4 개국어지원 ( 한국어 중국어 베트남어 몽골어 ) 더불어사는세상, 다문화 다문이의 세시풍속 이야기 양민정외지음이남지그림
다문이의세시풍속이야기 를발간하며 우리의친구 다문이 가세번째이야기를가지고다시찾아왔습니다. 이번에는 세시풍속이야기 입니다. 다문이 가들려준첫이야기는한국과중국, 베트남, 몽골의재미있는 옛날이야기 였습니다. 두번째로는 관혼상제이야기 를통해태어남과결혼, 죽음과제사에관한이야기를전해주었습니다. 이번에도역시네나라이야기입니다. 관혼상제 가한사람과가족을중심으로한이야기라면, 세시풍속 은마을공동체, 나아가나라와겨레가함께어우러지는이야기입니다. 네나라의세시풍속을살펴보았더니, 저마다이름은다르지만 설날 과 추석 에해당하는명절을모두즐겁고성대하게쇠고있었습니다. 그래서네나라에서가장중요하다고여기는명절인 설날 과 추석 에대한이야기를함께살펴봤습니다. 한국과중국, 베트남, 몽골의설날과추석이어떻게같고다른지재미나는읽을거리와다채로운그림들로꾸며보려고했습니다. 아시아를중심으로함께살아온사람들이나라마다만들어내는전통적인풍속들을비교하면서즐겨보시면좋겠습니다. 네나라에는설날과추석외에도흥미로운세시풍속들이많이있습니다. 사실은너무많아서다소개하지못할정도였습니다. 그래서나라마다중요한세시풍속을세가지씩따로뽑아 3
서전해드리려고합니다. 한국은정월대보름과단오, 동지입니다. 중국은위안샤오지에, 칭밍지에, 뚜안우지에입니다. 베트남은뗏도안응오, 뗏쭝응우옌, 뗏따오꿘입니다. 그리고몽골은망아지인장찍기날, 에스기만드는날, 가을 17일에대한이야기입니다. 이책을읽는어린이들이명절이름만들어도벌써호기심이샘솟을것이라짐작합니다. 엄마와아빠, 그리고아이들이함께네나라의이야기를, 네나라의언어로동시에읽으면서대화의시간을가져보면좋지않을까생각해봅니다. 그러면우리는비록비행기를타고그나라에직접가보지않더라도예부터내려오는독특하고재미나는풍속이아직도그나라사람들의삶과함께하고있다는사실을알게될겁니다. 다른나라에대한이해심도넓어지게될것임에틀림없습니다. 엄마나아빠가네나라중한곳에서오신분이라면엄마아빠나라의문화가더더욱자랑스러워질겁니다. 여러선생님의노고와정성이필요했습니다. 집필과번역을맡은해당언어권교수님들은물론이고, 우리말글을잘다듬어주신박영기선생님과자료수집과교정을맡아주신한국외국어대학교다문화교육원의신승혜, 윤주한, 강소영, 이오암연구원들도많은공을들였습니다. 역시한국외국어대학교출판부에서편집, 제작을맡아서매회의때마다함께진행해 4
주신신선호선생님, 생생하고멋진그림을그려주신이남지작가님께도감사의말씀을드립니다. 이책을읽게될어린이들이훨씬더넓은세상을품고살아가는, 넉넉하고듬직한사람으로자라나기를바라마지않습니다. 다문이 는이제또더재미있고유익한이야기를준비하러가야겠습니다. 다음이야기로다시만날때까지언제나건강하길빕니다. 감사합니다. 집필책임자양민정 5
캐릭터소개 효명이 다문이 6
소향이 지훈이 7
차례 머리말 3 캐릭터소개 6 새로운한해를시작하는날 14 설춘지에 ( 春节 ) 뗏응우옌단 (Tết Nguyên Đán) 차강사르 (Цагаан сар) 春节 :新一年的开始 32 Tết Nguyên Đán : Ngày bắt đầu của một năm mới 38 Цагаан сар : Шинэ он эхэлж буй анхны өдөр 44 풍성한수확을감사하는날 52 추석쭝치우지에 ( 中秋节 ) 뗏쭝투 (Tết Trung Thu) 나담 (Наадам) 中秋节 :感谢丰收的日子 70 Tết Trung Thu : Ngày cám ơn vụ mùa bội thu 76 Наадам : Зуны дэлгэр цагт өргөн дэлгэр тэмдэглэдэг баяр 82 8
한국의세시풍속 정월대보름 : 대보름날에는맛있는음식을나누어먹어요 90 正月十五元宵节 : 共享美食 94 Ngày Rằm tháng Giêng : Cùng chia nhau ăn thức ăn ngon trong ngày trăng rằm 96 Хаврын тэргүүн сарын шинийн арван таван : Шинийн арван тавны өдөр амттай хоол хамт идэцгээдэг 98 단오 : 단오절에부채를선물해요 100 端午 : 端午节送扇子 104 Đan Ô : Tặng quạt ngày Đan Ô 106 Тану : Билгийн тооллын тавдугаар сарын шинийн таванд дэвүүр бэлэглэдэг 108 동지 : 동지에는팥죽을먹어요 110 冬至 : 冬至吃红豆粥 114 Đông Chí : Vào Đông Chí ăn cháo đậu 116 Өвлийн туйл : Улаан буурцагны зутан иддэг өдөр 118 9
