Journal of Korean Academy of Nursing Administration J Korean Acad Nurs Admin, 2, 6(), 73-85 ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ * - ๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ์ฌ์ํ์๊ธฐ๋ก๋์์ผ๋ก - ๊น๋ช ์ ๊ฒฝ์ด๋ํ๊ต๊ฐํธํ๊ณผ์ ์๊ฐ์ฌ * ๋ณธ๋ ผ๋ฌธ์์ ์์์์ฌํ์๋ ผ๋ฌธ์์์ ํ์ฌ์์ฑํ๊ฒ์. * This article is a revision of the master's thesis from Seoul National University. Analysis on Military Hospital Nursing Records by NANDA,, NOC System* Kim, Myung Ja Full-time Lecturer, Department of Nursing, Kyungwoon University ์ฃผ์์ด๊ฐํธ๊ณผ์ , ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก, ๊ฐํธ์ง๋จ, ๊ตฐ์ง๊ฐํธ, ๊ฐํธ์ ๋ณด Key words Nursing process, Nursing records, Nursing diagnosis, Military nursing, Nursing informatics Correspondence Kim, Myung Ja Department of Nursing, Kyungwoon University 55 InDuk-Ri, SanDong-Myun, GuMi, KyungSangBuk-Do 73-739, Korea Tel: 82-54-479-384 Fax: 82-54-479-38 E-mail: navykmj@naver.com ํฌ๊ณ ์ผ : 2 ๋ 3 ์ 9 ์ผ์์ ์ผ : 2 ๋ 3 ์ 9 ์ผ์ฌ์ฌ์๋ฃ์ผ : 2 ๋ 3 ์ 2 ์ผ Abstract Purpose: This study was to construct a useful nursing language system on military nursing field. Method: Military hospital nursing records were analyzed using NANDA(North American Nursing Diagnosis Association), (Nursing Interventions Classification), and NOC(Nursing Outcomes Classification) systems. All kinds of nursing statements from 8 sets of orthopedics inpatient's records were deduced. All nursing statements were mapped to 67 NANDA diagnoses, 433 interventions, and 26 NOC outcomes. Result: 4,744 nursing statements were extracted. Among the extracted nursing statements,.75% were linked with NANDA diagnosis, 83.62% were connected with intervention, and.96% was tied to NOC outcome. 3.66% of nursing statements were not linked with NANDA--NOC system. In the nursing statements, 8 diagnoses of NANDA, 63 interventions of, 8 outcomes of NOC were used. Conclusions: The majority of those nursing statements focused on nursing intervention of the nursing process; few nursing plans or goals were found in nursing records. Therefore, it's difficult to make the nursing process network with the nursing statements. Documenting nursing records using a nursing process will contribute to strengthen nursing practice in patient care and to develop nursing as science. Continuous further researches related to nursing records are needed to provide basic data for developing nursing language system and nursing record system. ์๋ก . ์ฐ๊ตฌ์ํ์์ฑ ์ง๊ธ๊น์ง์๊ฐํธ์ฉ์ด์๋ํ์ฐ๊ตฌ๋ค์ NANDA(North American Nursing Diagnosis Association), (Nursing Intervention Classification), NOC(Nursing Outcomes Classification), ICNP (International Classification for Nursing Practice) ๋ฑ์๊ฐํธ์ฉ์ด๋ฅผ์ด์ฉํ๋ถ์์ด์ฃผ๋ฅผ์ด๋ฃจ์ด์๋๋ฐ์ด์ฉ์ด๋ค์ด์ฒด๊ณ์ ์ด๊ณ ๋น๊ต์ ๋ง์ดํ์ฉ๋๊ณ ์๊ธฐ๋๋ฌธ์ผ๋ก๋ณด์ฌ์ง๋ค. ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋๋ค๋ฅธ์ฌ๋๋ค์ด์ดํดํ ์์๋์ฉ์ด๋ก์์ ๋ ์์์๋, ๊ฐํธ๋ฅผ์ธก์ ํ๊ณ , ํ๊ฐํ๊ณ , ๋ณด๊ฑด์๋ฃ ์ฐ๊ตฌ ๋ณด๊ฑด์ ์ฑ ์๋ฏธ์น๋์ํฅ์๊ท๋ช ํ ์์๊ธฐ (Park, Kim, & Cho, 2) ๋๋ฌธ์์ฉ์ด์๋ํ์ฐ๊ตฌ๋์ง์์ ์ผ๋ก์ํ๋์ด์ผํ๋ฉฐ, ๋ค๋น๋๋กํ์ฉ๋๋์ฉ์ด๋ค ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
74 ๊น๋ช ์ ์๋ฐํ์ผ๋ก๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด๊ณผ์ ์์๊ฐ์ฅ์ ํฉํ๊ณ ํ์ฉ์ ์ด๋ฉด์๋์ ์ฉํํตํฉ์ ์ธ์ฉ์ด๋ฅผ๊ตฌ์ถํ๊ณ ํ์ฉํด๋๊ฐ์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ํ์ฌ๊ตฐ์์์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ NANDA,, NOC ์ฉ์ด๋ฅผ๋ฐํ์ผ๋ก, ๊ตญ๋ด๊ตฐ์ง๊ฐํธ (military nursing) ํ๊ฒฝ๋ด๊ฐํธ์ค๋ฌด์๋ฃ์ํ์ฉ๋ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ, ๋ณด๊ฑด์๋ฃ, ๋ณด๊ฑด์ ์ฑ , ์ง๊ด๋ฆฌ, ๋ณด๊ฑด๊ฒฝ์ ์๋ํ์ฉํ๊ธฐ์ํํตํฉ๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ (UNLS: Unified Nursing Language System) ๊ฐ๋ฐ์๊ธฐ์ด์๋ฃ๋ฅผ์ ๊ณตํ ํ์๊ฐ์๋ค. ๋ฏธ๊ตญ์๊ฒฝ์ฐ์ฌํฅ๊ตฐ์ธํ์ ๋ณด์์์ฌ์ํ (Information Resources Advisory Council) ์์ 99๋ ๋์ด๋ฐ๋ถ์ฐ๋๋ณ์์ ๋ณด์์คํ ๋ด์์ํ์๊ธฐ๋ก์์ ์ฐํํ๋๊ณผ์ ์์ผํ์ผ๋ก๋ฌธ์ ๋ชฉ๋ก์์ ์ฐํํ์๋์์์์ฉํ๋ก๊ทธ๋จ๊ทธ๋ฃน (Clinical Applications Group) ์๊ฑด์๋ฅผ๋ฐ์๋ค์ฌ, ๊ฐํธ๋ถ์ผ์์์ด์์ต์๊ฐํธ์๋ฃ์ธํธ (NMDS: Nursing Minimum Data Set) ๋ฅผ๊ธฐ์ด๋ก NANDA,, NOC, Omaha ๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ, HHCC(Home Health Care Classification) ์ฉ์ด๋ฅผํฌํจํ๊ฐํธ์ฉ์ด๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ๋ฅผ์ฌ์ฉํ๋๋กํ๋ก๊ทธ๋จ์๊ฐ๋ฐํ์๋ค (Park et al., 2). ํ์ฌ๋ํ๋ฏผ๊ตญ๊ตญ๊ตฐ๋ณ์์ค์ก๊ตฐ๊ดํ ๋ณ์์์๋ 25๋ ์๋ถํฐ NANDA- -NOC์์ฐ๊ณํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ ์ฐํํ๋ก๊ทธ๋จ์๊ฐ๋ฐํ์ฌ (Cheon, Moon, & Kim, 25) ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ ์ฐํ๊ณผ์ ์์ ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง๊ฐํธ๊ณผ์ ์์ํ NANDA,, NOC์์ ํ์ด์ผ์์ ์ธ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ ๋ฌด๋ก์ฌ์ฉ๋๋๊ฒ์ด์๋๋ผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด์ธ์์ถ๊ฐ๋ก์ปดํจํฐ๋ชจ๋ํฐ์์๋๋ค๋ฅธ์ฐฝ์์์ ํํ ์์๋ํญ๋ชฉ์ด๊ธฐ๋๋ฌธ์๊ธฐ๋ก์ํ๋๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ด๋ฅผ๊ณผ์ธ์ ๋ฌด๋ก์๊ฐํ์ฌ์ํํ์ง์๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋๋ถ๋ถ์ด๋ค. ๋ํ์ปดํจํฐํ๋ก๊ทธ๋จ์ํตํด์ ๊ณต๋๋ NANDA,, NOC ์ฉ์ด๋๋ฏผ๊ฐํ์๊ฐํธ์ํ๊ณผ์ ์์์ฌ์ฉ๋๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ทธ๋๋ก์ ์ฐํํ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋๊ธ์ฑ๊ธฐ์๋ง์ ์์น๋ฃ๋ฅผ๋ฐ๊ณ ์ดํ๊ณง์ฅํด์ํ๋๋ฏผ๊ฐ์ข ํฉ๋ณ์ํ์๋ค๊ณผ๋๋ฌ๋ฆฌ๊ธ์ฑ๊ธฐ์์๋ถํฐ์ง์ญ์ฌํ๋์์์๊ฐ๊น์ดํ๋ณต๊ธฐ๊น์งํฌ๊ดํ์ฌ์น๋ฃ๋ฅผ๋ฐ๊ณ ํด์ํ๋๊ตฐ๋ณ์ํ์๋ค์ํน์ฑ์๋ฐ์ํ์ง๋๋ชปํ๋ฉฐ์คํจ์ฑ์ด๋จ์ด์ง๋ค. ๊ตฐ์ธํ์๋ค์๊ฒฝ์ฐํ์์์๋๊ฑด๊ฐํ๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋์ ์๋จ์ฑ์ด๋๋ถ๋ถ์์ฐจ์งํ๊ณ ์์ด๋น๋จ๋๊ณ ํ์๊ณผ๊ฐ์๋ง์ฑ์งํ์๊ฐ์ง์ฌ๋ก๋๋๋ฌผ๋ค. ์ด๋ค์คํนํ์ ํ์ธ๊ณผํ์๋ค์๋๋ถ๋ถ๊ธ์์ค๋ฐ์ฌ๊ณ ์์ํด์ ์์ํ๋ฏ๋ก๋ฐ๋ณ์๊ธฐ๊ฐ๋์ฒด๋ก๋ช ํํ์ฌ๊ธ์ฑ์งํ์ผ๋ก๋ถ๋ฅ๋๊ณ ๋ค๋ฅธํฉ๋ณ์ฆ์์๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง๋ค. ํ์ง๋ง, ์ด๋ค์๋ณต๊ท์๊ตญ๋ฐฉ์์๋ฌด๋ฅผ์ํํด์ผํ๋๊ตฐ์ธ์ผ๋ก์ง์ญ์ฌํ์ฌํ๋ถ์ผ๊ฐ๊ฐ์กฐ๋๋ฉฐ, ์๋๋ณต๊ทํ์๋ฒฝํ๊ทผ๋ฌด๋ฅผํ ์์๋๋กํ๊ธฐ์ํ์ฌ์ ์๊ธฐ๊ฐ์ด๊ธธ์ด์ง๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง๋ค. ๋ํ์ฌ์ํ์๋ค์๊ฐํธํ๋๊ฐํธ์ฌ๋ค์๋ชจ๋๊ฐํ์ญ๊ตฐ์ธ์ผ๋กํ์๋ค์์์์๋ถ๋์๊ธ์๋ค๊ณผ์ฐ๋ฝ์์ทจํด๋์์๋ค์์์๋ฅผ๊ณ ๋ คํด์ผํ๊ณ ๊ฐํน์ค๋ฌด๋ถ๋๋ก๋ฐฉ๋ฌธํ์ฌ๋ณด๊ฑด๊ต์ก์์ํํ๊ธฐ๋ํ๋๋ฑ๋ฏผ๊ฐ๋ณ์์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์ดํ์๋ฅผ๋์์ผ๋ก๊ฐ ํธํ์๋ฅผํ ๋์๋์์ดํ๊ฐํธ๋ฒ์๋ฅผ๊ฐ์ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์๋ฏผ๊ฐ๋ณ์ํ์๋ค์๊ฒ์ ์ฉ๋๋ NANDA--NOC ์ฐ๊ณ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ ์ฐํํ๋ก๊ทธ๋จ์ํ์ฉํ๋๋ฐ์๋์ ํ์ด๋ฐ๋ฅธ๋ค. ์ด์๊ตฐ๋ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ ๋ฌด์๊ธฐํ์ํ๋ฆฝํ๊ณ ๊ธฐ๋ก์ ๋ฌด๋ฅผ๊ฐ์ํ์ํค๋ฉด์๋์ฒด๊ณ์ ์์ํ๋์๋ฐ์ํ์ง๋์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ฑํ๋๋ฐ๋์์ด๋ ์์๋๋ก, ๊ตฐ๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ค์ง์ ์ผ๋กํ์ฉ๋ ์์๋๋ค๋น๋ NANDA,, NOC ์ฉ์ด๋ค์์ ์ํ๊ณ ์์ฃผํ์ฉ๋๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ตฌ์ถํจ์ผ๋ก์จ์ ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์ฒด๊ณ์๋ฐ์์ด๋๋๋กํด์ผํ ํ์๊ฐ์๋ค. ๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ ๋ฌด๋๊ฒฐ์ ์์ง์ ์ ์ธ์ํฅ์๋ผ์น๋ค๊ณ ํ ์์๋๊ฐํธ์ ๋ฌดํ์์์ธก์ ๋ฐํ๊ฐ๊ฐ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ง๊ธฐ์ํด์๋ํ์คํ๋์ฉ์ด๋ค์ํ์ฉํ์ฌ์ ๋ฌด๋ฅผ์ ๋ฆฌํ๋๊ฒ์ดํ์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ์ํด์๋๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด๋ฅผ์ง์ ๊ด์ฐฐํ๋๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ๊ฐํธ์ฌ์๊ฒ์ง๋ฌธํ๋๋ฐฉ๋ฒ, ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ๊ฒํ๋๋ฐฉ๋ฒ๋ฑ์ด์๋ค. ์ฌ๋ฌ๊ฐ์ง์ฐ๊ตฌ๋ค์ํตํด์ด๋์ ๋๊ธฐํ์์ก์๊ฐํธ์ฉ์ด์๊ดํ์ฐ๊ตฌ์๊ฒฝ์ฐ์๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ ๋๋ก์ ๋ฌด์๋ด์ฉ๊ณผ์์ํ๊ฐํ๋๊ฒ์ด๊ฐ์ฅ๊ฐ๊ด์ ์ด๊ณ ์ฒด๊ณ์ ์ธ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, Lee(2) ๊ฐ ์์ฌ์ฉํ์ฌ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ณ๋๊ณผ์ ํ์ธ๊ณผ๋ณ๋์๊ทผ๋ฌดํ๋๊ฐํธ์ฌ๋ค์ด์์ฃผ์ฌ์ฉํ๋๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ์ฐพ์๋ด์ด์ ๊ฒฝ๊ณ๋ณ๋์์ 3๊ฐ, ์ ํ์ธ๊ณผ๋ณ๋์์ 34๊ฐ์๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฆฌ์คํธ๋ฅผ๊ฐ๋ฐํ๊ฒ์ฒ๋ผ๋ง์์ฐ๊ตฌ๋ค (Kang, 23; Kim, 997; Ryu et al., 998; Park 26; Yom et al., 2; Yom 999; Yom, Kim, Kim, Park, & Kim, 999; Oh, Suk, & Yoon, 2; Lee & Chi, 2; Choi, Kim, & Park, 23; Choi, Park, & Kim, 22) ์ด๊ฐํธ์ฌ๋ค์๋ํ์ค๋ฌธ์ํตํด์๋ฃ๋ฅผ์์งํ๊ณ ์์ด์ค์ ์ ์ฉ์๋์ ํ์ด๋ฐ๋ฅธ๋ค. ๋ณ์ค์ด๋ ์ง์ญ์ฌํ์ด๋ ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๋๋ชจ๋ ์ ๋ฌด๋ค์์ด๋ค๋ฐฉ์์ผ๋ก๋ ๊ธฐ๋ก์ํตํด์๋ง์ด์ฆ๊ฑฐ๊ฐ๋ ์์๊ณ ์ธ์ ๋ฐ์์์๋ค. ํนํ๋ณ๋์์ํ์๋ฅผ๋์์ผ๋กํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํตํด์ํ๊ฐ๋์ด์ผ๋งํ๊ธฐ๋๋ฌธ์ํ์ค์ ์ผ๋กํ๋ค์ง๋ผ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ฌ์ฉ๋๋์ฉ์ด๋ค์๋์์์๊ฒ์๊ด์ฐฐ๋์ฌํญ๊ณผ๋ชจ๋ ๊ฐํธ์ฌ์ํ์๋ฐํ์์ดํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์์ฐ๋ฅผ์์๋๋ก๋ง๋ค์ด๋๊ฐ์ผํ๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด์์ฒด๋ฅผ๊ธฐ๋กํ๋๊ฒ์ผ๋กํ์์ํ์๋ณํ, ํ์์๊ตฌ๋ณํ๋ฑ์์์์์๋๊ฐ์ฅ์ ์ฉํ๋๊ตฌ์ด๋ฏ๋ก๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ์ฉ๋๋์ฉ์ด๋ฅผ์์งํ๊ณ ์ ๋ฆฌํ๋ํ๋๋ํ์ง์์ ์ผ๋ก์ํ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ํ์ฌ๊ตญ๋ด์ผ๋ถ๊ตฐ๋ณ์์์์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋๊ฐํธ์ค๋ฌด์ฉ์ด๊ฐ๊ตฐ๋ณ์์ํน์ํ๊ฒฝ์๊ณ ๋ คํ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ค๋ฌด์ฉ์ด๋ผ๊ณ ํ๊ธฐ์๋์ ํ์ด์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ตฐํ๊ฒฝ์ํ์ฉ๋ ์์๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ค๋ฌด์ฉ์ด๊ธฐ๋ฐ์๊ตฌ์ถํ์ฌ๊ฐ๊ด์ ์งํ๋ก์์ ํจ์ผ๋ก์จ๊ตฐ๋ณ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์ ์ฐํ๊ณผ์ ์๊ธฐ์ฌํ๊ณ ์ํ๋ค. ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ 75 2. ์ฐ๊ตฌ๋ชฉ์ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ชฉ์ ์๊ตฐ (Military) ์์์์๊ธฐ์ ๋๊ณ ์๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ์ฌ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ๊ตฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ์ฉ๋๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ค๋ฌด์ฉ์ด์ํํฉ์ํ์ ํ์ฌ๊ตฐํ๊ฒฝ์์ ํฉํ๊ณ ํ์ฉ๊ฐ๋ฅํ๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๊ตฌ์ถ์๊ธฐ์ฌํ๊ณ ์ํ๋๊ฒ์ด๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ๋ชฉํ๋๋ค์๊ณผ๊ฐ๋ค. ๊ตฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ฌ์ฉ๋๋์ง์ ๋ฌธ์๋ถ์ํ์ฌํ์คํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ (NANDA,, NOC) ๋ฅผํ ๋๋ก์ฐ๊ณ (mapping) ํ๋ค. ๊ตฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ์คํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ (NANDA,, NOC) ๋ฐ์์ ๋๋ฅผํ์ ํ๋ค. ๊ตฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ์ฉ๋๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์์ดํด๋ณธ๋ค. ์ ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์์คํ ์์ํ์ฉํ ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๊ธฐ์ด์๋ฃ์ธํธ๋ฅผ์ ์ํ๋ค. 3. ์ฉ์ด์ ์ ๋ชฉํ-์ค์ฌ๋ก์ฐ๊ณํ ๋ํ๊ตญ์ด๋กํ์คํํ์ฌ์ฌ์ฉํ์ง๋จ 67๊ฐ๋ฅผ์๋ฏธํ๋ค. 3) ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ถ๋ฅ (, Nursing Intervention Classification) ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๊ฐํธ์ง๋จ์๋ฐ๋ผ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ๋ฌ์ฑํ๊ธฐ์ํด๊ฐํธ์ง๋จ์๋ํด์ทจํํ๋์ธ๊ฐํธ์ค์ฌ์๋ํด๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํํ๋๊ธฐ๋ก์์ฐ๊ณํ์ฌ๋ถ๋ฅํ๋๋ฐ์ฌ์ฉ๋๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ก, McCloskey์ Bulechek(996) ์ด์ ์ํ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ชฉ๋ก์ํ๊ตญ์์์ฌ์ฉํ ์์๋๋ก Yom, Kim, Park์ Park (998) ์ดํ๊ตญ์ด๋ก์ ๊ณตํ์ค์ฌ๋ชฉ๋ก์์๋ฏธํ๋ค. ๋ฌผ๋ก 2๋ 3์ฐจ๊ฐ์ ๋น์ 58๊ฐ์์๋ก์ด์ค์ฌ์ 98๊ฐ์๊ฐ์ ๋์ค์ฌ๋ฅผํฌํจํ์ฌ์ด 486๊ฐ (Kim, Chin, Oh, Park, Yun, & Lee, 26) 24๋ 54๊ฐ์์ค์ฌ๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ตฌ์ถํ์์ผ๋๊ฐํธ์ค์ฌ๋ชฉ๋ก์๋ํ์ ์์ํ๋์๋ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก์ค๋ช ํ๋ฉฐํ๊ตญ์ด๋กํ์คํ์ํจ๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ๋ 433๊ฐ์ดํ๋ก๊ฐ์ ๋์ง์์์ผ๋ฏ๋ก 433๊ฐ์๊ฐํธ์ง๋จ์์ ํํ์๋ค. ) ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด์ํ๋ด์ญ์์ ๋ฆฌํ๊ธ๋ก์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ ๊ณตํ๊ฐํธ์๊ทธ๊ฐํธ์๋ํํ์์๋ฐ์, ๊ฐํธ์๊ฒฐ๊ณผ, ํ์์์ํ์๋ํ๊ธฐ๋ก (Chi, Choi, Park, & Jung, 999) ์ด๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ตญ๋ด๊ตฐ๋ณ์์ฌ์ํ์์ค์์๊ฐ์ฅ๋ง์๋น๋๋ฅผ์ฐจ์งํ๋ฉฐ๊ตฐ๋ณ์์ฌ์ํ์๋ค์ํน์ฑ์๋ชจ๋ํฌ๊ดํ ์์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ์ฌ์ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ผ๋ก์ ํํ๋ค. ๋ค๋ง์์ถ๋ถ (L-spine) ๋ฌธ์ ๋ฅผ์ฃผ์ (chief complaint) ๋ก์ ์ํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ณ์๋ฐฉ์นจ์๋ฐ๋ผ์ ๊ฒฝ์ธ๊ณผ์์์น๋ฃํ๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์ด์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๋ณ๋์์ ์ํํ์์ค์์ถ๋ถ๋ฌธ์ ๋ฅผ์ฃผ์๋กํ๊ณ ๋ค๋ฅธ์ ํ์ธ๊ณผ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ์๋๊ฒฝ์ฐ๋์ ์ธํ๋ค. 2) ๊ฐํธ์ง๋จ๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ (NANDA, North America Nursing Diagnosis Association) ๊ฐํธ์ง๋จ์๋์์์๊ฑด๊ฐ์ํ์๋ํ๊ฒฐ๋ก ์ธ๊ฐํธ์ง๋จ์๋ด๋ฆฌ๊ธฐ์ํด์ฌ์ ์๋ฃ๋ฅผํด์ํ๋๋ฐ์ฌ์ฉ๋๋๊ฐํธ์ฌ์์ง์, ๊ฒฝํ๋ฐ๋ ผ๋ฆฌ์ ์ธ์ฌ๊ณ ์์ํ์ถ๋ฆฌ๊ณผ์ ์ธ๋์์์ด์ถ๋ฆฌ๊ณผ์ ์์ฐ๋ฌผ์๋งํ๋๊ฒ ( ์ต์ํฌ๋ฑ, 24) ์ผ๋ก๊ฐํธ์ฌ๋์ฑ ์์ง๊ณ ๊ด๋ฆฌํ ์์๋๋์์์์ค์ ์ ์ ์ฌ์ ์ธ๊ฑด๊ฐ๋ฌธ์ ์๋ํ์ง์ ๋ก๊ฐํธ์ง๋จ๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ๋ฅผํ์ฉํจ์ผ๋ก์จ๊ณผํ์ ์ด๊ณ ์ ํํ๊ฐํธ์ง๋จ์์ฉ์ดํ๊ฒ์ง์ ํ ์์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐํธ์ฌ๊ฐํ์๋ฐ์ฃผ๋ณ์ํ์๋ํ์์ฌ๊ฒฐ์ ์๊ธฐ๋กํ๋ด์ฉ์๋ถ์ํ๋๋ฐ์ฌ์ฉ๋๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ก, 23๋ NANDA ์ถํ๋ถ์์๋ฐํํ NANDA Taxonomyโ ก์๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ์์๋ก๋๊ฐํธ์ง๋จ๋ชฉ๋ก์ Kim ๋ฑ (26) ์ด๊ฐํธ์ง๋จ๊ณผ์ค์ฌ๋ฅผ์ํ๊ฐ์ด๋์์์ง๋จ- 4) ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ถ๋ฅ (NOC, Nursing Outcome Classification) ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋๊ฐํธ์ค์ฌ์๋ฐ์ํ๋ํ์๊ฒฐ๊ณผ๋ก NOC์๊ฐํธ์ค์ฌ์์ข๋๋ฏผ๊ฐํ๊ฐ๊ฐ์๊ฒฐ๊ณผ์๋ํ์งํ๋ฅผ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๊ฐํธ์ํํ๋์ ์๋ชฉํ๋ก์ ์ ํ๋ด์ฉ์ด๋๊ฐํธ์ํํ๋ํ์งํ๋ก์ผ๋๋ด์ฉ์๊ธฐ๋กํ๊ฒ๊ณผ์ฐ๊ด์ง๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ก, 2๋ Johnson๊ณผ Mass๊ฐ์ ์ํ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ชฉ๋ก์์ Choi, Cho, Ji, Lee, Kim๊ณผ Park(24) ์ด NANDA,, NOC์์ฐ๊ณํ ๋์ฌ์ฉํ๊ฒฐ๊ณผ 26๊ฐ๋ฅผ๋ํ๋ธ๋ค. 5) NANDA--NOC ์ฐ๊ณ์ฒด๊ณํ์คํ๋๊ฐํธ๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ๋ฅผ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค๋ก๊ตฌ์ถํ์ฌ๊ธฐ๋๋๋๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐํธ์ง๋จ, ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ์ฐ๊ณํ์ฌ๊ธฐ๋กํ๊ฒ์๊ฐํธ๊ณผ์ ์ค์ฌ์์ ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์คํ ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค (Park, 26). ๊ฐํธ์ง๋จ์๊ด๋ จ์์ธ์์ ๊ฑฐํ๊ฑฐ๋๊ฒฝ๊ฐ์ํค๋๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ์ํํ๊ธฐ์ํ์ฌ๊ฐํธ์ง๋จ, ์ค์ฌ๋ฐ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ฐ๊ณํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ๋จ๊ณ๊ฐํ์ฉ๋๊ณ ์๊ณ ์ง๊ธ๊น์ง๋ NANDA-NOC- ์์ฐ๊ณํํ๋ก๊ทธ๋จ๋ค์ด์ฃผ๋ก์ฌ์ฉ๋์ด์ ธ์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋์ง๋จ์ดํ์ํํ์ค์ฌ์์ง์ ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ํ๋๊ฒ๋ค๋ง์๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๊ฐ์ฃผํ์ฌ NANDA,, NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ฐ๊ณํ์ฌ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ. ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ NANDA Taxonomyโ ก ์๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ์์๋ก๋ 67 ๊ฐ ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
