J Korean Acad Nurs Adm ( ๊ฐํธํ์ ํํ์ง ) Vol. 21 No. 3, 287-296, June 2015 ISSN 1225-9330 (Print) ISSN 2288-4955 (Online) http://dx.doi.org/10.11111/jkana.2015.21.3.287 ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ดํ์ฐ๊ตฌ ์ด๋ฏผ๊ฒฝ 1 ์ ๋์ 2 ์ดํ์ฌ์๋ํ๊ต๊ฑด๊ฐ๊ณผํ๋ํ๊ฐํธ๊ณผํ๋ถ๋ํ์ 1, ์ดํ์ฌ์๋ํ๊ต๊ฑด๊ฐ๊ณผํ๋ํ๊ฐํธ๊ณผํ๋ถ 2 A Study of Nursing Tasks, Nurses' Job Stress and Job Satisfaction in Hospitals with No Guardians Lee, Min Kyung 1 Jung, Duk Yoo 2 1 Graduate School, Division of Nursing Science, College of Health Sciences, Ewha Womans University 2 Division of Nursing Science, College of Health Sciences, Ewha Womans University Purpose: Purpose of the study was to investigate task performance, importance, knowledge, and level of job stress and job satisfaction of nurses working in a hospital with no family or family paid auxiliary caregivers. Methods: Participants were 119 nurses working in hospitals with no guardians. The questionnaire contained 488 items: general characteristics, performance, importance, knowledge of nursing tasks, job stress and job satisfaction. Data were analyzed using descriptive statistics and Pearson correlation coefficients with SPSS/WIN 21.0. Results: Most frequently performed nursing tasks were patient nursing management and information management. Nursing tasks perceived as most important were medication and transfusion and nursing tasks with the highest knowledge were also medication and transfusion. Nursing task (subcategory) most frequently performed was oral medication. Nursing task (subcategory) perceived as most important was mental status observation and nursing task (subcategory) with the highest knowledge was vital sign check. Nurses job stress was significantly associated with job satisfaction. The mean scores for nurses job stress and job satisfaction were low. Conclusion: The results indicate that nurses working in hospitals with no guardians perform daily living assistance services more often than previously, and nurses need to be prepared to do these tasks. Key Words: Patient care, Job satisfaction, Stress, Task performance and analysis ์๋ก 1. ์ฐ๊ตฌ์ํ์์ฑ์ธ๊ตฌ๊ณ ๋ นํ์๋ ธ์ธ์ ์ํ์์์ฆ๊ฐ, ํต๊ฐ์กฑํ์๊ฐ์กฑ๊ธฐ๋ฅ์์ถ์๋ฑ์ผ๋ก๊ฐ์กฑ์์ํํ์๋ฐ๋ ธ์ธ๋๋ด์๋์ฑ์ด๋ ค ์์ก๋ค [1]. ์ ์ํ์์ 40% ๊ฐ๊ฐ๋ณ์ธ์์ด์ฉํ๋๊ฒ์ผ๋ก์ถ์ ๋๋ฉฐ [2] ํนํ, ๊ธ์ฑ๊ธฐ๋ณ๋์๊ฐ๋ณ์ธ์ด์ฉํ์์ 58% ๊ฐ 65 ์ธ์ด์๋ ธ์ธํ์๋ก [3] ํฅํ๋ ธ์ธ์ธ๊ตฌ๊ฐ๋์ฑ์ฆ๊ฐํ์ฌ๊ณ ๋ น์ฌํ์์ง์ ํ๋ฉด๊ฐ๋ณ์๋น์ค์๋ํ์์์๊ฐ๋ณ์๋ํ๊ฐ์กฑ์๋ถ๋ด์ด์ฆ๊ฐํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฐ๋ณ์๋น์ค๋๊ฐ๊ณ์๊ฒฝ์ ์ ๋ถ๋ด์์ฆ๊ฐ์ํค๋ฉฐ์ ๋ฐ์๊ฒฉ์๊ฐ์ถ์ง์์๊ฐ๋ณ์ธ์ํ์๋๋ด ์ฃผ์์ด : ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ, ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ถ์ Corresponding author: Lee, Min Kyung Division of Nursing Science, College of Health Sciences, Ewha Womans University, 52 Ewhayeodae-gil, Seodaemun-gu, Seoul 120-750, Korea. Tel: +82-2-3277-2872, Fax: +82-2-3277-2875, E-mail: mkmk8888@naver.com - ์ด๋ ผ๋ฌธ์์ 1์ ์์ด๋ฏผ๊ฒฝ์์์ฌํ์๋ ผ๋ฌธ์์์ ํ์ฌ์์ฑํ๊ฒ์. - This article is a revision of the first author s master s thesis from Ewha Womans University. Received: Mar 2, 2015 Revised: May 9, 2015 Accepted: Jun 19, 2015 This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Non-Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/ by-nc/3.0), which permits unrestricted non-commercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. c 2015 Korean Academy of Nursing Administration http://www.kanad.or.kr
์ด๋ฏผ๊ฒฝ ์ ๋์ ์๊ฐ์ผ๊ด๋ฆฌ, ์น๋ฃํ๊ฒฝ์ ์ง๋ฑ์๋ฌธ์ ๋ฅผ์ผ์ผํฌ์์๋ค [4]. ์ด์๊ฐ์๋ฌธ์ ๋ฅผํด๊ฒฐํ๊ณ ์์ ๋ถ๋ 2013๋ 7์๋ถํฐ 13๊ฐ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ 1์ฐจ์๋ฒ์ฌ์ ์์ค์ํ์ฌ๊ฐ์ธ๊ฐ๋ณ์ธ๊ณผ๋ณดํธ์๊ฐ์์ฃผํ์ง์๊ณ ๋ชจ๋ ์ ์๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ์ ๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์ํ์ ๊ทผ์ํตํด์ ๊ณตํ๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์๋ฒ์ ์ผ๋ก์ํํ๊ณ ์๋ค [5]. 2014๋ 2์๋ถํฐ๋ 20๊ฐ๊ณต๊ณต๋ณ์์ 2 ์ฐจ์๋ฒ๊ธฐ๊ด์ผ๋กํ๋ํ๊ณ ์ฌ์ ๋ช ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์ผ๋ก๋ณ๊ฒฝํ์์ผ๋ฉฐ์ ๋ถ๋ 2015๋ ๋ถํฐ์ง๋ฐฉ๊ณต๊ณต๋ณ์์ค์ฌ์ผ๋กํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์ํ๋, 2017๋ ์๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๋ณ์์์ง๋ฐฉ์ค์ฌ์ผ๋ก 70% ๊น์งํ๋ํ๊ณ 2018๋ ๋ถํฐ๋์๋๊ถ, ๋ํ๋ณ์๊น์ง๋จ๊ณ์ ์ผ๋กํ๋ํ ์์ ์ด๋ค [6]. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋๊ฐํธ์ฌ 1์ธ์ด 10~30๋ช ์ํ์๋ฅผ๊ฐํธํ๋๊ธฐ์กด์์ ์์๋น์ค์๋ฌ๋ฆฌ, ๊ฐํธ์ฌ 1์ธ์ด 8~12๋ช ์ํ์์๊ฒ์ ์ธ๊ฐํธ๋ฅผ์ํํ๋์ ์์๋น์ค๋ชจ๋ธ์ด๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค์์๊ฐํธ์ฌ์ธ๋ ฅ์ด์ฆ๊ฐํ๊ณ ๊ฐํธ์ฌ๊ฐํ์๋ฅผ๊ฐํธํ๋์๊ฐ์ด์ฆ๊ฐํ ์๋กํ์๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ข์์ง๊ณ ๊ฐํธ์ ๋ฌด์ฑ๊ณผ์๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์ด๋์์ง๊ณ ์์ง์์ค๊ณผ์ด์ง๋ฅ ์ด๋ฎ์์ง๋ค๋๊ทผ๊ฑฐ๋ค์ด๋ค์์ ์๋๊ณ ์๋ค [7,8]. ๋ฐ๋ผ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค์ ๋์์ํ์ผ๋ก๊ฐํธ์ฌ 1์ธ์ด๊ฐํธํ๋ํ์์๊ฐ๊ฐ์ํ๊ณ ๊ฐํธ์ฌ์์ง์ ๊ฐํธ์๊ฐ์ด์ฆ๊ฐํ๋๊ฒ์๊ฐํธ์ ๋ฌดํจ์จ์ฑ์์ฆ๊ฐ์ํค๊ณ ์์ง์๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๊ฒํ์ฌํ์์ํ์๋๊ธ์ ์ ์ธ์ํฅ์๋ฏธ์น ๊ฒ์ผ๋ก์ฌ๋ฃ๋๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๋ฒ์ฌ์ ์๋ณ์ํน์ฑ, ํ์์ํ, ์ง๋ณ์์ค์ฆ๋์๋ฐ๋ผ๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ๋ณด์กฐ์ธ๋ ฅ์์ ์ ํ๊ฒ๋ฐฐ์นํ๋๊ฒ์์์น์ผ๋กํ๋ค. ๊ฐํธ์ธ๋ ฅ๊ฐ์ ๋ฌด๋ถ๋ด์์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์์์จ์ ์ผ๋ก์ ํ๋ํ์์๋์ด๋๊ฐ๋๊ณ ํ์์๊ฒฐ๊ณผ๊ฐํ์์์ํ์ ์ํ์์ง์ ์ ์ผ๋ก์ํฅ์๋ฏธ์น ์์๋ํ์๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๊ณ , ๊ฐํธ๋ณด์กฐ์ธ๋ ฅ์๊ฐํธ์ฌ์์ง๋, ๊ฐ๋ ํ์ํ์์๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ์ผ์์ํ์์๋ฐํ๋ค [5]. ์ด์ฒ๋ผ๋ณด๊ฑด๋ณต์ง๋ถ์๊ตญ๋ฏผ๊ฑด๊ฐ๋ณดํ๊ณต๋จ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์๋ํ๋ชจํธํ๊ธฐ์ค๊ณผ์์น์์ ์ํ๊ณ ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์์์จ์ ์ผ๋ก์ ํ๊ณ ์์ด์๋ฃ๊ธฐ๊ด๋ณ๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์๋ฐฐ์น์์ค๊ณผ์ง, ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฒ์์ํธ์ฐจ, ์ ๋ฌดํจ์จ์ฑ์ ํ, ๊ฐํธ์ธ๋ ฅ๊ฐ์์ญํ ๊ฐ๋ฑ๋ฐํผ๋์์ ๋ฐํ ์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ํฅํํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์ด์ฑ๊ณต์ ์ผ๋กํ๋๋ฐ์ ๋ํ๋๊ธฐ์ํด์๋๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์์ ๋ฌด๊ธฐ์ ์๊ฐ๋ฐ๊ณผํ์คํ์์ ์ด์ฐ์ ์ ์ผ๋กํ์ํ๋ค๊ณ ํ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก์ด๋ฌํ์์ ์์ํด์ ํ์ ์ผ๋กํฌ๊ด๊ฐํธ์ฌ๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ข ๋ฅ์๋ฐ๋ฅธ์ํ๋, ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ธ์ํ๋์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋ฅผํ์ ํ ํ์๊ฐ์๋ค. ์ด๋ฌํ๋ฐฐ๊ฒฝ์์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๋๊ฐํธ์ธ๋ ฅ๊ฐ์๋ถ๋ถ๋ช ํ์ ๋ฌด์์ญํ , ๊ฐ๋ณ์ธ์ ๋ฌด์์ํ์ผ๋ก ์ธํ์ญํ ๊ฐ๋ฑ, ๊ณผ๋คํ์ ๋ฌด๋ก์ธํ๋ถ๋ด๊ฐ๊ณผ๋ณด์๋ถ๋ง์กฑ๋ฑ์๋๋ผ๊ณ ์๋ค [9,10]. ๋ชจํธํ์ ๋ฌด๋ฒ์, ์ญํ ๊ฐ๋ฑ, ๊ณผ๋ํ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฑ์๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๋ถ์ ์ ์ธ์ํฅ์๋ฏธ์น๊ณ [11] ๊ณผ๋ํ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์๋ฎ์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ฃผ์ด์ง์ ๋ฌด๋ฅผํจ์จ์ , ๊ธ์ ์ ์ผ๋ก์ํํ๊ธฐ์ด๋ ต๊ฒํ๋ฉฐํ์๊ฐํธ์์ง์ ํ, ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์๊ฒฝ์๋ ฅ์ ํ, ๊ฐํธ์ฌ์์ด์ง๋ฅ ์ฆ๊ฐ๋ฑ๋์ ๋ฐํ๋ค [8,12]. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๋ฌธ์ ๋๊ฐํธ์ฌ์ธ๋ ฅ์์๊ธ๊ณผ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ์ด๋ ต๊ฒํ์ฌํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์์์ ์ ์ธํ๋์์ ๋ํ๋ฅผ์ง์ฐ์ํค๋์์ธ์ด๋ ์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์์ํํ๊ฐํธ์ฌ์ธ๋ ฅ์๊ธ๊ณผํจ์จ์ ์ธ๋ ฅ๊ด๋ฆฌ๋ฐฉ์๋ง๋ จ์์ํ๊ธฐ์ด์๋ฃ๋กํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๋ํํ์ ์ดํ์ํ๋ค. 2. ์ฐ๊ตฌ๋ชฉ์ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ชฉ์ ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผํ์ ํ๊ณ ๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ด๊ณ๋ฅผํ์ธํ๊ธฐ์ํจ์ด๋ค. ์ด์๋ฐ๋ฅธ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ๋ชฉ์ ์๋ค์๊ณผ๊ฐ๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋ฅผํ์ธํ๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์ํ์ธํ๊ณ ๊ทธ๊ด๊ณ๋ฅผํ์ธํ๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ฐ์๊ด๊ณ๋ฅผํ์ธํ๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ 1. ์ฐ๊ตฌ์ค๊ณ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋ฅผํ์ธํ๊ณ ๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ด๊ณ๋ฅผํ์ ํ๊ธฐ์ํ์์ ์ ์๊ด๊ด๊ณ์ฐ๊ตฌ์ด๋ค. 2. ์ฐ๊ตฌ๋์๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๋ชจ์ง๋จ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์ 1์ฐจ์๋ฒ์ฌ์ ์์ฐธ์ฌํ 5๊ฐ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ค์๋ฐฐ์น๋์ด๊ทผ๋ฌด์ค์ธ๊ฐํธ์ฌ 122๋ช ์๋์์ผ๋กํ์๋ค. ํ๋ณธ์์๊ฒฐ์ ์ G* 288 Journal of Korean Academy of Nursing Administration
ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ดํ์ฐ๊ตฌ Power program 3.1์์ด์ฉํ์ฌ์ค๊ฐ์์ค์ํจ๊ณผํฌ๊ธฐ.3, ์ ์์์ค.05, ๊ฒ์ ๋ ฅ 95% ๋ฅผ์ ์ฉํ๊ฒฐ๊ณผ 111๋ช ์ด์ ์ ํ์์ง๋ง์ค๊ฐํ๋ฝ๋ฅ 10% ๋ฅผ๊ณ ๋ คํ์ฌ 122๋ช ์๋์์ผ๋ก์๋ฃ๋ฅผ์์งํ์๋ค. ํ๋๊ตฌ๋ฅผ์ด์ฉํ์๋ค. 5์ Likert ์ฒ๋๋ฅผ์ด์ฉํด์ธก์ ํ๊ณ ์ ์๊ฐ๋์์๋ก์ง๋ฌด๋ง์กฑ์ด๋์์์๋ฏธํ๋ค. Kim[18] ์์ฐ๊ตฌ์์์ ๋ขฐ๋ Cronbach's ๋.72์์ผ๋ฉฐ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ Cronbach's ๋.79๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. 3. ์ฐ๊ตฌ๋๊ตฌ 4. ์ฐ๊ตฌ์งํ๋ฐ์๋ฃ์์ง 1) ๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ๋์์ค์๋, ์ง์์ ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ๋์์ค์๋, ์ง์์ ๋๋ฅผ์ธก์ ํ๊ธฐ์ํด Gil[13] ์ด๊ฐ๋ฐํ๋๊ตฌ๋ฅผํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ค์ํฉ์์ ํฉํ๊ฒ์์ ๋ณด์ํ์๋ค. ์ด๋๊ตฌ๋ 12๊ฐ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ญ ( ๋๋ถ๋ฅ ) ๊ณผ 149๊ฐ์๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ์๋ถ๋ฅ ) ๋ก๊ตฌ์ฑ๋์ด์๋ค. ๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ๋๋ํด๋น๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์ํํ๋๋น๋์ด๋ฉฐ์ค์๋๋ํด๋น๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์ค์ํ๋ค๊ณ ์ธ์ํ๋์ ๋, ์ง์์ ๋๋ํด๋น๊ฐํธ์ ๋ฌด์๋ํด์์๊ณ ์๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋์ ๋์ด๋ค. 5์ Likert ์ฒ๋๋ก์ธก์ ํ๋ฉฐ์ ์๊ฐ๋์์๋กํด๋น๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์์ฃผ์ํํ๊ณ ์ค์ํ๋ค๊ณ ์ธ์ํ๋ฉฐ์์๊ณ ์๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋๊ฒ์ด๋ค. Gil[13] ์์ฐ๊ตฌ์์์ ๋ขฐ๋๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ํ๋์์ค์๋์์ ๋ขฐ๋ Cronbach's ๋๊ฐ๊ฐ.97,.99์์ผ๋ฉฐ Choi์ Kim [14] ์์ฐ๊ตฌ์์์ง์์ ๋์์ ๋ขฐ๋ Cronbach's ๋.93์ด์๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์ํ๋, ์ค์๋, ์ง์์ ๋์์ ๋ขฐ๋ Cronbach's ๋๊ฐ๊ฐ.97,.99,.99๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. 2) ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋ฅผ์ธก์ ํ๊ธฐ์ํด Chang ๋ฑ [15] ์ด๊ฐ๋ฐํํ๊ตญ์ธ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ธก์ ๋๊ตฌ (Korean Occupational Stress Scale, KOSS) ๋จ์ถํ์์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ด๋๊ตฌ๋ 6๊ฐ์ํ์์์ญ ( ์ง๋ฌด์๊ตฌ, ์ง๋ฌด์์จ์ฑ๊ฒฐ์ฌ, ์ง๋ฌด๋ถ์์ , ๊ด๊ณ๊ฐ๋ฑ, ์กฐ์ง์ฒด๊ณ, ๋ณด์๋ถ์ ์ ) ์ด์ด 20๋ฌธํญ์ผ๋ก๊ตฌ์ฑ๋์ด์์ผ๋ฉฐ 4์ Likert ์ฒ๋๋ฅผ์ด์ฉํด์ธก์ ํ๋ค. ์ธก์ ๋์ ์๋์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น๊ธฐ์ค์ ์๊ฐํฌํจ๋ 4๋ถ์์๋ฅผ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ์ด๋ค๋ฒ์์ํฌํจ๋๋์ง์์์๋ค [15]. ๋๊ตฌ๊ฐ๋ฐ๋น์์ ๋ขฐ๋ Cronbach's ๋.61~.82์์ผ๋ฉฐ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์ Cronbach's ๋.77๋ก๋ํ๋ฌ๋ค. 3) ์ง๋ฌด๋ง์กฑ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์์ธก์ ํ๊ธฐ์ํด Slavitt ๋ฑ [16] ์ด๊ฐ๋ฐํ๊ณ Lee ๋ฑ [17] ์ด 29๋ฌธํญ์ผ๋ก์์ ๋ณด์ํ๋๊ตฌ๋ฅผ Kim [18] ์ด์์ธ๋ถ์์ํตํ๊ตฌ์ฑํ๋น๋๊ฒ์ฆ์ผ๋ก 9๋ฌธํญ์ผ๋ก์ถ์ ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋์ฐ๊ตฌ์์์๊ธฐ๊ด์์๋ช ์ค๋ฆฌ์ฌ์์์ํ์์น์ธ (no. 72-25) ์๋ฐ์์ํํ์๋ค. 2014๋ 4์๋ถํฐ 5์๊น์ง์ ๊ตญ 13๊ฐํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์ 1์ฐจ์๋ฒ์ฌ์ ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์คํ์กฐ์์ํ 5๊ฐ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ค์์๊ทผ๋ฌดํ๋๊ฐํธ์ฌ 122๋ช ์๊ฒ์ค๋ฌธ์ง๋ฅผ๋ฐฐ๋ถํ๊ณ ์๋ฃ์์ง์์ค์ํ์๋ค. ์๊ฑฐ๋์ค๋ฌธ์ง 122๋ถ์ค์๋ต๋ด์ฉ์ด๋ถ์ถฉ๋ถํ 3๋ถ๋ฅผ์ ์ธํ๊ณ 119๋ถ๋ฅผ์ต์ข ๋ถ์ํ์๋ค. 5. ์๋ฃ๋ถ์์์ง๋์๋ฃ๋ SPSS/WIN 21.0 ํ๋ก๊ทธ๋จ์์ด์ฉํ์ฌํต๊ณ์ฒ๋ฆฌํ์์ผ๋ฉฐ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์๋ค์๊ณผ๊ฐ๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์์ค์์๋ฐฑ๋ถ์จ์๊ตฌํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋ํ๊ท ๊ณผํ์คํธ์ฐจ๋ฅผ๊ตฌํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์ํ๊ท ๊ณผํ์คํธ์ฐจ๋ฅผ๊ตฌํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ด๊ณ๋ Pearson correlation coefficient ๋ก๋ถ์ํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ด๊ณ๋ Pearson correlation coefficient ๋ก๋ถ์ํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ 1. ๋์์์์ผ๋ฐ์ ํน์ฑ์ฐ๊ตฌ๋์์๊ฐ์ํ 5๊ฐ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์ํ๊ท 574๋ณ์์ข ํฉ๋ณ์ 4๊ณณ๊ณผ 305๋ณ์๋ณ์ 1๊ณณ์ด์๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์๊ทผ๋ฌด๋ถ์๋๋ด๊ณผ๊ณ๋ณ๋๊ณผ์ธ๊ณผ๊ณ๋ณ๋๋ชจ๋ 54๋ช (45.4%) ๋ก๊ฐ์๊ณ 3๊ต๋๊ทผ๋ฌด๋ฅผํ๋๋์์๊ฐ 109๋ช (91.6%) ์ด์๋ค. ์ด์์์ค๋ฌด๊ฒฝ๋ ฅ์ 1๋ ๋ฏธ๋ง์ด 24๋ช (20.2%), 1~3๋ 27๋ช (22.7%), 3~5๋ 16๋ช (13.4%), 5~10๋ 30๋ช (25.2%), 10๋ ์ด์ 22๋ช (18.5%) ์ด์์ผ๋ฉฐํ๊ท 2.64๋ ์ํ๋ถ์๊ทผ๋ฌด๊ฒฝ๋ ฅ์๊ฐ์ง๊ณ ์์๋ค. Vol. 21 No. 3, 2015 289
์ด๋ฏผ๊ฒฝ ์ ๋์ ์ฐ๊ตฌ๋์์์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค์๋ํ์๊ฐ์ ์ข์์ ๋์ด์ง๋ง๊ฐํธ์ฌ์๊ฒ๋ถ๋ด์ด๋๋ค. ๋๋๋ต์ด 94๋ช (79%) ์ผ๋ก๊ฐ์ฅ๋ง์๋ค (Table 1). 2. ๋์์์๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ๋๋ถ๋ฅ ) ์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋์์์ 12๊ฐ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ๋๋ถ๋ฅ ) ์ค๊ฐ์ฅ๋๊ฑฐ๋๋ฎ์์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋ก์ธก์ ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ค์ Table 2๋ก์์ฝํ์๋ค. ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ๋๋ถ๋ฅ ) ์์ํ๋๋ ํ์๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ๋ฐ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ (4.23±0.65) ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ธก์ ๋ฐ๊ด์ฐฐ (4.04±0.49), ์์๊ฐํธ (4.04±0.56), ์ด๋๋ฐํ๋ (3.95±0.77), ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ (3.89±0.6) ์์ด์๋ค. ๊ฐ์ฅ๋ฎ์์ํ๋๋ ์์ ์ง์ง (1.58±0.85) ์ด์์ผ๋ฉฐ, ์์๊ฐํธ (2.95±0.97), ๋ฐฐ์ค๊ฐํธ (2.96±0.67) ์์ด์๋ค. ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ๋๋ถ๋ฅ ) ์์ค์๋๋ ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ (4.59±0.47) ์ด๊ฐ์ฅ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ธก์ ๋ฐ๊ด์ฐฐ (4.46±0.49), ํธํก๊ฐํธ (4.33± 0.48), ์์ ๊ฐํธ (4.33±0.5), ํ์๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ๋ฐ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ (4.24±0.59) ์์ด์๋ค. ๊ฐ์ฅ๋ฎ์์ค์๋๋ ์์๊ด๋ฆฌ (3.49 ±0.81), ์์ ์ง์ง (3.54±0.97), ์ด๋๋ฐํ๋ (3.86±0.78) ์์ผ๋ก๋ฎ๊ฒ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ๋๋ถ๋ฅ ) ์์ง์์ ๋๋ ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ (4.41±0.59) ์ด๊ฐ์ฅ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ธก์ ๋ฐ๊ด์ฐฐ (4.24±0.56), ์ด๋๋ฐํ๋ (4.16±0.68), ํ์๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ๋ฐ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ (4.15±0.68), ์์๊ฐํธ (4.12±0.66) ์์์์๊ณ ์์ ์ง์ง (3.09±1.03) ๊ฐ Table 1. General Characteristics of Participants ๊ฐ์ฅ๋ฎ์๋ค. 3. ๋์์์๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ์๋ถ๋ฅ ) ์์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋์์์ 12๊ฐ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ๋๋ถ๋ฅ ) ๋ณ 149๊ฐ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ์๋ถ๋ฅ ) ์ค๊ฐ์ฅ๋๊ฑฐ๋๋ฎ์์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ์ง์์ ๋๋ก์ธก์ ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ค์ Table 3๊ณผ๊ฐ๋ค. ํธํก๊ฐํธ์์๊ฐ์ฅ์ํ๋๊ฐ๋์์ ๋ฌด๋ ํธํก์์๊ด์ฐฐ (4.59±0.67) ์ด์๊ณ ์ค์๋๋ ๊ธฐ๋์ ์ง (4.67±0.64), ์ง์์ ๋๋ ์ฌํธํก๊ณผ๊ธฐ์นจ๊ฒฉ๋ ค (4.38±0.69) ์ด์๋ค. ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ๊ฐํธ์์๊ฐ์ฅ์ํ๋๊ฐ๋์์ ๋ฌด๋ ๊ฒฝ๊ตฌ์ฝํฌ์ฝ (4.86 ±0.54) ์ด์๊ณ ์ค์๋๋ ์ํ (4.84±0.45), ์ง์์ ๋๋ ํฌ์ฝ์ค๋น (4.62±0.61) ์ ์์ก๊ตํ (4.62±0.66) ์ด์๋ค. ์ธก์ ๋ฐ๊ด์ฐฐ๊ฐํธ์์๊ฐ์ฅ๋์์ํ๋๋ฅผ๋ณด์ธ์ ๋ฌด๋ ํ๋ ฅ์งํ์ธก์ (4.85±0.55) ๊ณผ ํ๋น์ธก์ (4.85±0.66), ์ค์๋๋ ์์์ํ๊ด์ฐฐ (4.86±0.42), ์ง์์ ๋๋ ํ๋ ฅ์งํ์ธก์ (4.71 ±0.63) ์ด์๋ค. ์์๊ฐํธ์์์ํ๋๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์์ ๋ฌด๋ ๋ถ๋ถ์ ์ธ์์ฌ๋ณด์กฐ (4.04±1.22) ์ด์๊ณ ์ค์๋๋ ์์ฅ๊ดํตํ์์๊ณต๊ธ (4.40±0.73), ์ง์์ ๋๋ ๋ถ๋ถ์ ์ธ์์ฌ๋ณด์กฐ (4.23 ±0.81) ์ด์๋ค. ๋ฐฐ์ค๊ฐํธ์์์ํ๋๋ ํ์ฅ์ค๋ถ์ถ (4.56± 0.89), ์ค์๋๋ ์ธ๊ณต๋๋จ๊ด์ฝ์ ๋ฐ๊ด๋ฆฌ (4.29±0.76), ์ง์์ ๋๋ ํ์ฅ์ค๋ถ์ถ (4.49±0.69) ์ ๋ฌด๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์๋ค. ์์๊ด๋ฆฌ๊ฐํธ์ค๊ฐ์ฅ๋์์ํ๋๋ฅผ๋ณด์ธ์ ๋ฌด๋ ํ์๊ตํ (4.29±0.95) ๊ณผ ๋ฆฐ๋จ์ฒญ๊ฒฐ์ํ๊ด์ฐฐ๋ฐ์ ๊ณต (4.29±0.96), (N=119) Characteristics Categories n(%) M±SD Total clinical career (year) <1 1~3 3~5 5~10 10 24 (20.2) 27 (22.7) 16 (13.4) 30 (25.2) 22 (18.5) 5.72±6.09 Clinical career in present unit (year) Department Opinion about hospitals with no guardian <1 1~3 3~5 5~10 10 Medical ward Surgical ward Other Very necessary Good system, but burden to nurses Average Not necessary at all Other 52 (43.7) 33 (27.7) 14 (11.8) 15 (12.6) 5(4.2) 54 (45.4) 54 (45.4) 11 (9.2) 7(5.9) 94 (79.0) 7(5.9) 9(7.6) 2(1.7) 2.64±3.82 290 Journal of Korean Academy of Nursing Administration
ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ดํ์ฐ๊ตฌ Table 2. Task Performance, Importance and Knowledge of Participants by 12 Categories of Nursing Tasks (N=119) Variables Task Performance Importance Knowledge M±SD M±SD M±SD Respiratory care 3.11±0.71 4.33±0.48 4.02±0.67 Medication and blood transfusion 3.89±0.61 4.59±0.47 4.41±0.59 Safety care 3.17±0.63 4.33±0.50 3.92±0.67 Measurement and observation 4.04±0.49 4.46±0.49 4.24±0.56 Nutritional care 2.95±0.97 4.14±0.67 4.10±0.71 Elimination care 2.96±0.67 3.97±0.71 4.06±0.61 Hygiene care 3.01±0.76 3.49±0.81 4.10±0.68 Exercise and activity 3.95±0.77 3.86±0.78 4.16±0.68 Comfort care 4.04±0.56 4.13±0.63 4.12±0.66 Communication 3.53±1.02 3.86±0.71 3.85±0.81 Patient nursing management and information management 4.23±0.65 4.24±0.59 4.15±0.68 Spiritual support 1.58±0.85 3.54±0.97 3.09±1.03 ์ค์๋๋ ํ์๋ถ๊ฐํธ (3.93±0.88), ์ง์์ ๋๋ ํ์๊ตํ (4.36±0.79) ์ด์๋ค. ์์๊ฐํธ์ค ๋ถํธ๊ฐ, ํต์ฆ์ฌ์ ๋ฐ๊ด๋ฆฌ (4.77±0.56) ์์ํ๋๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์๊ณ ์ค์๋๋ ๋ถํธ๊ฐ, ํต์ฆ์ฌ์ ๋ฐ๊ด๋ฆฌ (4.53±0.72) ์ ํ์์ํ๋ฐ์น๋ฃ๊ณผ์ ์๊ดํ์ค๋ช (4.53±0.71) ์ด, ์ง์์ ๋๋ ์ ์์ํ์๋ด๋ฐ๊ต์ก (4.41±0.74) ์ด๊ฐ์ฅ๋์๋ค. ์์ฌ์ํต๊ฐํธ์์์ํ๋๋ ์ ํ๋ฐ๊ฟ์ฃผ๊ธฐ / ์๋ชป์จ์ ํ์๋ (4.45±0.94), ์ค์๋๋ ๊ฐํธ์ง์๊ฐ์๊ฒฌ๊ตํ๋ฐ์ค๋ช , ์ง์๋ฉด๋ด (3.99±0.79), ์ง์์ ๋๋ ์ ํ๋ฐ๊ฟ์ฃผ๊ธฐ / ์๋ชป์จ์ ํ์๋ (4.10±0.83) ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์๋ค. ํ์๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ๋ฐ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ์์์ํ๋๋ ์์ฌ์ฒ์นํ์ธ๋ฐ๊ฒ์ (4.71±0.71), ์ค์๋์์ง์์ ๋๋ ์ธ์์ธ๊ณ (4.71±0.52/4.32±0.83) ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์๋ค. ์์ ์ง์ง๊ฐํธ์์๊ฐ์ฅ๋์์ํ๋๋ฅผ๋ณด์ธ์ ๋ฌด๋ ์์ข ํ์๊ฐ์กฑ์ง์ง (1.76±1.04) ์ ์์ข ์๊ฐํธ์ ์ฐจ (1.76±0.99) ์ด์๊ณ ์ค์๋์์ง์์ ๋๋ ์์ข ์๊ฐํธ์ ์ฐจ (4.09±1.02/3.52±1.1) ๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์๋ค. ์์ ๊ฐํธ์ ๋ฌด์์๋ ๋์์๋ฐฉ์์ํ๊ฐํธ (4.82±0.50/4.70±0.58/4.47±0.74), ์ด๋๋ฐํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์๋ ์ฒด์๋ณ๊ฒฝ (4.59±0.8/4.45±0.78/4.49±0.72) ์์ํ๋, ์ค์๋, ์ง์์ ๋๊ฐ๊ฐ์ฅ๋์๋ค. 149๊ฐ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ์๋ถ๋ฅ ) ์์ํ๋์์ค์๋, ์ง์์ ๋์๋ํ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋๋ค์๊ณผ๊ฐ๋ค. 149๊ฐ๊ฐํธ์ ๋ฌด ( ์๋ถ๋ฅ ) ์์ํ๋๋ ๊ฒฝ๊ตฌ์ฝํฌ์ฝ (4.86± 0.54) ์ด๊ฐ์ฅ๋์๊ณ ์ผ๋ฐ์ ์ธ์ ๋งฅ์ฃผ์ฌ (4.85±0.51), ํ๋ ฅ์งํ์ธก์ (4.85±0.55), ํ๋น์ธก์ (4.85±0.66) ์์ด์๋ค. ๊ฐ์ฅ๋ฎ์์ํ๋๋ ๋์ค์์ธก์ (1.32±0.94), ์ข ๊ต์ ์ง์ง (1.39±0.85), ์ฑ์ง์์์๋ฉด๋ด์๋ขฐ (1.40±0.93) ์์ด์๋ค. ์ค์๋๋ ์์์ํ๊ด์ฐฐ (4.86±0.42) ์ด๊ฐ์ฅ๋์์ผ๋ฉฐ ์ํ (4.84±0.45), ํฌ์ฝ์ค๋น (4.82±0.42), ๊ฒฝ๊ตฌ์ฝํฌ์ฝ (4.81±0.45), ์๋์กฐ์ ์ ๋งฅ์ฃผ์ฌ (4.81±0.44) ์์ผ๋ก๋์๋ค. ๊ฐ์ฅ๋ฎ์์ค์๋๋ ์ฑ์ง์์์๋ฉด๋ด์๋ขฐ (2.99±1.2) ์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ข ๊ต์ ์ง์ง (3.13±1.21), ์๋ฐํฑ๊น๊ธฐ (3.19± 1.03) ์์ผ๋ก๋ฎ์๋ค. ์ง์์ ๋๋ ํ๋ ฅ์งํ์ธก์ (4.71± 0.63) ์ด๊ฐ์ฅ๋์๊ณ ํฌ์ฝ์ค๋น (4.62±0.61), ์์ก๊ตํ (4.62 ±0.66), ํ๋น์ธก์ (4.61±0.64) ์์ด์๋ค. ๊ฐ์ฅ๋ฎ์์ง์์ ๋๋ ์ฑ์ง์์์๋ฉด๋ด์๋ขฐ (2.69±1.22) ์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ข ๊ต์ ์ง์ง (2.75±1.19), ๋์ค์์ธก์ (2.93±1.22) ์์ผ๋ก๋ฎ์๋ค. 4. ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ ๋๋ฅผ Table 4์์์ดํด๋ณด๋ฉด๊ฐ๋ฅ์ ์๋ฒ์ 0~100์ ์คํ๊ท 49.42±8.68 ์ ์ผ๋ก์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น๊ธฐ์ค์ ์ Table 5์ 2์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ๋ค. ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค 6๊ฐํ์์์ญ๋ณํ๊ท ์ ์๋์ง๋ฌด๋ถ์์ ์์ญ๊ณผ์กฐ์ง์ฒด๊ณ์์ญ์ด 43.14±17.00์ , 51.40±13.30์ ์ผ๋ก์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 3์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ๋ค. ๊ด๊ณ๊ฐ๋ฑ์์ญ๊ณผ๋ณด์๋ถ์ ์ ์์ญ์ 52.75±15.73์ , 29.51±14.64์ ์ผ๋ก์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 2์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ๊ณ , ์ง๋ฌด์๊ตฌ์์ญ๊ณผ์ง๋ฌด์์จ์ฑ๊ฒฐ์ฌ์์ญ์ 49.58±12.97์ , 43.14±17.00์ ์ผ๋ก์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 1 Vol. 21 No. 3, 2015 291
์ด๋ฏผ๊ฒฝ ์ ๋์ Table 3. Task Performance, Importance and Knowledge of Participants by 488 Nursing Tasks (Categories) (N=119) Variables Respiratory care Categories Breathing pattern observation Ambu-bagging Airway maintenance Humidifier application Deep breathing and coughing encouragement Auscultation of breathing sounds Task performance Importance Knowledge M±SD M±SD M±SD 4.59±0.67 1.66±1.53 3.28±1.47 2.22±1.34 4.42±0.83 2.24±1.34 4.55±0.63 4.61±0.67 4.67±0.64 3.22±1.14 4.44±0.71 3.96±0.77 4.15±0.77 4.08±2.83 3.97±0.87 3.87±0.92 4.38±0.69 3.43±0.83 Medication and blood transfusion Oral medication Chemotherapy care Blood transfusion Suppository medication Preparation for medication Fluid change 4.86±0.54 2.22±1.60 3.07±1.06 2.97±1.02 4.83±0.66 4.80±0.62 4.81±0.45 4.70±0.60 4.84±0.45 4.06±0.88 4.82±0.42 4.62±0.72 4.53±0.65 3.75±1.18 4.53±0.71 4.26±0.73 4.62±0.61 4.62±0.66 Safety care Fall prevention care Isolation Application of restraints Close observation 4.82±0.50 2.14±1.02 2.50±1.23 2.22±1.41 4.70±0.58 4.43±0.70 3.92±0.90 3.94±0.96 4.47±0.74 3.81±0.85 3.99±0.86 3.44±1.06 Measurement and observation Vital sign check Blood glucose measurement Intracranial pressure measurement Mental status observation Height measurement 4.85±0.55 4.85±0.66 1.32±0.94 4.59±0.83 4.13±1.12 4.73±0.50 4.63±0.57 4.46±0.69 4.86±0.42 3.82±1.00 4.71±0.63 4.61±0.64 2.93±1.22 4.46±0.70 4.36±0.78 Nutritional care Meal assistance, partially Gastrostogavage Enteral feeding 4.04±1.22 1.88±1.14 2.84±1.38 3.76±0.87 4.31±0.83 4.4±0.73 4.23±0.81 3.83±0.99 4.2±0.81 Elimination care Toilet transfer assistance Condom catheter application Urinary catheter insertion and management 4.56±0.89 1.42±0.94 3.08±1.12 3.91±0.97 3.34±1.11 4.29±0.76 4.49±0.69 3.22±1.23 4.3±0.79 