01-42(6)-06(김창일).fm

Similar documents
41(6)-09(김창일).fm

04-42(1)-09(김동원).fm

12.077~081(A12_이종국).fm

19(1) 02.fm

43(5)-1.fm

(154번 김사라은경).fm

43(4)-3.fm

10.063~070(B04_윤성식).fm

10(3)-09.fm

< DC1A4C3A5B5BFC7E22E666D>

<30332DB9E8B0E6BCAE2E666D>

untitled

14.fm

04-46(1)-06(조현태).fm

14.531~539(08-037).fm

44(1)-01(이기안).fm

50(1)-09.fm

16(5)-03(56).fm

108.fm

4.fm

16(5)-04(61).fm

69-1(p.1-27).fm

18211.fm

( )-121.fm

08-42(1)-04(원창환).fm

139.fm

( )-129.fm

( )-103.fm

jaeryomading review.pdf

9(3)-4(p ).fm

17(1)-06.fm

( )-10.fm

18(3)-06(09).fm

49(6)-08.fm

fm

64.fm

10(3)-12.fm

605.fm

12(4) 10.fm

( )-89.fm

11(5)-12(09-10)p fm

93.fm

8(3)-15(p ).fm

( )-47.fm

304.fm

142.fm

48.fm

50(4)-10.fm

DBPIA-NURIMEDIA

20(1) fm

fm

50(5)-07.fm

12(3) 10.fm

10.fm

49(6)-06.fm

( )-83.fm

117.fm

44.fm

10(3)-02.fm

( )-67.fm

fm

07.045~051(D04_신상욱).fm

18103.fm

38(6)-01.fm

16(1)-3(국문)(p.40-45).fm

82-02.fm

10(1)-08.fm

( )-44.fm

129.fm

w w l v e p ƒ ü x mw sƒw. ü w v e p p ƒ w ƒ w š (½kz, 2005; ½xy, 2007). ù w l w gv ¾ y w ww.» w v e p p ƒ(½kz, 2008a; ½kz, 2008b) gv w x w x, w mw gv

( )-40.fm

12(2)-04.fm

11(1)-15.fm

<30312DC0CCC7E2B9FC2E666D>

(163번 이희수).fm

16(2)-7(p ).fm

한 fm

6.fm

82-01.fm

65.fm

( )34.fm

51(4)-13.fm

(1)-01(정용식).fm

16(5)-02(57).fm

416.fm

21.fm

106.fm

untitled

85.fm

15.101~109(174-하천방재).fm

Microsoft Word - KSR2012A038.doc

( )-59.fm

( )-84.fm

09.249~256(07-087).fm

26(2)-04(손정국).fm

04.fm

03.fm

14(4) 09.fm

17(1)-08(06).fm

( )-112.fm

Transcription:

