๊ฐํธํ์์งํ, ์ 8๊ถ, ์ 2ํธ, 2011๋ 12์ Perspectives in Nursing Science Vol. 8, No. 2, 129-138, December, 2011 ๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํํฉ๊ณผ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ ์ต๋ช ์ 1 ๋ฐฉ๊ฒฝ์ 2 ๋ฐ์ฐํ 2 ๊ฐํ์ฃผ 3 ์์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๋ํ ๊ฐํธ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์๊ต์ 1, ๋ถ๊ต์ 2, ์์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๋ํ๋ฐ์ฌ๊ณผ์ 3 Current Status and Direction for Future Development of Evidence-based Nursing in Korea Choe, Myoung-Ae 1 Bang, Kyung-Sook 2 Park, Yeon-Hwan 2 Kang, Hyun-Ju 3 1 Professor, 2 Associate Professor, College of Nursing The Research Institute of Nursing Science, Seoul National University, 3 Doctoral Student, College of Nursing, Seoul National University Purpose: The purpose of this study was to identify the current status of evidence-based research, education, and practice, and to suggest a directions for the future development of evidence-based nursing. Methods: To examine the current status of evidence-based nursing research, experimental research among studies published in the Journal of Korean Academy of Nursing from 2008 to 2010 were analyzed. We suggested a direction for the future development of evidence-based research based on the analysis and literature reviews. We also suggested a direction for the future development of evidence-based education and practice based on literature reviews. Results: The results showed that designs and methods of studies were insufficient to use evidences derived from the studies in terms of evidence-based research, and experimental studies consistent with themes were found to be deficient. In the future, the methods and rationale for the design of experimental studies need to be clearer In addition, a test for intervention effects through repetitive studies and a connection between the intervention effects and a protocol for clinical practice will be required. In terms of evidence-based education, curriculum revision and development of teaching methods including contents related to evidence-based practice and research methodology in undergraduate and graduate programs will be required. Evidence-based practice in Korea was less actively done than with that of foreign countries. Some large hospitals have recently attempted systemic activities to promote evidence-based nursing practice in clinical settings. To activate evidence-based practice, the perception of nurses for evidence-based practice needs to be changed and support for education and administration of the program is required. Also, evidence-based practice guidelines, protocols, and assessment tools need to be developed. Conclusion: Evidence-based nursing in Korea is in the process of evolving. To realize evidence-based nursing, we need to develop nursing science based on evidences of closer communication and cooperation in terms of nursing research, education, and practice. Key Words: Evidence-based nursing, Evidence-based practice ์๋ก ๊ฐํธ์ด๋ก , ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ, ๊ฐํธ์ค๋ฌด๋๊ฐํธ๋ฅผ๋ฐ์น๊ณ ์๋์ธ๊ฐ์๊ธฐ๋ฅ์ผ๋ก์๋ก์ฐ๊ด๋์ด๊ฐํธ์๋ฐ์ ์์ด๋๋ํต์ฌ ์ถ์ด๋ค. ๋ค์ํ๊ฐํธ๋ถ์ผ์์๋ค์ํ๋ฐฉ๋ฒ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผํตํด๊ฐํธ์ง์์ฒด๊ฐ๋ฐ์ ํ๊ณ ๊ฐํธ๊ณผํ์ผ๋ก์์๋ฉด๋ชจ๋ฅผ๊ฐ์ถ๋ฉด์๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ์๊ธฐ๋ฐํ๊ฐํธ์ค๋ฌด์๋ํ๊ด์ฌ๋์ฆ๊ฐ๋์ด์๋ค. ์ต๊ทผ์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ํ๊ด์ฌ์ดํนํ๋์ ์ฃผ์์ด : ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด Corresponding author: Bang, Kyung-Sook, College of Nursing, Seoul National University, 103 Daehak-ro, Jongno-gu, Seoul 110-799, Korea. Tel: 82-2-740-8819, Fax: 82-2-765-4103, E-mail: ksbang@snu.ac.kr ํฌ๊ณ ์ผ 2011 ๋ 11 ์ 17 ์ผ / ์ฌ์ฌ์๋ฃ์ผ 2011 ๋ 12 ์ 7 ์ผ / ๊ฒ์ฌํ์ ์ผ 2011 ๋ 12 ์ 7 ์ผ Vol. 8, No. 2, 2011 129
์ต๋ช ์ ๋ฐฉ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ฐํ๋ฑ ์ง๋ฉด์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋๋ฌด์์ธ๊ฐ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋์ค๋ฌด์์ด๋ป๊ฒ์ ์ฉ๋๋๊ฐ, ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์์ฑํ๊ธฐ์ํ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์๋ฌด์์ธ๊ฐ์๋ํํด๋ต์์ป๊ธฐ์ํดํ์ ํ๋์ดํ๋ฐํ๊ฒ์ ๊ฐ๋๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผํ์ฑํ์ํค๊ธฐ์ํด์์๊ณผํ๊ณ๊ฐ๊ณต๋์ผ๋ก๋ ธ๋ ฅํ๊ณ ์๋์์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๊ต์ก๊ณผ์ค๋ฌด์ ์ฉ์์ธ๊ตญ์๋นํด์์งํ์ฑํ๋์ง์์์ด๋ณด๋จ๊ณ์ด๋ค ( ๋ฐ๋ช ํ, 2006; ์ค์๊ธ, ์คํ์ฃผ, ์ด์ค์ , 2004). ์ด์, ๋ณธ๊ณ ์์๋๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ฐ์ ๊ณผ์ ์์ดํด๋ณด๊ณ ์ฐ๊ตฌ, ๊ต์ก, ์ค๋ฌด์์ญ์์์๊ตญ๋ดํํฉ์๋ํด๊ณ ์ฐฐํด๋ณด๊ณ ์ํ๋ค. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ด๋ผ๋์ฉ์ด๋์ด์ฐฝ๊ธฐ์ฃผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ํ์ด๋ผ๋์ฉ์ด๋ก์ฃผ๋ก์ํ์์์ฌ์ฉ๋๊ณ ๋ฐ์ ๋์ด์์ผ๋์ต๊ทผ์๋์๋ฃ์๊ด๋ จ๋๋ชจ๋ ๋ถ์ผ์ํ์ฐ๋ฐ์ ์ฉ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ( ์ต๋ช ์ ๋ฑ, 2010), 2000๋ ๋์๋ค์ด์๊ฐํธ๋ถ์ผ์์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ฐ๊ตฌ, ๊ต์ก, ์ค๋ฌด์์ ์ฉํ๋์ฌ๋ก๊ฐ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๊ธฐ๋ณธ๊ฐ์ ์ ๊ณผํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋๊ฐ์ฅ์ฑ๊ณต์ ์ด๋ฉด์๋น์ฉ-ํจ๊ณผ์ ์ธ์ ๊ทผ๋ฒ์๋ํด์๋ ค์ค๊ฒ์ด๋ฉฐ์ด๋ฅผ๋ฐํ์ผ๋ก๊ฐํธ์ฌ๋์ ํ๋์์๋ด์์์ต์์๋น์ฉ์ผ๋ก์ต์ ์๊ฐํธ๋ฅผ์ ๊ณตํ๊ฒ๋ ๊ฒ์ด๋ค ๋ผ๊ณ ํ๋๊ฒ์ด๋ค ( ๊น๊ฒฝํฌ, 2004). ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋๊ฐ๋ณ๋์์๊ฐ๊ฐ์ง๊ณ ์๋๊ด์ ๊ณผ์๊ตฌ๋ฅผ๊ณ ๋ คํ์ฌ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๊ฐ์ง๊ณ ์๋๊ฒฝํ๊ณผ์ต์ (updated) ์ด๋ฉด์์ต์ (best) ์์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋์จ์์์ง์์๊ฐ์ง๊ณ ํ์ฉ๊ฐ๋ฅํ์์์์ฌ์ฉํ์ฌ์์ฌ๊ฒฐ์ ์๋ด๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฉํ๋๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ์์์ผ๋ฉฐ์์๊ฒฐ์ ์๋ด๋ฆฌ๋๋ฐ์์ด๊ทผ๊ฑฐ์์ฐ์ด์์๋ ค์ค๋ค๋์ ์์์ฐ๊ตฌํ์ฉ (research utilization) ๊ณผ๋์ฐจ๋ณํ๋๋ค ( ๋ฐ๋ช ํ, 2006). ๊ตญ๋ด์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ฐ๋ฐ์ ํด์จ๊ณผ์ ์์ดํด๋ณด๋ฉด, 2000 ๋ ๋์๋ค์ด์๋ฉด์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ฐ๋ ์ด์๊ฐ๋๊ธฐ์์ํ์์ผ๋์์ง์์์ค๋ฌด์์ํ๋ฐํ๊ฒ์ ์ฉ๋์ง๋ชปํ๊ณ ์๋์ค์ ์ด์ง๋ง ( ์ค์๊ธ๋ฑ, 2004) 2000๋ ๋์ดํํ์ ๋ํ๋ฅผํตํดํ๋ฐํ๋ ผ์๊ฐ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋์ํฉ์ด๋ค. 2001๋ ์์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ์ฃผ๊ดํ์ฌ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ (Evidence-Based Nursing Research) ๋ฅผ์ฃผ์ ๋ก์ผ๋ณธ๋๊ฒฝ๋ํ, ์ค์ดํ๋ํ, ์์ธ๋ํ 3๊ฐ๋ํ์๊ณต๋ํ์ ๋ํ๊ฐ๊ฐ์ต๋์์ผ๋ฉฐ, ์ดํ์ ๋ํ์์์๋ฉด, ์ด๋, ํผ๋ก, ํต์ฆ๋ฑ์์ฐ๊ตฌ๋ฐํ๋ฅผํตํด์์๋ฌธ์ ๋ฅผ์ ์ํ๊ณ ๊ฐํธ์ค์ฌ์๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ ๊ณตํ์๋ค. ์ด๋๊ตญ๋ด์์์ต์ด๋ก๊ฐํธ์ค๋ฌด๋ฅผ์ํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์์ฑ์์ค์์ฑ์์๋ฆฌ๋ํ์ ๋ํ์๋ค ( ์์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง, 2001). 