76 ๊น๋ช ์ ๊ฐํธ์ง๋จ๋ชฉ๋ก, ์๊ธฐ์ฌ๋ 433๊ฐ๊ฐํธ์ค์ฌ, NOC์์๋ก๋ 26๊ฐ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ด์ฉํ์ฌ์ ์ฐํ๊ฐ์ ํ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง์์๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๋ณ๋์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ์ฌ, ๊ตฐ๋ณ์์ ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์คํ ๊ตฌ์ถ์๋ฃ๋กํ์ฉํ๊ธฐ์ํ์กฐ์ฌ์ฐ๊ตฌ์ด๋ค. 2. ์ฐ๊ตฌ๋์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์์์ํ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์กฐ์ฌ๋์์๊ตญ๋ด 2๊ฐํด๊ตฐ๋ณ์ (P๋ณ์, J๋ณ์ ) ์์์ ์์น๋ฃ๋ฅผ๋ฐ๊ณ ํด์ํ์ ํ์ธ๊ณผํ์๋ค์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๋ค. ์ ํ์ธ๊ณผํ์๋ค์ค์์์์ถ๋ถ (L-spine) ๋ฌธ์ ๋ฅผ์ฃผ์ (chief complaint) ๋ก์ ์ํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๊ตฐ๋ณ์๋ฐฉ์นจ์๋ฐ๋ผ์ ๊ฒฝ์ธ๊ณผ์์์น๋ฃํ๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋๋ถ๋ถ์ด๋ฏ๋ก, ์์ถ๋ถ๋ฌธ์ ์ด์ธ์๋ค๋ฅธ์ ํ์ธ๊ณผ๋ฌธ์ ๊ฐ์๋๊ฒฝ์ฐ๋์ ์ธํ๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํด์์ผ์๊ฐ 25๋ 8์ ์ผ์์ 26๋ 7์ 3์ผ์ํด๋น๋๋๋์์๋ค์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์ํ ๋๋ก P๋ณ์ 45๋ถ, J๋ณ์ 99๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ด 8๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ์๋ค. 3. ์๋ฃ์์ง์ ์ฐจ P์์์์นํ๊ตญ๋ดํด๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ์์์ ์์น๋ฃํ 26 ๋ 4์ํด์ํํ์๋ค์ค 3๋ช ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์งํ์ฌ์๋น์กฐ์ฌ๋ฅผ์ํํ์๋ค. 3๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ธฐ์ฌ๋๋ชจ๋ ๋ฌธ๊ตฌ๋ฅผ์ด์ ๋ฐ๊ตฌ์ ๋ก๋ถ๋ฆฌํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๊ฒฐ๊ณผ์ถ์ถํ 65๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ค์์์ค๋ณต๋๋๊ฒ์๋์ผํ๊ฒ์ผ๋ก๊ฐ์ฃผํ๊ณ ์ด 9๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ๋ถ๋ฅ๋ค์์ถ์ถํ ์์์๋ค. ์ด๋ค์ง์ ๋ฌธ๋ค์๊ฐ๊ฐ NANDA ์ง๋จ์ 5๊ฐ, ์ค์ฌ์ 77๊ฐ, NOC ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ฐ๋ฅผ์ฐ๊ณํ ์์์์ผ๋ฉฐ, NANDA,, NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณํ ์์๋์ง์ ๋ฌธ๋ 7 ๊ฐ๊ฐ์์ด์, ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ด์ง๋๋ถ๋ถ์์ง์ ๋ฌธ์ํ์คํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์๋์ฉ์ด๋ค๋ก๋์นํ ์์์๋ค. J์์ P์์์์นํ๊ตญ๋ดํด๊ตฐ๋ณ์์ํ์กฐ๋ฅผ์ป์ด 25๋ 8์ ์ผ๋ถํฐ 26๋ 7์ 3์ผ์ฌ์ด์ํด์ํ์ ํ์ธ๊ณผํ์์์๋ฌด๊ธฐ๋ก๋ค์ค์์ถ๋ถ๋ฌธ์ ๋ฅผ์ฃผ์ (chief complaints) ๋ก์ ์ํํ์๋ฅผ์ ์ธํ๋ชจ๋ ํ์๋ค์์๋ฌด๊ธฐ๋ก 244๋ถ์์ ๊ทผํ์๋ค. ํ์์ํด์๊ธฐ๊ฐ์ ๋ ์ผ๋ก์ ํํ์ด์ ๋๊ตฐ๋ด๋๋ถ๋ถ์ํ๋ จ์ด๋๊ต์ก์ด ๋ ์๊ธฐ์ค์ผ๋ก์ํ๋๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ์ ์ํ์๋ฅผ๋ํํ ์์๋ํ๋ณธ์์ถ์ถํ๊ธฐ์ํด์๋ ๋ ๋์์๊ธฐ๋ก์๋ณด๋๊ฒ์ด์ ํฉํ๊ธฐ๋๋ฌธ์ด๋ค. J๋ณ์์๋ 99๋ถ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์ด์์๊ณ P๋ณ์์๋ 45๋ถ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์ด์์ด์๋๋ต์๋น์จ์๋ง์ถ๊ธฐ์ํด์ J ๋ณ์์์๋ฌด์์๋ก 5๋ถ๋ฅผ์ ๋ณํ๊ณ P๋ณ์์์๋ฌด์์๋ก 65๋ถ๋ฅผ์ ๋ณํ์๋ค. ๋ณ์์ํ์กฐ๋ฅผํตํด๋ฌด์์์ถ์ถํ 5๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ค์ผ์ฐจ๋ก ๊ฐ๊ด์ ๋ถ์์ํตํด์ ํ์ธ๊ณผ์ด์ธ์๋ฌธ์ ๊ฐ์ฃผ์๋ก๊ธฐ์ฌ๋์ฌ๋ก๋์์ถ๋ถ๋ฌธ์ ๊ฐ์ฃผ์๋ก๊ธฐ์ฌ๋์ฌ๋ก๋ฅผ์ ์ธํ 9๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ผ๋ก์ถ์ถํ์๋ค. ์ดํ๋ณ์๋ณ๋น์จ์๊ณ ๋ คํ์ฌ์์๋ก J ๋ณ์์์ 33๋ถ, P๋ณ์์์ 47๋ถ๋ฅผ๋ถ์ํ์ฌ์ด 8๋ถ๋ฅผ์ฐ๊ตฌ์์ต์ข ๋์์ผ๋ก๊ฒฐ์ ํ์๋ค. 4. ์๋ฃ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณ๋ 8๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ๋ถ์ฉ๊ฒํ ํ์ฌ๊ฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ฌ์ฉ๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ค์๋์ดํ์๋ค. ์ง์ ๋ฌธ์์ถ์ถํ๋๋ฐฉ๋ฒ์๊ธฐ๋ก๋๋ชจ๋ ๋ด์ฉ์๋์ด์์์๋ก์ด๊ตฌ์ ์ด๋์ค์ง์์๋๊น์งํ๊ฐ์์๋ฏธ๋ฅผ๊ฐ์ง๋จ๋ฌธํํ์๊ตฌ์ ๋ก๋ถํ ์ํํ์ฌ๋์ถ๋๊ตฌ์ ๋ค์์๋ฃ๋ถ์์๋์์ผ๋ก์ผ์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ 8๋ถ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์ํฌํจ๋์ด์๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์๊ธฐ๋ก๋๋ด์ฉ์ํ์๊ฐ์ธ๋ณ๋ก์ ๋ฆฌํ์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์์์ฌ์ฉ๋์ง์ ๋ค์์ํ์๊ดํ๋ด์ฉ, ๊ฐํธ์ฌ์ํ์์๋ํ๋ด์ฉ์ผ๋ก๋ถ๋ฅํ์ฌ๊ทธ๋๋ก๋ชฉ๋ก์๋ง๋ ํ, ๊ทธ๋ชฉ๋ก์์ NANDA,, NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์๋์ฉ์ด๋ค๊ณผ์ฐ๊ณํ์ฌ์ฉ์ด๋ณ๋ก์ ๋ฆฌ๋ฅผํ์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ถ์ถํ์ง์ ๋ฌธ์ NANDA,, NOC์์ฐ๊ณํ๋๊ณผ์ ์ 67๊ฐ์ NANDA ์ง๋จ, 433๊ฐ์ ์ค์ฌ, 26๊ฐ์ NOC ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ๊ฐ์ Excel sheet์์ ๋ ฌํด๋๊ณ ์ง์ ๋ฌธ์ด์ํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ ํํํํด๋น์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์์ ์ฌํ์๋ฏธ์์ง์ ๋ฌธ์ด์์๊ฒฝ์ฐ์ ํํ๊ณ ๊ทธ๋ ์ง์์๊ฒฝ์ฐ์๋์ฐ๊ณ๋์ง์์์ผ๋ก๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์๋ฏธ์๋ฐ๋ผ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ์ถ์ถํ๊ตฌ์ ์์ํ์์ํ์ผ๋ก๋ถ๋ฅํํ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ํ ๋๋กํ์์์ ๋ฐ์ ์ํ ๊ฐํธ์ํ ์ํ์งํ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋๋์ด๊ฐ๊ฐ์๋น๋๋ฅผ๊ตฌํ์๋ค. ์ํ๋ก๋ถ๋ฅ๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ NANDA ์ง๋จ๊ณผ ์ค์ฌ๋ฐ NOC ๊ฒฐ๊ณผ๋ก์ฐ๊ณ๋ ์์์๊ณ , ๋ฌธ์ ๋ฅผํด๊ฒฐํ๊ธฐ์ํด๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ทจํ๊ฐํธ์ํ์ ์ค์ฌ๋ก์ฐ๊ณ๋์๋ค. ์ํ์ง์ ๋ฌธ์์๊ฐํธ์ํ์ด์ ์์ํ๋ฅผ๋ํ๋ด๋์ง์ ๋ฌธ์ NANDA ์ค์ฌ, ๊ฐํธ์ํ์์๋ฏธํ์ง๋ง์ํ์ฒ๋ผ๊ธฐ์ ๋์ง์ ๋ฌธ์ ๊ฐํธ์ค์ฌ, ๊ฐํธ์ํ์ดํ์๋ค๋ฐ๋ฅด๋ํ์์๋ฐ์๋ฐ์ํ๋ณํ๋ NOC ๊ฒฐ๊ณผ๋ก์ ์ฉ์์ผ์ ๋ฆฌํ์๋ค. ์ค์ฌ์๊ฒฝ์ฐ์์ญ (domain) ๊ณผ๊ณผ (class) ๊ฐ์ค๋ณต๋๋์ค์ฌ์๊ฒฝ์ฐ์๋์ฝ๋๋ฒํธ์๋ถํฉ๋๋์์ญ๊ณผ๊ณผ๋ฅผ์ ์ฉํ์๋ค. ์๋ฅผ๋ค์ด 564 ๊ต์ก : ์ฒ๋ฐฉ์์ด ์๊ฒฝ์ฐ ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ญ์ค์์ D ์์์ง์ง ๊ณผ์ํด๋น๋๋ฉด์ 3 ํ๋ํ์ ์์ญ์ S ํ์๊ต์ก ๊ณผ์๋ํฌํจ๋๋๋ฐ, ์์ 2๋ฒ๋์์ฝ๋๋ฒํธ๋ฅผ์ฃผ๋ก์ฌ์ฉํ๋ ์์ญ D๊ณผ๊ฐ์๋ 55์์ 56๋ฒ๋๋ฅผ์ฃผ๋ก์ฌ์ฉํ๋ 3์์ญ S๊ณผ์๋ฐฐ์น์์ผฐ๋ค. ๋ํ์ ํ์ธ๊ณผ์ฌ์ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์์๋ชฉ์ ์๋ง์ถ์ด์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐ์๋๋ค๋ฅธ๋ถ์์์์ง๋ฃ๋ฅผ๋ฐ๊ณ ๊ฐํธ๋ฅผ๋ฐ์๊ฒฝ์ฐ๋ํ์ง์ฌํญ์ผ๋ก๊ณ ๋ คํ๊ณ ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ 77 NANDA,, NOC์ํญ๋ชฉ์์ ์ฉ์ํฌ์์๋์ง์ ๋ฌธ๋ค์๊ธฐํํญ๋ชฉ์ผ๋ก์ ๋ฆฌํ์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋์์์ธํ์์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ์์ธ๊ฐํธ์ฌ์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์ SPSS PC+ 2.ํ๋ก๊ทธ๋จ์์ฌ์ฉํ์ฌ๋น๋์๋ฐฑ๋ถ์จ๋ฐํ๊ท ์๊ธฐ์ ํ์๊ณ , ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์ ๋ฌธ์๋ํ๋ถ๋ฅ๋ฐ๋ถ์์ Microsoft Excel 23๊ณผ SPSS PC+ 2. ํ๋ก๊ทธ๋จ์ํ์ฉํ์ฌ๊ธฐ์ ํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋์์๋ฐ์ํ์์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ ) ํ์๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ถ์๋์์๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ์์ ์ํ์ฌ์ง๋ฃ๋ฅผ๋ฐ์ํํด์ํํ์์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก 8์ธํธ๋ก, ํ์๋ค์์ฐ๋ น, ๋ณ์, ์์ ์ฌ๋ถ, ์ฌ์์ผ์, ๊ตฐ๋ณ์์, ๊ณ๊ธ, ๊ทผ๋ฌด์งํน์ฑ์๋ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์ผ๋ก์ดํด๋ณด์๋ค. ํด๊ตฐ๋ณ์์ด๋ผ๋ํน์ฑ์๋ถํฉ๋๊ฒ๋ชจ๋ ํ์๋ค์ํด๊ตฐ๊ณผํด๋ณ๋์์์ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ์ค 9.% ์ธ 72๋ช ์ดํ์ฌ์ดํ๊ตฐ์ธ์ผ๋ก์ด์์ค 93.7% ๊ฐ 28์ธ์ดํ์๋ค. ์ข ๊ต๋๋ฌด๊ต์ 3๋์ข ๊ต๊ฐ๊ณ ๋ฃจ๋ฐฐ์น๋์์ผ๋ฉฐ๊ต์ก์์ค์์ ์๊ณ ์กธ์ด์์ํ๋ ฅ์๋ณด์๋ค. ์ ํ์ธ๊ณผ์ํน์ฑ์๋ง๊ฒ๊ตฐ๋ณ์์์๋ ๋ฏผ๊ฐ๋ณ์์์๋ ์์ ์ํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ 64๋ช ์ผ๋ก 8.% ์๋ฌํ๋ค. ์ฃผ๋๋ฐ๋ณ๋ถ์๋๋ฐ๋ชฉ์ผ๋ก๊ด์ฐฐ๋์์ผ๋ฉฐ๋ค๋ฆฌ, ๋ฌด๋ฆ, ๋ฐ๋ชฉ, ๋ฐ๊ฐ๋ฝ์ํฌํจํํ์ง (lower limbs) ํ์๊ฐ์ด 75.% ์ธ 6๋ช ์ด์๋ค. ์ด์ฌ์์ผ์ 4,78์ผ์์ํ์๋ณ์ฌ์์ผ์๋ฒ์๋ 2์ผ์์ 52์ผ๊น์ง์ด๋ฉฐ, ํ๊ท ์ฌ์์ผ์๋ 58.98(±3.5) ์ผ๋ก๋ค์ํ์ฌ์๊ธฐ๊ฐ์๋ณด์๋ค. ์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์ํตํด์์์๋ฏ์ด๋ณธ์๋ฃ๋๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๋ณ๋์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์๋ชจ๋๋ง์กฑ์ํค๊ณ ์๋ค. ํ์๋๋ค์๊ฐ๊ณ๊ธ์ด๋ฎ์์ ์๋จ์ฑ๊ตฐ์ธ์ผ๋ก, ํน์์ข ๊ต๋ฅผ๊ฐ์ง์์๊ณ , ์ผ์ ์์ค์ด์์๊ต์ก์๋ฐ์์๋ก, ์์ ํ์์๋ค. ํ๋ จ์ด๋๋ถ๋์ํ๋ก์ธํด๊ธ์ฑ์ผ๋ก์ฐพ์์ค๋ํ์ง์ชฝ์๋ฐ๋ณ์ด๋ง์์ผ๋ฉฐ, ํ๊ท ์ฌ์์ผ์ 58.98์ผ์๊ธ์ฑ๊ธฐ๋ฟ์๋๋ผ์ฌํ๊ธฐ์น๋ฃ๊น์ง๋ด๋นํด์ผํ๋๊ตฐ๋ณ์์ํน์ฑ์ํ์ฐํ๋ณด์ฌ์ค๋ถ๋ถ์ด์๋ค. ํ์ ์ธ๋น๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ํํ๊ฐํธ์ฌ๋ค์์๋ํ๊ท 6.4(±.73) ๋ช ์ด์๊ณ , ๊ฐ์ฅ์ ์์ธ์์ด๊ธฐ๋ก์ํ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ช , ๊ฐ์ฅ๋ง์์ธ์์ด๊ธฐ๋ก์์ฐธ์ฌํ์๋๋ ๋ช ์ด์๋ค. ์ด๋ํ ๋ช ์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ ์ํ์์์ ์ฒด๊ธฐ๋ก์ํ ์๋์๋๋ฏผ๊ฐ๋ณ์๊ณผ๋น๊ต๋๋๊ตฐ๋ณ์์ํน์ฑ์๋ณด์ฌ์ฃผ๋์ฌ๋ก์ด๋ค. ๊ตญ๋ฐฉ๊ฐํธ์ ๋ฌด์ง์นจ์์๋์๊ธ์ด์๋์ ์์ 3์ผ๊ฐ๋ฎ์๊ฐ๋์๋ง๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํํ๋ณ๋ค๋ฅธ์ด์์ด์๋ํ์์๊ฒฝ์ฐ์ผ์ฃผ์ ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ ์์๋๋ก๊ท์ ํ๊ณ ์๊ธฐ๋๋ฌธ์ด๋ค. 2) ๊ฐํธ์ฌ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋์์ด๋๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ฑํ์ด 2๋ช ๊ฐํธ์ฌ์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์ผ๋ก๋๊ฐํธ์ฌ๋ก์ผํ๊ฒฝ๋ ฅ, ๊ทผ๋ฌด์ง, ๊ต์ก์ ๋๋ฅผ์ดํด๋ณด์๋ค. ์๋ฃ์์ง๊ธฐ๊ฐ์ด ๋ ์ด๋ฏ๋ก๊ฒฝ๋ ฅ์ 26๋ 3์ ์ผ์๊ธฐ์ค์ผ๋กํ๋ค. ๊ฐํธ์ฅ๊ต๋ผ๋ํน์ฑ์์ด๋ค๋ถ์์์๋ ๊ทผ๋ฌดํ ์์์ผ๋ฉฐ๋ค๋ฅธ๋ถ์์๋์์๊ทผ๋ฌด๋ฅผํ๋๊ฒฝ์ฐ๋๋ง์ผ๋ฏ๋ก์ ํ์ธ๊ณผ์์์๊ทผ๋ฌด๊ธฐ๊ฐ์์ฐ์ถํ ์๋์์ด์๊ด์ผ (commission date) ์๊ธฐ์ค์ผ๋ก๊ทผ๋ฌด๊ธฐ๊ฐ์์ฐ์ ํ์๋ค. ๊ทผ๋ฌด๊ธฐ๊ฐ์ํ๊ท 5. (±3.8) ๋ ์ด์์ผ๋ฉฐ์๊ดํ 3-4๋ ์ํด๋นํ๋๊ทผ๋ฌด์๊ฐ๋ง์๊ณ ์๊ดํ -2๋ ์ด๋๋์ฌ๋๋ค์์์๋๋ฐ์ด๋๊ฐํธ์ฌ๊ดํ๊ตํ์ง๋ ผ์๋ก์ธํด 2๋ ๊ฐ์ฌ๊ดํ๊ต์ถ์ ์ฅ๊ต์๊ด์๊ฐ์์๊ณ ํด๊ตฐ์์๋ํ๋ณด์์๋ชจ์งํ์ง์์๊ธฐ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์๋ฃ๋ถ์๋์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋๊ธฐ๊ฐ๋์๋ช ๋ น์์ํด๋ณ์์์ฎ๊ฒจ์์ชฝ๋ณ์๋ชจ๋์์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ํํ๊ฒฝ์ฐ๋ 3๋ช ์์๋ค. ๊ต์ก์์ค์์ ์์ด๊ฐํธํ์ฌํ์๋ฅผ๊ฐ์ง๊ณ ์์์ผ๋ฉฐ์์ฌํ์๋ฅผ๊ฐ์ง๊ทผ๋ฌด์๋ 6๋ช ์ด์์๋ค. 2. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ๋ฐ์ ๋ถ์ ) ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ๋ฅ๊ธฐ์ฌ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ์์์ํ๋ฅผ์๋ฏธํ๋๊ตฌ์ ๊ณผ๊ฐํธ์ฌ์์ํ์์๋ฏธํ๋๊ตฌ์ ๋ก์๋ถํ์ฌ๋ถ๋ฅํ์๋ค <Figure >. 8๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๋ฐ๊ฒฌ๋์ด 4,744๊ฐ์๊ตฌ์ ์ค 4,34๊ฐ (29.44%) ๋์ํ๊ธฐ๋ก,,43๊ฐ (7.56%) ๋์ํ๊ธฐ๋ก์ด์๊ณ , ์ด๋ค๊ตฌ์ ์์ด 43๊ฐ์๊ตฌ์ ๋ถ๋ฅ๋ค๋ก๋ฌถ์์์์๋ค. ์ ์ฒด๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์์ NANDA์ ์์ฐ๊ณ๋๋์ง์ ๋ฌธ์๊ฐ๊ฐ,733๊ฐ (.8%) ์ 2,329๊ฐ (83.6%) ์๋ค. ์ด๋ค์ค NANDA์์ฐ๊ณ๋๋์ง์ ๋ฌธ์๋ชจ๋๊ฐ์ํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ด์๊ณ , ์ ์ฒด๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ค์ํ์ง์ ๋ฌธ์์์ถ์ถ๋์ด ์์ฐ๊ณ๋๋์ง์ ๋ฌธ์ 2,47๊ฐ (4.56%), ํ์์ง์ ๋ฌธ์์์ถ์ถ์ฐ๊ณ๋์ง์ ๋ฌธ์,82๊ฐ (69.6%) ์๋ค. NANDA- -NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณํ ์์๋์ง์ ๋ฌธ๋ 54๊ฐ (3.66%) ๊ฐ์์๋ค. ๋ํ NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ์ํฌ์์๋์ง์ ๋ฌธ์์ ์ฒด 4,744๊ฐ๊ตฌ์ ์์ 42๊ฐ (.96%) ์๋ถ๊ณผํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๊ฒ๋ค์๋ถ๋ฅํ์๋์๋ 9๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ๋ง์์ถ์ถํ ์์์๋ค. ํ์๊ฐ๊ฐ์ธ์๊ฒ์ฌ์ฉ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ด์ฉ <Table > ์์์ ์ฒด์ง์ ๋ฌธ์ ์ธ๋นํ๊ท 57.6(±2.46) ๊ฐ์๋ถ๋ฅ๋ฅผ๊ฐ์ง๊ณ , 84.3 (±4.32) ๊ฐ์ํ์๋ฅผ๋ํ๋๋ค. ์ธ์๊ฒ์ ์ฉ๋์ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ๋ฅ๋ํ๊ท 5.7(±6.32) ๊ฐ์๊ณ , ์ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์ ๋ฌธ์ํ์๋ํ๊ท 54.26(±34.43) ํ์๋ค. ์ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ฒฝ์ฐ๋ํํ์๋น 4.89(±4.52) ๊ฐ์๋ถ๋ฅ๋ฅผ๊ฐ์ก๊ณ , 3.4(±8.38) ํ์์ง์ ํ์๋ฅผ๋ํ๋ด์ด๊ฐํธ์ํ์ดํ์์ํ๋ณด๋ค๋ถ๋ฅ๋ถ๋ถ์์๋์ฝ 2.7๋ฐฐ, ๊ธฐ๋กํ์๋ถ๋ถ์์๋์ฝ 2.4๋ฐฐ๋๋ง์ด๊ธฐ๋ก๋๋์์ ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
78 ๊น๋ช ์ Nursing Records (/8) Total nursing statement (/4,744) State (/4,34) Action (/,43) NANDA (8/,733) (25/,733) (9/2,47) (4/2,47) NOC (8/42) (9/42) No linkage (6/39) (6/39) (6/,82) (88/,82) No linkage (/22) (/22) NANDA (8/,733) (25/,733) NOC (8/42) (9/42) (63/2,329) (2/2,329) No linkage (7/54) (7/54) Integration of duplicate cord(ex; in state & in action) <Figure > Process of nursing records analysis (Cluster N. / Total N.) ์๋ณด์๋ค. <Table > Cluster and number of statement per record State Cluster Number Action Dluster Number Total Cluster Number Min Max Mean SD 2 2 4 5 29 64 65 43 9 577 5.7 54.26 4.89 3.4 57.6 84.3 6.32 34.43 4.52 8.38 2.46 4.32 ๋ถ๋ฅ๋์ด์ง๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ ๋๋ก NANDA,, NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ์ํจ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉด <Table 2>, ์ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์๋๋ก ์๋ง์ฐ๊ณ๋์ด์ง๋ฐ๋ฉด์ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ NANDA,, NOC ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ฉ์ด์ฒด๊ณ์๊ณจ๊ณ ๋ฃจ๋ถํฌ๋์๋ค. ์ธ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ธฐ์ค์ผ๋ก๋ณด์์๋ NOC์.(±.3) ๊ฐ์๋ถ๋ฅ์.8(±2.4) ํ์์ง์ ๋ฌธ์๊ฐ์ง๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ์ฒด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์ ๋ฌธ์์ 83.62% ๋ฅผ์ฐจ์งํ๋ ํด๋น์ง์ ๋ฌธ์ ์ธ๋น๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ค์์๋ํ๊ท 46.93(±6.44) ๊ฐ์๋ถ๋ฅ์ 58.88(±94.86) ๊ฐ์ํ์๋ฅผ๊ฐ์ง๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๋๋ถ๋ถ์์ฐจ์งํจ์์์์์๋ค. <Table 2> analysis in nursing taxonomy per record Cluster of state NANDA NOC No Link Number of state NANDA NOC No Link Cluster of action No Link Number of action No Link Total cluster NANDA NOC No Link Total number NANDA NOC No Link Min Max Mean SD 4 7 3 95 9 37 64 42 4 73 7 4 95 453 46 7.3 5.9..58 2.86 26.6.78 4.2 4..88 27.28 2.76 7.3 46.93. 2.45 2.86 58.88.8 6.8 3.6 2.47.3.9 5.36 8.3 2.4 4.69 4.39.33 79.58 2.42 3.6 6.44.3.97 5.36 94.86 2.4 6.26 ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ 79 ์ด๋ ๊ฒ๋ถ๋ฅ๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์์ํน์ฑ์ด์ ์ฌํ๊ฒ์๋์ผํ๋ถ๋ฅ์ฝ๋์์ ์ฉ์ด๋์ด์ง๋๊ฒ๋์์ด์์ํ๊ฒ NANDA,, NOC ๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณํ์ฌ๋ถ๋ฅ๋๊ฒ๊ณผ๋์ฐจ์ด๊ฐ์์๋ค <Table 3>. ์ฐจ์ด๊ฐ๋ง์ด๋๋๋ถ๋ถ์๊ฐ์ฅ๋ง์ด๊ธฐ๋ก๋์ด ์ธ๋นํ๊ท 46.93(±6.44) ๊ฐ์๋ถ๋ฅ์ 58.88(±94.86) ๊ฐ์ํ์๋ฅผ๋ณด์๋ ๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์๋ค. ์ค๋ณต๋๋ถ๋ฅ์ฝ๋๋ฅผํ๋๋ก์ค์ด๊ณ ๋๋ฉด ๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์๋ ์ธ๋นํ๊ท 33.85(±.34) ๊ฐ์๋ถ๋ฅ๋ฅผ๊ฐ์ก๋ค. <Table 3> Nursing taxonomy analysis per record State Total NANDA cluster Substantive NANDA cluster Total cluster Substantive cluster Total NOC cluster Substantive NOC cluster Action Total cluster Substantive cluster Total cluster Substantive cluster Min Max Mean SD 7 8 3. ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ก์ดํด๋ณธ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก 4 8 7 64 47 73 6 7.3 5.88 5.9 4.25.78. 4. 32. 46.93 33.85 3.6 2.26 2.47.79 2.4.3 4.39.56 6.44.34 ) NANDA์์ฐ๊ณ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๊ทธ๋ฃน์์ํ์์ํ์ผ๋ก๋ถ๋ฅํํ์๋ NANDA ์์ฐ๊ณ๋๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๊ทธ๋ฃน์์ดํด๋ณด์๋ค. ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ค์ NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ์์ ํํ๊ฒ๋ถํฉ๋์ด๊ธฐ๋ก๋๊ฒ์์๋์์ผ๋์ฐ๊ตฌ์๊ฐ๊ทธ์๋ฏธ๋๋ด์ฉ์ด NANDA ์ง๋จ์์ ์ฉ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋๊ฒ๋ค์๋ชจ๋์ฐ๊ณํ์๋ค. ์ฐ๊ณ๋ 8๊ฐ์๊ฐํธ์ง๋จ์์ด 3๊ฐ์์์ญ์ค ๊ฑด๊ฐ์ฆ์ง, 2 ์์, 3 ๋ฐฐ์ค, 4 ํ๋ / ํด์, ์์ / ๋ณดํธ, 2 ์์ ์์ฌ์ฏ๊ฐ์์ญ์๋ง๋ถํฌ๋์ด์์๊ณ ๊ทธ์ค ์์ / ๋ณดํธ ์์ญ์ด๊ฐ์ฅ๋ง์์ง์ ๋ฌธ๊ทธ๋ฃน์ํฌํจํ์๋ค. ์ด๋ค์ค๊ฐ์ฅ๋ง์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ๊ณ ์๋์์ญ์ 2๋ฒ ์์ ์๊ณ , ๋จ์ผ์ง๋จ๋ช ์ค๊ฐ์ฅ๋ง์์ง์ ํ์๋ฅผ๋ณด์ธ๊ฒ๋ํ 2 ์์ ์์ญ์ ์ ์ฒด์ ์์ ๊ณผ์์์นํ ๊ธ์ฑํต์ฆ ์ง๋จ์ผ๋ก ํต์ฆ์ธ๋ด ์ ํต์ฆ์์ฌ ์๋ํ๋๋ถ๋ฅ์์ง์ ๋ฌธํํ๋ฅผํฌํจํ์ฌ 583ํ์์ง์ ๋ฌธ์๋ณด์๋ค. ๋๋ฒ์งธ๋ก๋ง์์ง์ ํ์๋ฅผ๋ณด์ธ์ง๋จ์ ์์ / ๋ณดํธ ์์ญ์ 2 ์ ์ฒด์์ ๊ณผ์์์นํ ๋ง์ด๋ถ์ํ ์๊ดํ์ง์ ๋ค์ํฉํ ๋ง์ด์ ๊ฒฝํ๊ด๊ธฐ๋ฅ์ฅ์ ์ํ์ฑ ์ง๋จ์ด์๋ค. NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ์์ ์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๋์ ํ์ธ๊ณผ์์์ฃผ๋ก๊ด์ฐฐ๋๋ํต์ฆ, ๋ง์ด์ ๊ฒฝํ๊ด์ํ, ์ด๋์๊ดํ์ง์ ์ด์ ์ฒด์ง๋จ์ฐ๊ด์ง์ ,733ํ์ค,66๊ฐ (67.28%) ๋ฅผ์ฐจ์งํ๋ค. 2) ์์ฐ๊ณ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์์ํ์์ํ์ผ๋ก๋ถ๋ฅํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ค์ค์์๋ ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ๋๋๊ฒ๋ค์ด๊ฐ์ฅ๋ง์๋ค. ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ๋๋์ด 2,329 ๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ค 2,47๊ฐ (7.4%) ๋์ํ์ง์ ๋ฌธ์์,,82๊ฐ (82.59%) ๋ํ์์ง์ ๋ฌธ์์์ถ์ถํ์๋ค. ์์ฐ๊ณ๋๋์ง์ ๋ฌธ์๋ถ๋ฅ๋์ด 2๊ฐ์ด๋ฉฐ๊ทธ๊ฒ๋ค์ 63๊ฐ์ ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ๋์๋ค. 63๊ฐ์ ์ค์ฌ๋ ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ญ์ 22๊ฐ, 2 ์๋ฆฌํ์ : ๋ณตํฉ์ ์์ญ์ 8๊ฐ, 3 ํ๋ํ์ ์์ญ์ 2๊ฐ, 4 ์์ ์์ญ์ 2๊ฐ, 6 ๊ฑด๊ฐ์ฒด๊ณ ์์ญ์ 9๊ฐ๋ก์ด 5๊ฐ์์ญ์๊ท์๋์๋ค. ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์์ฐ๊ณ๋๋ 22๊ฐ์๊ฐ์ฅ๋ง์์ค์ฌ๋ช ์ด์ํด์๋ ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ญ์๋์ด 2,329๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ค 4,545๊ฐ (36.86%) ์์ง์ ๋ฌธ์ดํฌํจ๋์ด์์๋ค. ๊ทธ์ค 9 ๋ถ๋ชฉ๋๊ธฐ ์ค์ฌ๊ฐ,2๊ฐ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ๊ณ ์์๊ณ 94 ๊ฒฌ์ธ / ๋ถ๋์๊ฐํธ ์ค์ฌ๋ 94๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์๊ฐ์ ธ, C ๋ถ๋๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์์ 4,545๊ฐ์ง์ ๋ฌธ์ค 2,39๊ฐ (5.2%) ๊ฐ์ฐ๊ณ๋์ด๋ถ๋๊ด๋ฆฌ์๋ํ๋ง์๊ธฐ๋ก์ด์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ค์์ผ๋ก๋ E ์ ์ฒด์์์ฆ์ง ๊ณผ์์ 842๊ฐ (8.53%) ์ง์ ๋ฌธ์ํ๋ณดํ๋๊ฒ์ผ๋ก๊ด์ฐฐ๋์๋ค. ๋จ์ผ์ง์ ๋ฌธ์ ํ์ผ๋ก๋ 4 ํต์ฆ๊ด๋ฆฌ ์ค์ฌ์ ํต์ฆ๊ด์ฐฐ ์ด๊ฐ์ฅ๋ง์ด๊ธฐ๋ก๋์ด์ก๋๋ฐ์ด 8๋ช ์๋์์์ค 75๋ช ์์๊ธฐ๋ก๋์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ์ด 587๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ด๋ณด์๋ค. ๋ค์์ผ๋ก๋ 94 ๊ฒฌ์ธ / ๋ถ๋์๊ฐํธ ์ค์ฌ์ ํ๋ถ๊ฑฐ์ ์ง์ ๋ฌธ์ ํ์ด๋์์์์์ง์ ๋ฌธ์์ ์ฒด์์๊ฐ๊ฐ 67๋ช ๊ณผ 49 ๊ฐ๋ก๋๋ฒ์งธ๋ก๋ง์ด๊ด์ฐฐ๋์๋ค. 3๊ฐ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ด 8๊ฐ์ ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ๋๋ 2 ์๋ฆฌํ์ : ๋ณตํฉ์ ์์ญ์๋์ด ์ค์ฌ์ฐ๊ณ์ง์ ๋ฌธ์ค 3,2๊ฐ (26.4%) ์์ง์ ๋ฌธ์ดํฌํจ๋์๋ค. ๊ทธ์ค H ์ฝ๋ฌผ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 235 ํฌ์ฝ : ๋น๊ฒฝ๊ตฌ ์ค์ฌ๊ฐ 64๊ฐ, L ํผ๋ถ / ์์ฒ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 344 ์ ๊ฐ๋ถ์๊ฐํธ ์ค์ฌ๊ฐ 67๊ฐ๋ก๋ง์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ๊ณ ์์๊ณ , N ์กฐ์ง๊ด๋ฅ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 42 ์ ๋งฅ์ฃผ์ฌ์๋ฒ ์ค์ฌ, I ์ ๊ฒฝ๊ณ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 288 ์์ ์ ์กฐ์ ์ค์ฌ, L ํผ๋ถ / ์์ฒ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 366 ์ฐฝ์๊ฐํธ ์ค์ฌ๊ฐ๊ฐ๊ฐ 283, 276, 253๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์๋ณด์๋ค. 3,2๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ค L ํผ๋ถ / ์์ฒ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์,7๊ฐ (36.45%), H ์ฝ๋ฌผ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์,27๊ฐ (3.99%) ์์ง์ ๋ฌธ์ด N ์กฐL, H 2๊ฐ์๊ณผ์์๋๋ค์์ธ 2,97๊ฐ (68.44%) ์์ง์ ๋ฌธ์๋ณด์๋ค. ๋จ์ผ์ง์ ๋ฌธ์ ํ์ผ๋ก๋ 235 ํฌ์ฝ : ๋น๊ฒฝ๊ตฌ ์ค์ฌ์ ํญ์์ ์ฉ์ ๋งฅ์ฃผ์ฌ ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋ง์ด๊ธฐ๋ก๋์ด์ ธ์ด 375๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ด๋ณด์ฌ์ก๊ณ , ์ด 8๋ช ์๋์์์ค์์๋ 234 ํฌ์ฝ : ๊ตฌ๊ฐ ์ค์ฌ์ ๊ฒฝ๊ตฌ์ฝ๋ณต์ฉ ๊ณผ 359 ํผ๋ถ๊ฐ์ ์ค์ฌ์ ํ๋ถ๊ด์ฐฐ ์ง์ ์๊ฐ๊ฐ 69๋ช , 65๋ช ๊ธฐ๋ก๋์ด์ก๋ค. ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
8 ๊น๋ช ์ 3 ํ๋ํ์ ์์ญ์๋ 8 ์ข ๋ฅ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ด ์ข ๋ฅ์ ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ๋์ด์ด ์ค์ฌ์ฐ๊ณ์ง์ ๋ฌธ์ค 2,648๊ฐ (2.48%) ์์ง์ ๋ฌธ์ดํฌํจ๋์๋ค. ๊ทธ์ค R ๋์ฒ๋ณด์กฐ ๊ณผ์ 539 ์๊ธฐ์ธ์๊ฐํ ์ค์ฌ๊ฐ 528๊ฐ, S ํ์๊ต์ก ๊ณผ์ 56 ๊ต์ก : ์์ ์ ์ค์ฌ๊ฐ 58ํ๋ก๋ง์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ๊ณ ์์๋ค. 3 ํ๋ํ์ ์์ญ์์๋ O ํ๋์๋ฒ, P ์ธ์ง์๋ฒ, Q ์์ฌ์ํต๊ฐํ, R ๋์ฒ๋ณด์กฐ, S ํ์๊ต์ก, T ์ ์ ์ ์ธ์์์ฆ์ง ์ฌ์ฏ๊ฐ์๊ณผ์ค์์ R ๋์ฒ๋ณด์กฐ, S ํ์๊ต์ก ๊ณผ์๋๋ค์์์ง์ ๋ฌธ์ธ 2,49๊ฐ (94.7%) ๊ฐํฌํจ๋์๋ค. ๋จ์ผ์ง์ ๋ฌธ์ ํ์ผ๋ก๋ 527 ์ ์์ง์ง ์ค์ฌ์ ์์ ๋๋ชจ ๊ฐ 499๊ฐ, 562 ๊ต์ก : ์ง๋ณ๊ณผ์ ์ค์ฌ์ ์์๋ฐฉ์ง๊ต์ก ์ด 346๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ์๊ณ , ์ด 8๋ช ์๋์์์ค์์๋๊ฐ๊ฐ 75๋ช ๊ณผ 74๋ช ์๊ฒ๊ธฐ๋ก๋์ด์ก๋ค. ๋ํ์ด๋ค ์์ ๋๋ชจ ์ ์์๋ฐฉ์ง๊ต์ก ์๋จ์ผ์ง์ ๋ฌธํํ๋ก 527 ์ ์์ง์ง ์ค์ฌ์ 562 ๊ต์ก : ์ง๋ณ๊ณผ์ ์ค์ฌ๋ฅผ๋ํํ๊ณ ์์๋ค. ์ ์ฒด ์ฌ์ฏ๊ฐ์์ญ์ค ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ , 2 ์๋ฆฌํ์ : ๋ณตํฉ์ , 3 ํ๋ํ์ ์ธ๊ฐ์์ญ์์์ ์ฒด์ค์ฌ์ง์ ๋ฌธ 2,329 ๊ฐ์ค์์,43๊ฐ (84.38%) ๋ฅผํฌํจํ๊ณ ์์๋ค. 5 ๊ฐ์กฑ ์์ญ์๋์ด๋ ํ์ง์ ๋ฌธ๋๋ฐฐ์น๋์ด์์ง์๊ณ ๋๋จธ์ง 4 ์์ , 6 ๊ฑด๊ฐ์ฒด๊ณ ๋๊ฐ์์์ญ์,863๊ฐ (5.%) ์์ง์ ๋ฌธ์ดํฌํจ๋์ด์๋ค. 6 ๊ฑด๊ฐ์ฒด๊ณ ์์ญ b ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 8 ์๋ขฐ ์ค์ฌ๊ด๋ จ์ง์ ๋ฌธ์ด 682๊ฐ (36.6%) ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์์ผ๋ฉฐ, 4 ์์ ์์ญ V ์ํ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ์ 668 ํ๋ ฅ์ฆ์๊ฐ์ ์ค์ฌ๊ด๋ จ์ง์ ๋ฌธ์ด 47๊ฐ (2.85%) ๋ก๋๋ฒ์งธ๋ฅผ์ด๋ฃจ์๋ค. ๋จ์ผ์ง์ ๋ฌธ์ ํ์ผ๋ก๋ 8 ์๋ขฐ ์ค์ฌ์ ์์ฌํ์๊ด์ฐฐ ์ด 453๊ฐ, 668 ํ๋ ฅ์ฆ์๊ฐ์ ์ค์ฌ์ ํ๋ ฅ์ฆ์์ธก์ ์ด 47๊ฐ์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ์๊ณ , ์ด 8๋ช ์๋์์์ค์์๊ธฐ๋ก๋์ธ์์๋ฅผ๋ณผ๋๋๊ฐ๊ฐ 78๋ช , 73๋ช ์ด์๋ค. V ์ํ๊ด๋ฆฌ ๊ณผ 737 ํด์๊ณํ ์ค์ฌ์ ํด์๊ด๋ จ์ํ ์ง์ ๋ฌธ์ 76๋ช ์๊ฒ์๊ด์ฐฐ๋์ด์ก๋ค. ํด์๊ด๋ จ์ํ ์๊ฒฝ์ฐ๋น๋์๊ฐ๋ง์ง๋์์ผ๋๊ฐ๊ฐ์ธ์๊ฒ๊ณ ๋ฃจ๋ถํฌ๋๋์ง์ ๋ฌธ์ด๊ธฐ๋๋ฌธ์ผ๋ก์ฌ๊ฒจ์ง๋ค. 3) NOC์์ฐ๊ณ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์๋ถ๋ฅํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ค์ค๊ฐํธ์ํ์ดํ๊ทธ์ํ๊ณผ์ฐ๊ด๋์ง์ ์ ์ธ๋ณ๋์ฌํญ์๊ธฐ๋กํ๊ฒ๋ง์์ ๋ณํ์ฌ NOC์์ฐ๊ณํ์๋ค. ์ํ์ผ๋ก๋ถ๋ฅํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์์๋ NOC ๊ฒฐ๊ณผ์์ฐ๊ณ๋๋๊ฒ์ด์๊ณ , ์ํ๋ก๋ถ๋ฅํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ 4,34๊ฐ์ค NOC ๊ฒฐ๊ณผ์์ฐ๊ณ๋ ์์๋์ง์ ๋ฌธ์์๋ 42๊ฐ (3.27%) ๊ฐ์์๋ค. ์ด 7๊ฐ์์ญ (-7) ์ค ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฑด์ค, 2 ์๋ฆฌ์ ๊ฑด์ค, 5 ์ง๊ฐ๋๊ฑด์ค 3 ๊ฐ์์์ญ์์๋ง, 29๊ฐ๊ณผ (A-Z, a-c) ์ค์์๋ A ์๋์ง์ ์ง, C ์ด๋, F ๋ฐฐ์ค, I ๋์ฌ์กฐ์ , V ์งํ์ํ 5๊ฐ์๊ณผ์์๋ง์ง์ ๋ฌธ์ด๊ด์ฐฐ๋์๋ค. ๊ทธ์ค ํ๋ถํต์ฆ ๊ฒฐ๊ณผ์๊ดํ์ง์ ๋ฌธ์ด 63 ๊ฐ (44.37%) ์์ด์ก๊ณ ๊ทธ์ด์ธ์ NOC ๊ฒฐ๊ณผ๋ค์๋ชจ๋ 2๊ฐ๋ฏธ๋ง์์ง์ ๋ฌธ์๋ณด์๋ค. 4) NANDA,, NOC์์ฐ๊ณ๋์ง์์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ๋ฆฌํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๊ทธ๋ฃน๋ค์ค๊ทธํํ์ด๋ชจํธํ๊ฑฐ๋์์ญ์ด๋ถํ์คํ์ฌ NANDA,, NOC์์ฐ๊ณํ ์์๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๋ 54๊ฐ (3.66%) ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค <Table 4>. ์ด๋ค์ค X-ray ์ดฌ์ ์๊ดํ์ง์ ๋ฌธ์ 22๊ฐ (.5%), ๋ณ๋ค๋ฅธํน์ด์ฌํญ์์ ์๋ํ์ง์ ๋ฌธ์ 85๊ฐ (.25%) ์๋ค. <Table 4> No link nursing statement Record(N) (N) State Vomiting Digestion Self walking General condition: poor General condition: good Nothing unusual 2 5 9 44 55 2 8 23 85 Action X-ray taken 7 22 ๋ ผ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ชฉ์ ์๊ตฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ์ฌํ์ฉ๋๊ณ ์๋ํ์คํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ค๋ฌด์ฉ์ด์ํํฉ์ํ์ ํ๊ณ ๊ตฐํ๊ฒฝ์์ ํฉํ๊ณ ํ์ฉ๊ฐ๋ฅํ๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๊ตฌ์ถ์๊ธฐ์ฌํ๋๋ฐ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํตํด์ถ์ถํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ค์ NANDA,, NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ์์ผ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ ์ฉ์ ๋๋ฅผํ์ ํ์์ผ๋ฉฐ๋์์๋ณ, ํ์๋ณ๋ค๋น๋์ฉ์ด์์ง์ ๋ฌธ์์ ์ํ์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํตํ์ฌ๊ฐํธ์ํ์๊ฐํ๋จํ๋์ฃผ๊ด์ ์ธ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๊ฐ์๋๋ผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๋ํ๋ด๊ณ ์๋๊ฐ๊ด์ ์ธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ ์ํ ์์์๊ณ , ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํตํด๋๋ฌ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ ์ฉ์คํ๋ฐ๋ฐ์์ ๋๋ฅผํ ๋๋ก๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๊ฐํธ๊ณผ์ ์๋ฐ๋ฅธํ์๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์ถฉ๋ถํํฌํจํ๊ณ ์์ง๋ชปํ์ค์ ์์์์์์๋ค.. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ถ์๋์์ธ๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ์ฌ์ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํน์ฑ์ํ์ธํ๊ธฐ์ํด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋์์์์ํ์ํน์ฑ์์ฐ์ ์ผ๋ก์ดํด๋ณด์๋ค. ๋์์์ธก๋ฉด์์๋ณด์์๋๋์์์ฐ๋ น์ 88.8% ๊ฐ 2-25์ธ, ์ง์ ์์ ์๊ตฐ์ธ, ํ๋ ฅ์์ ์๊ณ ์กธ์ด์์ผ๋ก๋ฏผ๊ฐ๋ณ์๊ณผ๋๋ค๋ฅธ๊ตฐ์ธ์ํน์ฑ์๋ํ๋๋ค. 25๋ ํ์ฌ๊ตญ๋ด์ ํ์ธ๊ณผํ์์ํ๊ท ์ฌ์์ผ์๋ฅผ์ดํด๋ณด์์๋์ข ํฉ์ ๋ฌธ๋ณ์ ์ ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ 8 ์ด 3.83์ผ, ์ข ํฉ๋ณ์์ด 6.45์ผ, ๋ณ์ 5.2์ผ์ธ๋ฐ๋นํด ( ๊ฑด๊ฐ๋ณดํ์ฌ์ฌํ๊ฐ์์ฒญ๊ตฌ์๋ฃ ), ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์์ ํ์ธ๊ณผํ๊ท ์ฌ์๊ธฐ๊ฐ์ 58.98์ผ๋ก๋ฏผ๊ฐ๋ณ์์ฌ์๊ธฐ๊ฐ๋ณด๋ค๋๊ธธ์๋ค. ์ด๋ํ์์์ํ๊ฐ์์ ํํ๋ณต๋์ด์๋ํ๋ จ์๋ฐ์์์๊ธฐ์ ๊น์ง๋์ ์์์ ์งํ๋๊ตฐ๋ณ์์ํน์์ฑ์๊ธฐ์ธํ๋๊ฒ์ด๋ค. ํํ์์๋ํ๊ธฐ๋ก์ํ์์์๋ ๋ช ์ธ๊ฒฝ์ฐ๋์์์ผ๋ ๋ช ์ธ๊ฒฝ์ฐ๋์์ด๊ตฐ๋ณ์์ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ฑ์ํ๋ช ์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๋ชจ๋ ๊ฒ์๋คํ ์๋์๋์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ฐ์ถ๊ณ ์์์์์์์๋ค. ๋์์์ 8.% ๊ฐ์์ ์ํ์๊ณ , ํ๋ถ์ 96.2% ๊ฐ์ฌ์ง (four limbs) ๋ก๋ํ๋์ ํ์ธ๊ณผํ์์ํน์ฑ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๊ธฐ๋ก์ํ์์ธก๋ฉด์์๋ 2๋ช ์๊ฐํธ์ฌ์ค 3-4๋ ๊ทผ๋ฌดํ์ฌ๋์ด 57.% ๋ก 2๋ ์ดํ๋ก๊ทผ๋ฌดํ์ฌ๋์ธ 4.8% ๋ณด๋ค๋๋ง์๊ณ 7๋ ์ด์๊ทผ๋ฌดํ์ฌ๋์ 9.