중국의세시풍속 元宵节 : 全家人欢送春节, 开始新一年的生活 122 위안샤오지에 : 온가족이함께춘지에를마무리하고새로운생활을시작해요 126 淸明节 : 新春祭祖, 开始春耕 128 칭밍지에 : 새봄을맞아조상님께감사하고한해농사를지어요 132 端午节 : 怀念为国捐躯的诗人 134 뚜안우지에 : 나라를사랑하여목숨을바친시인을함께기려요 138 베트남의세시풍속 Tết Đoan Ngọ : Ăn uống để ngăn chặn bệnh tật và vận xấu 142 뗏도안응오 : 액운과질병을막기위해먹고마셔요 146 Tết Trung Nguyên : Cúng hóa vàng được gọi là món quà cho tổ tiên 148 뗏쭝응우옌 : 화방제사는조상님을위한선물이랍니다 152 Tết Táo Quân : Không thể thiếu ba con cá chép 154 뗏따오꿘 : 잉어세마리가빠지지않아요 158 10
몽골의세시풍속 Унага тамгалах өдөр : Өөрийнхөө унагыг хараал танина 162 망아지인장찍는날 : 우리망아지를금방알아보아요 166 Эсгий хийдэг өдөр : Өвлийн бэлтгэл ажил 168 에스기만드는날 : 겨울맞이준비를해요 172 Намрын дунд сарын 17-ны өдөр : Өнөөдөр онцгой сайн өдөр 174 가을 17일 : 오늘은특별히좋은날이에요 178 절기별세시풍속소개 180 11
다문이의세시풍속이야기 새로운한해를시작하는날 설 춘지에 ( 春节 ) 뗏응우옌단 (Tết Nguyên Đán) 차강사르 (Цагаан сар)
새로운한해를시작하는날 설춘지에 ( 春节 ) 뗏응우옌단 (Tết Nguyên Đán) 차강사르 (Цагаан сар) 오늘은일년의첫날인설날이에요. 새벽부터문밖에서무슨소리가나네요. 복조리사세요. 복조리사세요. 다문이는눈을비비며일어났어요. 그러자, 아차! 어젯밤잠들지않으려고애써앉아있던기억이나요. 섣달그믐날신발을뺏으러온다는야광귀를만나려고벼르던일말이에요. 잠이들어버렸네. 어떡하지? 걱정하던다문이는이불속에숨겨놓은자기신발을보고서야안심이되었어요. 14
야광귀는자기발에맞는신발이있으면아무신발이나신고간다는데. 어제문밖에걸어놓은체덕분일까요? 체의구멍을세다지쳐서옆집효명이네로갔나봐요. 다문이는엄마가새로준비해놓으신예쁜한복을입고거실로나왔어요. 엄마는새로산복조리를한손에들고계셨어요. 복조리는쌀을씻을때필요한도구이지만설날에복조리를사면복을긁어담는다는의미가있어서사셨나봐요. 아빠는한복차림으로엄숙하게차례상에향을피우면서조상님께차례를지낼준비를하셨어요. 다문이는차례상에올려진떡국과세찬을보자침이꿀꺽넘어갔어요. 어젯밤야광귀때문에저녁을먹는둥마는둥했거든요. 그래도차례가끝나고부모님께세배를드리기전까지는참아야해요. 15
엄마가올설에는떡국에쇠고기대신꿩고기를넣는다고하셨는데, 그맛이어떨까? 옛날에는꿩고기를넣고떡국을끓였다고하니맛은좋을텐데. 배에서는꼬르륵소리가났지만, 새해첫날어른들께세배를먼저드리는게예의니까참아야지요. 정성껏세배를드리자, 아빠는 우리다문이, 새해에는더욱의젓해야지. 색동옷을입으니더욱멋진걸. 덕담을하시며세뱃돈을주셨어요. 신이난다문이는떡국생각도잊어버리고, 복주머니에세뱃돈을넣어자꾸만만지작거렸어요. 떡국을먹어야한살더먹는다는데, 다문이는온통복주머니에만신경을쓰는듯해요. 문득다문이는옆집친구인효명이가궁금했어요. 효명이의신발이없어졌으면어떡하지? 야광귀얘기를해줄걸. 후회가되었어요. 그래서효명이의부모님께세배도드릴겸효명이네집에찾아가보기로했어요. 효명이는엄마가중국인이고아빠는한국인이어서야광귀이야기를혹시모를수도있을테니까요. 엄마, 저효명이네집에다녀올게요. 그래, 저녁에는친척들이오시니일찍와야해. 어른들께세배도드리고덕담도들어야지. 예, 알겠어요. 16
17
효명이네집문앞엔빨간색종이가붙어있어요. 한자로뭐라고쓰여있네요. 딩동, 딩동. 다문이는효명이네집초인종을조심스럽게눌렀어요. 새해첫날의첫방문이니뭔가새로운느낌도들고이제한살더먹었으니좀더어른스럽게행동하고싶었거든요. 효명이어머니께서반갑게문을열어주셨어요. 안녕하세요? 저다문이에요. 설날이어서세배드리러왔어요. 효명이랑연도날리려고요. 다문이는얼른현관앞에효명이의신발이있나살펴보았어요. 휴 ~, 신발이있네. 야광귀가여긴안왔나봐. 다문이는효명이네집안곳곳에있는붉은천과황금색장식들을보고눈이휘둥그레졌어요. 거기엔 복 ( 福 ) 이라는한자가거꾸로붙어있었어요. 중국어로는 복자를거꾸로하다 ( 福倒 ) 와 복이오다 ( 福到 ) 의발음이같아서그렇게붙여놓는거래요. 효명이와어머니모두중국의전통의상인 치파오 ( 旗袍 ) 를입고있었어요. 이걸보니중국도새해첫날을특별하게보내는것같네요. 빨간색치파오를입은효명이의얼굴이정말예뻐보여요. 중국에서도설날이중요한명절인가봐요. 장식도화려하고옷도특별해 18