2004๋ Evidence- Based Nursing์ํ์ฉ : ๊ต์ก, ์ฐ๊ตฌ, ์ค๋ฌด ๋ผ๋์ฃผ์ ์ํ ์ ๋ํ๊ฐ๋ํ๊ฐํธํํ์ฃผ์ต๋ก๊ฐ์ต๋์์ผ๋ฉฐ์ดํ์ ๋ํ์์ด์ด์ฐ๊ตฌ, ๊ต์ก, ์ค๋ฌด์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํ์ฉ์๋ํ๊ฐ๋ ์ํ๋์์ผ์ผํ ํ์์ฑ์๋ํดํ๊ตญ๊ฐํธ๊ณ๊ฐ์ธ์์๊ฐ์ดํ์ฌ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผํตํ๊ฐํธ์์ฐ์์ฑ (Evidence-based Nursing for the Excellency of Nursing) ์์ฃผ์ ๋ก๋ํ๊ฐํธํํ, ๋ํ๊ฐํธํํ, ํ๊ตญ์๊ทธ๋ง๋ฐํํ์ฐ, ๊ตญ์ ๊ฐํธ์ฌ๋จ๊ณต๋์ฃผ์ต๋ก๊ตญ์ ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์๋ค. ์ฃผ์ ๊ฐ์ฐ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋๊ฐํธ์ค๋ฌด์์ง์ํฅ์์ํค๊ธฐ์ํด๋งค์ฐ์ค์ํ๋ฏ๋ก์ฐ๊ตฌ์๋ค์์์์์ํ์ฉํ ๊ทผ๊ฑฐ๋ค์์ ๊ณตํ๊ธฐ์ํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ๊ณ์ํด์ผํ๋ฉฐ์์์ค๋ฌด์๋ค์๊ฐํธ์ํ์ํ์ํ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก์ฐพ์์ ์ฉํด์ผํจ์๊ฐ์กฐํ์๋ค. ๋ํ์ด๋ฌํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด์์ฑํ๊ทผ๊ฑฐ๋ค๊ณผ์ค๋ฌด์๋ค์์์์ ์ฉ๊ฐ์์ํธ๊ต๋ฅ๋ฅผํ๋ฐํ๊ฒํจ์ผ๋ก์จ๊ฐํธ๊ฐ์ค๋ฌด-ํ๊ณ์์๊ท ํ์๊ฒ๋ฐ์ ํ๊ฒํ๋๊ฐ๊ต๊ฐ๋๊ณ ์์์์ ์ํ์๋ค. 2005๋ ์ฐ์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๋ํ์์๋ฐํํ๋๊ฐํธํํ๊ตฌ์์๋๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ๋ฅผ์ฃผ์ ๋ก์ฌ๋ฌ๋ ผ๋ฌธ๋ค์ํตํด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ 2006๋ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ์์ดํด์์ ์ฉ ์ด๋ผ๋๋จํ๋ณธ์ด์ถ๊ฐ๋์๋ค ( ๋ฐ๋ช ํ, 2006). ์ฐ์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๋ํ์ 2007๋ ํธ์ฃผ์๋ณธ๋ถ๋ฅผ๋ Joanna Briggs Institute (JBI) ์ํ๋ ฅ์ผํฐ๋ฅผ์ค๋ฆฝํ๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ด๋ก ์์ ๋ฌด์์ ์ฉํด๊ฐํธ์ค๋ฌด๋ฅผ์ฒด๊ณํํ๊ณ ์์์์๊ฒ์ฆ๋๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๊ธฐ์ํ๋ ธ๋ ฅ์๊ธฐ์ธ์ด๊ณ ์๋ค. ๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต๊ฐํธํ์ฐ๊ตฌ์์์๋ 2008๋ Evidence-based advanced nursing practice; research and practice ๋ฅผ์ฃผ์ ๋ก๊ตญ์ ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์์ผ๋ฉฐ์ฃผ์ ๊ฐ์ฐ์์๊ฐํธ์ฌ์์ฐ๊ตฌ์ญ๋์ด๋ฐ์ด๋๊ฐํธ๋ํ๊ต์๊ฐํ๋ ฅํ์ฌ์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ํํด์ผํ๋ฉฐ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํตํด๊ณผํ์ ์ผ๋ก์ ์ฆ๋๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผํ ๋๋ก๊ฐํธ์ฌ๋์ค๋ฌดํ์ฅ์์ ์ฉํ๊ณ ๊ต์๋ํ์๋ค์๊ฒ๊ฐ๋ฅด์ณ์ผํจ์์ ์ํ์๋ค. 2009๋ ํ๊ตญ๊ฐํธ๊ณผํํ๋ Exploring new horizon of nursing evidences ๋ฅผ์ฃผ์ ๋ก๊ตญ์ ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์์ ์ฑ , ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฅผํตํ์์์ฑ๊ณผ, ๋ ธ๋ นํ์ฌํ์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๋ํ๋์ ๊ณผ์ ๋ต์ํญ๋๊ฒ๋ค๋ฃจ์๋ค. ๊ฐ์ํด๊ณ๋ช ๋ํ๊ต๊ฐํธ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์๋ ์ค์ฌ๊ณผํ๊ณผํ ํฌ๋๋ก์ง ; ๊ฐํธ๊ต์ก๊ณผ์ค๋ฌด์ํ์ ์์ฃผ์ ๋ก๊ตญ์ ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์์ผ๋ฉฐ์ฃผ์ ๊ฐ์ฐ์์์ฐ๊ตฌ์์์ ์ฆ๋๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ๊ฐํธ์ค๋ฌด์ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก์ ์ฉํ ์์๋๋ฐฉ๋ฒ์์๊ฐํ์๊ณ ๋ํ๊ณผ์์์ํ๋ ฅ๊ด๊ณ๊ตฌ์ถ, ํ๋ถ๋ฐ๋ํ์๊ณผ์ ์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ต์กํ๋ก๊ทธ๋จ์ด์, ๊ฐํธ์ฌ์ง๋ฌดํน์ฑ์๋ง๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค 130 Perspectives in Nursing Science
๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํํฉ๊ณผ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ ๋ฌด์๊ฐ๋ฐ์ดํ์ํจ์์ ์ํ์๋ค. 2010๋ 5์์๋์์๊ณผํ๊ณ๊ฐํ์ํฉํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ๋ฐ์ ์ํค๊ณ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ง์ํ๊ธฐ์ํ๋ชฉ์ ์ผ๋กํ๊ตญ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌํ๊ฐ๋ฐ์กฑ๋์ด ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์๋ก์ด์์ ์ด๋ผ๋์ฃผ์ ํ์ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์ค๋ฌด์ ์ฉ ์๋ํ์ฐ์๊ณผ์ ์์ด์ํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ํ๋ฐํ๊ต์กํ๊ณ ์๋ค. 2010๋ ์์ง๋ํ๊ต๊ฐํธ๋ํ์ Creative Nursing innovation for excellence in health care ๋ฅผ์ฃผ์ ๋ก๊ตญ์ ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์๊ณ , ์ดํ์ ๋ํ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ตฌ์ถ์์ํ Biological Nursing, ๋ ธ์ธ์์ถ์์ง์ฆ์ง์์ํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ, ์ฐฝ์กฐ์ ์ธ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ค๋ฌด, ๊ฐํธํ์ ๊ณผ๋ ธ์ธ์์ํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ๋ค๋ฃจ์๋ค. 2011๋ Research methodology for building nursing evidence ๋ฅผ์ฃผ์ ๋กํ๊ตญ๊ฐํธ๊ณผํํ, ํ๊ตญ๊ฐํธ๊ต์กํํ, ํ๊ตญ๊ฐํธ๋ํ๊ณผ์ฅํ์ํ์๊ณต๋์ฃผ์ต๋ก์์์ 8๊ฐ๊ตญ์๊ฐํธํ์์๋ํ์์์ด์ฐธ์ฌํ์ฌ๋์์์๊ฐํธํฌ๋ผ์๊ฐ์ตํ์๋ค. ์ดํฌ๋ผ์ํตํด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ํ์ดํด๋ฅผ๋ํ๊ณ ์ต์ ์ ๋ณด๋ฅผ๊ณต์ ํ์์ผ๋ฉฐ๊ตญ๊ฐ๊ฐ๊ต๋ฅ์ํ๋ ฅ์ํตํด์ฐ์ํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ๊ณต์ ํ๊ณ ๊ธ๋ก๋ฒํ์ค์๋ง๋ค์ด๋๊ฐ๊ธฐ์ํด๋์์์๊ฐํธ๋คํธ์ํฌ๋ฅผ๊ฐํํด์ผํ๋์ค์์ฑ์์ธ์ํ๊ฒ๋์๋ค. ๋ํ์ดํฌ๋ผ์์๋์์์ 7๊ฐ๊ตญ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ํ๋ฐํ๋ฅผํตํด์์์๊ตญ๊ฐ๋ค์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ํํํฉ์ํ์ ํ์๋ค. ์ฑ๊ฐํด์์๋์์์ค๋ฌด๋ฅผ๋ณํ์ํค๊ธฐ์ํด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ ๊ทผ์์ ๊ทน์ ์ผ๋ก์๋ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐํ์ฝฉ์์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ฐ์ ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋กํ๊ฐํธ๊ต์ก๊ณผ์์์ค๋ฌด์์ํด์ข์ฐ๋จ์๊ฐ์กฐํ๊ณ ์ด๋ฅผ์ค์ฒํ๊ณ ์๋ค๊ณ ํ๋ค. ํ๋ฆฌํ์์๋๋ํ์์๋จ๊ธฐํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์์์ ๋ฌธ๊ฐ์๊ฐํธ๋ํ๊ต์๋ค์ด๊ณต๋์ผ๋ก๊ต์กํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ์ผ๋ณธ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฐฉ๋ฒ์ํ๋ฆฝํ๊ณ ๋ค์์ธ๋์๊ฐํธ๊ต์ก๊ณผ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํ์ฑํํ๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ฐํํ์๋ค. ๋๋ง์์ ๋ถ์ฃผ๋์์ง์์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฅผ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก์ถ์งํ๊ณ ์คํํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ์ต๊ทผ์๋ํ๋ถ, ๋ํ์๊ต๊ณผ๊ณผ์ ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ๋ค๋ฃจ๊ธฐ์์ํ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค. ํ๊ตญ์์๋์ผ๋ถ๊ฐํธ๋ํ์๊ฐํธํ์์ฌ๊ณผ์ ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ณผ์ ์๋์ ํ์์ผ๋ฉฐ๋ณ์๊ณผ๊ฐํธ๋ํ์ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ํํ๋ ฅํ๋ก์ ํธ๋ฅผ๊ฐ๋ฐํ์ฌ์ํ์ค์์๋ค๊ณ ํ๋ค ( ์ 14ํ๋์์์๊ฐํธํฌ๋ผํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง, 2011). ์ด์๊ฐ์ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๊ตญ๋ด์ํฉ์ 2000๋ ๋์ดํ๋ณ์, ๋ํ, ํํ๋ณ๋ก์ฐ๋ฐ์ ์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ํ์ธ๋ฏธ๋, ์ํฌ์, ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์ค์ ์ฑ์๊ณ๋ชฝํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐํ์๊ฐํธ์์งํฅ์์์ํด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ๋ฐ์ ์์ผ์ผํ๋์ค์์ฑ์์ธ์์ํค๊ณ ์๋ค. ์ต๊ทผ๋ช๋ช๋ํ๋ณ์์์๋์์์ฐ๊ตฌ๋ฅผํ์ฑํํ๊ณ ์ฐ๊ตฌ์์์ป์ด์ง๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ค๋ฌด์์ ์ฉํ์ฌ์ฑ๊ณผ๋ฅผ์ธก์ ํ๋ฉฐ์์์ค๋ฌด๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์๊ฐ๋ฐํ๋๋ฑ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ ์ฐฉ์ํค๊ธฐ์ํ๋ ธ๋ ฅ์๊ธฐ์ธ์ด๊ณ ์๋๊ฒ์ํฅํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์ง์ ํํ์ฑํ์๋ฐ์ ์์ ๋งํ ์์๋๊ธ์ ์ ์ธ์์ง์์ผ๋ก์ฌ๊ฒจ์ง๋ค. ๋ค์์์ฐ๊ตฌ, ๊ต์ก, ์ค๋ฌด๋ถ์ผ์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํํฉ์๋ํ๊ณ ์ฐฐ์ํ ๋๋กํฅํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ์์ ์ํ๊ณ ์ํ๋ค. ๋ณธ๋ก 1. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ค์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์ฐ๊ตฌํํฉ์ํ์ ํ๊ธฐ์ํด 2008๋ ๋ถํฐ 2010๋ ๊น์ง๋ํ๊ฐํธํํ์ง (Journal of Korean Academy of Nursing [JKAN]) ์๊ฒ์ฌ๋๋ ผ๋ฌธ์ค์คํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ค์ ์ ์ผ๋ก๋ถ์ํ์๋ค. 2008๋ 38๊ถ 1ํธ๋ถํฐ 2010๋ 40๊ถ 6ํธ๊น์ง๊ฒ์ฌ๋๋ ผ๋ฌธ์ด 275ํธ์ค์คํ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ ธ๋ถ์์์ด์ฉ๋๋ ผ๋ฌธ์ 79ํธ (28.7%) ์ด์๋ค. ์ฐ๋๋ณ๋ก์ดํด๋ณด๋ฉด 2008๋ ์๋ 96ํธ์ค 24ํธ (25.0%), 2009 ๋ ์๋ 90๊ถ์ค 33ํธ (36.7%) ์ด์์ผ๋ 2010๋ ์๋ 89๊ถ์ค 22ํธ (24.7%) ์ผ๋ก๋น์จ์ด๋ค์๊ฐ์๋์๋ค. ๋ํ๊ฐํธํํ์ง์ 2004๋ ๋ถํฐ 2006๋ ๊น์ง๊ฒ์ฌ๋๋ ผ๋ฌธ์๋ถ์ํ์์ฐ์ฅ๋ฑ (2007) ์์ฐ๊ตฌ์์๋ 366ํธ์ค 137ํธ (37.4%) ์ด์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ์ํด๋นํ์์ผ๋ฉฐ 2007๋ ๊ณผ 2008๋ ๋ ผ๋ฌธ์๋ถ์ํ์ ํ์๋ฑ (2010) ์์ฐ๊ตฌ์์๋ 209ํธ์ค 57ํธ (27.3%) ์ด์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์ 2008๋ ๋ถํฐ 2010๋ ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์์๋์ด 275ํธ์ค 79ํธ (28.7%) ์ด์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ๋ก์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ฐจ์งํ๋๋น์จ์์คํ๋ ค๊ฐ์ํ์๋ค ( ํ 1). ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉด์์์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ฐจ์งํ๋๋น์จ์์ฌ์ ํ 3% ๋๋ก๋ฎ์๋น์จ์ด์ง๋ง์์์คํ์ฐ๊ตฌ์๋น์จ์์ ์ฐจ๋ฎ์์ง๋๊ฒฝํฅ์๋ณผ์์๋ค. ์ ํ์๋ฑ (2010) ์๋ํ๊ฐํธํํ์ง์ 2๋ ๊ฐ๊ฒ์ฌ๋์คํ์ฐ๊ตฌ์๊ทผ๊ฑฐ๋ฑ๊ธ์ Scottish Intercollegiate Guideline Network (SIGN) ์์ํ๊ธฐ์ค์๋ฐ๋ผ๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ฅ๋์๊ทผ๊ฑฐ๋ฑ๊ธ์ธ 1 ++ ์ํด๋น๋๋๋ ผ๋ฌธ์์์๊ณ 2 ++ ์ํด๋นํ๋์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ง์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ๋ฐ์๋ค. Mantzoukas (2008) ๋์ธ์ฉ์ง์๊ฐ๋์์์ 10๊ฐ์๊ตญ์ ์ ์ธ๊ฐํธํ์ ์ง์ Vol. 8, No. 2, 2011 131
์ต๋ช ์ ๋ฐฉ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ฐํ๋ฑ ํ 1. ์ฐ๋๋ณ, ํํ์ง๋ณ์คํ์ฐ๊ตฌ๋น์จ ๋ถ์๋์๋ ผ๋ฌธ ์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ ์ต๋ช ์ ๋ฑ (2010) 1995~2008 (n=341) ์์ฐ์ฅ๋ฑ (2007) 2004~2006 (n=366) ๋ํ๊ฐํธํํ์ง (JKAN) ์ ํ์๋ฑ (2010) 2007~2008 (n=209) ๋ณธ์ฐ๊ตฌ (2011) 2008~2010 (n=275) ์คํ์ฐ๊ตฌ 161 (47.2) 137 (37.4) 57 (27.3) 79 (28.7) ์์์คํ์ฐ๊ตฌ 3 (0.9) 10 (2.7) 5 (2.4) 9 (3.3) ์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ 119 (34.9) 106 (29.0) 45 (21.5) 67 (24.4) ์์์คํ์ฐ๊ตฌ 39 (11.4) 21 (5.7) 7 (3.3) 3 (1.0) 2000๋ ๋ถํฐ 2006๋ ๊น์ง๊ฒ์ฌ๋๋ ผ๋ฌธ์๋ถ์ํ์๋๋ฐ 7% ๊ฐ์์์คํ์ฐ๊ตฌ, 6% ๊ฐ์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ์์ผ๋ฉฐ 0.5% ๋ metasynthesis, 2% ๋๋ฉํ๋ถ์, 5% ๋์ข ์ค์ด์๊ณ ๋ค์ํ์ง์ ์ฐ๊ตฌ์์์ ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์์์์๋ณด๊ณ ํ๋ฉด์๋ฌด์์๋ฐฐ์ ์์์ํ์ค๊ณ (Randomized Controlled Trial [RCT]) ์์ฒด๊ณ์ ๊ณ ์ฐฐ, ๋ฉํ๋ถ์๋ฑ์ด๋์ฆ๊ฐ๋ ํ์๊ฐ์๋ค๊ณ ํ์์ง๋ง, ์ด์ํจ๊ปํด์ํ์ ์ฐ๊ตฌ, ์ด๋ก ๊ฒ์ฆ๋ฐ์ค๋ฌด์๊ด๋ จ๋ํ๊ฐ์ฐ๊ตฌ๋ฑ๋์์ง์ ์์ค์๊ฐ์ถ๋ค์ํ์ข ๋ฅ์์ฐ๊ตฌ๊ฐํ์ํจ์์ ์ธํ๋ฐ์๋ค. ์ฐ๋๋ณ๋ก JKAN, ์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ, ๋ถ์ผ๋ณํํ์ง๋ฑ์ด๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ์๋ถ์ํ์ฌ๋ฐํํ์์ง๋ง, ๊ทธ๋ถ์ํ์ด๋ค์์ฐจ์ด๊ฐ์์ด์ผ๋ฅ ์ ์ธ๋น๊ต๋ฅผํ๊ธฐ๋์ด๋ ค์ด์ํฉ์ด์ด์์ฐ์ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด์คํ์ฐ๊ตฌ๋ง์์ ํํ์ฌ๋ถ์ํ JKAN์ 3๋ ๊ฐ์๋ฃ๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉด๋ค์๊ณผ๊ฐ๋ค. 1) ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ถ์์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ์์์คํ์ฐ๊ตฌ 79ํธ์๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ, ์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ 67ํธ (84.8%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๊ณ ๋ค์์ผ๋ก์์์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ 9ํธ (11.4%), ์์์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ 3ํธ (3.8%) ์ด์๋ค. ์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ์์๋๋น๋๋ฑ์ฑ๋์กฐ๊ตฐ์ ํ์ค๊ณ๊ฐ 39ํธ (49.4%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๋ค. ์คํ๊ตฐ์ํ ๋น๋ฐฉ๋ฒ์์์ด์๋ฌด์์๋กํ ๋นํ๊ฒฝ์ฐ๋ 22ํธ (27.8%) ์ผ๋ก์ ์ํธ์ด์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์ํ์๋์์๋ง๋๊ฐ๋ฆผํ์ฌ์ํํ๊ฒฝ์ฐ๋ 10ํธ (12.7%), ์ฐ๊ตฌ์๋ง๋๊ฐ๋ฆผํ๊ฒฝ์ฐ๋ 6ํธ (7.6%), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์์์์ฐ๊ตฌ์๋ชจ๋๋๊ฐ๋ฆผํ๊ฒฝ์ฐ๋ 9ํธ (11.4%) ์ด์๋ค. ๋ฐ๋ฉด๋๊ฐ๋ฆผํ์ง์์๋๊ฒฝ์ฐ๋ 23ํธ (29.1%) ์ด์๊ณ , ๋๊ฐ๋ฆผ์ฌ๋ถ์๋ํ์ธ๊ธ์ด์์ดํ์ ํ ์์์๋๊ฒฝ์ฐ๋ 31ํธ (39.2%) ์ด์๋ค. ๋์กฐ๊ตฐ์์ฒ์น์๋ํ์ฌ๊ธฐ์ ํ๊ฒฝ์ฐ๋ 62ํธ (78.5%) ์ด์๋๋ฐ์ด์ค์๋ฌด๋ฐ์ฒ์น๋ฅผํ์ง์์๊ฒฝ์ฐ๋ 25ํธ (31.6%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๊ณ , ๋ค์์ผ๋ก๋๊ธฐ์กด์ฒ์น๋ฅผํ๊ฒฝ์ฐ 19ํธ (24.1%), ๋ค๋ฅธ์ฒ์น๋ฅผํ๊ฒฝ์ฐ 16ํธ (20.3%) ์์์ด์๋ค. ์คํ๊ตฐ๊ณผ๋์กฐ๊ตฐ์๋์ง์ฑ๋ถ์์ฌ๋ถ๋ฅผ์ดํด๋ณด๋ฉด์ผ๋ฐ์ ํน ์ฑ์๋ํ์ฌ๋ 68ํธ (86.1%), ์ง๋ณ๊ด๋ จํน์ฑ์๋ํ์ฌ๋ 35ํธ (44.3%), ์ข ์๋ณ์์๋ํ์ฌ์ ๋์ง์ฑ์๋ํ์ฌ๋ 63 ํธ (79.7%) ์์๋์ง์ฑ์๋ถ์ํ์๋ค. ์์๊ธฐ์ ํ๋ฐ์๊ฐ์ด๊ณผ๊ฑฐ์๋นํด์์์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ค์ด๋ค๊ณ ๋์์ง๋ง์์ง์๋๋ถ๋ถ์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ๋ก์์ค์ฌ์ํจ๊ณผ์ฌ๋ถ๋ฅผํ์ธํ ์์๋๋ฉํ๋ถ์์ํฌํจ๊ธฐ์ค์์ํ๋ RCT์ฐ๊ตฌ๋๋งค์ฐ๋ฏธํกํ์ํฉ์ด๋ค. ์ด๋์ธ๊ฐ์๋์์ผ๋กํ๋์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ์์๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ RCT์ฐ๊ตฌ์์กฐ๊ฑด์๋ง์กฑ์ํค๊ธฐ๋์ด๋ ต๊ธฐ๋๋ฌธ์ผ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋์์์คํ์ค๊ณ๋ฅผ๊ณํํ ๋๋์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ฅผ๋ช ํํํ์ธํ ์์๋๋ก๋์์์๋ฌด์์๋ฐฐ์ , ์คํ์ํฉ์ํต์ ์๋๊ฐ๋ฆผ์์ ์ฉ๋ฑ๋ณด๋ค์ฒ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ๊ฐ์ ์ฉ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋์ธ๊ฐ์๋์์ผ๋กํ๋ฉฐ์ ์ธ๊ฐํธ๋ฅผ๋ชฉํ๋กํ๋๊ฐํธํ๋ฌธ๋ถ์ผ์์๋ชจ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ RCT๋ก์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผํจ์์ฃผ์ฅํ๋๊ฒ์์๋๋ฉฐ, ์คํ๋ ค์ง์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผํฌํจํ๋ค์ํ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณํ์์์ฐ๊ตฌ๊ฐ์งํ๋ ๋๋์์์๋ํ์ง์ ํ์ดํด์๊ฐํธํ๋ฌธ์๋ฐ์ ์๋๋ชจํ ์์์๊ฒ์ด๋ค. Mantzoukas (2008) ๋ RCT ๊ทผ๊ฑฐ๋ฑ๊ธ์๋ฐ๋ฅธ์ค์ธ์ฐ๊ธฐ๋์ธ๊ฐ์๊ฑด๊ฐ์๋์์ผ๋กํ๋์ฐ๊ตฌ์์๋์ ์ ํ์ง์์๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์ผ๋ฉฐ์คํ๋ ค์ ์ ํ๊ณ ๋ช ํํ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ฐพ๊ณ ์ํ๋์๊ณ ํ๋์ค๋ฌด (reflective practice) ์์์ธ๊ฐ๋์ค์ํจ์๊ฐ์กฐํ๋ฐ์๋ค. ํ๋ณธํฌ๊ธฐ์ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ ์ํ๋ ผ๋ฌธ์ 60ํธ (75.9%) ์ผ๋ก๋ํ๊ฐํธํํ์ง 2004๋ ์์ 2006๋ ๊น์ง์์๋ฃ๋ถ์์์ 17% ์๋ถ๊ณผํ์๋๊ฒ์๋นํ๋ฉด ( ์์ฐ์ฅ๋ฑ, 2007) ํ์ ํ๊ฒํฅ์๋๊ฒ์ด๋๋ถ์ผ๋ณํํ์ง์์๋์ต๊ทผ์ฐ๊ตฌ๋ถ์์์๋ํ๋ณธํฌ๊ธฐ์ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ ์ํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ 30% ์ ๋๋ก ( ๊น์ฆ์, ๋ฐ์๋ฏธ, ๋ฐํ์, ์ ์ฌ์, ์์ํฌ, 2007) ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก๋ณด์์๋์์ง๋ถ์กฑํ์ํฉ์ธ๊ฒ์ผ๋ก๋ณด์ธ๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋์คํ์ฐ๊ตฌ๋ง์๋์์ผ๋ก๋ถ์ํ์๊ธฐ๋๋ฌธ์ํ์ฐ๊ตฌ๋ณด๋ค๋์์์น๋ฅผ๋ณด์์์์๋ค. ํ๋ณธ์ถ์ถ์๋ฐฉ๋ฒ์์์ด์๋๋นํ๋ฅ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด 68ํธ (86.1%) ์ผ๋ก๋๋ถ๋ถ์์ฐจ์งํ์๋๋ฐ์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ์ด๋ฏ๋ก๋นํ๋ฅ ์ ํ์ถ์ด๋ฌธ์ ๋์ง๋์์ผ๋ํ๋ณธ 132 Perspectives in Nursing Science
๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํํฉ๊ณผ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ ํฌ๊ธฐ์ฐ์ ์๋ํ๊ทผ๊ฑฐ๋๋ชจ๋ ์ฐ๊ตฌ์์๋ช ํํ์ ์๋ ํ์๊ฐ์๊ฒ ๋ค. ์ค๋ฆฌ์ ์ธก๋ฉด์๋ํ๊ณ ๋ ค๋ฅผ๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์์๋๊ธฐ๊ด์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์์ํ (Institutional Review Board, IRB) ์์ฌ์๋ฅผ๋ฐ์์ฐ๊ตฌ๊ฐ 79ํธ์ค 35ํธ (44.3%) ์ด์๋ค ( ํ 2). ์ฐ๊ตฌ์ค๋ฆฌ์ฌ์ํ์์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ด๋ฃจ์ด์ง๋๋น์จ์์ ์ฐจ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋๊ฒ์ผ๋ก๋ณด์ธ๋ค. 2) ์ฐ๊ตฌ๋์์์ํน์ฑ์คํ์ฐ๊ตฌ์ค๋๋ฌผ์๋์์ผ๋กํ๋ ผ๋ฌธ 5ํธ์์ ์ธํ๊ณ 74ํธ์์ฐ๊ตฌ์๋ํด์ฐ๊ตฌ๋์์์ํน์ฑ์์ฑ๋ณ, ์ง์ข ๋ณ, ์งํ๋ณ, ์์ ์ฃผ๊ธฐ๋ณ๋ก์ดํด๋ณธ๊ฒฐ๊ณผ์ฑ๋ณ์๋ฐ๋ผ์๋๋จ๋ ๋ชจ๋๋ฅผ๋์์ผ๋กํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ 46ํธ (62.2%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๊ณ ๋ค์์ผ๋ก์ฌ์ฑ์๋์์ผ๋กํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ 25ํธ (33.8%) ์ด์๋ค. ์ง์ข ๋ณ๋ก๋์ค๋ณตํ์ฉ์ผ๋กํด๋น๋๋๋ชจ๋ ๋์์ํ์ํ์ฌ๋ถ ๋ฅํ๊ฒฐ๊ณผํ์ 30ํธ (40.5%), ์ผ๋ฐ์ธ๋ฐํ์ 28ํธ (37.8%) ์์์ผ๋ก๋ง์์ผ๋ฉฐ๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ๋์์ผ๋กํ๋ ผ๋ฌธ์ 6ํธ (8.1%) ์ผ๋ก๋๋ถ๋ถ์์ฐ๊ตฌ๊ฐ๊ฐํธ์ฌ๋ณด๋ค๋๊ฐํธ๋์์์ค์ฌ์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์๋ค. ๋ํ๊ฑด๊ฐ์ธ์๋์์ผ๋กํ๋ ผ๋ฌธ์ด 36ํธ (48.6%), ๋ง์ฑ์งํ์ด์๋๋์์ด 23ํธ (31.1%) ์์์ผ๋ก๊ฑด๊ฐํ๋ณต์์ํ๊ฐํธ๋ฟ์๋๋ผ๊ฑด๊ฐ์ฆ์ง์์ํ์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ง์ด์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ์์ ์ฃผ๊ธฐ์๋ฐ๋ผ์๋์ฑ์ธ์ด 55ํธ (68.8%), ๋ ธ์ธ์ด 11ํธ (13.8%), ์ฒญ์๋ ์ด 6ํธ (7.5%) ์์ผ๋ก๋๋ถ์์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ฑ์ธ๊ณผ๋ ธ์ธ์๋์์ผ๋ก์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์๋ค ( ํ 3). ๋ถ์๋์์์๊ด๋ จํ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ถ์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ์์์ฐ์ ์๋๋๊ฒ์ intention to treat (ITT) ๋ก์ด๋์ ์ ๋๋ชจ๋ ์ฐ๊ตฌ๋์์๋ฅผ์ค๋ํ๋ฝ์์๊ด์์ด์ค์ฌ๊ฐ์ผ์ ๋ถ๋ถ์ ์ฉ๋์์ผ๋ฉด๋ถ์๋์์ํฌํจํ๋๊ฒ์ด๋ค. ์ค๋ํ๋ฝ์๊ฐ์ฐ๊ตฌ์ค์ฌ์๊ด๋ จ๋์์ธ์ผ๋กํ๋ฝํ์์๊ฐ๋ฅ์ฑ์๋ฐฐ์ ํ 2. 2008~2010 JKAN ๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ์์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ถ์ (N=79) ๋ณ์๋ถ๋ฅ n (%) ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ ์์์คํ์ฐ๊ตฌ (n=9) RCT ๊ต์ฐจ์ค๊ณ 7 (8.9) 2 (2.5) ์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ (n=67) ๋น๋๋ฑ์ฑ๋์กฐ๊ตฐ์ ํ์ค๊ณ๋น๋๋ฑ์ฑ๋์กฐ๊ตฐ์ฌํ์ค๊ณ๋น๋๋ฑ์ฑ๋์กฐ๊ตฐ์ ํ์์ฐจ๊ธฐํ 39 (49.4) 3 (3.8) 19 (24.1) 6 (7.6) ์์์คํ์ฐ๊ตฌ 3 (3.8) ์คํ๊ตฐํ ๋น๋ฌด์์ํ ๋น 22 (27.8) ๋๊ฐ๋ฆผ ๋์์๋ง์ฐ๊ตฌ์๋ง๋์์์์ฐ๊ตฌ์๋ชจ๋๋๊ฐ๋ฆผํ์ง์์ํ์ ์๋จ 10 (12.7) 6 (7.6) 9 (11.4) 23 (29.1) 31 (39.2) ๋์กฐ๊ตฐ์ฒ์น ์ฒ์น์๋ํ๊ธฐ์ ์ฒ์น์ข ๋ฅ (n=62) ๊ธฐ์ ํจ์๋ฌด๋ฐ์ฒ์น์์๊ธฐ์กด์ฒ์น์ํ์์ฝ์ฒ์น์ํ๋ค๋ฅธ์ฒ์น์ํ ํ๋ณธ์ถ์ถ ์ถ์ถ๋ฐฉ๋ฒ ํ๋ฅ ํ์ถ ๋นํ๋ฅ ํ์ถ 62 (78.5) 25 (31.6) 19 (24.1) 2 (2.5) 16 (20.3) 11 (13.9) 68 (86.1) ํ๋ณธ์ฐ์ถ๊ทผ๊ฑฐ๊ทผ๊ฑฐ์ ์ํจ 60 (75.9) ๋์ง์ฑ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์ง๋ณ๊ด๋ จํน์ฑ์ฌ์ ๋์ง์ฑ 68 (86.1) 35 (44.3) 63 (79.7) IRB ์ฌ์์ฌ์๋ฐ์ 35 (44.3) IRB=institutional review board. Vol. 8, No. 2, 2011 133
์ต๋ช ์ ๋ฐฉ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ฐํ๋ฑ ํ 3. 2008~2010 JKAN ๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ์์ฐ๊ตฌ๋์์ํน์ฑ (N=74) ๋ณ์๊ตฌ๋ถ n (%) ์ฑ๋ณ ์ง์ข ๋ณ ์งํ๋ณ ์์ ์ฃผ๊ธฐ๋ณ ์ค๋ณตํ์ฉ. ๋จ์ฌ๋จ๋ ๋ชจ๋ ๊ฐํธ์ฌํ์๋ณดํธ์๊ฐํธ๋ํ์์ผ๋ฐ์ธ๋ฐํ์๊ธฐํ ๊ธ์ฑ์งํ๋ง์ฑ์งํ๊ธฐํ ( ์ฐ๋ชจ๋ฑ ) ๊ฑด๊ฐ์ธ ์๋์ฒญ์๋ ์ฑ์ธ๋ ธ์ธ 3 (4.0) 25 (33.8) 46 (62.2) 6 (8.1) 30 (40.5) 1 (1.4) 4 (5.4) 28 (37.8) 6 (8.1) 6 (8.1) 23 (31.1) 11 (14.9) 36 (48.6) 3 (4.1) 6 (8.1) 55 (74.3) 11 (14.9) ํ๊ธฐ์ด๋ ต๊ณ ๋ฐ๋ผ์์ดํ๋ฝ์๊ฐ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์๋ฏธ์น๋์ํฅ์์ ๋๋ฅผํ์ ํ๊ธฐ์ด๋ ต๊ธฐ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋์์ง๊น์ง์ด๋ฌํ ITT๋์คํ์ฐ๊ตฌ์๊ฑฐ์๋ฐ์๋์ง๋ชปํ๊ณ ์๋์ํฉ์ด์๋ค. 3) ์๋ฃ์์ง๋ฐฉ๋ฒ, ์ค์ฌ๋ฐ์ข ์๋ณ์์ค๋ณต์ํ์ฉํ์ฌ๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์๋ฃ์์ง๋ฐฉ๋ฒ์์ด 127ํธ์ค์ค๋ฌธ์ง๋ฅผ์ด์ฉํ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ 62ํธ (48.8%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๊ณ , ์๋ฆฌ์ ์ธก์ ์ด 30ํธ (23.6%) ์ผ๋ก๋ค์์์ด์๋ค. ์ด๋์ง๋ 14๋ ๊ฐ์์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ๋ ผ๋ฌธ์๋ถ์ํ์ต๋ช ์ ๋ฑ (2010) ์์ฐ๊ตฌ์์์๋ฆฌ์ ์ธก์ ์ด 15.5% ์ํด๋นํ์๋๊ฒ๋ณด๋ค์ฆ๊ฐํ๊ฒ์ผ๋ก์ค๋ฌธ์ง๋์๊ฐ๋ณด๊ณ ์ธ์๊ฐ๊ด์ ์ธ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ์์ด์ฉํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋๊ฒฝํฅ์ผ๋ก๋ณด์ธ๋ค. ๊ฐํธ์ค์ฌ์์ข ๋ฅ๋ฅผ๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์์๋๊ต์ก์ ์์ญ์ด 36ํธ (37.9%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๊ณ , ๋ค์์ผ๋ก์ ์ฒด์ ์์ญ์ด 32 ํธ (33.7%), ์ ์ ์ ์์ญ์ด 21ํธ (22.1%), ๊ธฐํ์์ญ์ด 6ํธ (6.3%) ์์ด์๋ค. ์ต๋ช ์ ๋ฑ (2010) ์์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ๋ถ์์์๋์์์ฐ๊ตฌ์ค์ฌ์ผ๋ก๊ฒ์ฌ๋๋ํ์ ์งํน์ฑ์๊ฐํธ๊ธฐ์ ์์ญ์ด๊ฐ์ฅ๋ง์์ผ๋ฉฐ๋ค์๊ต์ก์ ์์ญ์์์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ถ์์์์ข ์๋ณ์๋์ ์ ์ ์์ญ (38.1%) ๊ณผ์ ์ฒด์ ์์ญ (34.7%) ์ด๋ค์๋ฅผ์ฐจ์งํ์๋ค ( ํ 4). ์ต๋ช ์ ๋ฑ (2010) ์์ฐ๊ตฌ์์๋๋ถ๋ฅ๊ฐ๋ฌ๋ผ๋จ์๋น๊ต๋์ด๋ ต์ง๋ง ์์๊ฒฐ๊ณผ์์ญ์ด 60.0% ๋ก๋ค์๋ฅผ์ฐจ์งํ์๋๋ฐ์ด๋์ ์ฒด์ ์์ญ๊ณผ์์๊ฒ์ฌ๋ฑ์ดํฌํจ๋๊ฒ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ๊ฒฐ๋ก ์ ์ผ๋ก์ค์ฌ๋ ผ๋ฌธ์๋น์จ์์ด์ ๋ณด๋คํฌ๊ฒ๋์ง๋์์์ผ๋๊ฐํธํ๋ฌธ๋ถ์ผ์ ์ฒด๋ฅผ๊ณ ๋ คํ ๋์ ์ฒด์ ์ธ๋ ผ๋ฌธํธ์๊ฐ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ด๋ง์์ค์ฌ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋์ํฉ์ด๋ฉฐ์ค๋ฌธ์ง์ด์ธ์๋๋ค์ํ์๋ฃ์์ง๋ฐฉ๋ฒ์ด์ด์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์ฃผ๋ก์ฑ์ธ๊ณผ๋ ธ์ธ๋์์ผ๋ก์ง๋ณ๊ฐํธ์๊ฑด๊ฐ์ฆ์ง์์ํ์ ์ฒด์ , ์ ์ ์ , ๊ต์ก์ ์์ญ์์ค์ฌ๋ฅผ์ด์ฉํ์ฌ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ์คํ์ฐ๊ตฌ์๊ฒฝ์ฐ์์ง์ธ๊ณผ์ฑ์๋ช ํํํ์ธํ ์์๋ RCT๋์์ง๋งค์ฐ๋ถ์กฑํ์ํฉ์ด๋์ ์ฌ์คํ์ฐ๊ตฌ๋ผํ๋๋ผ๋๊ฒฐ๊ณผ์ํด์์์ํฅ์๋ฏธ์น ์์๋๋ณ์๋ค์๊ณ ๋ คํ์ฌ์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ์๋ณด์์ด์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ๋ฐ๋ณต์ฐ๊ตฌ๋ฅผํตํด์ค์ฌ์ํจ๊ณผ๊ฐํ์ธ๋๋ค๋ฉด์ถฉ๋ถํ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ด๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ๋ํํ๋กํ ์ฝ์๊ฐ๋ฐํ๋์ฐ๊ตฌ๋์์ง๋งค์ฐ๋ถ์กฑํ์ํฉ์ธ๋ฐ์์์ค๋ฌด์ ์ฉ์ด๊ฐ๋ฅํ๋๋ก์ด์๋ํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋์ฑํ๋ฐํ์ด๋ฃจ์ด์ก์ผ๋ฉดํ๋ค. ์ต๋ช ์ ๋ฑ (2009) ์์คํ์ฐ๊ตฌ์์๊ฐํธ์ค์ฌ๋ฅผ์คํ์ฒ์น๋ก์ํํ์์ผ๋ฉด์ด๋ฅผ๊ฐ๋ฐํ๋๊ณผ์ ์๋ํ๋ช ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ์ค๋ช ์ด์์ด์ผํ๋ฉฐ, ๊ฐํธ์ค์ฌ๊ฐํ์คํ๋ํ๋กํ ์ฝ์ํํ๋ก์ ์๋ ๋์คํ์ฒ์น์๋ํํ๋น์ฑ์์ธ์ ๋ฐ์์์๋ค๊ณ ํ์๋ค. ์ด๋์ฐ๊ตฌ์์ค๋ฆฌ์ ์ธก๋ฉด์์๋๊ฐ์กฐ๋๋๋ด์ฉ์ผ๋ก, ์ธ๊ฐ์๋์์ผ๋กํ๋์คํ์ฐ๊ตฌ์์๊ณผํ์ ์ธ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ์๋์ค์ฌ๋ฅผ๋์์์๊ฒ์ ๊ณตํ๋๊ฒ์๋์์๋ฅผ์ํ์์ฒํ๊ฒํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด์๊ธฐ๋๋ฌธ์ด๋ค. 2. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ต์ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋๋ํ๋ฟ์๋๋ผ์์์ค๋ฌดํ์ฅ๊น์ง์ฐ๊ณ๋์ดํ์๊ต์ก๋์ด์ผํ๋ฉฐ์ด๋ฅผ์ํด์๋ํ์ต์๋ค์์๋ฐ์ ์ด๊ณ ๋ฅ๋์ ์ธํ์ต๋ฅ๋ ฅ์ด๋ฐํ์ด๋์ด์ผํ๋ค. ๋ฐ๋ช ํ (2006) ๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์์์น์ผ๋กํ์์ค์ฌ์์ ๊ทผ๋ฒ, ๋ฅ๋์ ์ด๊ณ ์ํธ๊ต๋ฅ๊ฐ์ด๋ฃจ์ด์ง๋์ ๊ทผ๋ฒ, ์์ํ๊ฒฝ์์์์๊ต์ก, ์ถฉ๋ถํ์ค๋น๋๊ต์๋ฅผ์ ์ํ๋ฐ์๋ค. ํนํ, ์ต๊ทผ๊ณผ๊ฑฐ์ ํต์ ๊ฐํธ๊ต์ก์ํ๊ณ๋ฅผ์ง์ ํ๋ฉฐ์๋ก์ด๊ต์ก๊ณผ์ ๋์ ์ํ์์ฑ์ด๋๋๋๊ณ ์๋์์ ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์๋ํ์๊ตฌ๋๋์์ง๊ณ ์๋์ํฉ์ด๋ค. ์ด๋ฏธ๊ตญ์ธ์์ฌ๋ฌํ์๋ค์๊ฐํธ๋ํ์๋ค์์ง์์๊ด๋ฆฌํ๊ณ ๋นํ์ ์ฌ๊ณ ๋ฅผ์ํํ๊ธฐ์ํ์์๊ต์๋ฒ์ ๋ต์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ฃผ์ฅํ์์ผ๋ฉฐ (Angel, Duffey, & Belyea, 2000), ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ํ์ฉ์๊ธฐ์ด๋กํ๊ต์ก์ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ 134 Perspectives in Nursing Science
๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํํฉ๊ณผ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ ํ 4. ์๋ฃ์์ง๋ฐฉ๋ฒ, ์ค์ฌ๋ฐ์ข ์๋ณ์ ๋ณ์ ์๋ฃ์์ง๋ฐฉ๋ฒ ๊ตฌ๋ถ ์ค๋ฌธ์ง๋ฉด๋ด์๋ฌด๊ธฐ๋ก๊ด์ฐฐ๋ฒ์๊ฐ๋ณด๊ณ ์๋ฆฌ์ธก์ ์ธ๊ท ๋ฐฐ์๊ธฐํํฉ๊ณ ์์๊ฐํธ (1995~2008) JKAN (2008~2010) ๊ตฌ๋ถ n (%) n (%) 208 (46.1) 46 (10.2) 23 (5.1) 62 (13.7) 15 (3.3) 70 (15.5) 7 (1.6) 20 (4.4) 451 (100.0) ์ค๋ฌธ์ง๋ฉด๋ด์๋ฌด๊ธฐ๋ก๊ด์ฐฐ๋ฒ์๊ฐ๋ณด๊ณ ์๋ฆฌ์ธก์ ์ธ๊ท ๋ฐฐ์๊ธฐํํฉ๊ณ 62 (48.8) 3 (2.4) 4 (3.1) 10 (7.9) 9 (7.1) 30 (23.6) 3 (2.4) 6 (4.7) 127 (100.0) ์ค์ฌ์์ญ ๊ฐํธ๊ธฐ์ ์์ญ์ฌ๋ฆฌ์ฌํ์ ์ง์ง๊ฑด๊ฐ๊ต์ก, ์ ์ ๊ต์ก์์ญ๋์ฒด์๋ฒ, ๊ธฐํํฉ๊ณ 54 (44.3) 15 (12.3) 30 (24.6) 23 (18.8) 122 (100.0) ์ ์ฒด์ ์์ญ์ ์ ์ ์์ญ๊ต์ก์ ์์ญ๊ธฐํ์์ญํฉ๊ณ 32 (33.7) 21 (22.1) 36 (37.9) 6 (6.3) 95 (100.0) ์ข ์๋ณ์์ข ๋ฅ ์์๊ฒฐ๊ณผ์์ญ์ ์์์ญ์ธ์ง์์ญ์ง์, ํ๋, ํ๋์์ญ๊ธฐํํฉ๊ณ 207 (60.0) 19 (5.5) 48 (13.9) 48 (13.9) 23 (6.7) 345 (100.0) ์ ์ฒด์ ์์ญ์ ์ ์ ์์ญ์ธ์ง์ ์์ญ ( ์ง์ ) ์ฌ๋ฆฌ์ด๋์ ์์ญ๊ธฐํํฉ๊ณ 41 (34.7) 45 (38.1) 17 (14.4) 11 (9.3) 4 (3.4) 118 (100.0) ์ค๋ณตํ์ฉ. ๊ต์ก์๊ฐ์ฅ์ค์ํ๊ณ ์๊ธํ๋ถ๋ถ์ด๋ผ๊ณ ํ์๋ค (Ferguson, & Day, 2005). ๋ํ๊ตญ์ธ์์๋๊ฐํธ๋ํ์ด์ฃผ์ถ์ด๋์ด์์๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ๋์์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ค๋ฌด๋ฅผ์ํ๊ณผ์ ์๊ฐ์คํ๊ฑฐ๋ (Cullen & Titler, 2004), ๋ํ๋ด๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ๊ต์ก์ผํฐ๋ฅผ๋์ด๊ต๊ณผ๊ณผ์ ์๊ฐ๋ฐํ๊ณ ๊ต์ก๊ฒฐ๊ณผ์๋ํ์ง์์ ์ธ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ค์ํ๊ธฐ๋ํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉดํ์ฌ๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์ํํฉ์์ด๋ ํ์ง๋ํ๊ณผ์์์ค๋ฌดํ์ฅ์ผ๋ก๋๋์ด์ดํด๋ณด๋๋กํ๊ฒ ๋ค. ๋จผ์ , ์ต๊ทผ๊ตญ๋ด์ฌ๋ฌ๋ํ์์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๋ํ๊ตญ๋ด, ๊ตญ์ ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์ํ์์ฑ์์ธ์ํ๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ํํจ๊ณผ์ ์ธ๋ฐฉ์์๊ฐ๊ตฌํ๋๊ธฐํ๋ฅผ๋ง๋ค๊ณ ์๋ค. ์ค์ ๋ก๊ณ๋ช ๋ํ๊ต์์๋ํ๋ถ์๋ค์๋์์ผ๋ก์์์ค์ต์๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ๊ฒ์ํ๊ณ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ๋นํํ๋ฉฐ, ์์์์์ฌ๊ฒฐ์ ์์์ด์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผํ์ฉํ๋๋ฐฉ๋ฒ์๊ต์กํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๊ฒฝํ์์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ๋ํ์์์ ๊ท๊ต๊ณผ๋ชฉ์ผ๋ก ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ์์ด๋ก ๊ณผ์ค์ ๊ณผ๋ชฉ์๊ฐ์คํ์ฌ์ด์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, RN-BSN ๊ณผ์ ์์ํตํฉ์ ์ธ์์์ค์ต์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผํ์ฉํ๊ณ ์๋ค ( ๋ฐ๋ช ํ, 2011). ๋ํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๊ด๋ จ๋์์ํ๋ฅผ๊ตฌ์ฑํ์ฌ์ฑ์ธ๊ฐํธํํ์ง์ญ์ง๋ถ์์๊ฒฌ์๋๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณ์๊ณผ๊ฐํธ๋ํ์ํ๋ ฅ์์คํ ์๊ตฌ์ถํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐ์ด ๋๋ผ์ธ์๊ฐ๋ฐํ๊ธฐ๋ํ์๋ค. ํนํ์ฃผ์๊ตฌ์ฑ์์ผ๋ก์ค๋ฌด๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ์ฐธ์ฌ์์ผ๋์ํ๋กํ ์ฝ๊ฐ๋ฐ๋ฐ๋์์๋ฐฉ์ฒด๊ณ, ์์ฐฝํ๋กํ ์ฝ๊ฐ๋ฐ๋ฐ์์ฐฝ์๋ฐฉ๋ฐ์น๋ฃ์ฒด๊ณ๋ฑ์๊ตฌ์ถํ๋ฐ์๋ค ( ๋ฐ๋ช ํ, 2011). ์ฐ์ธ๋ํ๊ต์์๋ RN-BSN ์ค์ต์ด์์ 1ํ์ ์ฉ์ํตํฉ๊ฐํธ์ค์ต๋๊ณผ๋ชฉ์์ด์ํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ ์ฉํ๋๋กํ๊ณ ์๋ค. ์ค์ต์์์์ฃผํ์ต๋ด์ฉ์๊ฐ์์ญ๋ณ๋ก์ฃผ์ด์ง๊ฐํธ๋์์์์ฃผ๊ด์ , ๊ฐ๊ด์ ์๋ฃ์์ง์ํตํด Patient, Intervention, Comparison, Outcome (PICO) ํ์์๋ฐ๋ผ๊ฐํธ๋ฌธ์ ๋ฅผ๋์ถํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ์๊ธฐ๋ฐํ์ค๋ฌด์ ๊ณต์์ํ์ต์ ์๊ณผํ์ ์ธ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ฐพ๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ์์ง์ํ๊ฐํ์ฌ์ ํํ๋ฉฐ, ์ด์ค์ ์ฉ๊ฐ๋ฅํ์ค์ฌ๋ฅผ์ค์ต์์ค์ ๋ก์ ์ฉํํ์ด๊ฒ์๋ํ์ฑ๊ณผ๋ฅผํ๊ฐํ๋๊ณผ์ ์๊ฑฐ์น๋ค. ํนํ, ์์์ค์ต์์ํ์, ํ๋ฆฌ์ ํฐ, ๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ์, ๊ต์์์ญํ ์๊ตฌ๋ถํ์ฌํ์์์ค์ต์ํตํด๊ต์๋ฐ๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ์, ํ๋ฆฌ์ ํฐ์๊ฒํญ์์ง๋, ์กฐ์ธ์๋ฐ์์์๋๋กํ๋ฉฐํ๋ฆฌ์ ํฐ๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๊ต์ก์๋ฐํ์ต์๋ก์์ค์ตํ์ฅ์์๋ฉํ ์ญํ ์ํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ค์ฌ์์ค์ต์์ํ์ด์ง์๊ฐ๋๊ณ ์๋ค. ๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ์๋ํ์๊ณผํ๋ฆฌ์ ํฐ๋ฅผ์ง์งํ๊ณ ๊ฐ๋ ํ๋ฉฐ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๊ด๋ จ๋์์์์๊ฐํ๊ณ , ์ค์ต๋ด๋น๊ต์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๋ํ์ด๋ก ๊ฐ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ค์ต์์ Vol. 8, No. 2, 2011 135
์ต๋ช ์ ๋ฐฉ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ฐํ๋ฑ ์์ง๋ดํ๋ฅผ์ฃผ๋ํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ค์ต์๋ํํ๊ฐ๋ฐํผ๋๋ฐฑ์์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค ( ์ค์๊ธ, 2008). ๊ตญ๋ด์ฌ๋ฌ๋ณ์์์๋๊ฐํธ์์ง์๋์ด๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ ์ฐฉ์ํค๊ธฐ์ํด๋ ธ๋ ฅํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์์ผํ์ผ๋ก์ค๋ฌด๊ฐํธ์ฌ๋์์๋ณด์๊ต์ก๊ณผ์ ์์ฃผ๊ต์ก๋ชฉ์ ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์ง์ ์ธ๊ฐํธ์๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ๊ฐํธ๋ถ๊ด๋ฆฌ์์ํฌ์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ ์ฐฉ์ํค๊ธฐ์ํ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ์คํ๊ณํ์๋ ผ์ํ๊ฑฐ๋, ๋งค๋ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์๊ด๋ จ๋ํ์ ๋ํ๋ฅผ๊ฐ์ตํ์ฌ๊ฐ๋ณ๋๋จ์๋ณ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ฌ๋ก๋ฐ๊ทธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ๊ณต์ ํ๋์๋ฆฌ๋ฅผ๋ง๋๋๋ฑ์๋ ธ๋ ฅ๋๊ธฐ์ธ์ด๊ณ ์๋ค ( ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง, 2010, 2011). ํ์ง๋ง, ์์์ค๋ฌด๊ฐํธ์ฌ๋ค์๋์์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ํํ๊ธฐ์ํ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ๋ฐฉ๋ฒ๋ค, ์๋ฅผ๋ค์ด๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ๊ฒ์ํ๊ณ ๋ฌธํ์์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก๊ณ ์ฐฐํ๋ฉฐ๋ ผ๋ฌธ์ํ๊ฐํ๋๋ฑ์๊ตฌ์ฒด์ ์ธ๋ด์ฉ์๋ํ๊ต์ก์ด์์ง๊น์ง๋ํ๋ฐํ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง๋๋ชปํ๊ณ ์์ด, ์ด์๋ํ์ถ๊ฐ์ ์ธ๋ ธ๋ ฅ์ดํ์ํ๋ค. ์ฅ๊ธ์ฑ๊ณผ๊น๋จ์ (2005) ์๊ตญ์ธ์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์๋์์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์์ํํ์ฌ๋ก์๊ทธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ธ๊ธํ๋ฉด์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ค์ ๊ฐํธ์ฌ๊ต์ก์์ ๋ชฉ์ํฌ์์๋๊ตฌ์ฒด์ ์ธ๊ต์กํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์์์ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ด๋๋นํ์ ์ฌ๊ณ ๊ธฐ์ , ๊ตฌ์ฒด์ ๊ฐํธ๋ฌธ์ ๋ฐ๊ฒฌ์๋ฐ๋ฅธ์ ๋ณดํ์๋ฐฉ๋ฒ, ์ฐ๊ตฌ๋ฌธํ์๋ํํ๊ฐ๋ฑ์๋ด์ฉ์ํฌํจํ์ง๋ฌด๊ต์กํ๋ก๊ทธ๋จ๊ฐ๋ฐ์์ ์ํ์๋ค. ํฅํ๋ํ๋ฐ์์์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์๋์ฑํ์ฑํ์ํค๊ธฐ์ํด์๋์ ์ฆ๋์ต์ ์๊ทผ๊ฑฐ๋ค์๋ชจ์์ฝ๊ฒ์ ๊ทผํ ์์๋๋กํ๋๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์๊ตฌ์ถ๋ฐํ์ฉ์ด์๊ตฌ๋๋ค. ๋ฐ๋ช ํ (2005) ๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ ๋ณด์์ ์ํ๊ตํ์ด๊ฐ๋ฅํ๋๋ก๊ตญ๋ด์์๊ณต์ ๊ฐ๋ฅํ์น๊ธฐ๋ฐ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ์ค๋ฌด๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๋ชจ๋ธ์๊ฐ๋ฐํ๊ธฐ๋ํ์๋๋ฐํฅํ์ด๋ฌํ๊ตฌ์ถ์์คํ ์๋ํ๊พธ์คํ์ง๊ด๋ฆฌ์์ ๊ตญ์ ์ธ๊ณต์ ๊ฐํ์ฑํ๋์์ผ๋ฉดํ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ต์ก์์ํด์๋๊ต์กํ๋ก๊ทธ๋จ๋ด์ฉ์๋ณํ์์์๊ต์์๋ค์ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ดํดํ๊ณ ์๋ํ๋ ค๋๋ ธ๋ ฅ๊ณผ๋ค์ํ๊ต์๋ฒ๊ฐ๋ฐ์ดํ์ํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ ๊ฐํธํ์ฅ์์๊ณผํ์ ์ธ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์๊ทผ๊ฑฐํํฉ๋ฆฌ์ ์ธ์ต์์๊ฐํธ๋ฅผ์ํํ๋ ค๋ํ์ต์์์์ง์ํ๋๊ฐ์ ํ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. 3. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์์ํ์ฅ์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์ด์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผํ์ธ๋๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ค๋ฌดํ์ฅ์์ํ์ฉํ๋๊ฒฝ์ฐ๋ 20.8% ์ ๋๋ก (Olade, 2004), ์ค๋ฌด์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผํ์ฉ์์ ์กฐํ์ค์ ์ด๋ค. ๊ฐํธ์ฌ๋ค์ด์ฃผ๋ก์ฌ์ฉํ๋์ ๋ณด์์ถ์ฒ๋๋๋ฃ๊ฐํธ์ฌ, ๊ต๊ณผ์๋ฑ์ด๋ฉฐ, ์ต์ ์๊ทผ๊ฑฐ์๋ฃ๋ฅผ์ ๊ณตํ๋์ ์๋ฌธํ์ ๋ณด์์ ๊ทผ์จ๋๋ฎ๋ค ( ์ด์ํ, ๊นํ์, 2000; ์ค์๊ธ๋ฑ, 2004). ํนํ, ๊ตญ๋ด์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๋ํ์ธ์์ํ์ ํ๋ฎ์ 3์ฐจ๋ํ๋ณ์์๊ทผ๋ฌดํ๋๊ฐํธ์ฌ 437๋ช ์๋์์ผ๋กํ์ฐ๊ตฌ์์๋๋์์์ 5% ๋ง์ด์์๊ณ ์๋ค๊ณ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋งค์ฐ์์ํํ๊ณ ์๋ค๋๋์์๋ 2.3% ๋ฟ์ด์๊ณ 58% ์๋์์๊ฐ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฅผ์ ํ์ฌ์ฉํ์ง์๊ฑฐ๋์ฝ๊ฐ์ ๋๋ง์ํํ๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์ฌ ( ์ค์๊ธ๋ฑ, 2004) ์ธ๊ตญ๋ณด๋ค๋๋๋ฎ์์์ค์๋ํ๋ด์๋ค. ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ค๋ฌด์์ ์ฉํ์ง๋ชปํ๊ณ ์๋์ด์ ๋์๊ฐ๋ถ์กฑ, ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์์ด๋ ค์, ์ฐ๊ตฌ์์ง์ํ๋จํ ์์๋๋ฅ๋ ฅ์๋ถ์กฑ, ์ ๋ณด๋ฅผ์ฐพ๊ณ ๋นํํ๋์ฌ๊ณ ๊ธฐ์ ์๋ถ์กฑ, ๊ทผ๋ฌดํ๊ฒฝ๋ฑ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค (Ciliska, Pinelli, Dicenso, & Cullum, 2001; Funk, Champagne, Wiese, & Tornquist, 1991). ๊ตญ๋ด์์ฐ๊ตฌ์์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฅผ์ํ์ฐ๊ตฌ์ํ์ํ์ํ์ฌ์ ์ , ํ์ ์ ์ง์์ด๋ถ์กฑํ๊ณ ์ ๋ฌธ์ ์ธ์ง์๊ณผ๊ฒฝํ์๊ฐ์ง๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์ด๋ถ์กฑํ๊ฒ์ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ํ์์ฃผ๋์ฅ์ ์์ธ์ผ๋ก์ง์ ๋์๋ค. ๋ํ๋ณ์์๊ทผ๋ฌดํ๋ 274๋ช ์์์๊ฐํธ์ฌ๋์์์ฐ๊ตฌ์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์์ค๋ฌด์ ์ฉ์์์ฅ์ ์์ธ์์์ฌ์ํต์์ธ, ์กฐ์ง์ฒด์์ธ, ์ฐ๊ตฌ์์ธ, ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ธ์ ์์ธ์์๋ก๋ณด๊ณ ํ์๋ค ( ์ด์ํ, ๊นํ์, 2000). ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ฐ์์๊ฐํธ์ค๋ฌด์ํ์ฐ๋๊ธฐ์ํด์๋๊ทผ๊ฑฐ์์์์ ์ฉ๊ณผ๊ด๋ จ๋์ฅ์ ๋ฌผ๋ค์ดํด๊ฒฐ๋์ด์ผํ๋ฉฐ๊ฐ์ธ๊ณผ๊ธฐ๊ด์ฐจ์์๋ ธ๋ ฅ์ด๋ชจ๋ํ์ํ๋ค. ๊ด๋ จ๋ถ์ผ์ ๋ฌธ๊ฐ์ง์ข ์ด๋ชจ๋์ฐธ์ฌํ๋์กฐ์ง์ ์ธ์ ๊ทผ์ด์๊ตฌ๋๊ณ ๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ง๋ฌด๊ธฐ์ , ์ญํ ๋ฐ์ฑ ์๊ณผ์ผ์นํ๋์ฐ๊ตฌ์๋ํ์ธ์์์ค์ํฅ์์ดํ์ํ๋ฉฐ์ ๋์ ์ด๊ณ ํ์ค์ ์ธ๊ต์ก๊ณผํ๋ จ์ดํ์ํ๋ค (McSherry, Artley, & Holloran, 2006). ๊ธฐ์กด์์ด์ฉํ์ ๋ต์์์ ํ๊ฑฐ๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ค๋ฌด์์ ์ฉ๊ฐ๋ฅํ๋ฒ์๋ฅผ์ ํํน์ํ๋์ํค๊ฑฐ๋์ค๋ฌด์์์์์ฌ๊ฒฐ์ ๊ณผ์ ์์ํ์ฉ๊ฐ๋ฅํ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ๊ฒ์ํ๋๋ฑ๋ค์ํ์ ๋ต์ํ์ฉํด์ผํ๋ค. ์ต๊ทผ๊ตญ๋ด์์๋๋๋์์์ฌ๋ํ๋ณ์๋ค์์ค์ฌ์ผ๋ก์ฐ๋ฆฌ๋๋ผํ์ค์์ ํฉํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ฐ๊ตฌ๋ฅผ์ํ์ฒด๊ณ์ ์ธํ๋๋ค์ดํ๋ฐํ์๋๋๊ณ ์๋ค. 2009๋ ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์ (Samsung Medical Center [SMC]) ๊ฐํธ๋ณธ๋ถ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ํ์์ฑ๊ณผํต์ฌ์์๋ฅผ์ธ์ํ๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธํ๋ก์ ํธ ๋ฅผ์์ํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์์์ค๋ฌด๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๊ฐ๋ฐ์ 136 Perspectives in Nursing Science
๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ํํฉ๊ณผ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ ์ํ์์ ์ด์์๋์๋ค. ์ฌ์ ์ฒซํด์ธ 2009๋ ๊ณผ 2010๋ ์๋ SMC ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ชจ๋ธ์์ค๋นํ๊ณ ์ ์ฉํ๊ธฐ์ํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ธํ๋ผ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ๊ตฌ์ถํ์๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌดํ๊ณผ๋ฉํ ๋ฅผ์ก์ฑํ์๋ค ( ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์๊ฐํธ๋ถ, 2010). 2011๋ ๋ถํฐ๋๊ฐํธ๋ณธ๋ถ๋ฅผ์ค์ฌ์ผ๋กํ์ฅ๊ฐํธ๋จ์์๊ฐ์ธ๊ฐํธ์ฌ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฌธํ๋ฅผ์ ์ฐฉ์ํค๊ณ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ, ํ๋กํ ์ฝ์๊ฐ์ ํ๊ณ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๋ฃ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ์ํ์์คํ ์๊ตฌ์ถํ๊ณ ์๋ค. 2014๋ ์ดํ์๋ SMC ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ๋์ธ์ ์ผ๋กํ์ฐ์์ผ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ๋ฐ์์ํ๊ตญ๋ด์ธํ๋ ฅ์์ฐธ์ฌํ ๊ณํ์ด๋ฉฐ์ฃผ์์ถ์ง๊ณผ์ ๋๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๊ฐ๋ฐ, ๊ณผ์ ๊ฐ์ , ์ค๋ฌด์๊ทผ๊ฑฐ์ฐพ๊ธฐ, ์ฌ์ ๋๊ตฌ๊ฐ๋ฐ๊ณผ๊ทผ๋ฌดํ๊ฒฝ๊ฐ์ ๋ฑ์ด์๋ค ( ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์๊ฐํธ๋ถ, 2011). ์์ธ์์ฐ๋ณ์์ 2010 ๋ 3์์์ฐ๋ณ์ (Asan Medical Center [AMC]) ๊ฐํธ๋ถ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์์ํ๋ฅผ๊ตฌ์ฑํํ 5๊ฐ๋ ๊ณํ์์๋ฆฝํ์ฌ์งํ์ค์ด๋ค. 2010๋ ์๋์ฒซ์งธ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ณํ๋ฅผ์ํ์ฌ UPHS (University of Pennsylvania Health System Nursing Research Committee, 1999) ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ชจ๋ธ๊ณผ WVUH (West Virginia University Hospitals, 1999) ์ EBP ์ ์ฉ๋จ๊ณ๋ชจ๋ธ์๊ทผ๊ฑฐ๋ก AMC EBP ๋ชจ๋ธ์๊ตฌ์ถํ์๋ค. AMC ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ชจ๋ธ์ 1๋จ๊ณ ( ๋ณํ์๊ตฌํ์ ), 2๋จ๊ณ ( ๊ทผ๊ฑฐํ์ธ ), 3๋จ๊ณ ( ๋นํ์ ๋ถ์ ), 4๋จ๊ณ ( ์ค๋ฌด๋ณํ์ค๊ณ ), 5๋จ๊ณ ( ์ค๋ฌด๋ณํ์ ์ฉ ), 6๋จ๊ณ ( ํ๊ฐ๋ฐ๋ชจ๋ํฐ ) ์ 6๋จ๊ณ๋ก๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ๋์งธ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฌธํ๋ฅผ์กฐ์ฑํ๊ธฐ์ํ์ฌ๊ฐํธ์ฌ๋ค์๊ฒ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ด๋ จํ์ต์๋ฃ๋ฅผ์ ๊ณตํ๊ณ , ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ์๋ํ๊ธฐ๋ณธ์ ๋ด์ฉ๋ฟ์๋๋ผ์ฐ๊ตฌ์์งํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ, ๋ฉํ๋ถ์๊ณผ์ฒด๊ณ์ ๊ณ ์ฐฐ๋ฑ์๋ํํ์ต๊ธฐํ๋ฅผ์ ๊ณตํ์๋ค. ์ ์งธ, PICO ์์์ง๋ฌธ์ง, ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ๋ด์ฉ์ ๋ฆฌ์์, ์งํ๊ฐ๋๊ตฌ๋ฑ์ํ์คํ๋์์์์ ๊ณตํ์๋ค. ๋ท์งธ, ๊ตฌ์ฑ์๋ค์์๊ตฌ์์์๊ฐํธํ์์์ ํํ๊ฒํ์ ํ๊ณ ๊ทธ์๋ฐ๋ฅธ์์์ ๋ต์์๋ฆฝํ๊ธฐ์ํ์ฌ์ด 1116๋ช ์๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ๋์์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์๋ํ๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ธ์๊ณผํ๋๋ฅผ์กฐ์ฌํ์๋ค. ํฅํ์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌดํ๋ก์ ํธ๋ฉํ ์ก์ฑ, ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ (guideline) ๊ณผํ๋กํ ์ฝ (protocol) ์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ ์ฉ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฌธํ์๊ฒฐ๊ณผํ์ฐ๋ฑ์ํ๋์๋จ๊ณ์ ์ผ๋ก์งํํ ๊ณํ์ด๋ค ( ํ๊ตญ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌํ, 2011). ์๊ธฐ์๊ฐ์ด๊ตญ๋ด๊ฐํธ๊ณ์์๋๋ํ์ข ํฉ๋ณ์์์ค์ฌ์ผ๋ก 2009๋ ๋ถํฐ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฅผ์ํํ๋ก์ ํธ๋ฅผ์ํ์ค์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋์์ง์ํ์ด๊ธฐ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฌธํ์ ์ฐฉ๊ณผ์ง์์ฒด๊ณ๊ฐํ๋ฅผ์ํ์ฒด๊ณ์ ์ธ์ ๋์ ๋ท๋ฐ์นจ์ดํ์ํ๋ค. ๋ํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ฒฐ๊ณผ์๊ตญ, ๋ด์ธํ์ฐ์์ํ๊ต์ก๊ณผ๋ค ํ์ ์ ์ ๊ทผ์์ํ๋ ธ๋ ฅ๋ํ์ํ๋ค. ๊ฒฐ๋ก ์์๊ตญ๋ด์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๊ฐ์๊ฐ๋๊ณ ๋ฐ์ ๋์ด์จ๊ณผ์ ๊ณผ์ฐ๊ตฌ, ๊ต์ก, ์ค๋ฌด์์ญ์์์ํ์ฌ์ํฉ์๋ํด๊ฒํ ํ์์ผ๋ฉฐ์ด๋ฅผํ ๋๋กํฅํ๋ฐ์ ๋ฐฉํฅ์์ ์ํ๊ณ ์ํ๋ค. ๋จผ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ์ธก๋ฉด์์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ์๊ด์ ์์์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ์๋ฐฉ๋ฒ์๊ทผ๊ฑฐ๋กํ์ฉํ๊ธฐ์๋ฏธํกํ์ ์ด์์๊ณ ์ฃผ์ ์์ผ๊ด์ฑ์ด์๋์คํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ถ์กฑํ๊ฒ์ผ๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. ํฅํ์๋์คํ์ฐ๊ตฌ์๊ฒฝ์ฐ์คํ์ฒ์น์๋ํ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ๋ช ํํํด์ผํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ๋ฐ๋ณต์ฐ๊ตฌ๋ฅผํตํ์ค์ฌํจ๊ณผ์๊ฒ์ฆ์ดํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ์์์์ค๋ฌด์ ์ฉํ์ฑํ๋ฅผ์ํด์๋์์์์์ ๊ธฐ๋๋ฌธ์ ๋ฅผํด๊ฒฐํ ์์๋๋ก, ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ด๊ฐํธํ๊ณ ๋น์ฉํจ๊ณผ์ ์ธ์ฐ๊ตฌ์์๋๊ฐํ์ํ๋ค ( ์ต๋ช ์ ๋ฑ, 2010). ์ฆ, ์ฐ๊ตฌ์๊ณํ๋จ๊ณ๋ถํฐ์์์ค๋ฌด์ ์ฉ์์์ด์ ๊ณผ์ฅ์ ์๋ํ์ ์คํํ๊ฐ๊ฐ์ด๋ฃจ์ด์งํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ์งํ๋์ด์ผ์ค๋ฌด์ ์ฉ๊ฐ๋ฅ์ฑ์๋์ผ์์์๊ฒ์ด๋ค. ๊ต์ก์ธก๋ฉด์์๋ํ๋ถ๊ณผ์ ์์๋ถํฐ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ฐ๊ตฌ์์ค๋ฌด์๋ํ๊ต์ก์ด์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผํ๋ฉฐ๋ํ์์์ฌ, ๋ฐ์ฌ๊ต๊ณผ๊ณผ์ ์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ด๋ จ๋ด์ฉ๊ณผ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ดํฌํจ๋ ์์๋๋ก๊ต๊ณผ๊ณผ์ ๊ฐ์ ์ดํ์ํ๋ค. ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ๊ฐํธ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฐฉ๋ฒ์๋ชจ์ํ๋๋กํ๋๊ต์ก๋ฐฉ๋ฒ์์์ง๊ฑฐ์์ ์ฉ๋์ง๋ชปํ๊ณ ์๋๋ฐ ( ์ฅ๊ธ์ฑ, 2005), ๊ธฐ์กด์์ผ๋ฐฉ์ ์ธ์ง์์ ๋ฌ์์๋ฒ์ด๋์น๊ธฐ๋ฐํ์ต (web-based learning), ๋ฌธ์ ์ค์ฌํ์ต (problem-based nursing) ๋ฑํ์ต์์์ฃผ๋์์ฐธ์ฌ๋ฅผ์ฆ์ง์ํค๋๋ค์ํ๊ต์๋ฒ๊ฐ๋ฐ๋ํํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ ์ ๊ฐํธ๋ฌธ์ ์์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ๋ฐํ์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผํ์ํ๊ณ ์ด๋ฅผ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก์คํํด๋ณด๋๊ณผ์ ์ํตํด๊ตฌ์ฒด์ ์ด๊ณ ํ์ค์ ์ธ๊ฐํธ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ์ฐพ์๋๊ฐ๋๋กํ๋ค๋ฉดํ์๋ค์์์์ ์์ฌ๊ฒฐ์ ๊ณผ๋นํ์ ์ฌ๊ณ ๋ฅ๋ ฅ์๊ธธ๋ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฅผ์ํ์ญ๋์๊ฐ์ถ์ด์ค์์์๊ฒ์ด๋ค. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์์ค์์ฑ์๋๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์์ง๊น์ง๊ตญ๋ด์์ํ์ฅ์์๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด์ํ์์ธ๊ตญ๊ณผ๋น๊ตํ์ฌํ์ ํ๋ฎ์ํธ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋์ต๊ทผ์๋๋๋์๋ํ์ข ํฉ๋ณ์์์ค์ฌ์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌดํ์ฑํ๋ฅผ์ํ์ฒด๊ณ์ ์ธํ๋์ด์๋๋๊ณ ์๋ค. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฅผ์ํํ ๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ธ์๋ณํ๋ฅผ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ๋ฌธํ์ ์ฐฉ๊ณผ๊ฐํธ์ฌ๋ค์๋นํ์ ์ฌ๊ณ ๋ ฅ๊ณผ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ์ฆ์ง์์ํ๊ต์ก์ง์, ๊ทผ๋ฌดํ๊ฒฝ Vol. 8, No. 2, 2011 137