% ๋ฅผ๋ณด์ฌ, ๊ฐํธ์ฌ๊ดํ๊ต๋ฅผํตํด๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์์๊ธ๋ฐ๊ณ 6๋ ์์๋ฌด๋ณต๋ฌด๊ธฐ๊ฐ์ด์ง๋ํ์ ๋๋ฅผํ ์์๋๊ฐํธ์ฅ๊ต์ง๋จ์ํน์ฑ์์ง์ํ ์์์๋ค. ๋ํ๊ทผ๋ฌด์ง๊ฐ๋๋ณ์์์๊ด์ฐฐ๋๋๊ฒฝ์ฐ์์์ฒ๋ผ๋ช ๋ น์์ํด์๊ฑฐ๋ฆฌ๊ทผ๋ฌด์ง์ด๋์ด์์์์๋๊ฐํธ์ฅ๊ต์ง์ ์ํน์ฑ๋ํ์ ํ ์์์๋ค. ์ด์์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ๋ง์ผ๋ก๋์ ํ๋๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ฌ๋ก๋ค์ด๋ฏผ๊ฐ๋ณ์๊ณผ๋๋ค๋ฅด๋ค๋๊ฒ์์์์์๋ค. 8๋ช ์ํ์, ์ด 4,78์ผ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๊ธฐ๋ก๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ ์ํ์ง์ ๋ฌธ ๊ณผ ์ํ์ง์ ๋ฌธ ์ผ๋ก๋ถ๋ฅํ์ฌ 4,34๊ฐ (29.44%) ์์ํ๊ธฐ๋ก๊ณผ,43๊ฐ (7.56%) ์์ํ๊ธฐ๋ก, ์ด 4,744๊ฐ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์์ถ์ถํ์๋ค. ํ์ ์ธ์๊ฒ์ ์ฉ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ๋ฅ๋ํ๊ท 57.6(±2.46) ๊ฐ, ์ง์ ๋ฌธ์ํ์๋ํ๊ท 84.3(±4.32) ๊ฐ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ํ์ธ๊ณผํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ํด๋์ผํ๋ฐฉ์์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ง์ฐ๊ตฌ๊ฐ์์ด์ง์ ์ ๋น๊ต๋๋ถํํ์ง๋ง 2๋ช ์ฌ์ฅ๋ด๊ณผ์ฌ์ํ์์์ด 46์ผ๊ฐ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ 9,928๊ฐ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๋ณด์ธ์ฌ๋ก (Ryu, 2) ์ 46๋ช ์๊ฐ์ฌ์ ์ํํ์์๊ฒ์์ด 5,99๊ฐ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๋ณด์ธ์ฌ๋ก (Kim, 24) ์์๋น๊ตํ์ฌ์ถ๋ก ํ๋ฉด๋์ผ๊ธฐ๊ฐ์ ์์๊ธฐ์ฌ๋์ด์ง๋๋ฏผ๊ฐ๋ณ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋นํด์ง์ ๋ฌธ์ด์๋์ ์ผ๋ก์ ์๋ค. ์ด๊ฒ์ Ryu(2) ์ Kim (24) ์์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ฌ์ฅ์งํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ํ์ฉํ์ฌ์ ํ์ธ๊ณผํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ค๋ฃฌ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ณด๋ค๋์์ธํ๊ธฐ๋ก์ด์ฐ์์๊ฒ์ด๋ผ๋๊ฒ์ด์ธ์๋์์ ์ง์ ์งํ๋ฐ์ง์ค์ ๊ฐํธ๊ฐํ์ํ์๊ธฐ๊ฐ์๋๊ฒฝ์ฐ๊ธฐ๋ก์์ผ์ฃผ์ผ์ํ๋ฒํ ์๋์๋๊ตญ๋ฐฉ๊ฐํธ์ง์นจ๊ณผ๊ด๋ จ์ด์์๊ฒ์ด๋ค. ์ํ๊ธฐ๋ก๊ณผ์ํ๊ธฐ๋ก์๋น๊ตํด๋ณด์์๋, ์ํ๊ธฐ๋ก์ด์ง์ ๋ฌธ์๋ถ๋ฅ์๊ธฐ๋ก๋ํ์๋ชจ๋์์์ํ๊ธฐ๋ก๋ณด๋ค 2.4๋ฐฐ์ด์๋ง์๋ค. ์๋ก๋ค๋ฅธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ ๋ชฉ์์ผฐ๊ธฐ๋๋ฌธ์์ง์ ๋น๊ตํ๋๋ฐ๋์ ํ์ด๋ฐ๋ฅด์ง๋ง, ์ด๋ Ryu(2) ์์ฐ๊ตฌ์์๊ฐํธํ๋์๋ํ๋ด์ฉ์ด 6,92๊ฑด, ๊ฐํธํ์์๋ํ๋ด์ฉ์ด 3,836๊ฑด์ผ๋ก๊ฐํธํ๋์๋ํ๋ด์ฉ์ด.6๋ฐฐ๋ง์๊ณ , Kim(24) ์์ฐ๊ตฌ์์,43๊ฑด ์ธ๊ฐํธํ์์๋นํด 3,448๊ฑด์๊ฐํธํ๋์ด 2.5๋ฐฐ๊ฐ๋๋ง์๋์ ํ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌํ๊ฒฐ๊ณผ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ํ์ฌ์ํ๋๊ณ ์๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๋ฏผ๊ฐ๊ณผ๊ตฐ์๋ง๋ก ํ๊ณ ๊ธฐ๋ก์ํ์์ด์๊ฐํธ์ค๋ฌด์์ธ๊ฐํธ์ฌ์์ํ์์น์ฐ์น๊ณ ์์์์์์๋ค. ์ํ๋ฐ์ํ์ง์ ๋ฌธ์ํ์คํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์ธ NANDA,, NOC์์ฐ๊ณํ์๋์๋, NANDA ์ง๋จ์์ฐ๊ณ๋ ์์๋์ง์ ๋ฌธ์,733๊ฐ (.75%), ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ์ํฌ์์๋์ง์ ๋ฌธ์ 2,329๊ฐ (83.62%), NOC ๊ฒฐ๊ณผ์์ฐ๊ณ์ํฌ์์๋์ง์ ๋ฌธ์ 42๊ฐ (.96%), ํ์คํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ์ํฌ์์๋์ง์ ๋ฌธ์ 54๊ฐ (3.66%) ๊ฐ์์๋ค. ์ด๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผํตํด์์์๋ฏ์ดํ์๊ฐํธ์ค๋ฌด์์๊ฐํธ์ฅ๊ต๋ค์ด์ค์ ๊ธฐ๋กํ๊ณ ์๋์ง์ ๋ฌธ๋ค์ ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ์ํฌ์์๋๊ฒ์ด๋๋ถ๋ถ์ด์๊ณ NANDA์ ์์ฐ๊ณ์ํฌ์์๋๊ฒ์์๋์ ์ผ๋ก์ ์๋ค. ์ธ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๋ณผ๋์ ์ฒด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์ ๋ฌธ์์ NANDA,, NOC ํด๋น์ง์ ๋ฌธ์๋ถ๋ฅ๋ํ๊ท 7.3(±3.6) ๊ฐ, 46.93 (±6.44) ๊ฐ,.(±.3) ๊ฐ๋ฅผ๋ํ๋๊ณ , NANDA,, NOC ํด๋น์ง์ ๋ฌธ์๋น๋๋ 95(±2.86) ํ, 58.88(±94.86) ํ,.88(±2.4) ํ๋ฅผ๋ณด์ฌ๊ฐ๊ฐ์๊ธฐ๋ก๋ด์์๋ ์ฐ๊ณ์ง์ ๋ฌธ์ด๋ง์ด๋ถํฌํ์๋ค. ์ด๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ท ํ์๊ฒ๋ํ๋ด์ง๋ชปํจ์๋ณด์ฌ์ฃผ๋๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๋จ์๊ฐ์๋ง์ํ์๋ค์๊ฐํธํด์ผํ๋์ํฉ์์ํ์์์ํ์๋ํ์ง์ ๋ฌธ๋ณด๋ค๊ฐํธ์ฌ์์ํ์๋ํ์ง์ ๋ฌธ์ด๋๋ง๊ณ ๊ทธ์๋ฐ๋ผ ์ฐ๊ณ์ง์ ๋ฌธ์ด๋๋ถ๋ถ์์ฐจ์งํ๋๊ฒ์๋น์ฐ์์ฌ๊ฒจ์ง์๋์๋ค. ํ์ง๋ง์ํ์์ค์ฌ์ผ๋ก๊ธฐ๋ก๋ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ๋ฐ์ ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ํฌ๊ดํ๋๊ด๋ฒ์ํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก (Park, 25) ์ด๋์ง๋ชปํ ๋ฟ์๋๋ผ์ ๋ฌธ์ง์ผ๋ก์์ํ์๊ฐํธ์ค๋ฌด์์ญ์๊ตฌ์ถํ๋๋ฐ๋๋์์ด๋์ง์์ผ๋ฏ๋ก๊ฐ์ ๋์ด์ ธ์ผํ ๋ถ๋ถ์ด๋ค. 2. ๊ฐํธ๊ณผ์ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์ถ์ถ๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๋ถ๋ฅ๋ค์์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ์์ผฐ์๋, 67๊ฐ์ NANDA ์ง๋จ์ค์์๋ 8๊ฐ (.78%), 433 ๊ฐ์ ์ค์ฌ์ค์์๋ 63๊ฐ (4.55%), 26๊ฐ์ NOC ๊ฒฐ๊ณผ์ค์์๋ 8๊ฐ (3.8%) ๊ฐ์ ํ๋์๋ค. 67๊ฐ์ค 8๊ฐ (.78%) ๊ฐ์ฐ๊ณ๋ NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ์๋ํด์ดํด๋ณด๋ฉด, Lee(23) ์ด์ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ 55๊ฐ NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ๋ชฉ๋ก์ํ ๋๋ก์ถ์ถํ๊ฐํธ์ง๋จ์ 2๊ฐ (3.57%), Ryu (2) ๊ฐ ICNP ํ์์ฉ์ด 92๊ฐ๋ฅผ๋ฐํ์ผ๋ก์ฌ์ฅ๋ด๊ณผํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ฐ๊ณํ์ง๋จ์ 27๊ฐ (3.8%), Park(26) ์ด 5๊ฐ๊ฐํธ์ง๋จ์๊ธฐ์ค์ผ๋ก๋ด์ธ๊ณผํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ฐ๊ณ๋๋์ง๋จ์์ถ์ถํ์ฐ๊ตฌ์์๋ 84๊ฐ (56.%) ๋ฅผ๋ณด์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํฌํจํด์ Lee (23) ๊ณผ Ryu(2) ์์ฐ๊ตฌ๋์ข ์ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ๊ฒ์ด๊ณ ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
82 ๊น๋ช ์ Park(26) ์์ฐ๊ตฌ๋์ ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ๊ฒ์ด๋ค. ์์์ธ๊ธ๋์ธ์ฐ๊ตฌ์์๋์ฐ๊ณ๋๊ฐํธ์ง๋จ์ด์ ์ฒด๊ฐํธ์ง๋จ์ค์์.%~4.% ์ฌ์ด์์๋๋ฐ๋ฉดํ์์์ฐ๊ตฌ๋ 56.% ์๊ฐํธ์ง๋จ์ด์ฐ๊ณ๋์ด์ข ์ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๊ณผ์ ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๊ธฐ์ ๋๋๊ฐํธ์ง๋จ์์์ ๋ค์์ฑ์์์ด์์์ฐจ์ด๋ฅผ์์์๋ค. ๋ํ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๊ฒฐ๊ณผ๋ Kim(25) ์ด์ ํ์ธ๊ณผ์ ์ํ์๋ฅผ์ํ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ ์ฐํ๋ก๊ทธ๋จ๊ฐ๋ฐ์ 55๊ฐ NANDA ์ง๋จ์์์ ๋ณํ 53๊ฐ (34.9%) ์ Yu(2) ์ด๋ณต๋ถ์์ ํ์๊ฐํธ๊ณผ์ ์ ์ฐํ๋ก๊ทธ๋จ๊ฐ๋ฐ๊ณผ์ ์ค 49๊ฐ NANDA ์ง๋จ์์์ถ์ถํ 5๊ฐ (34.23%) ์๋๋ฏธ์น์ง๋ชปํ๋๊ฒ์ผ๋ก๋ณด์ธ๋ค. Lee(23) ์์ฐ๊ตฌ์์๋ 4 ํ๋ / ํด์ ์์ญ์ด 7๊ฐ (33.33%) ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๊ฐํธ์ง๋จ์ํฌํจํ์์ผ๋, ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ 4 ํ๋ / ํด์ ์์ญ์์๋ 3๊ฐ (6.67%) ์๊ฐํธ์ง๋จ์๊ฐ์ง๋ฐ๋ฉด ์์ / ๋ณดํธ ์์ญ์์ 6๊ฐ (33.33%) ์๊ฐํธ์ง๋จ์๋์ถํ์๋ค. ์์ญ์๋ ๊ฐ์ผ์ํ์ฑ, ํผ๋ถ์์กฐ์ง์์์, ์ฒด์จ์กฐ์ ์๊ดํ๋ด์ฉ์ดํฌํจ๋์ด์ํ์์๋๋ค๋ฅธ์ ํ์ธ๊ณผํ์์ํน์ฑ์๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค์ฌ์์ฐ๊ณ๋๋๊ฒ์ผ๋ก์ถ์ถํ์ง์ ๋ฌธ๋ถ๋ฅ๋์ด 2๊ฐ์ด๊ณ , 433๊ฐ ์ค์ฌ์ค์์์ง์ ๋ฌธ์์ฐ๊ณ๋๋๊ฒ์ 63๊ฐ (4.55%) ์๋ค. Lee(23) ์์ฐ๊ตฌ์์๋ 486๊ฐ ์ค์ฌ์ค 76๊ฐ (5.64%), Park(26) ์์ฐ๊ตฌ์์๋ 433 ์ค์ฌ์์ 257๊ฐ (59.35%) ๋ฅผ์ถ์ถํ์๋๋ฐ์ด์ญ์ NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ์์์๊ฒฐ๊ณผ์๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก์ข ์ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๊ณผ์ ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๊ธฐ์ ๋๋๊ฐํธ์ค์ฌ์์์ ๋ค์์ฑ์์์์ฐจ์ด๋ก์๊ฐํ ์์๋ค. Kim(25) ์ 486๊ฐ ์ค์ฌ์ค 6๊ฐ (33.3%) ๋ฅผ์ ํํ์ฌ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์ถ์ถ๋์ค์ฌ๋ณด๋ค๋๋ง์์ค์ฌ๋ฅผ์ ํ์ธ๊ณผ์ ์ํ์์ ์ฐํํ๋ก๊ทธ๋จ์ํ์ฉํ์์ผ๋, ๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ค๋ฌธ์ํ ๋๋ก์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ๋ถ์ํ Kwon(22) ์์ฐ๊ตฌ์์๋ 35๊ฐ๋ณํ๋ ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ชฉ๋ก์์ 26๊ฐ (7.43%) ์์ค์ฌ๋ฅผํต์ฌ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ก์ค์ ํ์ฌ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํตํด์ ํ๋ ์ค์ฌ๊ฐ์ ํ์ธ๊ณผํต์ฌ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ๋ชจ๋ํฌํจํ๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์ 433 ์ค์ฌ๋ชฉ๋ก์์์ ํ๋์ค์ฌ๋ ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ญ, 2 ์๋ฆฌํ์ : ๋ณตํฉ์ ์์ญ, 3 ํ๋ํ์ ์์ญ, 4 ์์ ์์ญ, 6 ๊ฑด๊ฐ์ฒด๊ณ ์์ญ์ด 5๊ฐ์์์ญ์๊ท์๋์๋ค. ๊ฐํธ์ฌ์์ค๋ฌธ์ํ ๋๋ก์ ํ์ธ๊ณผ๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ๋ถ์ํ๊ถ๋ฏธ์ (22) ์์ฐ๊ตฌ์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์ ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ญ์์ฌ์ฉ๋๋๊ฐํธ์ค์ฌ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋ง๋ค๊ณ ํ๋๋ฐ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์์ญ์๊ฐํธ์ค์ฌ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋ง์๋ค. ๋ํ Kwon(22) ์ 5 ๊ฐ์กฑ ์์ญ์๊ฐํธ์ค์ฌ๊ฐ 4 ์์ ์์ญ์๊ฐํธ์ค์ฌ๋ณด๋ค๋๋ง์ด์ฌ์ฉ๋๋ค๊ณ ๊ฐํธ์ฌ๋ค์ด๋ต๋ณํ๋ค๊ณ ํ๋ฉด์๋ํต์ฌ๊ฐํธ์ค์ฌ์์๋ 5 ์์ญ์๊ฐํธ์ค์ฌ๊ฐ์ ํํฌํจ๋์ง์์๋ค๊ณ ํ๋๋ฐ, ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ 5 ๊ฐ์กฑ ์์ญ์๊ฐํธ์ค์ฌ๊ฐ๊ด์ฐฐ๋์ง์์๋ค.,2๊ฐ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ๊ณ ์๋ 9 ๋ถ๋ชฉ๋๊ธฐ ์ค์ฌ๋ 22๊ฐ์๊ฐ์ฅ๋ง์์ ํ๋์ค์ฌ๋ฅผํฌํจํ๊ณ ์๋ ์๋ฆฌํ์ : ๊ธฐ๋ณธ์ ์์ญ์์ํด์๋ค. ์์ญ์์๋๊ทธ์ธ์ 94 ๊ฒฌ์ธ / ๋ถ๋์๊ฐํธ ์ค์ฌ, 4 ํต์ฆ๊ด๋ฆฌ ์ค์ฌ์์๋ง์๊ธฐ๋ก์๋ณด์๋ค. ๋ค์์ผ๋ก๋ง์์ค์ฌ๋ช ์ดํฌํจ๋ 2 ์๋ฆฌํ์ : ๋ณตํฉ์ ์์ญ์์๋ 235 ํฌ์ฝ : ๋น๊ฒฝ๊ตฌ ์ค์ฌ์ 344 ์ ๊ฐ๋ถ์๊ฐํธ ์ค์ฌ๊ฐ๋ง์์ง์ ๋ฌธ์ํฌํจํ๊ณ ์์๊ณ , 3 ํ๋ํ์ ์์ญ์๋ 539 ์๊ธฐ์ธ์๊ฐํ ์ค์ฌ์ 56 ๊ต์ก : ์์ ์ ์ค์ฌ์์๋ง์์ง์ ๋ฌธ์๊ฐ์ง๊ณ ์์๋ค. 8 ์๋ขฐ ์ค์ฌ์ ์์ฌํ์๊ด์ฐฐ ์ง์ ๋ฌธ, 737 ํด์๊ณํ ์ค์ฌ์์ ํด์๊ด๋ จ์ํ ์ง์ ๋ฌธ, 527 ์ ์์ง์ง ์ค์ฌ์ ์์ ๋๋ชจ ์ง์ ๋ฌธ์์ด 8๋ช ์๋์์์ค์์๊ฐ๊ฐ 78๋ช , 76๋ช ๊ณผ 75๋ช ์๊ฒ๊ธฐ๋ก๋์ด์ก๋ค. ์ฌํ๊ด๊ณ์คํ์๊ฐํธ์ค์ฌ๋น๋๋ฅผ์กฐ์ฌํ Kim(997) ์์ฐ๊ตฌ์์ ์ ๊ณผ๋ณ๋๊ฐํธ์ค์ฌ์ํ์์ ์ํ Choi ๋ฑ (23) ์์ฐ๊ตฌ์์ํ๋จ๋ ์ค์ฌ์๋๋ค๋ฅธ๋ฐ๋ฉด์ ํ์ธ๊ณผ์ค๋ฌด์์ค์ฌ๋ฅผ์ฐ๊ตฌํ Kwon(22) ์์ฐ๊ตฌ์๋์ ์ฌํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ๋ณด์ฌ๊ฐ๊ณผ๋ณ๋ค๋น๋๊ฐํธ์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ์ํ์์ฑ์๋ท๋ฐ์นจํ์๋ค. ์ด 4,744๊ฐ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ค NOC ๊ฒฐ๊ณผ์์ฐ๊ณ๋ ์์๋์ง์ ๋ฌธ์์๋ 42๊ฐ (.96%) ๋ก๋ํ๋ฌ๋๋ฐ์ด์ง์ ๋ฌธ๋ค์ 26๊ฐ NOC ๊ฒฐ๊ณผ์ค 8๊ฐ (3.8%) ์์ฐ๊ณ๋์๋ค. ์ด๋ Lee(23) ์ด๋ฐํ NOC ๊ฒฐ๊ณผ 54๊ฐ (2.77%), Yu(2) ์ด๊ธฐ์ฌํ NOC ๊ฒฐ๊ณผ 66๊ฐ (33.8%), Park(26) ๊ฐ์ถ์ถํ NOC ๊ฒฐ๊ณผ 29๊ฐ (49.62%) ๋ณด๋ค์๋์ ์ผ๋ก๋งค์ฐ์ ์์ผ๋ฉฐ Kim(25) ์ด์ ์ฐํ๋ก๊ทธ๋จ๊ฐ๋ฐ์ 26๊ฐ NOC ๊ฒฐ๊ณผ์ค์์์ฑํํ 93๊ฐ (35.77%) ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค๋์ ์์์น์๋ค. ๊ตฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผํ์ํน์ฑ์๋ฏผ๊ฐ๋ณ์์ ํ์ธ๊ณผํ์๋๋ค๋ฅธ๊ณผ์ํ์๋ค์๋นํ์ฌ๋์ ์์์์ฉ์ด๊ฐํ์ํ ์๋์๊ฒ ์ผ๋์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก๊ฐํธ๊ณผ์ ์์ ์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ค์์ํนํ๊ฒฐ๊ณผ๋ถ์ผ๊ฐ๋น์ฝํจ์๋ณผ์์๋ค. ๊ฐํธ๊ณผ์ ์์ ๋ฌด์ํ๊ณผ์ ์์๋ ์์ ์ด๋ ๋น๋ ์์ ๊ฐํธํ๋์ด๋ ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ธ์ผ๋กํ์ฌ๊ธ๊ฐํธ๋ชฉ์ ์ํจ์จ์ ์ผ๋ก์ํํ๋๋กํ๋๋ฐ๊ทธ๋ชฉ์ ์ด์์ผ๋ฉฐ๊ฐํธํ๋ฌธ์ด๊ณผํ์ผ๋ก๋ฐ์ ํ๊ธฐ์ํ๊ทผ๊ฐ์ด๋๋ค. ์ ํต์ ์ธ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ฌ์์ง์๋ฅผ์ํํ๋ด์ฉ๊ณผ๊ทธ๋ฐ์๋ฐ๊ด์ฐฐ๋ด์ฉ์๊ธฐ๋กํ์์ผ๋, ๊ฐํธ์ ๋ฌธ์ง๊ณ ์ ์๊ฐํธ๊ณผ์ ์์ ๊ณตํ๋๊ฒฝ์ฐ๋ผ๋ฉด๋น์ฐํ๊ธฐ๋ก์ํํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์๋ฐ์ํ๋๋ด์ฉ์ด๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ Park(25) ์์ ์ธ์์์ฒ๋ผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๊ฐํธ์ ๋ฌด์๊ณผ์ ์ํฌํจํ ์์์ด์ผํจ์๋๋ถ๊ตฌํ๊ณ ํ๊ตฐ๋ณ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๋น์๊ฐ ์ค์ฌ์๋ง์น์ฐ์ณ์์ด์ถํ๊ฐํธ๊ณผ์ ์๋ํ์ดํด์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ํ๊ต์ก์ดํ์ํจ์๋ณด์ฌ์ค์ด๋ผ๋ P๊ธฐ๋ก์ P๋์์์ํ์์ฌ์ ์๊ทผ๊ฑฐํ NANDA ์ง๋จ์๊ดํ๋ด์ฉ์์ค์ฌ์ผ๋ก NANDA ์ง๋จ์์ ์ฉ NI ์ค์ฌ์ NOC ๊ฒฐ๊ณผ์๋ํ๋ถ๋ถ์ผ๋ก๊ธฐ์ ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ๊ทธ๊ต์ก๋ด์ฉ๋ํ์ด๊ฐ์๊ฐํธ๊ณผ์ ๊ณผ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ๋ฐํ์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ 83 3. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ. ๊ฒฐ๋ก ๋ค๋น๋๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ์ฐ๊ตฌํ๋๋ถ๋ถ์์ฐ๊ตฌ๋ค (Kang, 23; Kim, 25; Lee & Choi, 23; Choi et al., 23) ์์ต์ ์ค์ฌ๋ฅผ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ๋ฒ์ํ๊ณ ๋๋ค๋ฅธ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ๋ด์ฉํ๋น๋๊ฒ์ฆ์๊ฑฐ์นํ์ต๋ํ๋ง์์ค์ฌ๋ชฉ๋ก์์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ํํ๊ณ ์ํ๋ค. ์งํํ๋๊ฐํธ์ค์ฌ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ ํฉํ๊ธฐ๋ก์์ดํผ๊ณ ์ค๋ฌด์ํ์ฉํ๊ธฐ์ํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํ๊ณ ์ํ๋ค๋ฉด์ด๋ํ์์ ์ธ๋ถ๋ถ์ด๋๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋์คํํ์ ์ด์ฃผ๋ฅผ์ด๋ฃจ์๊ธฐ๋๋ฌธ์์ค์ฌํ๋ํ๋์์ ์์ํ๋์๋ชจ๋ํ๊ธ๋ก์ ์ํ (Yom et al., 998) 433๊ฐ์ ์ค์ฌ๋ฅผ์ฑํํ์๋ค. ์์ํ๋น๋์์๋์ด์ ์ฐ๊ตฌ๋ค์์๋ ๊ฑฐ์ํํ์ง์์ ์ ์์ ์ฃผ์ผ์ 7ํ์ด์ (3ํ์ด์ / ์ ) 5์ ๊น์งํํํ๋ Likert ์ฒ๋๋ก์ธก์ ํ์์ผ๋, ๊ตฐ๋ณ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ ์ฃผ์ผ์ํ๋ฒ์ด๋ฃจ์ด์ง๋์ฌ๋ก๊ฐ๋ง๊ธฐ๋๋ฌธ์๊ธฐ๋ก์๋ณด๊ณ ์ํ๋น๋๋ฅผํ๋จํ๋๊ฒ์ด์ฌ์ค์๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ 8๋ช ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ถ์ถ๋๋ถ์๋์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๊ฐ์ง๊ณ , ์ง์ ๋ฌธ์ด์ ์ฉ๋ํ์์์์์ด์์๊ฒ๊ธฐ๋ก๋ํน์ ๊ฐํธ์ง์ ์๋น๋์๋ฅผ๊ณ ๋ คํ์ฌ๋ค๋น๋๊ฐํธ์ง๋จ, ๊ฐํธ์ค์ฌ, ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผํ์ ํ์๋ค. ๋ํ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์์๋ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์์ํ์ํ๋จํ๊ธฐ์ํด์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ํํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฒ์ค๋ฌธ์์๋ขฐํ๋์ฌ๋ก๊ฐ๋๋ถ๋ถ์ด์๋ค. ํ์ง๋ง, ์ด๊ฒฝ์ฐ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ค์ฌ๊ธฐ๋กํ๋ด์ฉ์ด๊ธฐ๋ก๋๋ด์ฉ๊ณผ๋ค๋ฅธ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ์์ด๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋๊ธฐ๋ก๋์ด์ง๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ํ ๋๋ก์ํ์์ถ์ถํ์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์์์ํด๊ณตํต์ ์ผ๋ก์ ์ํ๋๋ ํนํ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ์ด์์ง์์ ํด์ง์ง์์์ฐธ๊ณ ์์ ๋ค์์ฐธ์กฐํ์ฌ๋ณธ์ธ์ด์์ฉํ์ฌ์ ์ฉํ์๋ค. ์ด์ ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์์๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๋ด์ฉ์ D(data), P(problem), I(intervention), O(outcome) ๋ก์ธ๋ถํํ๋๋ฐฉ๋ฒ (Lee & Lee, 24) ๊ณผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ํ์ง์ ๊ณผ์ํ์ง์ ๋ก๊ตฌ๋ถํ๋ฐฉ๋ฒ (Ryu, 2; Kim, 24) ์ด์์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ฒ์๋ถํฐ D, P, I, O๋ก๊ตฌ๋ถํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์๋๋์ฝ๊ฒ์ฐ๊ณํ ์์์ผ๋์ํ์ง์ ๋ฌธ์์ฒด๊ฐ์ด๋ป๊ฒ๋๋์ด์ง๋์ง๋ฅผ์์์๊ธฐ๋๋ฌธ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์์ฑํฅ์๋ถ์ํ๋๋ฐ์ ํ์ด๋ฐ๋๋ค. ์ด๋ฅผ๋ณด์ํ๊ธฐ์ํด์๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ํ์๋ฅผ์ฌ์ฉํ์ฌ์ ์ฒด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์์ํ์ง์ ๊ณผ์ํ์ง์ ๋น๋๋ฅผํ์ธํ์ฌ์ ๋ฐ์ ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ด์ฉ์์ ๊ฒํ์ฌ์ ํ์ฐ๊ตฌ์๋น๊ตํ์๊ณ , ์ดํ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ์์ผํด๋น๋๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ด์์ง๋จ, ์ค์ฌ, ๊ฒฐ๊ณผ์ฉ์ด๋ฅผ์ ์ฉํ์๋ค. ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ์ ์ธ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ค์ฌ์ํ์คํ๋๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผํ์ฉํ์ฌ๊ฐํธ์ฌ๋ค์ด๊ธฐ๋กํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ์๋ฃ์์ฐ๊ณ์์ผฐ๋ค. ์ดํํ์คํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ ์ฉ์ ๋๋ฅผํ์ ํ์ฌ๋ค๋น๋์ฉ์ด์์ง์ ๋ฌธ์์ ์ํ๊ณ ๊ธฐ๋ก์๊ฐํธ๊ณผ์ ์๋ฐ์์ ๋๋ฅผ์ดํด๋ณด์๋ค. ์ด์์์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ ๋ฆฌํ๋ฉด๋ค์๊ณผ๊ฐ๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก 8๋ถ์์ํ์์ํ์๋ํ์ง์ ๋ฌธ 4,34๊ฐ (29.44%) ์๊ฐํธ์ฌ์์ํ์๊ดํ์ง์ ๋ฌธ,43๊ฐ (7.56%) ์์ด 4,744๊ฐ์ง์ ๋ฌธ์์ถ์ถํ์๋ค. ์ถ์ถํ 4,744๊ฐ์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ค์ค,733๊ฐ (.75%) ์ง์ ๋ฌธ์ NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ์, 2,329๊ฐ (83.62%) ์ง์ ๋ฌธ์ ๊ฐํธ์ค์ฌ์, 42๊ฐ (.96%) ์ง์ ๋ฌธ์ NOC ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ์์ฐ๊ณ๋์์ผ๋ฉฐํ์คํ๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ฐ๊ณ๋์ง์์๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ 54๊ฐ (3.66%) ๊ฐ์์๋ค. ์ถ์ถํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์๊ธฐ์ด์๋ฃ๋ก๋ชฉ๋กํํ๊ฒ์ NANDA,, NOC ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์์ ์ฉํ์ฌ์ฐ๊ณํ๊ฒฐ๊ณผ์ด 67๊ฐ NANDA ๊ฐํธ์ง๋จ์ค 8๊ฐ (.78%), 433๊ฐ ๊ฐํธ์ค์ฌ์ค 63๊ฐ (4.55%), 26๊ฐ NOC ๊ฐํธ๊ฒฐ๊ณผ์ค 8๊ฐ (3.8%) ๊ฐ์ ํ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ฐ๊ณ๋์ฉ์ด๋ํฅํ๊ตฐ๊ฐํธ์ ์ฐํ๋ฅผ์ํ๊ธฐ์ด์๋ฃ๋กํ์ฉ๋ ์์๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ์ ํ์ฐ๊ตฌ์๋น๊ตํด๋ณผ๋ NANDA ์ง๋จ๊ณผ ์ค์ฌ๋์ ์ฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋นํด์ข ์ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์๋๋ฎ์๋น๋๋ฅผ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, NOC ๊ฒฐ๊ณผ๋๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ง๋งค์ฐ๋ฎ์๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ธฐ๋ก๋๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ๋ค์์๊ฐํธ๊ณํ์ด๋๋ชฉํ๋ฅผ์ธ์ฐ๊ณ ์์ง์์์ง๋จ๊ณผ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ฐ๊ณ์ํค๊ธฐ์๋๊ณผ๋ํ์ถ๋ก ์ดํ์ํ๊ธฐ๋๋ฌธ์์ถ์ถ๋ NANDA,, NOC์๊ฒฐ๊ณผ๋ค์๊ฐ์ง๊ณ ์ฐ๊ณ๋ง์ํ์ฑํ๊ธฐ์๋์ ํ์ด๋ฐ๋ฅธ๋ค. 2. ์ ์ธ์ด์์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ๋ฐํ์ผ๋ก๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์ ์ํ๊ฐํธ์ง์ ๋ฌธ์ํํ์ํ์คํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ด์์์ ํ๋๋ชฉ๋ก๋ค์์ง์์ ์ผ๋ก๊ฐ๋ฐ๋ฐ๋ณด์ํด๋๊ฐ์๋์ฑ์ฒด๊ณ์ ์ธ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ฑํ์ฌ๊ณผํ์ผ๋ก์์๊ฐํธ์๋ํ๊ธฐ๋ฐ์ํ๊ณ ํํ ์์์๊ฒ์ผ๋ก๊ธฐ๋ํ๋ค. ์ด์๋๋ถ์ด๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๊ณผ๊ฐํธ๊ณผ์ ์๋ํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ง์์ ์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ง๊ฒ์๊ธฐ๋ํ๋ฉฐ์ถํ์ฐ๊ตฌ๋ฐ์ค๋ฌด์์์ด์์์ฐ๊ตฌ๋ฐฉํฅ๊ณผ์ ์ฉ๋ฐฉํฅ์์๋์๊ฐ์ด์ ์ํ๊ณ ์ํ๋ค. ๊ฐํธ๊ณผ์ ์๊ด์ ์์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ฑํ๊ณ ์ฐ๊ตฌํ๋๊ฒ์ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ฒด๊ณ๋ฅผ์๋ฆฝํ์ฌ, ์ ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์์ํํ๋ ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