Hygiene care Patient's gown change Check linen condition and supply Shearing Perineal care Nail clipping 4.29±0.95 4.29±0.96 1.7±1.03 3.66±1.10 1.82±1.05 3.44±1.01 3.68±0.98 3.24±1.02 3.93±0.88 3.19±1.03 4.36±0.79 4.34±0.77 3.62±1.18 4.33±0.74 3.87±0.96 Exercise and activity Position change Traction care Bed adjustment 4.59±0.80 2.53±1.62 4.46±1.05 4.45±0.78 3.97±0.91 3.55±1.05 4.49±0.72 3.70±1.04 4.26±0.90 Comfort care Discomfort and pain assessment and management Give distraction and relaxation therapy Explanation of patient's condition and treatment process Group education Hospitalization guide and education 4.77±0.56 3.35±1.28 4.61±0.69 2.17±1.35 4.63±0.77 4.53±0.72 3.79±0.87 4.53±0.71 3.73±0.92 4.26±0.81 4.39±0.73 3.84±0.91 4.30±0.80 3.62±1.02 4.41±0.74 Communication Confirmation and search of doctor's order Teaching student nurses Hand-over 4.71±0.71 2.99±1.53 4.45±0.85 4.58±0.63 3.65±0.97 4.71±0.52 4.29±0.81 3.75±0.95 4.32±0.83 Patient nursing management and information management Passing the phone/answering the wrong phone call Attendance at meetings or education events Exchange of views, explanation and interview 4.45±0.94 2.58±1.23 3.45±1.48 3.77±0.96 3.70±0.85 3.99±0.79 4.10±0.83 3.75±0.95 3.81±0.91 Spiritual support End of life care Support dying patient's family Provide religious support Arrange meeting with a cleric 1.76±0.99 1.76±1.04 1.39±0.85 1.40±0.93 4.09±1.02 3.96±1.11 3.13±1.21 2.99±1.20 3.52±1.10 3.38±1.12 2.75±1.19 2.69±1.22 292 Journal of Korean Academy of Nursing Administration
ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ดํ์ฐ๊ตฌ ์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ๋ค. ๋์์์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๋ฌธํญํ๊ท ์ ์๋ 2.78±0.79 ์ ( ์ ์๋ฒ์ 1~5์ ) ์ด์์ผ๋ฉฐ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์์๋กํต๊ณ์ ์ผ๋ก์ ์ํ์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์๋ค (r=-.60, p<.001). 5. ๋์์๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด๋ง์กฑ, ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์๊ด๊ณ๋์์๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์ค์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ์ ์ํ์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์ด๋์ ๋ฌด๋ ๋ง์ฝ๋ฐ๋ ๊ทน๋ฌผ๊ตฌ๋ถ์ ๊ฒ (r=.30, p<.001), ๋ฐฐ์ก์์๋ฐ๋ฐฐ์ก๊ด๊ธฐ๋ฅ๊ด์ฐฐ (r=.25, p=.006), ์์ด์๋ฐฉ์์ํ๊ด์ฐฐ (r=.24, p=.008), ๊ฐ์ข ๊ฐ์๊ธฐ๋ฅผํตํ๊ด์ฐฐ (r=.24, p=.009) ์ด์๊ณ ์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์ด๋์ ๋ฌด๋ ๋ณดํ๊ธฐ์ฌ์ฉ์๋ณด์กฐ (r=-.28, p=.002), ์นจ์ํ์ด๋ถ๋ถ๋ถ๊ตํ (r=-.22, p=.017), ํ์์ด๋์๋ถ์ถ (r=-.20, p=.038) ์ด์๋ค. ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ ์ํ์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์ด๋๊ฐํธ์ ๋ฌด ๋ ๊ฐ์ต๊ธฐ์ ์ฉ (r=.29, p=.001), ๋ณดํ๊ธฐ์ฌ์ฉ์๋ณด์กฐ (r=.29, p=.002), ์ต์ ๋์ ์ฉ (r=.21, p=.025), ์๋ฃจ๋ฅผํตํ์์๊ณต๊ธ (r=.20, p=.028), ๋ชฉ๋ฐ์ฌ์ฉ์๋ณด์กฐ (r=.20, p=.031) ์ด์๊ณ ์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์ด๋์ ๋ฌด๋ ์์ด์๋ฐฉ์์ํ๊ด์ฐฐ (r=-.39, p<.001), ๋ง์ฝ๋ฐ๋ ๊ทน๋ฌผ๊ตฌ๋ถ์ ๊ฒ (r=-.32, p<.001), ๋ฐฐ์ก์์๋ฐ๋ฐฐ์ก๊ธฐ๋ฅ๊ด์ฐฐ (r=-.30, p=.001), ๊ฐ์ข ๊ฐ์๊ธฐ๋ฅผํตํ๊ด์ฐฐ (r=-.28, p=.002), SMC (Sensory/ Motor/Circulation) ๊ด์ฐฐ (r=-.26, p=.005), ๋์๋ณ์ฑ์ทจ (r= -.25, p=.007), ํญ์์ ํฌ์ฌ์๊ฐํธ (r=-.24, p=.010) ์ด์๋ค. ๋ ผ์๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์ํ๋, ์ค์๋, ์ง์์ ๋๋ฅผํ์ธํ์ฌ๊ฐํธ์ ๋ฌด์์คํ๋ฅผํ์ ํ๊ณ ๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ์๊ด๊ณ๋ฅผํ์ธํ์์ ์ ์๊ด๊ด๊ณ์ฐ๊ตฌ์ด๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ๋ถ์ํ๊ฒฐ๊ณผ, ํ์๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ๋ฐ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ ์ ์ธก์ ๋ฐ๊ด์ฐฐ, ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ ์ ๋ฌด๋์ฐ๊ตฌ๋์ Table 4. Job Stress of Participants (N =119) Variables M±SD (Score) Lower than national average 1st quartile (0~25%) 2nd quartile (25~50%) Higher than national average 3rd quartile (50~75%) 4th quartile (75~100%) Job demand 43.14±17.00 99 (83.2%) - - 20 (16.8%) Insufficient job control 49.58±12.97 81 (68.1%) 20 (16.8%) - 18 (15.1%) Interpersonal conflict 29.51±14.64-105 (88.2%) 8 (6.7%) 6 (5.0%) Job insecurity 43.14±17.00-57 (47.9%) 42 (35.3%) 20 (16.8%) Organizational system 51.40±13.30 26 (21.8%) 45 (37.8%) 20 (16.8%) 28 (23.5%) Lack of reward 52.75±15.73 55 (46.2%) - 26 (21.8%) 38 (31.9%) Total 49.42±8.68 37 (31.1%) 28 (23.5%) 36 (30.3%) 18 (15.1%) Table 5. Reference Values of Korean Occupational Stress Scale Variables Lower than national average 1st quartile (0~25%) 2nd quartile (25~50%) Higher than national average 3rd quartile (50~75%) 4th quartile (75~100%) Job demand <50.0 50.1~58.3 58.4~66.6 66.7 Insufficient job control <50.0 50.1~58.3 58.4~66.6 66.7 Interpersonal conflict - <33.3 33.4~44.4 44.5 Job insecurity - <33.3 33.4~50.0 50.1 Organizational system <41.6 41.7~50.0 50.1~66.6 66.7 Lack of reward <44.4 44.5~55.5 55.6~66.6 66.7 Total <44.4 44.5~50.0 50.1~55.6 56.0 Vol. 21 No. 3, 2015 293