์ต๋ช ์ ๋ฐฉ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ฐํ๋ฑ ์กฐ์ฑ๋ฐํ์ ์ ์ง์ ( ์ด์ํ, ๊นํ์, 2000; ์ค์๊ธ, 2008; Cliska et al., 2001; DiCenso, Cullum, & Ciliska, 1998; McSherry et al., 2006) ๋ฑ์ ๋์ ๋ท๋ฐ์นจ์ด๋งค์ฐ์ค์ํ๋ค. ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋๊ตญ์ ์ ๊ธฐ๊ด์์์ ์๋์ดํ์ฉ๋๊ณ ์๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์๊ตญ๋ดํ์ค์์ ํฉํ๋๋ก์์ , ๋ณด์ํ๋๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๊ณผํ๋กํ ์ฝ๊ฐ๋ฐ, ๊ฐํธ๊ณผ์ ์๊ฐ์ , ๊ฐํธ์ค๋ฌด์๊ทผ๊ฑฐ์ฐพ๊ธฐ, ์ฌ์ ๋๊ตฌ๊ฐ๋ฐ๋ฑ์ด์ฐ์ ์ ์ผ๋ก์ํ๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ํ๊ฐ๋ฐํ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๊ณผํ๋กํ ์ฝ์์ค๋ฌด์ ์ฉ, ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๋ฌธํ์๊ฒฐ๊ณผํ์ฐ๋ฑ์ํ๋์๋จ๊ณ์ ์ผ๋ก์ํํ์ฌ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ์ค๋ฌด๊ฒฐ๊ณผ์๊ตญ, ๋ด์ธํ์ฐ์์ํ๋ ธ๋ ฅ๋ํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฒฐ๋ก ์ ์ผ๋ก, ๊ตญ๋ด๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์คํ์์ํด์๋๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ, ๊ฐํธ๊ต์ก, ๊ฐํธ์ค๋ฌด์ธก๋ฉด์์์๊ธด๋ฐํ์์ฌ์ํต๊ณผํ๋ ฅ์๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก๊ทผ๊ฑฐ์๊ธฐ๋ฐํ๊ณผํ์ ์ธ๊ฐํธ์๋ฐ์ ์ด๋ผ๋๊ณต๋์๋ชฉํ๋ฅผํฅํด๊ฐ์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ๊น๊ฒฝํฌ (2004). ๊ทผ๊ฑฐ-์ค์ฌ๊ฐํธ (Evidence Based Nursing). ๋ํ๊ฐํธ, 266, 54-63. ๊น์ฆ์, ๋ฐ์๋ฏธ, ๋ฐํ์, ์ ์ฌ์, ์์ํฌ (2007). ์ฌ์ฑ๊ฑด๊ฐ๊ฐํธํํ์ง์์ต๊ทผ 3๋ ๊ฐ์๋ ผ๋ฌธ๋ถ์ (2004~2006๋ ). ์ฌ์ฑ๊ฑด๊ฐ๊ฐํธํํ์ง, 13(1), 51-59. ๋ฐ๋ช ํ (2005). ์น๊ธฐ๋ฐ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ์ค๋ฌด๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ํ์์คํ ๊ฐ๋ฐ๋ฐํ๊ฐ. ์๋ฃ์ ๋ณด๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ฌ์ ์ต์ข ๋ณด๊ณ ์. ๋ฐ๋ช ํ (2006). ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ์์ดํด์์ ์ฉ. ์์ธ : ๊ตฐ์์ถํ์ฌ. ๋ฐ๋ช ํ (2011). ๊ต์ก๋ฐ์ค์ตํ์ฅ์์ฐ๊ณ๋ฅผํตํ์ญ๋๊ฐํ. 2011๋ ์ฑ์ธ๊ฐํธํํ์ถ๊ณํ์ ๋ํ. ๋ถ์ฐ. ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์๊ฐํธ๋ถ (2010). Strategy for implementing in Clinical Setting. ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง. ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์๊ฐํธ๋ถ (2011). ๊ทผ๊ฑฐ์ค์ฌ๊ฐํธ์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ-๊ทผ๊ฑฐ์ํ์ฉ๊ณผ์ฐฝ์ถ. ์ผ์ฑ์์ธ๋ณ์ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง. ์์ฐ์ฅ, ๋ฐ์ ์, ์์งํฅ, ๊นํ์, ์๋ฏผํ, ์ ํ์๋ฑ (2007). ์ต๊ทผ 3๋ ๊ฐ๋ํ๊ฐํธํํ์ง๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ์๋ํฅ. ๋ํ๊ฐํธํํ์ง, 37(6), 1013-1019. ์์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์ (2001). Evidence-based Nursing Research. ์์ธ๋ํ๊ต๊ฐํธ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง. ์ ํ์, ํ๋ช ์ , ๊ตฌ๋ฏธ์ฅ, ์กฐ๋ช ์ฅ, ๊น์์, ์ ์ฌ์ฌ๋ฑ (2010). ์ต๊ทผ 2๋ ๊ฐ Journal of Korean Academy of Nursing ๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ๋ถ์- ์ฐ๊ตฌ๋ํฅ, ์คํ์ค์ฌ, ์ฐ๊ตฌ์๊ทผ๊ฑฐ๋ฑ๊ธ์์ค์ฌ์ผ๋ก. ๋ํ๊ฐํธํํ์ง, 40(1), 139-149. ์ค์๊ธ (2008). ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ค๋ฌด : ์ค์ต๊ต์ก์ ๋ต๋ฐ์ ์ฉ์ฌ๋ก. ๋ฉํ์ ์ฐ์ด๋ช ์๊ต์๊ธฐ๋ ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง. ์ค์๊ธ, ์คํ์ฃผ, ์ด์ค์ (2004). ์์๊ฐํธ์ฌ๋ค์์ฐ๊ตฌ๊ด๋ จํ๋์คํ ๋ฐ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผํ์ฉ์์ฅ์ ์์ธ. ๋ํ๊ฐํธํํ์ง, 34 (5) 838-848. ์ด์ํ, ๊นํ์ (2000). ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ธ์งํ๋์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ด์ฉ์์ฅ์ ์์ธ. ๋ํ๊ฐํธํํ์ง, 35(5), 1347-1356. ์ฅ๊ธ์ฑ (2005). ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ : ์ด๋ก ; EBN๊ณผ๊ฐํธ์ฌ๊ต์ก. ๊ฐํธํํ๊ตฌ, 13(2), 77-91. ์ฅ๊ธ์ฑ, ๊น๋จ์ (2005). EBN๊ณผ๊ฐํธ์ฌ๊ต์ก. ๊ฐํธํํ๊ตฌ, 13(2), 77-91. ์ต๋ช ์ , ๊น๊ธ์, ๊น์ฑ์ฌ, ๊น์ฃผํ, ๊น๊ฒฝํฌ, ์ด๊ฒฝ์๋ฑ (2009). ์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ ํ์ ์ง๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ์์ฐ๊ตฌ๋ํฅ๋ฐ์งํ๊ฐ, ๋ณ์๊ฐํธ์ฌํ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๊ณ ์. ์ต๋ช ์ , ์ ์ฌ์ฌ, ์๊ฒฝ์ถ, ๊น์ฃผํ, ๊น๊ธ์, ๊ถ์ ์๋ฑ (2010). ์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ ํ์ ์ง๊ฒ์ฌ๋ ผ๋ฌธ (1995-2008๋ ) ์์ฐ๊ตฌ๋ํฅ๋ถ์. ์์๊ฐํธ์ฐ๊ตฌ, 16(20), 95-105. ํ๊ตญ๊ฐํธ๊ณผํํ, ํ๊ตญ๊ฐํธ๋ํ ( ๊ณผ ) ์ฅํ์ํ, ํ๊ตญ๊ฐํธ๊ต์กํํ (2011). Research Methodology for Building Nursing Evidence. ์ 14ํ๋์์์๊ฐํธํฌ๋ฆํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง. ํ๊ตญ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌํ (2011). ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์์๋ก์ด์์. ํ๊ตญ๊ทผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฐ๊ฐํธ์ฐ๊ตฌํ 2011 ํ์ ๋ํ์๋ฃ์ง. Angel, B. F., Duffey, M., & Belyea, M. (2000). An evidencebased project for evaluating strategies to improve knowledge acquisition and critical-thinking performance in nursing students. Journal of Nursing Education, 39(5), 219-228. Ciliska, D. K., Pinelli, J., Dicenso, A., & Cullum, N. (2001). Resources to enhance evidence-based nursing practice. AACN Clinical Issues, 12(4), 520-528. Cullen, L., & Titler, M. G. (2004). Promoting Evidence-Based Practice: An Internship for Staff Nurses. Worldviews on Evidence-Based Nursing, 1(4), 215-223. DiCenso, A., Cullum, N., & Ciliska, D. (1998). Implementing evidence based nursing: Some misconceptions[editorial]. Evidence Based Nursing, 1, 38-40. Ferguson, L., & Day, R. A. (2005). Evidence-based nursing education: Myth or Reality?. Journal of Nursing Education, 44(3), 107-115. Funk, S., Champagne, M., Wiese, K., & Tornquist, E. (1991). Barriers to using research findings in practice: The clinician's perspective. Applied Nursing Research, 4(2), 90-95. Mantzoukas, S. (2008). A review of evidence-based practice, nursing research and reflection: Levelling the hierarchy. Journal of Clinical Nursing, 17(2), 214-223. McSherry, R., Artley, A., & Holloran, J. (2006). Research awareness: an important factor for evidence-based practice? World- Views on Evidence-Based Nursing, 3(3), 103-115. Olade, R. A. (2004). Evidence-based practice and research utilization activities among rural nurse. Journal of Scholarship, 36(3), 220-225. 138 Perspectives in Nursing Science