84 ๊น๋ช ์ ๋ฐ์์ด์๊ฐ์ฅ์ ์ฐํํ๊ธฐํ๋ ๋ถ์ผ์คํ๋์ธ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ผ๋ฅผ์ฒด๊ณํํ๋๋ฐ๋์์ด๋ ์์๋ค. ๋ํ๊ฐํธ์ง์์ํ์ฅ๋ฐ์ ๋ฌธ์ง์ผ๋ก์์ํ์๊ฐํธ์ค๋ฌด์์ญ๊ตฌ์ถ๊ณผ๊ฐํธ์๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ ์์์ด์๋๊ธฐ์ด์๋ฃ๊ฐ๋ ์์์๊ฒ์ด๋ฏ๋ก์ด๋ถ์ผ์๋ํ์ฐ๊ตฌ๋์ง์๋์ด์ผํ๋ค. ๊ถ๊ทน์ ์ผ๋ก๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด๋ผ๋๋์์์ญ์์ด์ฒด์ ์ผ๋ก์ ์ฉ๋๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ์๋ํ์ฐ๊ตฌ์์์คํ ์๊ฐ๋ฐํ๊ธฐ์ํด์๊ฐ์ง๋ฃ๊ณผ๋ฐ๋ณ์ํน์ฑ์๋ฐ๋ฅธ์ข์๋ฒ์๋ค์๋ํ๋ง์์ฐ๊ตฌ๊ฐํ์ํ๋ฉฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์๋ถ์ํ๊ธฐ์ํํ์คํ๋์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ์๊ฐ๋ฐ๋์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผํ๋ค. ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ ์ฉํ๊ณ ๋์๋๋๊ฒ์ผ๋กํ์ฉํ๊ธฐ์ํด์ค์ํ๊ฒ์๊ฐํธ์ฉ์ด์ฒด๊ณ์๋ง๋๋๊ทธ๋ ์ง์์ผ๋๊ฐ์๋๋ผ, ์ค๋ฌด์์์ ์ฉํ๊ฐํธ๊ณผ์ ์์ด๋ป๊ฒํจ์จ์ ์ผ๋ก๊ธฐ๋ก์ผ๋ก๋จ๊ธฐ๋๋ํ๋๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ ์ํํ๊ณ ์๋๊ฐํธ๊ณผ์ ์๊ธฐ๋ก์ผ๋ก๋จ๊ธฐ๋๋ฐ์์ด์๋๋นจ๋ฆฌ์ธ์์๊ณ , ๋์ฝ๊ฒ์ ์ฉํ๊ธฐ์ํ์ฌํ์คํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ต์กํ๊ณ ์ด๋ฅผ์ ์ฉํ๊ธฐ๋ก๋ฐฉ๋ฒ์๊ฐ๋ฐํด์ผํ๋ค. ์ ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์์คํ ์๊ฐํธ๊ณผ์ ์๋ฐ๋ฅด๋ํ์คํ๋์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์คํํ๋๋ก๋์์ฃผ๋์ค์ํ๋๊ตฌ๊ฐ๋๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์๊ฒฐ๊ณผ๋๊ตฐ๋ณ์์ ์์๋ฌด๊ธฐ๋ก์์คํ ์ํ ๋๋ฅผ๋ค์ง๊ณ , ๊ฐํธ๊ณผ์ ์ํฌ๊ดํ๋๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ํํ๋๋ฐ๋์์ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณต๋ฐ์ํํ์๊ฐ๋๋ผ๋๊ฐํธ์์ง์ด๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ธ์๋ฐ๋ผ๋ฌ๋ผ์ง์์๋๊ฒ์ฒ๋ผ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๊ณผ์ ๋๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง์ด๋ค. ๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ์๋๊ฐํธ๊ธฐ๋กํ์ค์๋ง์ถ์ด๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์ํ์ํ ์์๋๋ก๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ ๋ฌด๋ฅผ์กฐ์งํํ๋์์ ์์ง์์ ์ผ๋กํด๋๊ฐ๋ชจ๋ ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์์์ด์์ํธ์ค์๊ฐ์ง์๋๋กํด์ผํ๋ค. ๊ฐํธ์ฌ์๋ง์์ ๋ฌด์ค์๋ํ์๊ฐํธ์๋ํด์ง์ ์ ์ธ๊ฒ์ผ๋ก๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ง์์์ด์ง์์๋๊ฒ์ด์๋๊ฐํ๋ฉด, ํ์๊ฐํธ์๊ฐ์ ์ ์ธ๊ฒ์ผ๋ก๋ค๋ฅธ์์์ง์์์ด์ง๋๋ถ์ผ๋๋ง์ด์๋ค. ํ์๊ฐํธ๊ธฐ๋ก์ด์ธ์๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๊ธฐ๋กํ๋์ ๋ฐ๋ถ์ผ์๋ํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ํํ์ฌ๊ธฐ๋ก์ผ๋ก๋จ๊ฒจ์ง๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด์์ญ์์ ๊ฒํ๊ณ ์ง์นจ์์ ์ํ๋๊ฒ๋๊ฐํธ์ ๋ฌดํ์คํ์ํ์ํ๋ค. REFERENCES Cheon, H. S., Moon, S. N., & Kim, E. J. (25, September). Development and evaluation of nursing process program in DEMIS. Presented at 7th Military Nurse Conference. Chi, S. A., Choi, K. S., Park, K. S., & Jung, Y. K. (999). A basic study on improvement and computerization of nursing record. J Korean Acad of Nurs, 29(), 2-33. Choi, J. Y. Kim, H. S., & Park, M. S. (23). A correlation study of perceived importance of nursing interventions with performance frequency in psychiatric nursing units using the 3th. J Korean Acad of Nurs, 33(), 95-3. Choi, J. Y., Park, M. S., & Kim, H. S. (22). A survey on nursing interventions of psychiatric nursing unit using the 3th. J Korean Acad Psychiatr Ment Health Nurs, (2), 25-36. Choi, S. H., Cho, B. H., Ji, H. R., Lee, E. J., Kim, H. S., & Park, M. J. (24). Standardized linkage between nursing diagnosis and intervention. Hyunmoon publlishung co.: Seoul. Kang, H. S. (23). Nursing interventions for the patient with liver cirrhosis under the patient classification. Unpublished master's thesis, Seoul National University, Seoul. Kim, H. S. (25). Development and application of a computerized nursing process program for orthopedic surgery inpatients - NANDA, NOC, and Linkages. J Korean Acad of Nurs, 35(6), 979-99. Kim, K. M. J., Kim, K. J., Cha, Y. N., Jang, J. S., Yoon, J., Gong, E. S., Jung, Y, S., Hwang, S. J., & Yang, B. S. (26). NANDA nursing diagnosis and intervention guide. Hyunmoon publlishung co.: Seoul. Kim, M. S. (997). Use of the nursing intervention classification by the coronary care nurses in Korea. Unpublished master's thesis, Seoul National University, Seoul. Kim, S. Y., Chin, Y. R., Oh, V. Ch., Park, E. J., Yun, S. N., & Lee, I. S. (26). Analysis of the nursing interventions performed by public health nurses in health centers using the. J Korean Acad of Nurs, 36(2), 27-226. Kim, Y. J. (24). Analysis of nursing records of cardiac surgery patients based on nursing process focusing on nursing outcome. Unpublished master's thesis, Seoul National University, Seoul. Kwon, M. S. (22). Analysis of nursing intervention using. Unpublished master's thesis, Chung-Ang University, Seoul. Lee, E. J. (2). International comparison of neurology and orthopedics nursing intervention. J Korean Adult Nurs Acad, 3(4), 57-528. Lee, E. J., & Choi, I. H. (23). Comparison on nursing importance and performance of nursing interventions linked to nursing diagnoses-focused on 5 NANDA nursing diagnoses. J Korean Acad of Nurs, 33(2), 2-29. Lee, M. S. (23). Analysis of nursing records of cancer patients using standardized nursing language. Unpublished master's thesis, Keimyung Universty, Daegu. Lee, M. S., & Lee, B. S. (24). Analysis of nursing records of cancer patients with standardized nursing language systems. J Korean Acad Nurs Admin, (2), 243-254. Lee, Y. Y., & Chi, S. A. (2). Analysis of core intervention using. Chung Ang Nursing, 5(2), 33-44. McCloskey, J. C., & Buleckek, G. M. (998). (Yom, Y. H., Kim, M. S., Park, S. A., Park, J. H., Trans.). Hyunmoon ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์
๊ฐํธ๊ณผ์ ์ฉ์ด์ฒด๊ณ๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฐํธ๊ธฐ๋ก๋ถ์ 85 publlishung co.: Seoul. (Original work published 996) Oh, W. O., Suk, M. H., & Yoon, Y. M. (2). A survey of the nursing interventions performed by neonatal nursing unit nurses using the. J Korean Acad Child Health Nurs, 7(2), 6-78. Park, H. A., Kim, J. E., & Cho, E. S. (2). Taxonomy of nursing diagnosis, intervention, and outcome. Seoul National University publishing department: Seoul. Park, O. Y. (26). Analysis of the nursing intervention performed in the medical & surgical units and the health insurance cost items based on the. Unpublished master's thesis, Kyungsang National University, Jinju. Park, S. A. (25). Nursing management. Parkmoongak: Seoul. Park, S. H. (26). Linkages of nursing diagnoses and nursing interventions for nursing clinical decision support system. Unpublished doctoral dissertation, Seoul National University, Seoul. Ryu, D. H. (2). Analysis of nursing records of cardiac internal medicine unit using ICNP classification. Unpublished master's thesis, Seoul National University, Seoul. Ryu, E. J., Choi, K. S., Kwon, Y. M., Joo, S. N., Yun, S. R., Choi, H. S., Kwon, S. B., Lee, J. H., Kim, B. J., Kim, H. Y., Ahn, O H., Rho, E. S., & Park, K. S. (998). Analysis of the nursing interventions done by MICU and SICU nurses using. J Korean Acad of Nurs, 28(2), 457-467. Yom, Y. H. (999). Analysis of the nursing interventions performed by hospital nurses using. J Korean Acad of Nurs, 29(2), 346-36. Yom, Y. H., Kim, S. S., Kim, I. S., Park, W. S., & Kim, E. J. (999). Nursing Interventions Classification () use in Korea: Oriental medicine hospitals and general hospitals. J Korean Acad of Nurs, 29(4), 82-86. Yom, Y. H, Lee, K. E., Chang, H. K., Kim, E., J., Li, C. Y., Kim, K. Y., Huang, Z. Y., & Yuk, M. A. (2). Analysis of nursing interventions performed by Chosunjok nurses in Yanbian using. J Korean Acad of Nurs, 3(5), 793-87. Yu, H. S. (2). Database construct of nursing diagnosis, intervention and outcome for laparotomy patient. Unpublished doctoral dissertation, Chung-Ang University, Seoul. ๊ฐํธํ์ ํํ์ง 6(), 2 ๋ 3 ์