보여요. 그럼세배드릴게요. 다문이는넙죽엎드려효명이의부모님께절을했어요. 그러자, 효명이어머니가말씀하셨어요. 중국에선설날을 춘지에 ( 春节 ) 라고하는데한국에서처럼중요한명절로지내요. 멀리부모, 형제, 친척을찾아가는민족대이동행렬이장관을이루지요. 그래서명절이한달정도돼요. 중국에서는설날에세배하는어린이들에게 홍바오 ( 红包 ) 를줘요. 자, 이거받아요. 세뱃돈이에요. 다문이는효명이어머니가갑자기세뱃돈을주셔서, 어쩔줄을몰라얼굴이빨개졌어요. 19
나도받았어. 어서받아. 하면서효명이가빨간색봉투를보여주었어요. 응, 한국에서도세뱃돈을주시는데, 난복주머니에넣어두었어. 옛날에는설에복을담는다는의미로복주머니안에콩이나곡식을넣어선물했대. 새해에복주머니를차면일년동안복을받을수있다고믿었대. 난오늘받은세뱃돈을복주머니에넣어서일년내내차고있을거야. 다문이는홍바오를조심스럽게받았어요. 세뱃돈봉투역시빨간색인걸보면중국에서는빨간색이좋은의미를지니는것이분명해요. 그런데, 효명아. 문밖에붙여놓은종이는뭐야? 응, 새해첫날대문에붙여놓으면귀신이못들어온다고해. 춘리안 ( 春联 ) 이라고하지. 아하! 그제서야다문이는효명이의신발이왜없어지지않았는지알았어요. 이빨간종이때문에야광귀가못들어온게분명해요. 20
다문이는효명이어머니가주신, 새알심안에팥, 설탕등을넣어만든 탕위안 ( 汤圆 ) 을먹고효명이와나가서연날리기를하기로했어요. 지난번학교에서만든꼬리연을날리면신날것같아요. 연은창호지와대나무로만드는데실을매어바람에날려띄워요. 연을아름답게하기위해색을칠하거나그림을그리기도하죠. 효명이는한손에는연을, 한손에는폭죽을한다발들고방문을나왔어요. 그러자효명이어머니께서폭죽은안된다고하셨어요. 춘지에에폭죽을터뜨리는것은나쁜귀신을물리친다고해서신나는일이지만, 요즘중국에서도소음과화재때문에금지하고있다고하셨어요. 21
C H I N A 春节 新一年的开始 今天是一年的第一天, 也就是春节 清晨开始, 大门外传来了什么声音 请买福笊篱, 请买福笊篱 多文揉揉眼睛起床了 起床后, 多文想起了昨晚为了不睡觉而受的苦 这是因为传说腊月三十那天晚上, 夜光鬼会来偷鞋, 多文昨晚一心想见到夜光鬼 睡着了, 怎么办呢? 多文看到藏在被子里的鞋就放心了 多亏昨天晚上外面放着我的鞋, 夜光鬼穿着我的别的鞋走了, 夜光鬼穿过门孔去旁边的晓明家了吧 随后, 多文看到镜子中的自己, 吓了一跳 妈妈, 妈妈, 看看我的眼眉, 变白了 爸爸, 爸爸! 多文说着说着 呜呜 的哭了起来 多文穿着妈妈给他新买的漂亮的韩服来到了客厅, 妈妈手里拿着新买的福笊篱 笊篱是用来洗米的工具, 人们春节买福笊篱希望盛装许多的福气 爸爸也穿上了韩服, 严肃地点燃了祭祀桌上的香, 准备祭祖 多文看着茶礼桌上摆着的年糕汤和年饭直咽口水 昨晚因为夜光鬼没有睡好觉 即便那样, 茶礼结束后, 直到向父母行礼, 也应该一直忍着 妈妈说今年春节的年糕汤里, 没有放牛肉, 而放了野鸡肉, 味道怎么样? 以前, 人们说放野鸡肉的年糕汤味道鲜美 肚子发出了咕噜噜的声音, 新年第一天向祖父母和父母行礼是一种礼节, 一定要忍忍 32
来给我们拜年吧, 爸爸说 我们多文新的一年要更加的懂事, 听话, 努力学习 穿着绸缎韩服更帅气啦! 爸爸说了新年对多文的寄语, 还给了多文压岁钱 多文十分高兴, 甚至忘记了年糕汤的事 口袋里装着压岁钱, 多文时时惦记着, 还常摸口袋看钱在不在 吃年糕汤表示着又长大了一岁, 多文好像整个心思都在他那装压岁钱的口袋里 忽然多文想起了邻居家的朋友晓明 晓明的鞋子没了的话怎么样? 告诉他夜光鬼的故事吧 因此多文决定去晓明家看看, 也正好给晓明的爸爸妈妈拜年 晓明的妈妈是中国人, 爸爸是韩国人, 可能不知道夜光鬼的故事 妈妈, 我去晓明家了 好, 晚上亲戚们要来, 早点回来啊 要给长辈们拜年, 还要听长辈们的新年祝福 嗯, 知道啦! 晓明家的门上贴着红纸, 上面还写着字 叮咚, 叮咚 多文小心地按下晓明家的门铃, 新年第一天来晓明家做客有种新的感觉, 长大了一岁, 一举一动要像大人一样 晓明妈妈高兴地开了门, 多文一进门就在玄关门那仔细地找着晓明的鞋 啊, 鞋子在啊! 看来夜光鬼没来这 多文瞪着圆圆的眼睛看着晓明家里红色的布和黄色的饰品们 那 福 字怎么倒贴着呢 汉语里 福倒 和 福到 的发音相似, 人们取 福到 之意, 就把 福 字倒过来贴 33