251 w t œwz J. Kr. Inst. Surf. Eng. Vl. 42, N. 6, 2009. < > w v w TaN ƒ p, ½ w,, ½ w»œw The Study f the Etch Characteristics f the TaN Thin Film Using an Inductively Cupled Plasma D-Seung Um, Seung-Han Kim, Jng-Chang W, Chang-Il Kim Schl f Electrical and Electrnics Engineering, Chung-Ang University (Received Nvember 23, 2009 ; revised December 21, 2009 ; accepted December 30, 2009) Abstract +P VJKU UVWF[ VJG RNCUOC GVEJKPI QH VJG 6C0 VJKP HKNO YKVJ 1 $%N #T ICU EJGOKUVTKGU YCU KPXGUVKICVGF 6JG GSWKROGPV HQT VJG GVEJKPI YCU CP KPFWEVKXGN[ EQWRNGF RNCUOC +%2 U[UVGO 6JG GVEJ TCVG QH VJG 6C0 VJKP HKNO CPF VJG UGNGEVKXKV[ QH 6C0 VQ 5K1 CPF24YCUUVWFKGFCUCHWPEVKQPQHVJGRTQEGUURCTCOGVGTU KPENWFKPI VJG COQWPV QH 1 CFFGF CP 4( RQYGT C &%DKCU XQNVCIG CPF VJG RTQEGUU RTGUUWTG 9JGP VJG ICU OKZKPI TCVKQ YCU 1 UEEO$%N UEEO#T UEEO YKVJ VJG QVJGT EQPFKVKQPU HKZGF VJG JKIJGUV GVEJ TCVG YCU QDVCKPGF #U VJG 4( RQYGT CPF VJG FEDKCU XQNVCIG YGTG KPETGCUGF VJG GVEJ TCVG QH VJG 6C0 VJKP HKNO YCU KPETGCUGF :TC[ RJQVQGNGEVTQP URGEVTQUEQR[ :25 YCU WUGF VQ KPXGUVKICVG VJG EJGOKECN UVCVGU QH VJG UWTHCEG QH VJG 6C0 VJKP HKNO Keywrds: Etch, TaN, Plasma, ICP, BCl 3 /Ar, O 2 1. 1959 l p p(ti) k (Jack kilby) w wù e j» š, e ñ. l(intel) œ š 1965 e ƒ 18 2 ƒw e tw š, x ¾ e ƒ ƒwš. ù p l j» p l p(gate) w ù w š, e ü p lƒ (Al) w» w. w w» w Crrespnding authr. E-mail : cikim@cau.ac.kr w» w š, p l w w š- (high-k) š. š x w e š wš 1,2). p l p j»ƒ, ƒ w š, û. ù p p y (SiO 2 ) l ƒ g w. p Ë l wš û x w š- (high-k thin film) w ƒ w 3). š- w» p w» /š- p l ƒ y w š 4,5). w x ûš, w û š.»

252 /w t œwz 42 (2009) 251-255 (damascene) œ w (Via)ù fk(cntact) y(hle) w œ 6). ù y ƒ š y v 1,2). š y TaN, TiN, WN y 1,2,7,8). y TaN TiN /š-» ƒ w š 9,10). œ ƒ w œ wù. p l j»ƒ p s w, p s s w. yƒ w v w ƒ f š ƒ w š 11). BCl 3 /Ar O 2 ƒ ƒ w v (ICP: Inductively cupled plasma) TaN ƒ p š, RF, š œ y ƒ p. TaN t yw XPS(X-ray phtelectrn spectrscpy) w. 2. x x w TaN/SiO 2 /Si substrate TaN Ì 1000 Å. TaN k y w» w j SiO 2 PR(Pht Resist). x ƒ e w v (ICP) l w ww. ƒ e x (Chamber) 26 cm š, ü 9cm. v x w» w 3.5z ¼ g lùƒ (quartz windw) w ü š, lù w» w 13.56 MHz q ƒ RF. w v w» w 13.56 MHz q RF. ü mechanical pump turb-mlecular pump w 10 6 Trr¾ w š, thrttle valve w œ w.» œ 500 W RF, 100 V w, 15 mtrr œ, 40 C»q š BCl 3 (6 sccm)/ar(14 sccm) ƒ w. TaN ƒ ƒ ƒ œ y w š, depth prfiler(alpha-step 500, KLA Tencr) w ƒ d w. t yw y» w XPS(AXIS-HSI, KRATOS) ww. 3. m 1 500 W RF, 100 V w, 2 Pa œ, 40 C»q š BCl 3 ƒ O 2 ƒ ƒw TaN ƒ PR ƒ k ùkü. BCl 3 ƒ 3 sccm O 2 ƒ ƒw ƒ 148.43 nm/min ƒ ƒ ùkþ. t 1 yw Gibb's free energy 12). t 1 TaN Cl e Oxygen w yw ƒ z, TaCl 5 TaOCl 3 TaO 2 Cl ƒ w. TaOCl 3 TaO 2 Cl Gibb's free energy j ùkü Oxygen ƒ w w., 3 sccm O 2 ƒ TaN TaO 2 Cl TaOCl 3 yw w ƒ. ù 6 sccm O 2 ƒ ƒ ƒ x. t 1, TaO 2 Cl TaOCl 3 š xk t w., ƒ O 2 ƒ w yw ù, Fig. 1. Etch rate f TaN thin film and selectivity f TiN t SiO 2 and PR as a functin f addictive O 2 gas in the BCl 3 /Ar gas chemistry.

