ณ ์๋์งํ์ด๋ผํ ์ง๋ผ๋๋น์ ํ์ ์ธ์์์์์๋ํด์๋์ผ๋ฐ์๋ค์์ง๋จ์ด์ฝ์ง์์์์์์์๋ค. ์ด๋ฃจ๋ฌ๊ธฐ์๋๊ฐ์ง๊ฐ์ด 1์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์ํํ๋ณผ์์๋ํผ๋ถ์งํ๋ค์ญ์ํ๊ท ์๋๋ชป๋ฏธ์น๋์๋์ ์ผ๋ก๋ฎ์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋๋ฐ์ด๊ฒ์์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์์ํํ์งํ์๋ํด์๋์ ์ผ๋ก์ํํ๊ต์ก๋ฐ์๋ค๋์ฆ๊ฑฐ์ด๊ธฐ๋ํ๋ฉฐ์๋ง๋ 3์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์ธ๋ํ๋ณ์์์ด๋ฌํ์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํผ๋ถ์งํ์๊ฐ์๋์ ์ผ๋ก์ ๊ธฐ๋๋ฌธ์์์์ค์ต์๊ธฐํ๊ฐ์ ์๋ฐ์๊ธฐ์ธํ๋ค๊ณ ๋์๊ฐํ๋ค. ์ ๊ณต๊ณผ๋ชฉ์๋ฐ๋ฅธ์ง๋จ๋ฅ ์์ฐจ์ด๋ฅผ์กฐ์ฌํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ ์ํ๊ณผ๋ง์ ์ํ๊ฒ๋์์ง๋จ๋ฅ ์๋ณด์์ฃผ์๋๋ฐ์ด๊ฒ์์๊ณผ๋ํ์กธ์ ํ์์๋ จ๊ณผ์ ์คํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต๊ต์ก์๋ค์๋ฐ๋๊ฐ์ ์ํ๊ณผ์๋ จ๊ณผ์ ์ํน์ฑ๋๋ฌธ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด์น๋ฃ๋ถ๋ฌธ์ํ๊ฐ์์๊ฐ์ ์ํ๊ณผ์ํจ๊ป๋์์ ์๋ฅผ๋ณด์ฌ์ค๋น๋จ๊ธฐ๊ณผ๊ตฐ์์ง๋จ๋ถ๋ฌธ์์๋๋ค๋ฅธ์ ๋ฌธ์๊ตฐ๊ณผ์ฐจ์ด๊ฐ์๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ํผ๋ถ๊ณผ์์์ค์ต๊ต์ก์์ค์์ฑ์์ฌ์ผํ์ธํ ์์์๋ค. ์ด์์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ข ํฉํด๋ณด๋ฉดํผ๋ถ๊ณผ์ ๋ฌธ์๊ฐ์๋์์ฌ๋ค์ด์ผ๋ฐ์ธ์์์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํผ๋ถ์งํ์๋ํด์๋์ ๋๋ก์ง๋จ์๋ชป๋ด๋ฆฌ๊ฑฐ๋์ง๋จ์๋ด๋ ค๋์น๋ฃ๋ฅผ์๋ชจ๋ฅด๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฅผ๋ณด์ํ๊ธฐ์ํด์๋์๊ณผ๋ํํผ๋ถ๊ณผ๊ต์ก์์ํฌ๊ทํ๊ณ ํ๋ฌธ์ ๊ด์ฌ์ด๋ง์์งํ๋ค์์ค์ ์๋๊ฒ์๋๋ผ์ ๋ณ๋ฅ ์ด๋์ํํ์งํ๋ค์์ค์ฌ์ผ๋ก์ ํ์ ์ธ์์๋ฟ์๋๋ผ๋ณํ๋์์์๋ํด์๋๊ต์ก์ํด์ผํ๋ฉฐ์ค์ ์ง๋จ๊ณผ์น๋ฃ์๋์์ด๋๋๋ด์ฉ์ด๊ฐ์กฐ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ํ๋ํ๋ณ์์์์์ค์ต๋ง์๊ณ ์งํ ๊ฒ์ด์๋๋ผ 1์ฐจ์๋ฃ๊ธฐ๊ด๊ณผ์ฐ๊ณํด์์ง์ญ์ฌํ์ํํ์งํ์๋ํด์ด๋์ ๋์๊ฒฝํ์๊ฐ์ง์์๋๋ก๋ฐฐ๋ คํด์ผ๋๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ๋ณธ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋๊ฐ์ ์๋ฟ์๋๋ผ์ผ์ฐจ์ง๋ฃ๋ฅผ๋งก๊ฒ๋ ๋ด๊ณผ๋์์๊ณผ์ ๋ฌธ์๋ค๋๋ ์ง๋ํธ๊ต์ก๊ณผ์ ์ํํํผ๋ถ์งํ์๋ํ์ถ๊ฐ์ ์ธ์์๊ต์ก์ดํ์ํ๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. - 115 -