VIETNAM Tết Nguyên Đán Ngày bắt đầu của một năm mới Hôm nay là ngày Tết ngày đầu tiên của một năm. Từ sáng sớm ngoài cửa đã vang lên tiếng rao. Mua thìa rơm đôi đi. Mua thìa rơm đôi đi. Đamun dụi mắt và tỉnh dậy. Chà, nó nhớ rằng tối qua nó không định ngủ và đã ngồi mệt nhọc. Nó định chờ gặp quỷ dạ quang sẽ đến để lấy giầy vào ngày cuối năm. Mình ngủ mất tiêu. Làm thế nào đây? Đamun nhìn thấy giầy của mình giấu trong chăn nên thấy yên tâm. Nếu có đôi giầy vừa với chân mình thì quỷ dạ quang đã xỏ bất cứ đôi nào và đi rồi nhưng mà nhờ cái đấu mà hôm qua nó đã đi ra treo ngoài cửa, hẳn là nó đếm lỗ trên cái đấu phát mệt nên xem chừng đã đi sang nhà Hyo Myong ở bên cạnh rồi. Đamun mặc Han-bok đẹp mà mẹ vừa mới chuẩn bị và ra phòng nghỉ ngơi. Mẹ một tay cầm đôi thìa rơm mới mua. Thìa vo gạo là một dụng cụ cần thiết khi vo gạo nhưng nếu vào ngày tết mua thìa rơm đôi thì điều đó sẽ có nghĩa là có được nhiều phúc nên mẹ đã mua nó. Bố cũng mặc Han-bok và vừa nghiêm trọng thắp hương trên bàn cúng tổ tiên vừa chuẩn bị cúng bái tổ tiên. Đamun đã nhìn thức ăn đãi khách và Ttok-cuc dâng lên bàn cúng tổ tiên mà nuốt nước bọt ừng ực. Đêm qua vì quỷ dạ quang mà nó hầu như chả ăn được gì. Dù thế thì nó vẫn phải chịu đứng đến khi lễ cúng kết thúc và trước khi nó chúc mừng năm mới bố mẹ. Mẹ đã nói rằng đã cho thịt gà lôi thay cho thịt bò vào Ttok-cuc năm nay, vị đó thế nào nhỉ? Mẹ nói rằng từ xưa nấu Ttok-cuc mà cho thịt gà lôi vào thì ngon lắm Bụng nó kêu ọt ọt nhưng vào ngày đầu tiên năm mới việc cúi lạy chúc mừng năm mới trước đối với người lớn là lễ nghĩa thì mình phải chịu thôi chứ. Hãy cúi lạy chúc mừng năm mới thật thành tâm nào, bố nói Đamun của chúng ta, năm mới con phải trưởng thành hơn nữa nhé. Con mặc áo khoác tay sọc nhiều màu nên trông xinh hơn nhiều đấy và đưa cho nó tiền mừng năm mới. Đamun vui mừng quên khuấy cả việc ăn Ttok-cuc và để tiền mừng năm mới vào túi may mắn rồi thỉnh thoảng lại sờ vào đó. Ăn Ttok-cuc nghĩa là thêm một tuổi, nhưng dường như tinh thần của Đamun toàn bộ đều ở cái túi may mắn. 38
Một cách bất ngờ Đamun lo lắng cho Hyo Myong, người bạn cạnh nhà. Nó hối hận Nếu giầy của Hyo Myong biến mất thì phải làm sao? Mình sẽ nói cho bạn ý chuyện quỷ dạ quang. Như vậy Vì cũng phải sang chúc mừng năm mới bố mẹ Hyo Myong nên Đamun quyết định tìm sang nhà Hyo Myong ở bênh cạnh. Mẹ Hyo Myong là người Trung Quốc và bố là người Hàn Quốc nên có thể bạn ý không biết chuyện quỷ dạ quang. Mẹ ơi, con đi chơi đến nhà Hyo Myong về nhé. Ừ, nhưng con phải về sớm vì tối nay bà con đến thăm. Con phải cúi lạy chúc mừng năm mới va nghe nhũng lời thiện chí chứ. Dạ, con biết rồi ạ. Ở cửa nhà Hyo Myong có dán tờ giấy màu đỏ. Trên đó có viết gì đó bằng chữ Hán. Ting tong, ting tong. Đamun nhấn chuông cửa nhà Hyo Myong một cách cẩn thận. Là lần đầu tới thăm nhà của ngày đầu năm mới nên có cảm giác có gì đó mới mẻ và bây giờ nó đã thêm một tuổi rồi nên nó muốn hành động sao cho người lớn hơn nữa. Mẹ của Hyo Myong vui vẻ mở cửa. Chào cô, cháu là Đamun. Nân dịp ngày Tết, cháu đến cúi lạy chúc mừng năm mới, cô. Đamun nhanh chóng xem ở cạnh cửa xem giầy của Hyo Myong có còn không. Phù, giầy vẫn còn. Xem ra quỷ dạ quang đã không đến đây. Đamun mắt mở to ngạc nhiên nhìn những đồ trang sức màu vàng và những tấm lụa đỏ treo trang trí khắp nơi trong nhà Hyo Myong. Ở đó, có chữ Hán Phúc( 福 ) được dán lọn ngược. Tiếng Trung là những câu có nghĩa như là Phúc lâm môn và Phúc tới nên được treo lên như vậy. Hyo Myong và mẹ đều mặc trang phục truyền thống của người Trung Quốc là xường sám. Vậy có lẽ ở Trung Quốc cũng coi ngày đầu năm mới là một ngày đặc biệt. Khuôn mặt của Hyo Myong mặc xường sám đỏ thật sự rất xinh đẹp. Ngày Tết ở Trung Quốc có vẻ là một ngày lễ quan trọng. Đồ trang sức sáng chói và quần áo cũng thấy đặc biệt ạ. Vậy cháu chúc mừng năm mới nhé. Đamun cúi người xuống và quỳ lạy bố mẹ của Hyo Myong. Sau đó, Mẹ của Hyo Myong nói rằng Ở Trung Quốc ngày Tết gọi là Chunjie và cũng là một ngày lễ quan trọng giống như ở Hàn Quốc. Trong thời gian nhiều như hơn một tháng, cuộc diễu hành đến thăm bố mẹ, 39
MONGOLIA Цагаан сар Шинэ он эхэлж буй анхны өдөр Өнөөдөр шинэ оны анхны өдөр болох цагаан сарын шинийн нэгэн. Өглөө эртээс эхлэн гаднаас бугжури аваарай бугжури аваарай гэж хэн нэгний хашгирах дуу сонсогдоно. Дамүн нүдээ нухлан бослоо. Гэтэл, Өө нээрэн, өчигдөр шөнө унтахгүй гэж хичээн сууж байснаа саналаа. Хаврын эхэн сарын битүүний шөнө гутал булаахаар ирдэг, харанхуйд гэрэлтдэг чөтгөрийг ирэхийг харах гэж хүлээж байсан юмсан. Нам унтаж орхижээ. Яана аа? Дамүн хөнжил дотроо нуусан гутлаа байгааг хараад сая нэг тайвширлаа. Шөнө гэрэлтдэг чөтгөр хөлдөө таарах гутал