์ด๋ฏผ๊ฒฝ ์ ๋์ ์๊ฐ์์ฃผ์ํํ๋์ ๋ฌด์๊ณ , ์์ ์ง์ง ๋์์ํํ์ง์๋์ ๋ฌด์๋ค. ๋ํ์ฐ๊ตฌ๋์์๋ ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ ๊ณผ ์ธก์ ๋ฐ๊ด์ฐฐ ์๊ฐ์ฅ์ค์ํ๊ฒ์ธ์ํ๋ฉฐ์ด์๊ดํ์ง์์ด๋๋ค๊ณ ์ธ์งํ๋ค. ์ด๋์ค์๋ณ์๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ด์ฉ์์กฐ์ฌํ Kim ๋ฑ [19] ์์ฐ๊ตฌ์์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ ํ์๊ฐํธ๊ด๋ฆฌ๋ฐ์ ๋ณด๊ด๋ฆฌ ์ ํฌ์ฝ๋ฐ์ํ ์๊ฐ์ฅ๋ง์ด์ํํ๋ค๋๊ฒฐ๊ณผ์์ผ์นํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ผ๋ฐ๊ฐํธ์ฌ๋ชจ๋๊ฐ์ ๊ฐํธ์ํ๋๊ฐ๋์ผ๋ฉฐ์๋ฆฌ์ ์ธ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์ค์ํ๋ค๊ณ ์ธ์ํ์ฌ์ฐ์ ์ ์ผ๋ก์ํํ๊ณ , ์๋์ ์ผ๋ก์ฌ๋ฆฌ์ฌํ์ ์ธ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋์ํํ์ฌ๊ฒจ๊ทธ์ํ๋๊ฐ๋ฎ์๊ฒฝํฅ์ด์๋ค. ์ด๋๊ฐํธ์ฌ์ธ๋ ฅ์๋ถ์กฑ์ผ๋ก์๋ฆฌ์ ๊ฐํธ์ ๋ฌด์๊ฐ์ ๊ฐํธ์๋ํ๋ถ๋ด์ด์ปค์์ฌ๋ฆฌ์ฌํ์ ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์ํํ ์๊ฐ์ด๋ถ์กฑํ๊ธฐ๋๋ฌธ์ผ์์๋ค [20]. ํ์ง๋งํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๋ณดํธ์์๋๋ณ๋์์ผ๋ฐ๋ณ๋๋ณด๋ค๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์ด์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฏ๋ก๋จ์ํ์ธ๋ ฅ๋ง์๋ฌธ์ ๋์๋๊ฒ์ผ๋ก์ฌ๋ฃ๋๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ ํ์ฐ๊ตฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์ํ๋๋ฅผ๋น๊ตํ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฐ๊ตฌ๋์์์ ๋ถ๋ถ์ ์ธ์์ฌ๋ณด์กฐ, ์ ์ ์ธ์์ฌ๋ณด์กฐ, ํ์ฅ์ค๋ถ์ถ ์ ๋ฌด์ํ๋๋ 3.44~4.56 ์ ์ด์์ผ๋ Gil[13] ์์ฐ๊ตฌ์์๋๊ฐํธ์ฌ์์ํ๋๊ฐ 2.50~3.40 ์ , ๊ฐ๋ณ์ธ์์ํ๋๋ 4.60~4.90์ ์ด์๋ค. ๋ํ ๋ฆฐ๋จ, ์นจ์ํ์ด๋ถ, ํ์๊ตํ ์ ๋ฌด๋ค์์ํ๋๋์ ํ์ฐ๊ตฌ [13] ์์ 3.50~3.90 ์ ์ด์๋๋ฐ, ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ 3.97~4.29 ์ ์ผ๋ก์ํ๋๊ฐ๋๋์์ก๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ [19] ์์์์ฌ๋ณด์กฐ, ๋ฐฐ๋จ๋ณด์กฐ, ํ์์๋ถ์ถ๋ํ, ์นจ์์ ๋ฆฌ๋ฐํ์๊ตํ์ ๋ฌด๋๋ค๋ฅธ์ ๋ฌด์๋นํด๊ฐ๋ณ์ธ, ๊ฐํธ์กฐ๋ฌด์ฌ๋ฑ์์ํ๋น์จ์ด๋งค์ฐ๋์๋์ ๋ฌด์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์๊ฐํธ๋ณด์กฐ์ธ๋ ฅ์ด์ฃผ๋ก์ํํ๋ ์์ฌ๋ณด์กฐ์ ๋ฌด ์ ํ์์ด๋๋ถ์ถ, ๋ฆฐ๋จ, ์นจ์ํ์ด๋ถ, ํ์๊ตํ ์ ๋ฌด๊ฐ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ ๋ฌด๊ฐ๋์ด๊ทธ์ํ๋๊ฐ์ฆ๊ฐํ์์์์์์๋ค. ๋์ด๋ฌํ์ ๋ฌด๋ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ๋์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ, ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์๋์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋์ ๋ฌธ์ ๊ฐํธ์ง์๊ณผ๊ธฐ์ ์ดํ์ํ ๋ง์ฝ์ ๊ฒ, ๋ฐฐ์ก๊ด์ฐฐ, ๊ฐ์๊ธฐ๋ฅผํตํ๊ด์ฐฐ ๋ฑ์์ ๋ฌด๋์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ๋์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ, ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์๋์์์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ๋ณด์ฌ๋์์๊ฐ์ผ์์ํ๋ณด์กฐ์ ๋ฌด๋ฅผ์ํํ ๋์๋ค๋ฅด๊ฒ์ ๋ฌธ์ ๊ฐํธ์ ๋ฌด์ํ์์๋์ง๋ฌด์๋ํ๋ง์กฑ๊ฐ์ด๋์์ง๊ณ ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋๋ฎ์์ง์์์์๋ค. ์ด๋ฅผ์ข ํฉํด๋ณด๊ฑด๋ฐ, ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์ค์ผ์์ํ๋ณด์กฐ์ ๋ฌด๋ํ์์์์๊ฐ์ ์ ์ด๊ณ ์ ๋ฌธ์ ์ธ๊ฐํธ์ง์๊ณผ๊ธฐ์ ์ดํ์ํ์ง์์์ ๋ฌด์ด์ง๋ง๊ทธ์ํ์ ๋๊ฐ์ด์ ์๋นํด์ฆ๊ฐํ์ฌํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ฌ๋ฆฌ์ฌํ์ ๊ฐํธ๋ฅผํฌํจํ๋๊ท ํ์๋์ ์ธ๊ฐํธ์ํ์๋ฐฉํดํ๊ณ ๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ ๋์ํฅ์๋ฏธ์ณค์๊ฒ์ผ๋ก์์๋๋ค. ์ ์ํ์์์ผ์์ํ๋ณด์กฐ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํด์ผํ๋๊ฐํธ์ ๋ฌด์คํ๋์ด์ง๋ง [19,20], ๋ชจ๋ ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํ๊ธฐ์ด๋ ค์ดํ์ค์๋ฐ์ํ์ฌ๋ณด์กฐ์ธ๋ ฅ์ด์ผ๋ถ์ํํ ์์๊ฒํ๋๊ฒ์ด๊ฐํธ์ฌ์ํจ์จ์ ์ธ๊ฐํธ์ ๋ฌด์ํ๊ณผ์ ์ธ๊ฐํธ์ ๊ณต, ํ์์์ ์์ํดํ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ํ์์์์ ๊ณผ์์์์ค์ํ๊ณ ์ ๋ฌธ์ ์ธ๊ฐํธ์ง์๊ณผ๊ธฐ์ ์ดํ์ํํ์๋๋ฐ๋์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ํํด์ผํ๋ค๋๋ฒ์ ๊ทผ๊ฑฐ์๋ง๋ จ์ด์ ์คํ๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋์์์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๋์๋ฌธํญํ๊ท ์ ์๋ 2.78±0.79 ์ ( ์ ์๋ฒ์ 1~5์ ) ์ผ๋ก์ข ํฉ๋ณ์๊ฐํธ์ฌ๋์์ Kim[21] ์์ฐ๊ตฌ์์ 3.12์ , ๋ํ๋ณ์๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ๋์์ผ๋กํ Kim[18] ์์ฐ๊ตฌ์์ 2.89์ ์ธ๊ฒฐ๊ณผ์๋น๊ตํด๋ฎ์์์ค์ด๋ค. ๋๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ ์๋๊ฐ๋ฅ์ ์๋ฒ์ 0~100์ ์คํ๊ท 49.42์ ์ผ๋ก์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 2์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ์ฌ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค์๊ฐํธ์ฌ์๋น๊ตํ์ฌ๋ฎ๊ฑฐ๋๋น์ทํ์ ๋์ด๋ค [22,23]. ๊ทธ๋ฌ๋์ฌ์ฑ๊ทผ๋ก์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ ์๋ 42.00์ [24], ์์ฐ์ง๋จ์ฑ๊ทผ๋ก์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ ์๋ 41.40์ [25] ์ธ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค๊ณผ๋น๊ตํ์๋์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋๋์์์ค์์์์์๋ค. ๊ฐํธ์ฌ์์ญํ ๊ฐ๋ฑ, ์ญํ ๋ชจํธ์ฑ, ๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฑ์๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ์คํธ๋ ์ค์์ํฅ์๋ฏธ์น๋์์ธ์ด๋ค [21]. ๋ฐ๋ผ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ค์๊ฐํธ์ ๋ฌด๊ฐ๋ช ํํ๊ท์ ๋์ง์์์๊ธด๊ฐํธ์ธ๋ ฅ๊ฐ์ ๋ฌด๋ฒ์์ํผ์ฌ์์ฃผ๋ก๊ฐ๋ณ์ธ์ด์ํํ๋๋จ์์ผ์์ํ๋ณด์กฐ์ ๋ฌด์ํ์์ฆ๊ฐ๋๊ฐํธ์ฌ์๋ฎ์์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ๋์์คํธ๋ ์ค์์ํฅ์์ธ์ผ๋ก์์๋๋ค. ๋ฎ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์๋์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ญ๋์๋์ด๋ฉฐ [26] ๊ฐํธ์ ๋ฌด์ํ๋ฅ๋ ฅ๊ณผํจ์จ์ฑ์๋์ผ๋ฟ๋ง์๋๋ผ [27] ์ด์ง์๋๋ฅผ๋ฎ์ถ๊ณ ๋ณ์๊ฒฝ์์ํจ์จ์ฑ์๋์ด๋ฏ๋ก [23] ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋ฅผ๊ฒฝ๊ฐ์ํค๊ณ ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์์ฆ์ง์ํค๋๊ฒ์๋งค์ฐ์ค์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋๋ณธ์ฐ๊ตฌ์์๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์์ ๋์๊ฐํธ์ ๋ฌด๊ฐ์๊ด๊ณ๋ง์์กฐ์ฌํ์๊ธฐ๋๋ฌธ์๊ทธ์ธ์ํฅ์์ธ์์ฐพ๊ณ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ํ๋ ธ๋ ฅ์ด์ถํ๋ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์ 6๊ฐํ์์์ญ๋ณ์ ์๋ฅผ์ดํด๋ณธ๊ฒฐ๊ณผ, ์ง์ ๋๋์ง๋ฌด์๋ํ์์ ์ฑ์์ ๋๋ฅผ์๋ฏธํ๊ณ ๊ตฌ์ง๊ธฐํ, ๊ณ ์ฉ๋ถ์์ ์ฑ๋ฑ์ํฌํจํ๋์ง๋ฌด๋ถ์์ ์์ญ๊ณผ์กฐ์ง์์ด์์ฒด๊ณ, ์ ๋ต, ์ง์, ์กฐ์ง๋ด๊ฐ๋ฑ, ํฉ๋ฆฌ์ ์์ฌ์ํต๋ฑ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ธ์ํฌํจํ๋์กฐ์ง์ฒด๊ณ์์ญ์์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 3์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ์ฌ์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ ๋๊ฐ๋์์์ญ์ด์๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค์ ์ฑ ์์ ๋ถ์์ 2018๋ ๊น์ง์ ๊ตญ์ผ๋กํ๋ํ ๊ณํ์๊ฐ์ง๊ณ ์์ง๋ง [6] ์์ง์์๋ฒ์ฌ์ ์ด๋ฉฐํน 294 Journal of Korean Academy of Nursing Administration
ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค, ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๊ดํ์ฐ๊ตฌ ํ, ๊ณต๊ณต์๋ฃ๊ธฐ๊ด์์ธ๋ ฅ์ ์์ด์๊ฒฉํ์ ํด์ ธ์์ด์ถ๊ฐ์ ์ผ๋กํ์ํ๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์ผ๋ถ๋ฅผ๊ณ์ฝ์ง์ผ๋ก๊ณ ์ฉํ๊ณ ์๋ค [10]. ๊ณ์ฝ์ง์ผ๋ก๊ณ ์ฉ๋์๊ฑฐ๋์๋ฒ์ฌ์ ์๋ํ๋ถ์๊ฐ์ผ๋ก์ธํด์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์์ ์ฑ์ด๋ฎ์ผ๋ฉฐ์ด๋์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ํฅ์๋ฏธ์น๊ณ ์๋ค๊ณ ์ฌ๋ฃ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์์ถํํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค์ ์ฑ ์์์ ์ ์ธ์ ์ฐฉ์์ํด๊ฐํธ์ฌ์๊ณ ์ฉ์์ ์ฑ์๋์ฌ์ผํ ํ์๊ฐ์๋ค. ๋ํํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์ํจ์จ์ ์ธ์ด์๊ณผ๊ฐํธ์ฌ์์ ๋ฌด์ํ์ํ์ํ์ธ๋ ฅ, ์ ๋, ๋ณ๋๊ณผ๋ณ์ค์์ค๋ฑ์์ง์ํ๊ณ ๋ฏธ๋นํ์ ์๋ํด๋ชจ๋ํฐ๋ง๊ณผ๊ฐ์ ์์ง์ํด์ผํ ๊ฒ์ผ๋ก์๊ฐํ๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์ด์์๊ฐํธ์ฌ์์๊ฒฌ์์๋ ดํ์ฌ๋ฐ์ํ๊ณ , ๊ฐํธ์ฌ์์๊ธฐ๊ฐ๋ฐ์ฅ๋ ค๋ฑ์ํตํด์กฐ์ง์ฒด๊ณ์ ์์์๊ด์ฌ์๊ฐ์ง๋๊ฒ๋ํ์ํ๋ค. ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์์จ์ฑ๊ฒฐ์ฌ์์ญ์ ์๋์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 1 ์ฌ๋ถ์๋ก์ ๊ตญํ๊ท ๋ณด๋ค๋ฎ์ํ์ 0~25% ์ํด๋นํ๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๋๊ฐํธ์ฌ 1์ธ์ดํ์ 8~12๋ช ์๋ด๋นํ์ฌ์ง์ ๊ฐํธ์๊ฐ์ ๊ฐํธ๋ฅผํฌํจํ๋์ ์ธ๊ฐํธ๋ฅผ์ํํ๋ํ๊ฐํธ์ฒด๊ณ๋ฅผ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก์ ๋ฌด๋ฅผ์ํํ๋ฏ๋ก๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๋ช๊ฐ์ง์๊ฐํธ๊ธฐ๋ฅ์์ ๋ดํ์ฌ์ํํ๋๊ธฐ๋ฅ์ ๋ถ๋ด์ฒด๊ณํ์์๊ฐํธ์ ๋ฌด๋ฅผ์ํํ๋๊ฒ์๋นํด์ง๋ฌด์์จ์ฑ์ด๋๊ณ ์ง๋ฌด์ํ๊ณผ์์ฌ๊ฒฐ์ ์๊ถํ, ์ ๋ฌด์์์ธก๊ฐ๋ฅ์ฑ๋ฑ์ด๋๋ค๊ณ ์ฌ๋ฃ๋๋ค. ๋์ง๋ฌด์ํ์๋๋ผ๋์๊ฐ์ ์๋ฐ, ์ํ๋์ฆ๊ฐ, ์ฑ ์๊ฐ, ๊ณผ๋ํ์ง๋ฌด๋ถ๋ด๋ฑ์ํฌํจํ๋์ง๋ฌด์๊ตฌ์์ญ์์ ๊ตญ์ฐธ๊ณ ์น์ 1์ฌ๋ถ์์ํด๋นํ๋๋ฎ์์ ์๋ฅผ๋ํ๋๋ค. ์ด๋๊ฐํธ์ฌ๋์๊ธ์ํฉ, ๊ณผ๋ค์ ๋ฌด๋ฐ์ธ๋ ฅ๋ถ์กฑ๋ฑ๊ฐํธ์ ๋ฌด์๊ด๋ จ๋์์ธ์ผ๋ก์ธํด์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋ฅผ๊ฐ์ฅ๋ง์ด๋๋๋ค๋์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค [23,28] ๊ณผ๋ค๋ฅธ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๋ฒ์ฌ์ ์์ด์ํ๋์๋ฃ๊ธฐ๊ด๋ค์๊ฐํธ์ธ๋ ฅ์๊ธ์์ด๋ ค์์๊ฒช๊ณ ์์ง๋ง์ ๊ท๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ์์์ฑ์ฉํ๊ณ ๋ค๋ฅธ๋ถ์์์ธ๋ ฅ์ํฉ์์กฐ์ ํ๋๋ฑํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ค์์ํํ์ด์์์ํ๊ฐํธ์ธ๋ ฅํ๋ณด์ํ์ฐ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ๋ ธ๋ ฅ์ผ๋ก์ฐ๊ตฌ๋์์์๊ณผ๋ํ๊ฐํธ์ ๋ฌด์๋ถ์กฑํ์ธ๋ ฅ๋ฑ์ผ๋ก์ธํ๋ถ๋ด๊ฐ์ดํ๊ท ์ ์ผ๋ก๋์ง์๊ฒ์ธก์ ๋์๊ณ ์ฌ๋ฃ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์์๋ฒ์ฌ์ ์ด์ ๋ํ๋๊ธฐ์ํด์๋์ ์ ํ๊ฐํธ์ธ๋ ฅํ๋ณด๊ฐ์ฐ์ ๋์ด์ผํ๋ฉฐ, ์ง์๋์ด์ผํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋๋ณธ์ฐ๊ตฌ์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์๋ณดํธ์์๋๋ณ์ค์ด์์๋ํ์๊ฒฌ์์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ๋์ฐ๊ตฌ๋์์์ 79% ๊ฐ ์ข์์ ๋์ด์ง๋ง๊ฐํธ์ฌ์๊ฒ๋ถ๋ด์ด๋๋ค. ๊ณ ๋๋ตํ์๊ธฐ๋๋ฌธ์๊ฐํธ์ฌ๊ฐ์ด๋ค์์ธ์ผ๋ก๋ถ๋ด์๋๋ผ๋์ง์๋ํด์ถ๊ฐ์ ์ธ์ฐ๊ตฌ๊ฐํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก์๊ฐ๋๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์ 1์ฐจ์๋ฒ์ฌ์ ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์ค 5 ๊ฐ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๋ฅผ์์ํ๋ณธ์ถ์ถํ์ฌ์ ์ ํ์์ผ๋ฏ๋ก๋ณธ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผํ๋ํด์ํ๋๋ฐ ์ ์ค์๊ธฐํด์ผํ๋ค. ๋ํ๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ค์ ์ํ๋, ์ค์๋๋ฐ๋์์์์ง์์ ๋๋ฅผ์ธก์ ํ๊ฒ์ด์๋๋ผ๋์์๊ฐ์ธ์งํ์ํ๋น๋์์ค์๋, ์ง์์ ๋๋ฅผ์ธก์ ํ์๋ค๋์ ํ์ ์ด์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก 2014๋ ๋ถํฐ์ถ๊ฐ๋ 20๊ฐ์๋ฃ๊ธฐ๊ด์ํฌํจํ์ฌ๋์์ํ๋ํ๊ณ ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๊ฐํธ์ ๋ฌด์์ํ์ ๋์ํน์ฑ๋ฑ์๋ํด๋ค์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์กฐ์ฌํ ํ์๊ฐ์๋ค. ๋ฟ๋ง์๋๋ผ์ถํํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๊ฐํธ์ธ๋ ฅ๊ฐ์ญํ ์ ๋ฆฝ๊ณผ์์๊ฐ๋ฅํ์ ๋ฌด๊ตฌ๋ถ, ์ ๋ฌดํ์คํ๋ฑ์์ํด์๋๊ฐํธ์ฌ์ธ์๊ฐํธ๋ณด์กฐ์ธ๋ ฅ์ดํ์ฌ์ํํ๊ณ ์๋ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค์ ๋ฌด์๋ํ์คํ์กฐ์ฌ๋์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ๋๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ๋ณธ์ฐ๊ตฌ๋์ค์ ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๋ณ์ค์์์ด๋ค์ง๋๊ฐํธ์ ๋ฌด๊ฐ๋ฌด์์ธ์งํ์ ํ๋ค๋์ ์์์์๊ฐ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์๋ณธ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ๊ธฐ์ด๋ก์ถํ์ฐ๊ตฌ์์ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ฅผ์ ๊ณตํ๋๊ฐํธ์ฌ๊ฐ๋ฐ๋์์ํํด์ผํ๋์ ๋ฌด์๋ณด์กฐ์ธ๋ ฅ์ด์ํํ ์์๋์ ๋ฌด๋ฅผ๋ช ํํ๊ตฌ๋ถํ๊ณ ๊ทธ๋ฒ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ๋ง๋ จํ์ฌํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค์ฌ์ ์์ฑ๊ณต์ ์ธ์ ๋ํ๋ฅผ์ํ๊ฐํธ์ธ๋ ฅํ๋ณด์๋ฐฐ์น, ๊ฐํธํ์์์๊ฐํ๋ฑ์ด์คํ๋๊ธฐ๋ฅผ๊ธฐ๋ํ๋ค. ๊ฒฐ๋ก ๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๊ฒฐ๊ณผ, ์ฐ๊ตฌ๋์์์๊ฐํธ์ ๋ฌด์ค์ผ์์ํ๋ณด์กฐ์ ๋ฌด์์ํ์ด์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ์ฐ๊ตฌ๋์์์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๋ฎ๊ณ ์๋ก์ ์ํ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ์๋ค. ๋์ผ์์ํ๋ณด์กฐ์ ๋ฌด์ํ์์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค์๋์์์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ์์ผ๋ฉฐ์ง๋ฌด๋ง์กฑ๊ณผ๋์์์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ์๋ค. ํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์๊ฐํธ์ ๋ฌด๊ธฐ์ค์๋ง๋ จํ ๋๋ณธ์ฐ๊ตฌ์๊ฐํธ์ ๋ฌด์ํ๋์์ค์๋, ์ง์์ ๋์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ์ฐธ๊ณ ํ ์์์๊ฒ์ผ๋ก๊ธฐ๋ํ๋ฉฐํฌ๊ด๊ฐํธ์๋น์ค๋ณ์์ํจ๊ณผ์ ์ธ๊ฐํธ์ธ๋ ฅ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ์ํด์ง๋ฌด์คํธ๋ ์ค๋ฅผ๋ฎ์ถ๊ณ ์ง๋ฌด๋ง์กฑ์๋์ด๋์ ๋ต์๋ง๋ จํ ํ์๊ฐ์๋ค. REFERENCES 1. Shin KA. Defamilization of elderly care and the experiences of the aged. Korean Journal of Sociology. 2011;45(4):64-96. 2. Ministry of Health and Welfare. Minister of Health and Welfare, Jin Young, I will make the hospitals with no guardian. [Internet]. Seoul: Ministry of Health and Welfare. 2013 [Cited 2015 February 25]. Available from: http://www.mw.go.kr/front_new/al/sal0301vw.jsp?par_me NU_ID=04&MENU_ID=0403&CONT_SEQ=288740&page=1. 3. Hwang NM. An analysis of the debates on introduction of public caregivers' services in acute medical centers. Health Vol. 21 No. 3, 2015 295