/w t œwz 42 (2009) 251-255 253 Table 1. The Gibb's free energy f the expected etching by-prducts 8QNCVKNG GVEJ RTQFWEVU 0QPXQNCVKNG TGUKFWGU 8QNCVKNG GVEJ RTQFWEVU 0QPXQNCVKNG TGUKFWGU 4GCEVKQP Gf (kj/ml) 4GCEVKQP G f (kj/ml) 6C%N=I? 6C1 %N=U? 6C%N =I? 6C%N =U? 6C0 6C%N =I? 6C1%N =U? 6C%N =I? 6C%N =U? 6C1%N =I? 6C%N =U? 6C%N =I? 6C 1 =U? O 2 ƒ ƒ w ü Ar + w, ƒ w š, yw z TaN t û ƒ (TaO 2 Cl, TaOCl 3 ) w TaN t w» q 12). TaN SiO 2 ƒ k O 2 (6 sccm)/ar(14 sccm) ƒ 3.1 ƒ š, TaN PR ƒ k O 2 ƒ ƒ ƒ BCl 3 ƒ 0.49 ƒ. O 2ƒ Si ƒ jš, PR ƒ» q. 2 O 2 ƒ, 100 V w, 2 Pa œ š 40 C»q RF y TaN ƒ PR ƒ k ùkü. RF 400 W l 700 W¾ y gš, 700 W RF 350.12 nm/min ƒ ƒ ùkþ. RF lù ü ƒ w v ƒ š, RF ü v ƒw. v ƒ e ƒ ƒw w. 2 RF TaN ƒ v ƒ ƒw» 10,13,14). TaN SiO 2 ƒ k 600 W RF 3.48 ƒ š, TaN PR ƒ k û k. 3 O 2 ƒ, 500 W RF, 2 Pa œ š 40 C»q w y TaN ƒ SiO 2 PR ƒ k ùkü. w 50 V 200 V ¾ 50 V y gš, 200 V 375.98 nm/min ƒ ƒ ùkþ. w ƒ w j ƒ. 3 f rl j TaN ƒ ƒw š 10,14). 50 V x. rl z ƒ û TaN t ƒ z Fig. 2. Etch rate f TaN thin film and selectivity f TaN t SiO 2 and PR as a functin f the RF pwer. Fig. 3. Etch rate f TaN thin film and selectivity f TaN t SiO 2 and PR as a functin f the DC-bias vltage.

254 /w t œwz 42 (2009) 251-255 Fig. 4. Etch rate f TaN thin film and selectivity f TaN t SiO 2 and PR as a functin f the prcess pressure. j w» q. TaN SiO 2 ƒ k 100 V 3.1 ƒ š, TaN PR ƒ k û, k y. 4 O 2 ƒ, 500 W RF, 100 V w š 40 C»q œ y TaN ƒ PR ƒ k ùkü. 1 Pa œ 104.33 nm/min ƒ ùküš, 2 Pa œ ƒ 148.43 nm/min. ù 3 Pa œ x ùkû. œ y v ü w s³ w (mean-free path) w e. œ ü w s³ w š, g t j ƒ 15,16). 3 Pa œ Oxygen Cl e TaN w ƒ (TaOCl x ) w { û TaN t w š, œ w Ar rl ƒ + û wš ƒ w w» x w š. 2 Pa œ ƒ ƒ. œ û rl ƒ, ü ƒ ƒ ù e t w» ƒ, 1 Pa û œ w Ar + Fig. 5. XPS narrw scan spectra f the surface f the TaN thin film under O 2 /BCl 3 /Ar gas mixing rati. rl ƒ ƒw ù, TaN t w» ƒ û š q. TaN SiO 2 ƒ k 2 Pa 3.1 š, TaN PR ƒ k 1 Pa 2 Pa 0.2 0.3 û. 5 O 2 /BCl 3 /Ar ƒ yw ƒ Áz TaN t XPS narrw scan spectra. ƒ BCl 3 /Ar ƒ ƒ z TaN t w, 28 ev 24 ev peak yƒ. TaN t y yd BCl 3 /Ar v š, Ta-Cl x ƒ t wš. 3 sccm O 2 ƒ ƒ ƒ ƒ w, O 2 ƒ w TaN t Ta x - O y xk ƒ w š, 6 sccm O 2 ƒ ƒ ƒ Ta-O x -Cl y xk ƒ w q. 4. w v (ICP) l w TaN ƒ x ww š, SiO 2 PR ƒ k w. BCl 3 (6 sccm)/ar(14 sccm) ƒ 3 sccm O 2 ƒ ƒ ƒ ƒ ùkþ. RF, w f ƒ ƒw š, œ 2 Pa ƒ ƒ ƒ ùkü. O 2 ƒ ƒ TaOCl x ƒ j, ƒ { p û»