л байвал ямар ч хамаагүй гутлыг өмсөөд явчихдаг гэсэн. Өчигдөр хаалганы гадна өлгөж орхисон шүүрэн шанаганы тус юм болов уу? Шүүрэн шанаганы нүхийг тоолж баралгүй манай хөрш Хюумёных руу явчихсан бололтой. Дамүн ээжийнхээ авч өгсөн шинэ ханбугийг өмсөөд зочны өрөө рүүгээ орж ирлээ. Ээж нь шинээр худалдаж авсан бугжури гартаа барьчихсан зогсож байна. Бугжури нь цагаан будааг угаахад хэрэглэдэг зүйл боловч цагаан сараар худалдаж авбал буян хишиг далладаг гэдэг болохоор шинийг худалдаж авсан бололтой. Аав ч бас ханбуг өмсөн хүндэтгэлтэйгээр тахилын ширээн дээр хүж асаан өвөг дээдэстээ тахил өргөхөд бэлдэж байлаа. Дамүн тахилын ширээн дээр өрсөн зоогийг хараад шүлсээ залгилаа. Өчигдөр орой харанхуйд гэрэлтдэг чөтгөрийн тухай сонсоод оройн хоолоо хагас дутуу идсэн болсон. Гэхдээ тахилын ёслол дуусаад аав ээждээ шинэ оны мэнд хүргэж мэндчилэх хүртэл хүлээх хэрэгтэй л дээ. Ээж энэ удаагийн баяраар ддогтой шөлөндөө үхрийн махны оронд гургуулын мах хийсэн гэсэн, ямар сайхан амттай байх бол оо? Эрт дээр үед гургуулын махаар шөл хийдэг байсан гэсэн, тэгэхээр их амттай байж таарна даа.... Гэдэс нь хэчнээн хоржигнож байсан ч шинэ оны анхны өдөр эхлээд ахмад хүмүүстэйгээ шинэ оны мэнд мэдэн мэндчилдэг ёстой болохоор жаахан тэсэхээс дээ. 44
Хичээнгүйлэн мэхийн ёсолбол аав нь: Дамүн минь, шинэ ондоо бүр том болоорой гэж хэлээд Сэгдун өмссөн чинь их сайхан харагдаж байна гээд сэбэдун хэмээн мөнгө өглөө. Баярлаж хөөрсөн Дамүн шөл идэхээ ч мартаж орхиод бугжүмонид аавынхаа өгсөн мөнгийг хийгээд гараараа тэмтэрч сууна. Ддогтой шөл идэж байж нэг нас нэмдэг гэдэг дээ. Гэтэл Дамүн бугжүмонидээ хамаг анхаарлаа хандуулчихсан бололтой. Дамүн гэнэт хөрш зэргэлдээ амьдардаг найз Хюумёныгаа саналаа. Хюумёны гутал нь алга болчихсон байвал яана аа! Харанхуйд гэрэлтдэг чөтгөрийн тухай хэлж өгдөг байж. гэж харамслаа. Тэгээд Хюумёны аав ээжтэй нь ч бас мэндчилэхээр Хюумёны гэрт очихоор шийдлээ. Хюумёны ээж нь хятад, аав нь солонгос хүн болохоор харанхуйд гэрэлтдэг чөтгөрийн тухай мэдэхгүй байж магадгүй шүү. -Ээж ээ, би Хюумёны гэрт оччихоод ирье. -Тэг дээ, гэхдээ орой хамаатнууд маань ирэх учраас эрт ирээрэй. Настангуудтай мэндчилж ерөөл сонсох хэрэгтэй шүү дээ. -Тэгнэ ээ, ээж ээ. Хюумёны гэрийн үүдэнд