๊ฐ์ฌ์๊ธ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์๋ง์๋์์์ฃผ์ ๋น์๊ตญ๋ฐฉ๋ถ๋ณด๊ฑด๊ณผ์ฅ์กฐ์๊ธฐ๋๋ น๋๊ณผ๋น์ ๊ณต์ค๋ณด๊ฑด์์ง๋ฌด๊ต์ก๋จ ์์์น์ฑ์ ์๋๊ป๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 1. ์ฅ์ฑํ, ์ด๊ฑด์ธ, ์ด์์ง, ๊น์ฒญ์ : ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์๊ณผ๋ํ์๊ต์ก๋ชฉ์ ๋ฐ๊ต์ก๋ชฉํ์ถ์ด. ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก. 10:11, 1998 2. ์ ์นํ , ์กฐ์ฐํ, ์ด์ฉํธ, ์ ๋ณ์จ : ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์ฌ์ธ๋ ฅ์๊ณต๊ธ๋ฐ์์ฐ์ฑ์ถ๊ณ. ์๋ฐฉ์ํํ์ง. 21:64, 1988 3. ์ ์นํ : ์๊ณผ๋ํ์์๊ต์ก์๋ฒ์์์์ค. ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก. 4:55, 1992 4. ํ๊ตญ์๊ณผ๋ํ์ฅํ์ํ : ์ 24ํ์ํ๊ต์ก์ธ๋ฏธ๋, ์ํ๊ต์ก 18๊ถ, ์๋์ธ์, 1992 5. ์ ์ข ํ : ์์๊ต์ก์์๊ณ ๋ ค๋์ด์ผํ ์ฌํญ๋ค. ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก. 1:1, 1989 6. ์ด์์ด, ๋ฌธ์ฅ๋ฅ, ์ต์ค๋ช : K์๋์กธ์ ์์๋์์ผ๋กํ์๊ณผ๋ํ๊ต์ก๊ณผ์ ํ๊ฐ. ํ๊ตญ์ํ๊ต์ก. 9:139, 1997 7. ์๊ณผ๋ํํ์ต๋ชฉํ : ํ๊ตญ์๊ณผ๋ํ์ฅํ์ํ, ๊ณ์ถ๋ฌธํ์ฌ, ์์ธ 515-532, 1995 8. Ramsay DL, Fox AB: The ability of primary care physicians to recognize the common dermatoses. Arch Dermatol. 117:620, 1981 9. Norman GR, Rosenthal D, Brooks LR: The development of expertise in dermatology. Arch Dermatol. 125:1063, 1989 10. Ramsay DL, Weary PE: Primary care in dermatology: whose role should it be? J Am Acad Dermatol. 35:1005, 1996 11. Branch WT jr, Collins M, Wintroub BU: Dermatologic practice: implications fro a primary care residency curriculum. J Med Educ. 58:136, 1983 12. McCarthy GM, Lamb GC, Russell TJ, Young MJ: Primary care-based dermatology practice: internists need more training. J Gen Intern Med 6:52, 1991 13. ์์งํ, ํ์, ์์ฑ๊ตฌ, ์ด์นํ : ๊ฐ์๋์ง์ญํผ๋ถ์งํ์ํต๊ณ์ ๊ณ ์ฐฐ (1985-1989). ๋ํํผ๋ถ๊ณผํํ์ง. 30:175, 1992 14. ๊ฐ์ง์, ๋ฐ๊ธฐ๋ฒ : ์๋ถ๊ฒฝ๋จ์ง์ญ์ํผ๋ถ์งํ์ํต๊ณ์ ๊ณ ์ฐฐ (1987-1990). ๋ํํผ๋ถ๊ณผํํ์ง. 29: 399, 1991-116 -