/w t œwz 42 (2009) 251-255 255 TaN t w» w rl z ƒ v w š q. š x 1. K. H. Min, K. C. Chun, K. B. Kim, J. Vac. Sci. Technl. B, 14(5) (1996) 3263. 2. J. S. Park, M. J. Lee, C. S. Lee, S. W. Kang, Electrchem. Slid State Lett., 4 (2001) C17. 3. M. L. Green, M. Y. H, B. Busch, G. D. Wilk, T. Srsch, T. Cnard, B. Brijs, W. Vandervrst, P. I. Raisanen, D. Muller, M. Bude, J. Grazul, J. Appl. Phys., 92 (2002) 7168. 4. B. H. Lee, R. Chi, L Kang, S. Gpalan, R. Nieh, K. Onishi, Y. Jen, W. J. Qi, C. Kang, J. C. Lee, Characteristics f TaN Gate MOSFET with Ultrathin Hafnium Oxide (8Å-12Å), Internatinal Electrn Devices Meeting, (2000) 39. 5. C. S. Kang, H. J. Ch, Y. H. Kim, R. Chi, K. Onishi, A. Shahriar, J. C. Lee, J. Vac. Sci. Technl. B, 21(5) (2003) 2026. 6. C. K. Hu, L. Gignac, S. G. Malhtra, R. Rsenberg, S. Bettcher, Appl. Phys. Lett., 78 (2001) 904. 7. A. Arranz, C. Palaci, Surf. Interface Anal., 29 (2000) 653. 8. P. Lamur, P. Fiux, A. Pnche, M. Nardin, M. F. Vallat, P. Dugay, J. P. Brun, N. Mreaud, J. M. Pinvidic, Surf. Interface Anal., 40 (2008) 1430. 9. S. K. Yang, H. H. Kim, B. H. O, S. G. Lee, E. H. Lee, S. G. Park, S. P. Chang, J. G. Lee, H. Y. Sng, J. Krean Phys. Sc., 51 (2007) S198. 10. M. H. Shin, M. S. Park, N. E. Lee, J. Kim, C. Y. Kim, J. Ahn, J. Vac. Sci. Technl. A, 24(4) (2006) 1373. 11. K. Nakamura, T. Kitagawa, K. Osari, K. Takahashi, K. On, Vacuum, 80 (2006) 761. 12. W. S. Hwang, J. Chen, W. J. Y, V. Bliznetsv, J. Vac. Sci. Technl. A, 23(4) (2005) 964. 13. M. H. Shin, S. W. Na, N. E. Lee, J. H. Ahn, Thin Slid Films, 506-507 (2006) 230. 14. F. A. Khan, L. Zhu, V. Kumar, I. Adesida, R. Okjie, Mat. Sci. Eng. B, 95 (2002) 51. 15. S. M. K, D. P. Kim, K. T. Kim, and C. I. Kim, Mat. Sci. Eng. B, 118 (2005) 201. 16. F. A. Khan and I. Adesida, Appl. Phys. Lett., 75 (1999) 2268.