наасан улаан өнгөтэй цаасан дээр ханзаар ямар нэгэн юм бичсэн байлаа. Дин дун, дин дун. Дамүн Хюумёны гэрийн хаалганы хонхыг болгоомжтой дарлаа. Энэ нь шинэ оны анхны өдөр айлчилж байгаа болохоор ч тэр үү бүх зүйл шинэ санагдаж бас одоо нэг нас нэмсэн болохоор илүү томоожсон мэт санагдаж үйл хөдлөлдөө хянамгай хандах гэснийх байлаа. Хюумёны ээж нь хаалгаа онгойлгон дотноор мэндэллээ. Сайн байна уу, Би Дамүн байна. Цагаан сарын өдөр болохоор золгохоор ирлээ. Дамүн хаалганы хажууд Хюумёны гутал байгаа эсэхийг ажиглатал, Ашгүй, гутал нь байна. Харанхуйд гэрэлтдэг чөтгөр энд ирээгүй бололтой. Дамүн Хюумёны гэр доторх эргэн тойрон чимэглэсэн улаан өнгийн тууз болон алтлаг өнгөтэй чимэглэлийг хараад ихэд гайхлаа. Чимэглэл дээр нь (хишиг буян) гэсэн ханз үсгийг эсрэгээр нь биччихсэн байна. Хятадаар (хишиг буян) үсгийг эсрэгээр бичих болон буян хишиг ирэх нь дуудлага нь ижил болохоор тэгж бичиж өлгөдөг гэнэ. Хюумён ээжтэйгээ хоёулаа хятад үндэсний хувцас болох Чипау өмссөн байв. Үүнээс харахад Хятадад ч бас шинэ оныг угтан тусгайлан баяр тэмдэглэдэг байх нь. Улаан өнгийн чипау нь Хюумёнд их сайхан зохижээ. Хятадад ч бас энэ баяр их чухал уламжлалт баяр байх нь ээ. Гоё гоё чимэглэлүүд өлгөөд бас тусгай хувцас өмсөөд л. Би шинэ оны мэнд мэдэн 45
뗏타인민 ( Tết Thanh Minh) 음력 4 월 5 일로 24 절기중청명에해당하는날이에요. 특히베트남의북부지방에서는하늘이가장맑은때로, 각가정에서는조상의묘를찾아가가꾸는일을해요. 젊은남녀들은봄나들이를가서풀밟기를즐겨하며건강을지키기도하지요. 석가모니탄신일 음력 4 월 8 일로석가모니가탄생한날이에요. 한식 한식은어느해나청명절 ( 淸明節 ) 바로다음날이거나같은날로, 양력 4 월 5, 6 일쯤인데나무심기에알맞은시기예요. 우리나라에서 4 월 5 일을식목일로정하여나무를심는이유도여기에있어요. 이날은바람이많이불어서불을금하고찬밥을먹는날이기도하지요. 제 2 차대법회 음력 4 월 1 일 ~15 일에석가모니의탄생일을기념하기위하여법회를열어요. 날씨가따뜻하기때문에제 1 차대법회보다더많은사람들이모여들어기도를한답니다. 또한음력 4 월은말의갈기를깎아주는계절이에요. 그리고두살난숫망아지가종마의자격이있는가없는가를조사하여종마의자격이없는숫망아지들은모두거세시킨후승용마로삼는다고해요. 4월 5월 6월 가축번식기원제사 음력 5 월초에열리는행사예요. 이때관리들은 1 년동안의정무나재정, 세수, 인원조달등을논의한뒤오보를수호하는신령에게제사를올리고, 일반사람들은겨울동안가축이얼마나폐사되고또여름동안가축이얼마나늘었는지를조사하며가축의번성을기원하는제사를지낸다고해요. 유두 음력 6 월 15 일로유둣날이라고해요. 이날은일가친지들이계곡이나폭포에가서머리를감고몸을씻는날이에요. 그리고준비한음식을먹으면서시원하게하루를지냈어요. 이렇게하면여름에질병에걸리지않고더위도먹지않는대요. 망종 ( 芒种 ) 망종은보리와같은농작물이잘자라서서둘러거둬야하는절기이자여름에심어야하는농작물은또씨를뿌려야하고, 봄에심어놓은농작물은잘보살펴야합니다. 그래서농사일때문에매우바쁜시기입니다. 181