์ด๋ฏผ๊ฒฝ ์ ๋์ and Welfare Policy Forum. 2010;170:60-71. 4. Hwang NM, Go DK. Status and improvement of caregivers utilization in general hospital. Policy Report. Seoul: Korea Institute for Health and Social Affairs, 1998. Report No.: 98-07. 5. National Health Insurance Service. Briefing materials of hospital with no guardian demonstration project [Internet]. Seoul: National Health Insurance Service. 2013 [cited 2015 February 25]. Available from: http://www.nhis.or.kr/bbs7/attachments/2694 6. Ministry of Health and Welfare. 2014 work plan of Ministry of Health and Welfare [Internet]. 2014 [Cited 2015 February 25]. Available from: http://download.mw.go.kr/front_new/modules/download.jsp?board_id=140&cont_seq=297416&file_seq= 146077 7.Holden RJ, Scanlon MC, Patel NR, Kaushal R, Escoto KH, Brown RL, et al. A human factors framework and study of the effect of nursing workload on patient safety and employee quality of working life. BMJ Quality and Safety. 2011;20(1): 15-24. http://dx.doi.org/10.1136/bmjqs.2008.028381 8. Rafferty AM, Clarke SP, Coles J, Ball J, James P, McKee M, et al. Outcomes of variation in hospital nurse staffing in English hospitals: Cross-sectional analysis of survey data and discharge records. International Journal of Nursing Studies. 2007;44(2): 175-182. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2006.08.003 9. Kim YJ. Nurses perform all patients care, patients and guardians are touched by hospitals with no guardian. Hankyoreh Newspaper. 2013 February 7; Sect. 01. Available from: http://www.hani.co.kr/arti/society/health/573218.html 10. Choi CH. Gyeonggi-do medical centers (hospital with no guardian) have run into problems due to shortage of nurse. Maeil Business Newspaper. 2014 February 19; Sect. 01. Available from: http://vip.mk.co.kr/news/view/21/21/2070172.html 11. Han SS, Kim MH, Yun EK. Factors affecting nursing professionalism. Journal of Korean Academic Society of Nursing Education. 2008;14(1):73-79. 12. Kim MR, Seomun GA. Relationships among burnout, job satisfaction, organizational commitment and turnover intention to resign in hospital nurses. Korean Journal of Occupational Health Nursing. 2013;22(2):93-101. http://dx.doi.org/10.5807/kjohn.2013.22.2.93 13. Gil HH. Job analysis of the nursing care service in hospital without a guardian [master s thesis]. Seoul: Hanyang University; 2011. 14. Choi JS, Kim JS. Nurses perception, knowledge, and it s affecting factors on performance of nursing practice in hospital with no guardian. The Journal of the Korea Contents Association. 2013;12(10):403-411. http://dx.doi.org/10.5392/jkca.2013.13.10.403 15. Chang SJ, Koh SB, Kang DM, Kim SA, Kang MG, Lee CG, et al. Developing an occupational stress scale for Korean employees. Korean Journal of Occupational and Environmental Medicine. 2005;17(4):297-317. 16. Slavitt DB, Stamps PL, Piedmont EB, Haase AM. Nurses satisfaction with their work satisfaction. Nursing Research. 1978; 27(2):114-120. 17. Lee HJ, Kim SN, Sohn IS, Han SS. A study of the degree of duty satisfaction according to the nurses's characteristics. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 2000;6(1):5-18. 18. Kim MH. A study on the factors affecting the view of nursing as professionalism [master s thesis]. Seoul: Kyung Hee University; 2008. 19. Kim MA, Park KO, You SJ, Kim MJ, Kim ES. A survey of nursing activities in small and medium-size hospitals: Reasons for turnover. Journal of Korean Clinical Nursing Research. 2009; 15(1):149-165. 20. Lee E, Lee M. Comparison of nursing interventions performed by medical-surgical nurses in Korea and the United States. International Journal of Nursing Terminologies and Classifications. 2006;17(2):108-117. http://dx.doi.org/10.1111/j.1744-618x.2006.00025.x 21. Kim JK. A study of relationships among conflict, job satisfaction, and organizational commitment on general hospitals. Journal of Korean Nursing Administration Academic Society. 2007;13(4):421-430. 22. Kim YS, Park JY, Park SY. Relationship between job stress and work-related musculo-skeletal symptoms among hospital nurses. Journal of Muscle and Joint Health, 2009;16(1):13-25. 23. Yoon GS, Kim SY. Influences of job stress and burnout on turnover intention of nurses. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 2010;16(4):507-516. http://dx.doi.org/10.11111/jkana.2010.16.4.507 24. Cho DR. Worker job stress status and related factors: Using Korean Occupational Stress Questionnaire Short Form. Korean Journal of Occupational Health Nursing, 2006;15(1):58-71. 25. Choi HS. Stress and coping among industrial male workers [master s thesis]. Daejeon: Eulji University; 2007. 26. Kim SJ, Choi MS, Sung KW. Variables affecting competency of nurses in nursing homes. Journal of Korean Gerontological Nursing. 2010;12(1):29-39. 27. Suzuki K, Ohida T, Kaneita Y, Yokoyama E, Miyake T, Harano S, et al. Mental health status, shift work and occupational accidents among hospital nurses in Japan. Journal of Occupational Health. 2004;46(6):448-454. 28. Kim JH, Jo HS. A comparative study on job stress and satisfaction between ward nurses and outpatient nurses. Korean Journal of Occupational Health Nursing. 2013;22(2):83-92. http://dx.doi.org/10.5807/kjohn.2013.22.2.83 296 Journal of Korean Academy of Nursing Administration