칠석 음력 7 월 7 일로옷과책을햇볕에말리는풍습이있어요. 칠석날에는수명신 ( 壽命神 ) 으로알려진북두칠성에게수명장수를기원해요. 이날각가정에서는주부가밀전병과햇과일등제물을차려놓고고사를지내거나장독대위에정화수를떠놓고가족의무병장수와집안의평안을빌지요. 충양지에 ( 重阳节 ) 양 ( 陽 ) 의숫자 9 가두번겹친다고해서충양지에라는이름이생겨났습니다. 중국사람들은 9 를최고의숫자로여겼기때문입니다. 이날에는높은곳에올라국화로만든술을마시는풍습이있습니다. 하계법회 음력 7 월에열리는행사예요. 법회가끝날때에는종교가면무용극을연다고합니다. 이가면무용극의내용은민족고유의샤마니즘을지키려고했던랑다르마가불교를탄압하자불교의고승이불법을사용하여악마를소멸시키고다시평화로운세상을건설했다는것이에요. 가면무용극에서각종탈을쓴라마승들이불교의음악이울려퍼지는가운데춤추는모습이일대장관이라고하지요. 뗏쭝끄우 ( Tết Trùng Cửu) 음력 9 월 9 일에해당되는날이에요. 베트남에서는이날문인이나작가들이산에올라가서술을마시며시를쓰는풍습이이어져내려오고있답니다. 7 월 8 월 9 월 다를라카의식 (Даллага авхуулах) 음력 8 월에열리는행사예요. 이것은 복을부른다 는뜻을지닌의식이라고합니다. 한해의풍요로움에대한감사의식이면서동시에이듬해의풍요를기원하는의미가있다고해요. 또한온가족이모여 말젖술의향연 이란잔치를했는데이것은말젖술을마시면서노래를주고받는연회라고합니다. 182
뗏쏭텁 ( Tết Song thập) 음력 10 월 10 일로베트남사람들은이날을 약사의날 이라고도불러요. 각종약재가이날부터음양의기운을얻어좋게자란다고믿기때문이지요. 농촌에서는찹쌀떡의일종인바인저이 (bánh dày) 와녹두로만든케이크인째코 (chè kho) 를만들어제사를지내고친척들과함께나누어먹는답니다. 뗏하응우옌 ( Tết Hạ Nguyên) 혹은뗏껌머이 (Tết Cơm mới) 베트남사람들이음력 10 월 15 일또는 10 월 31 일을선택하여 2 모작벼를추수한햅쌀로밥을지어먹는날로, 고산지대소수민족들에의해지켜지는전통축제중하나예요. 농사의신에게새로수확한쌀과산비둘기, 홍시등을바치고제사를지내는중요한날이지요. 10월 11월 12월 둥즈 ( 冬至 ) 둥즈는겨울이가장힘이센날입니다. 중국사람들은이날우리의만둣국과비슷한훈툰 ( 馄饨 ) 을먹는풍습이있습니다. 훈툰을먹으면귀가얼지않는다는믿음이있기때문입니다. 새벽에는대청과우물, 부뚜막에제사를지내기도합니다. 제화의식 음력 12 월 16 일에열리는행사예요. 몽골사람들은집안의중요한물건인큰화로안에통나무조각들을차곡차곡쌓은뒤그위에양이그려진백지를놓고다시백지위에각종차강이데와사탕류및오색의비단실을얹어불태우는의식을한다고해요. 불길이훨훨타오르면사람들은오른쪽무릎을꿇고예를올린다고합니다. 몽골인들에게불은 정화 를, 불길은 복 을그리고훨훨타오르는불꽃은가계의번영을의미한다고하지요. 비퉁 (битүүн) 몽골의설날인차강사르의하루전날하는행사예요. 이날에는한해동안의나쁜기운을없애고새해의좋은기운을받을준비를하는의미로집안청소를깨끗이하고사람들과화해하면서한해를마무리한답니다. 또한조상에대한예를올리며아이들에게는선물을주어요. 그리고온가족이모여새옷으로갈아입고겔에안치된불단을향해경배한다음부모나형제들에게그동안의자비와도움에감사하다는말들을주고받은후저녁식사를함께한다고합니다. 저녁식사로양한마리를통째로먹는풍습이있어요. 183
집필진양민정 ( 집필책임자 ) 한국외국어대학교다문화교육원원장, 한국어교육과교수채호석 ( 한국어 ) 한국외국어대학교한국어교육과교수임대근 ( 중국어 ) 한국외국어대학교중국어통번역학과교수김종욱 ( 베트남어 ) 청운대학교베트남학과교수 Otgontsetseg Damdinsuren( 몽골어 ) 한국외국어대학교몽골어과교수 다문이의세시풍속이야기 초판인쇄 2013 년 12월 24일초판발행 2013 년 12월 30일집필진 양민정외그림 이남지발행인 박철발행처 한국외국어대학교출판부 130-791 서울특별시동대문구이문로 107 전화 : 02-2173-2495~7 팩스 : 02-2173-3363 홈페이지 : http://press.hufs.ac.kr 전자우편 : press@hufs.ac.kr 출판등록 제6-6호 (1969. 4. 30) 편집 디자인 ( 주 ) 이환디앤비 02-2254-4301 인쇄 제본 네오프린텍 ( 주 ) 02-718-3111 ISBN 978-89-7464-900-5 03380 정가 15,000 원 * 잘못된책은교환하여드립니다. 불법복사는지적재산을훔치는범죄행위입니다. 저작권법제 136 조 ( 권리의침해죄 ) 에따라위반자는 5 년이하의징역또는 5 천만원이하의벌금에처하거나이를병과할수있습니다. 는한국외국어대학교출판부의인문학도서 Sub Brand 이다. 한국외대의영문명인 HUFS, 사람을위하는 Humanism, 교육의 Education, 색조의 Hue 의다의적인뜻으로해석할수있으며, 인문학도서출판에대한의지가담겨있다.